1. Zvini zvi kombako lezvaku a vanhu a va randzi maxaka yabye nyamutlha?

A BHIBHILIYA gi prhofetile lezvaku masikwini yo gumesa, a vanhu va wa nga ta “randza a maxaka yabye”. (2 Tim. 3:1, 3) Ha wona a ciphrofeto leci na ci tatiseka nyamutlha. Hi cikombiso ka mingango yo tala, a nuna ni sati va holova va tlhela va tsikana. Lezvo zvi maha ku a vana vabye va tizwa na va nga randziwi. Hambu vanhu va tshamako ka muti wun’we va nga tshuka va nga hi na wunghana. Hi cikombiso, a wokari a nyikako wusungukati mingango i wulile lezvaku “a mamani, ni papayi ni vana a va zvi koti ku tshama zvin’we va bhula. Va mbheta cikhati co tala na va tirisa mikomputadhori, mithableti, tifone kutani ku bela migemi. Hambu lezvi va tshamako ka muti wun’we, a va tivani khwatsi.”

2-3. (a) Hi kuya hi Va Le Roma 12:10, hi vamani hi faneleko ku va randza? (b) Zvini hi to zvi kambisisa ka ndzima leyi?

² A kutala ka vanhu va tiko legi a va na lirandzo; hikwalaho a hi lavi ku va pimanyisa. (Rom. 12:2) Wutshan’wini ga lezvo, hi lava ku ti karatela ku randza van’wani, na ku nga hi maxaka ya hina basi, kanilezvi ni vamakabye va hina lomu bandleni. (Lera Va Le Roma 12:10.) Hi fanele ku randza a ngango wa hina wa moya, ku nga vamakabye va hina, a ku fana ni lezvi hi ma randzisako zvona a maxaka ya hina. Loku hi kombisa lirandzo, hi vhunetela bandla lezvaku gi zwanana, ku nga nchumu wa lisima nguvhu wukhozelini ga lisine. — Mika 2:12.

³ Ka ndzima leyi hi ta kambisisa a zvikombiso zva lomu ka Bhibhiliya zvi to hi vhuna ku hi ti karatela ku randza vamakabye va hina ni ku zvi kombisa.

4. Isaya 63:9 i hi vhunisa kuyini ku zwisisa lezvi Jehovha a hi randzisako zvona?

⁴ A Bhibhiliya ga hi byela matshamela yo saseka ya Jehovha. Hi cikombiso, gi wula lezvaku “Nungungulu lirandzo.” (1 Joh. 4:8) A ku tiva lezvo zvi hi maha hi tshinela kakwe. Ahandle ka lezvo, a Bhibhiliya gi tlhela giku Jehovha wa ‘randza’ malandza yakwe. (Lera Isaya 63:9.) Lezvo zvi komba khwatsi lezvi Jehovha a hi randzisako zvona.

5. Jehovha i kombisisa kuyini wuxinji niku hi nga mu pimanyisisa kuyini?

⁵ Wona lezvaku Isaya 63:9 i yelanisa lirandzo la Jehovha ni tshamela gin’wani gi hi tshinetako kakwe, ku nga wuxinji. (Ekso. 34:6) A yin’we ya tindlela leti Jehovha a kombisako hi yona wuxinji ka hina ku hi tsetselela zvihoxo zva hina. (Lis. 51:1) Lomu ka Bhibhiliya, a wuxinji gi patsa zvo hundza a ku tsetselela. A wuxinji hi lezvi a munhu a zvi zwako le mbilwini loku a wona wokari na a xaniseka, lezvi zvi mu kucako ku zama ku mu vhuna. Jehovha i tlhamusela lezvaku i zvi lava nguvhu a ku hi vhuna a ku hundza lezvi a mamani a ti zwisako zvona hi n’wana wakwe. (Isa. 49:15) Loku hi hi zvikaratweni, a wuxinji ga Jehovha ga mu kuca ku hi vhuna. (Lis. 37:39; 1 Kor. 10:13) Hi nga kombisa wuxinji ka vamakabye va hina hi ku va tsetselela hi nga va vekeli civiti loku va tshuka va hi kandzihela citihwana. (Efe. 4:32) Kanilezvi a ndlela ya lisima ya ku kombisa wuxinji ka vamakabye va hina ku va vhuna ka zvikarato lezvi va lwisanako nazvo. Loku a lirandzo li hi kuca ku kombisa wuxinji ka van’wani, hi pimanyisa Jehovha, a nga yena cikombiso ca hombe ca ku kombisa wuxinji. — Efe. 5:1.

6. Jonatani na Dhavhidha va zvi kombisile kuyini lezvaku va wa randzana?

⁶ A Bhibhiliya gi na ni matimu ya vanhu vo kala ku mbhelela va nga randzana. Wona cikombiso ca Jonatani na Dhavhidha. A Bhibhiliya gi: ‘A mbilu ya Jonatani yi no bohana  ni mbilu ya Dhavhidha a mu randza nguvhu khwatsi hi lezvi a randzisako zvona wutsumbu gakwe.’ (1 Sam. 18:1) Jehovha i wa hlawulile Dhavhidha kasi a vhaleta hosi Sawule. Andzhako ka lezvo, Sawule i nova ni ciluse hi Dhavhidha a zama ku mu daya. Kanilezvi Jonatani, a n’wana wa Sawule, a nga ti patsangi ni papayi wakwe a cikhati leci a nga zama ku daya Dhavhidha. Jonatani na Dhavhidha va no tsumbisana lezvaku va wa ta simama va va vanghana va tlhela va vhunana contlhe cikhati. — 1 Sam. 20:42.

7. Cini ci nga wa ta vhalela ku Jonatani na Dhavhidha vava vanghana?

⁷ A wunghana ga Jonatani na Dhavhidha ga hlamalisa nguvhu loku hi kambisisa zvigelo zvo kari zvi nga wa ta vhalela a ku vava vanghana. Hi cikombiso, Jonatani i wa hundza Dhavhidha hi cipimo ca 30 wa malembe. Kuzvilava Jonatani na a ti byelile lezvaku a nge mahi wunghana ni munhu a nga hi n’wanana kakwe a tlhela a hi ni wutlhari ga gitsongwani. Kanilezvi Jonatani i wa nga woni Dhavhidha kutani ku mu khoma kota munhu wo kala ku vhuna nchumu.

8. Hi mawonela ya wena, hikuyini Jonatani a nga hi munghana wa hombe wa Dhavhidha?

⁸ Jonatani na a vile ni ciluse hi Dhavhidha. Lezvi a nga hi n’wana wa Hosi Sawule, kuzvilava na a te cikolokolo hi yena a ringanelwako hi ku vhaleta a papayi wakwe. (1 Sam. 20:31) Kanilezvi, Jonatani i wa ti koramisa a tlhela a tsumbeka ka Jehovha. Hikwalaho i no ci seketela hi mbilu yontlhe a ciboho ca Jehovha ca ku hlawula Dhavhidha kasi a vhaleta Sawule kota Hosi. A cin’wani kambe, Jonatani i wa tsumbeka ka Dhavhidha hambu lezvi lezvo zvi nga zangarisa Sawule. — 1 Sam. 20:32-34.

9. Hi zvi tivisa kuyini ku Jonatani i wa nga hi na ciluse hi Dhavhidha?

⁹ Jonatani i wa mu randza Dhavhidha, hikwalaho i wa nga hi na ciluse hi yena. Jonatani i wa zvi tiva khwatsi a ku tirisa wura niku i wa hi wanuna wo tiya-hlanha. Yena ni papayi wakwe, Sawule, va wa tiviwa kota vanhu va ku “haha ku hundza magama” ni va “ntamu ku hundza tinghala”. (2 Sam. 1:22, 23) Hikwalaho, Jonatani na a ti zwile matshandza a tlhela a gwira hi zvilo zvo hlamalisa lezvi a nga zvi maha. Hambulezvo, i wa nga palisani na Dhavhidha kutani kuva ni ciluse hi yena. Wutshan’wini ga lezvo, i wa hlamala hi kutiya-hlanha ka Dhavhidha ni lezvi a nga mu tsumbisa zvona Jehovha. Hi lisine, Jonatani i sangulile ku mu randza nguvhu Dhavhidha andzhako ka loku a dele Goliyate. Hi nga li kombisisa kuyini a lirandzo lo fana ni leli la Jonatani na Dhavhidha ka vamakabye va hina?

10. Zvi wula yini a ‘ku randzana hi mbilu yontlhe’?

¹⁰ A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku hi fanele ‘ku randzana hi mbilu yontlhe’. (1 Ped. 1:22) Jehovha i hi vekele cikombiso. A lirandzo lakwe hi hina la hombe nguvhu laha ka ku loku hi tsumbeka kakwe, a ci kona ci nga mu tsikisako ku hi randza. (Rom. 8:38, 39) A kurandzana hi mbilu yontlhe zvi wula ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi ku kombisa lirandzo. Ka zvikhati zvokari, zvi nga lava ku hi ti karata kasi ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina. Loku a van’wani va hi khunguvanyisa hi fanele ku simama hi timiselana hi lirandzo, hi ti karatela ku simama hi zwanana navo hi tlhela hi hanya navo hi kurula. (Efe. 4:1-3) Loku hi ti karatela ku hanya hi kurula ni vamakabye va hina hi nga ta veka kupima ka zvihoxo zvabye; kanilezvi hi ta zama ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi hi va wonisa lezvi Jehovha  a va wonisako zvona. — 1 Sam. 16:7; Lis. 130:3.

11. Hikuyini ka zvikhati zvo kari zvi nga hi karatelako ku kombisa lirandzo?

¹¹ A hi contlhe cikhati zvi olovako a ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina, nguvhunguvhu loku hi tiva zvihoxo zvabye. Ko khwatsi a maKristu yokari ya zama ga malembe go sangula ma wa lwisana ni cikarato leci. Hi cikombiso, zvi wonekisa ku laha Evhodhiya na Sintike va nga “tira zvin’we na Pawule” va chumayela “mahungu ya ma nene” a ku vangi ni cikarato. Kanilezvi hi zvigelo zvokari, vona vambiri va wa nga zwani. Hikwalaho Pawule i va kucile ku vava ni “kupima kun’we Hosini”. — Filp. 4:2, 3.

12. Hi nga maha yini kasi ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina?

¹² Hi nga maha yini kasi ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina nyamutlha? Laha hi yako hi va tiva khwatsi a vamakabye va hina, hi nga pola lezvaku zva olova a ku va zwisisa ni ku va kombisa lirandzo. A tanga ni kuhambana ka midhawuko a zvi nge hi vhaleli a ku maha wunghana navo. Alakanya lezvaku Jonatani i wa mu hundza hi 30 wa malembe Dhavhidha, hambulezvo i mahile wunghana ga hombe naye. Lomu bandleni ga wena, ku na ni wokari u nga mahako naye wunghana hambu loku mu hambene hi tanga? Loku u maha lezvo, u komba lezvaku wa “randza a vamakabye vontlhe”. — 1 Ped. 2:17.

13. Hikuyini hi nga tshukako hi maha wunghana ga hombe ni vokari a ku hundza van’wani lomu bandleni?

¹³ Xana a kuva hi randza vamakabye va hina zvi wula ku hi ta maha wunghana ga hombe ni vontlhe lomu bandleni? Ayeyi, lezvo a zvi koteki. A zvi bihangi loku hi maha wunghana ga hombe ni vanhu vokari a ku hundza van’wani hi kota ya ku ngha ku hi ni zvilo zvokari va zvi randzako lezvi hinawu hi zvi randzako. Jesu i wulile lezvaku vontlhe a vapostoli vakwe va wa hi vanghana vakwe, kanilezvi i wa randza nguvhu Johani. (Joh. 13:23; 15:15; 20:2) Hambulezvo, i wa nga woni Johani kota wa lisima a ku hundza vapostoli lava van’wani. Hi cikombiso, a cikhati leci Johani ni makabye  wakwe Jakobe va nga mu kombela zvikhundla Mufun’weni wa Nungungulu, i va byelile lezvi: “A ku mu tshamisa reveni ga mina ga cinene kutani ga cibhabha a zvi ndzi lumbi.” (Mar. 10:35-40) A ku fana na Jesu, a hi faneli ku va nyika nguvhu lisima a vanghana vokari a ku hundza van’wani. (Jak. 2:3, 4) Loku hi maha lezvo, a bandla gi wa nga ta zwanana, ne gi wa nga tava ni kurula, zvi nga zvilo zvi nga lavekiko lomu bandleni ga wuKristu. — Jud. 17-19.

14. Hi kuya hi Va Le Filipi 2:3, cini ci to hi vhuna ku nga ti woni na hi hi va chukwana ku hundza van’wani lomu bandleni?

¹⁴ Loku hi randzana hi nga ta palisana ni vamakabye va hina, hi zama kuva va chukwana ku hundza vona. Alakanya lezvaku Jonatani i wa nga hi na matshoho hi Dhavhidha, niku i wa nga zami ku mu wutlela wuhosi. Hontlheni hi nga pimanyisa cikombiso ca Jonatani. Hi ndlela muni? Hi ku ngavi ni matshoho hi vamakabye va hina hi kota ya lezvi va zvi kotako ku maha khwatsi zvilo; kanilezvi ‘hi ti koramisa hi wona van’wani kota va chukwana ku hundza hina’. (Lera Va Le Filipi 2:3.) Alakanya lezvaku a mun’we ni mun’wani wa hina a nga maha cokari ci to vhuna bandla. Loku hi ti koramisa, hi ta wona matshamela ya ma nene ya vamakabye va hina niku hi ta vhuneka hi cikombiso cabye ca kukholwa.— 1 Kor. 12:21-25.

15. U gondza yini ka matimu ya Taniya ni vana vakwe?

¹⁵ Loku hi humelelwa hi zvikarato, Jehovha wa hi chavelela hi ku tirisa lirandzo ni civhuno leci hi nyikiwako hi vamakabye va hina. Hi cikombiso, wona lezvi zvi nga humelela a ngango wo kari le Estados Unidos na wu wuya hi gotsovanyanweni wa matiko manyingi wa  2019, wu nga hi ni hloko ya mhaka, “A lirandzo li nga ta fuva”! Taniya, a nga mamani wa vana vanharu, i wula lezvi: “Hi Mulongiso, na hi tlhela Hoteli leyi hi nga tshama ka yona, a movha wokari wu no chayisa a movha wa hina. A ku bayisiwangi munhu, kanilezvi hi wa dzukile nguvhu, hi huma lomu movheni hi ta nyima laha ruweni. Hi no vitaniwa hi wokari a nga hi ka tlhelo legi gin’wani ga ruwa kasi hiya lomu movheni wakwe. I wa hi makabye wa hina, loyi yenawu a nga wuya hi gotsovanyanweni. A hi yena yece a nga nyimile. Ku wa hi ni 5 wa vamakabye va le Suécia. A vamakabye lavo va cisati, va no bharasara mina ni nhanyana wa mina. Lezvo zvi hi mahile hi tizwa khwatsi. Ndzi no byela vamakabye lavo ndziku fambani hi ta sala hi chukwata, kanilezvi a va vhumelangi. Va no tshama na hina hambu andzhako ka loku ku chikele vadhokodhela. Va tlhelile va maha zvontlhe kasi hi kuma lezvi hi nga zvi lava. Ndzeni ka cikhati leco co karata, hi nozwa lirandzo la Jehovha. A matimu lawa ma tiyisile a lirandzo la hina hi vamakabye ma tlhela ma engetela a lirandzo la hina hi Jehovha ni ku mu bonga.” Wena ke, wa alakanya khati u nga kombisiwa lirandzo hi makabye wo kari laha u nga lava civhuno ca hombe?

16. Hi zvihi zvigelo zvi hi mahako hi randzana?

¹⁶ Wona mabhindzu ma nga kona loku hi randzana: Ha chavelela a vamakabye va hina loku va lwisana ni zvikarato. Ha vhuna vamakabye va hina lezvaku va tirela Jehovha hi wumun’we na va tsakile. Hi komba lezvaku hi vapizani va Jesu niku lezvo zvi maha van’wani va lava ku tirela Jehovha. A ca lisima ka zvontlhe, hi dhumisa Jehovha a papayi wa wuxinji ni Nungungulu wa kuchavelela kontlhe. (2 Kor. 1:3) Ngha hontlheni hi ti karatela ku simama hi engetela lirandzo hi tlhela hi li kombisa ka vamakabye va hina!