Harvey a bé man nu bisu ikété bon bôlôm ba-na. Lihaa jé li bi yi maliga ki ba nyén i tison i Midland Junction, i pes hiôñk i loñ Ôstrélia, ngéda njal i bé nayak ikété loñ. Ngéda Harvey a bi kahal gwés Yéhôva, a sôblana ni 14 nwii. Kunda yada i mbus sôble yé, a bi nigil le a nlama neebe minson nwominsôna ba nti nye i ntôñ. Ngéda a bé njohok, lisañ jada a bi tjél soñgol maben ma Nkum Ntat likoda, inyule a bé hoñol le a kôli bé. Ndi mankéé a bé kwel ni Harvey a kal nye le: “Ngéda mankéé a nkal we le u gwel nson ikété likoda, wee a nyi le u nla boñ hala!”​—2 Korintô 3:5.

Me bi yi maliga i loñ Ngisi, kiki mama yem ni mankéé nu muda nu mañ. Pua yem a bé kolba maliga ndi i mbus, a bi sôk yila Mbôgi Yéhôva. Ngéda pua yem a bé a ngi kolbak maliga, me bi sôblana me ban-ga nwii 9. Makidik mem ma bé le me yila nsañal, i mbus me ke sal kiki nsañal nu tôbôtôbô i biloñ bipe. Ndi kiki pua yem a  bé kolba maliga, me bé bé le me yila nsañal me ngi pamna 21 nwii. Ndi me bé bé le me bem letee ni nwii mi. Jon ngéda me bi bolna 16 nwii, me bi bat nye kunde i ke i yén yak mankéé nu muda nu mañ nu a bi ke yén i loñ Ôstrélia, a neebe. Me bi sôk yila nsañal ngéda me bi pamna 18 nwii.

Me bi boma Harvey i loñ Ôstrélia. Bés boba di bé sômbôl yila basañal ba tôbôtôbô i biloñ bipe. Di bi biiba i nwii 1951. Mbus nwii ima mi bôlô nsañal, ba om bés nson makiiña. Di bé yuuga libim li lôk kéé i i bé i pes hiôñk i loñ Ôstrélia, jon ngim mangéda di bé ke haa ngandak inyu yuuga bo.

I nwii 1954, ba bi naña bés i ntôñ nyônôs 25 u baudu ba suklu i Giléad. Eem yés i yila basañal ba tôbôtôbô i biloñ bipe i bé bebee ni yon! Di bi bol i New York ni njel sitima, di bôdôl nigil Bibel sum sum. U héya hala, di bé lama nigil Panya, ndi hala a bé bé bun inyu Harvey inyule ba r’ ba bé yidil nye i pahal.

Ngéda i bé tagbe bañ, balét ba kal bés le i bet ba nsômbôl ke sal i Yapan ba tila môl map inyu nigil hop Yapan. Bés di bé sômbôl le ntôñ u Yéhôva won u kal bés yom di nlama boñ. Ndék ngéda mbus, mankéé Albert Schroeder, malét wés wada, a nok le di ntila bé môl inyu nigil hop Yapan. A kal bés le: “Ni yoñ ngéda ni i jam li.” Ngéda a bi tehe le di ngi tiñhaga, mankéé Schroeder a kal le: “Me ni bana balét bape di ntila môl manan. Ni noode nigil hop u Yapan.” Harvey a bi pala nigil hop u Yapan iloo hop u Panya.

Di bi bol i Yapan i nwii 1955. Ha ngéda i, batéé likalô ba bé ndigi 500 ikété loñ yosôna. Harvey a bééna 26 nwii, me me ban-ga 24 nwii. Ba bi ep bés i tison i Kobe, di bi sal nyoo nwii mina. Di bé maséé i ngéda ba bi temb ba om bés i sal nson makiiña, bebee ni tison i Nagôya. Nson wés nyoo u bi lémél bés ngandak, di bé gwés bilôk bikéé, bijek ni bilama bi mbok i. Hala a bi nom bé, di témb di bana pôla ipe i neebe nson Yéhôva a bé ti bés.

I mbus nwii maa mi nson u makiiña, hikuu hi loñ hi Yapan hi bi bat bés ibale di  yé le di neebe ke sal i Taiwan inyu tééne litén li Amis likalô. Ngim lôk kéé i bi yila batjañgbene maliga, jon hikuu hi loñ hi Taiwan hi bé hi gwé ngôñ lôñni ngim mankéé i i nyi pot hop u Yapan inyu téé nson wap. * Di bé gwés nson wés i Yapan ngandak, jon makidik ma ma bé bé jam li ntomb. Ndi Harvey a bi nigil i neebe minson nwominsôna ba bé ti nye ntôñ, jon di bi ke.

Di bi bol i Taiwan i sôñ Maye sép nwii 1962. Ha ngéda i Taiwan a bééna 2 271 batéé likalô, libim li lôlak litén li Amis. Ndi, di bé lama ndugi nigil hop u Kina. Di bééna ndik kaat yada inyu nigil Kina ni malét wada nu a bé yi bé to Ngisi, ndi di bi pamba.

Harvey nye ngi bol i Taiwan, ba téé nye ñéga hikuu hi loñ. Kiki hikuu hi Taiwan hi bé bé hikeñi, Harvey a bé le a sal sonde aa hiki sôñ ni bilôk bikéé bi Amis, nlélém ngéda a salak hikuu hi loñ. U héya hala, Harvey a bé ke makoda ma makiiña inyu ti minkwel kiki ngwélél makiiña. Harvey a bé le a ti minkwel ni hop u Yapan kayéle bilôk bikéé bi Amis bi nok. Ndi, ngomin a bé bat le ba gwélél hop u Kina inyu niiga bibase. Jon Harvey a bé joba i ti minkwel ni hop u Kina, ndi mankéé numpe a koblak ni hop u Amis.

Kiki bisônda gwon bi bé béñge too bôt ba noñ oda, jon bilôk bikéé bi bé lama bat kunde inyu boñ le ba lôôs makoda makeñi. I kôs i kunde i i bé bé jam li ntomb, ngim mangéda bisônda bi bé tiñha ngandak inyu ti bés kunde. Ndi, ngéda bisônda bi bé bi nai, Harvey a bé a ke a yééne bo nyoo i ñamb wap. Kiki hala a bé tééñga bo i tehe mut loñ ipe a yiine bo ha, ba bé ba pala ti nye kunde.

Ngéda di bé sal ni lôk kéé, di bé ke liké ngeñ yada ni jam, di bedek dikôa, di yabak malép. Me nhoñol ngéda di bi bet hikôa inyu ngélé bisu. Di bi pule je, di yoñ matôa ma ngeñ 5 ni pes, di ke haa, di yap soso lép, ndi di kahal ni bet hikôa. Hi bé téé le pet, kayéle ibale di yoñ bé yihe, di bé le di ôm mbom makôô ma mankéé a bé bôk bés bisu.

I kegla i, nlô wem Harvey a bi sal ni lôk kéé ha mbai i, me me ke sal metama i man mbai numpe i het bôt ba bé pot hop Yapan. I ngeñ yada i mbus kosi, me bi nôgda waa ngandak inyule me bi je ndik bikegla tutu. I homa me ni Harvey di bi bomna, mankéé to wada a bé yééne bé ha. Harvey a bi héñha mimbamble ni matjee ma kôp maa. A bi unda me le inyu sos litjee, me nlama tôp jo. Tolakii li bé tagbe bé bañga, me bi noode yaa. Ndi njee a bé lama je litjee li nyônôs aa? Harvey a bi ti me jo, inyule a bé bé le a begee me inyu sôhna me hikôa.

Likoda li makiiña jada, me bi tehe hélha jam. Di bé yééne yak mankéé wada bebee ni ndap Ane. Kiki litén li Amis li ndiihe jogop, nwaa ngwélél makiiña a bi kôôbana bés malép inyu nogop. Harvey a bé a pégi ngandak, jon a kal me le me bôk i jogop. Ba bé ba ték minlôñga maa, wada ni malép ma nsune, nuu numpe ni malép ma nlék, nu nyônôs aa a bé hôlô. Hélha jam, nwaa ngwélél a bi ték malép ma i mbédgé, kayéle bilôk bikéé bi bé kôôba likoda likeñi bi bé le bi tehe me. Me bi bat nye libadô inyu kéñ, ndi yom a bi lo a ti me, plastik i i bé boñ le bôt ba nla tehe me! Me bi ke i mbus mbééga, ndi nyoo, lolo i bakana i i bé ii pes lipénd, i bé som miño nwap mu lipénd inyu sobol mut a bé ha! Me bi kalba le nseñ me témb nyoo, lôk kéé i pégi ngandak inyu yi le me yé jogop. Ibale me nogop bé, hala a ga tééñga bo, nseñ me nogop ha.

Harvey a bi yimbe le i bé bé bun inyu bilôk bikéé bi Amis i hol i pes mbuu, inyule ngandak ikété yap i bé yi bé añ, ni le bikaat bi bé bé ikété hop wap. Kiki ba bi bôdôl tila hop u Amis ni bibañga bi Rôma, i bé béda le ba niiga bilôk bikéé i añ hop wap. Hala a bé bôlô ikeñi ngandak, ndi sôk i nsôk, bilôk bikéé bi bi pam i nigil bomede. Bikaat ni hop u Amis bi bi bôdôl pam i nwii 1966, i nwii 1968, Nkum Ntat nyek a kahal pam.

Ndi ngomin a bi sôñga le di kap bikaat bi bi bé ntilga ni hop umpe, ndik ni hop u Kina. Inyu boñ le di bana bañ mindañ ni ngomin, di bé pémés Nkum Ntat mintén mintén. Kiki hihéga, i bi pam ngim ngéda le di kahal pémés Nkum Ntat ni mahop ima, hop u Kina ni hop u Amis. Ngéda mut a bé a bat bés le, inyuki ni mboñ hala, di bé kal nye le di ngwélél mbamble unu inyu niiga bôt hop u Kina. Ipam nano ntôñ u ma pémés ngandak bikaat inyu hôla bôt ba mpot hop u Amis i nigil Bibel.​—Minson mi baôma 10:34, 35.

Ipôla nwii 1960 ni 1970, ngandak lôk kéé i Amis i bé niñ bé inoñnaga ni matiñ ma Djob. Ngandak lôk kéé i bé ke ndéñg, i hiôôk, bape ba bé ôdôk siga, ba nyambak siba inyule ba bé tibil bé nok matiñ ma Djob. Harvey a bi yuuga ngandak makoda, inyu hôla lôk kéé i tibil nok litehge li Yéhôva mu mam ma. I jam me ñañle bé majubul ma nkwel unu li bi tagbe ngéda di bé ke mayuuga ma.

Lôk kéé i Taiwan i i bé suhulnyuu i bi héñha, ndi ngoo le, ngandak ipe i bi tjél, kayéle i mbus 20 ma nwii nsoñgi u batéé likalô u u bé 2 450 u bi sôs letee ni 900. Hala a bi wéés bés ngandak. Ndi di bé yi le Yéhôva a bé bé le a sayap ntôñ u u ta bé mapubi. (2 Korintô 7:1) Sôk i nsôk, bilôk bikéé bi Taiwan bi bi kahal noñ matiñ ma Yéhôva, kayéle Yéhôva a bi sayap. Nsoñgi u batéé likalô u témb u kahal bet, u loo 11 000.

Ibôdôl nwii 1980, makoda ni hop u Amis ma bi bôdôl hol, Harvey a bé tégbaha ngandak ngéda ni bilôk bikéé bi bé pot hop u Kina. A bi ba maséé i hôla ngandak balôm i bisita i yila Mbôgi Yéhôva. Me ngi bigdaga maséé a bi nôgda ngéda wada ikété yap a bi soohe Yéhôva inyu ngélé yé bisu. Yak me me yé maséé le me bi pam i hôla ngandak bôda i kôôge Yéhôva bebee. Me bi ba ki maséé i sal hikuu hi loñ ni bon ba bôt me ni bo di bi nigil Bibel behee, man munlôm ni man muda.

Nano, me yé metama. Nlô wem Harvey a bi wo kon pos hilo hi bisu hi sôñ Kondoñ 2010, i mbus 59 nwii ma libii. A bi tégbaha jam kiki bo môm masamal ma nwii nson u nsañal! Me ngi nôgdaga njôghe i nyemb yé. Ndi me bé maséé i sal ni nye biloñ biba i het ngandak bôt i bé ngi yi maliga! Di bi nigil dilémb di Asia diba di di nlet ngandak, inyu nlô wem Harvey, yak tila a bé tila tjo.

I mbus ndék nwii, Juu li bakena ntôñ li kit le me huu i Ôstrélia i loñ yem. Me bi bôk me hoñol le, ‘me gwé bé ngôñ i nyodi i Taiwan.’ Ndi nlô wem Harvey a bi niiga me le ngéda ntôñ u nti me nson, me kalak bañ kekikel le to. I mbus ngéda, me bi nôgda le makidik ma ma bé nyonok ni pék inyule me ñun ngandak, me gwé ngôñ ni mahôla.

I len ini, me nsal hikuu hi loñ hi Ôstrélia. Mamélél ma sonde, me yé me nsal lôñni lôk kéé i likoda. I Bétel, ngéda lôk kéé i i mpot hop u Yapan tole u Kina i nlo i yuuga, men me yé me leege bo. Nano, me mbem bitugne Yéhôva a bi bôn, me yik le a ga lona Harvey bitugne, nu a bi nigil le, a kalak bañ Yéhôva kekikel le to.​—Yôhanes 5:28, 29.