Harvey mwa abalaye anai iyene wali munddimuwaya. Amudhaye avolowile mwibaribarini elabo ya Midland Junction omadhelo wa nzuwa wa elabo ya Australia, yaka ya 1930 elabo ejile yahipattiwa na orameya wa muhaku. Harvey wunuwile amulabelaga Yehova iyene obatiziwe bana vyaka 14. Iyene wahisunza ohimottiyedha vati mabasa attomeliweyi mmulogoni. Bali muzombwe mudhidhi dhahi wahikoodda omwengesa Mwang’aneli mmulogoni obuwelaga wila kana ewodhelo. Mbwenye mbali dhahi wahiloga na Harvey dhahi: “Muttu ddi muttu agawukumbirha wi okose elobo elobovi mu nikuruni na Yehova iyene onoziwa wi weyo onowodha!”—2 Kor. 3:5.

Miyo ddahittiddela ebaribari na mada meli ninga mwakosela mmani vina murogoraga munddimuwaya. Babani osunzile ebaribari mvireli mudhidhi mwinjene, vamaromo iyene wali namafwara-fwara. Masiki babani vaddifara-fariye miyo ddibatiziwe na vyaka tanu na nai. Miyo ddahikala  namalaleya wa mudhidhi wetene ottiya ejuwene musogorhomwa ddahikala misionaria. Babani kafuna wila miyo ddikale namalaleya wa mudhidhi wotene ddihinakane vyaka 21. Mbwenye miyo kaddafuna walela mudhidhi mwinjene ddihili namalaleya wa mudhidhi wotene. Baddina vyaka 16, babani wahiddirumeliha wila ddimwalele elabo ya Australia ddakalege na murogoraga munddimuwaya. Mmwaleli miyo baddina vyaka 18, ddahiroma mabasa olaleya mudhidhi wotene.

Baddili w’o Australia pamuziwilemi Harvey. Nobili nahikaana efunelo ya olaba ninga amisionario. Iyo nitelilena yaka ya 1951. Mulabelihu vyaka bili ninga apionero a mudhidhi wotene nahikumbirhiwa wi nikale anameddelela milogo. Australia murudda weddelela iyo wahunuwa vaddiddi, nanedda mwiddeddereni vina mirudda mwahali numba.

Yaka ya 1954, iyo nahikumbirhiwa wi nakose eskola ya Gileade. O Nova York iyo nifilewo na paporo, venevo baniroma omusunza Bibilia na nttokoso. Mpaddi wa masunzo akosihu o Gileade, nansunzawo vina Espanhol aba ali makattamiho manddimuwa agumanilena Harvey, sabwani iyene kawodha ologa letra ‘r’.

Mwari mwa masunziho ehu, namasunzaya wahiloga wila abale agawodhile odhowa okamihedha o Japão, emwalele turma yina yasunzihiwa elogelo y’o Japão. Iyo nahivittiya wi nikuru na Yehova ninittomele okule wanifunanina. Vasongorho namasunziha mmodha wa Gileade wahidha ononelamo wi iyo kanasakulile odhowa turma ejile yasunzihiwa elogelo y’o Japão. Iyene wahinaddela dhahi: “Mutanalele deretu.” Mukoddelihuwovi mbali wanisunzihaya wahidha onaddela wili: “Ahikalawo masunziho mena vina na mburo ogawodhilihu ottomeliwa, katagihani osunza Ejaponez.” Harvey karutxiwe osunza ologa elogelo eji ya Ejaponez, elogelo eji yahimvevuwela Harvey.

Mfiyedhe iyo o Japão yaka ya 1955, nafanyilewo anamalaleya 500. Harvey wana vyaka 26, miyo ddana vyaka 24. Iyo nahittomeliwa sidadi ya Kobe, wenewo olabilehu vyaka nayi. Nahagalala venjene muwobeliwehu wila niyelele mabasehu o nameddelela milogo, nattomeliwe olaba vakuvi na sidadi ya Nagoya. Iyo nahiziveliwanawo dhilobo dhinji—abali a wenewale, dhoja dha wenewo na mabasaya otene attomeliwehu. Mohigonela iyo nahikaana gari ya ohikoodda mabasa attomeliwehu munikuruni mwa Yehova.

Mvireli vyaka ttarho nilabaga ninga anameddelela milogo, filiali ya Japão yahinikumbirha wila nidhowe nalabe o Taiwani na nlogo na muttemba ninloga elogelo ya Amis. Mudhidhene obule abali ena o Taiwani yahikala asadduweli, venevo yanfuneya abali o Japão wi akamihedhewo. Iyo nanziveliwana mabasa alabihu o Japão, nona ottomeliwa mabasa maswa kayali elobo yovevuwa. * Masiki dhawene, iyo nahidhowawo sabwani Harvey wahimala osunza wi kanfwanyela okodda mabasa anttomeliwehu munikuruni mwa Yehova.

Iyo nidhowilewo mweri wa Novemburu yaka ya 1962. O Taiwani wali anamalaleya 2.271 awinjivaya ali a nlogo na Amis. Mbwenye vamaromo vene iyo nanfuniwana wi nisunze Echinez. Nona nahikaana nivuru nasunzehuna Echinez, wi nanfwanya muttu ohinwodha ologa Engeliz mbwenye onfuna osunza niwodhege omusunziha.

Omamalelowa mfiyedhe iyo o Taiwani Harvey wahithomeliwa olaba o Filiali. Filialiya yali eng’ono masiki dhawene, Harvey wanfwanyela ozuzumela mabasa a okambirhinyani waye, vina vamwerini wanlaba sumana ttaru na abali a nlogo na Amis. Masiki dhawene iyene ninga nameddelela milogo, eji yewanana na ovaha vina okosa diskursu egakalawo matugumano a murudda. Harvey wanwodha okosa diskursu na elogelo ya Ejaponez ejuwene yanonelamo abali o Amis. Mokubanyiha-mwene, alamule a elaboya arumeliha wila matugumano akosiwege na elogelo ya Echinez. Nona Harvey wankosa guru ya okosa diskursu na elogelo ya Echina oku mbali mwina wa Amis atapulelaga.

Akadda Taiwani ali munlamuloni na koddo, wi abali awodhe okosa matugumano anakumbirha alamuleli wi arumelihiwe. Orumelihiwa okosa matugumano kiyali elobo yovevuwa, asupayi masaka mena angoneela orumeelawa. Asupayi egagonela sumana yantero ahinatti orumela, Harvey wandowa wagilatela, venevo awene anyonyeya sabwa yokaana mwana wedda vakuvi vawa, nona anrumeliha momaguva.

Sumana dhahi, iyo na abali nahinyonga mudhidhi niwelaga mwango vina nabuwaga mwinje. Ddinowubuwela labo naromile iyo owela mwango woroma. Mvenyelihu nahija elobo txilobo niwela karo midhidhi mitanu dhomembesi nedda venjene, ottiya ejo nanabuwa mwinje dhinddimuwa vina nanwela mwango dhinji. Yanrutxa vaddiddi owela mwangoya sabwani wali wolapa vina wotogolowa. Mbali wanfwara miyo manyalo aye ddonela vadhulu.

Omembesi obule Harvey walabile na abali ang’onovi a muruddene obule, oku miyo ddalabile murudda mwina mung’ono-g’ono mwalogiwa Ejaponez. Sabwa ya ovira mudhidhi ddihijile elo ddahiroma olema. Omamalelowa ddahinfwanya Harvey bali yeka, bamalile otrokar manivuru aniyena na mazahi maruru meti. Iyene wahiddaddela mukalelo agasuriliye, yakosiliye yali ya ottwa okomoniwa, osura. Masiki ddihifunaga ddahitagiha nimodha. Bani agamarihile naneraruna? Harvey wahiddivaha ovaga wi ddinamotte vamwangoni ahiwodhe oddittebawa.

Mmutugumanoni mmodha a murudda miyo ddahigumanana makattamiho ohijedheleya. Iyo nakalaga vatakulu va mbali wali vakuvi na Numba ya Omwene. Elemelelo ya Amis ja abali wazuzumela anameddelela milogo na wavaha manje ohaba. Harvey wahikaana dhazuzumeliye nona wahiddiruma wi miyo ddikale ooromaya ohaba. Mudhowelemi ohaba, ddahifwanyawo mabalidi mararu: nimodha na manje oviha, nimodha manje oridha ninagu kamwali elo. Yotikinihaya jawi mwadhi nameddelela milogo wali wang’anana na Numba ya Omwene, wenewo wali abali akamihedha mabasa a vamutugumanoni wa murudda. Miyo ddahimukumbirha kurtina, nomala wahiddidhelana mukumi yowonela! Venevo miyo ddahubuwela wi ddipottowele okodde wa guwo, mbwenye ddahifwanyawo mgwazu anenama anladdana na mambatta afuna oddigovola. Venevo ddahubuwela: ‘Abali ahizuzuma na mabasa kanaddone wi miyo ddihaba obe kaddihabile. Masiki dhawene, miyo ddahitanalela wi ddigahabe abaliya agahinyimuwa!’ Nona miyo ddahaba.

Harvey wahidha ononelamo wi akadda Amis kadhowa vasogorho mpaddi womuyani, sabwani enaya kasunzile vina asunzileya kana manivuru a elogelo yawa. Muromile olebiwa elogelo ya Amis yalabihedhiwa maletra a Eromano, eji yanakamihedha abaliya wengesa na elogelo yawa. Okosa ejo kayali yovevuwa mbwenye abaliya anivilibihedha, venevo ahiroma osunza mwaha wa Yehova na elogelo yawa. Manivuru na elogelo ya Amis, aromile okalawo yaka ya 1960, Mwang’aneli na elogelo ya Amis ovuwihiwe yaka ya 1968.

Mbwenye mulamuleliya wa wenewale wankoddiha ogawiwa wa manivuru ahili a elogelo ya Echina. Wila nirabele makattamiho na alamuleliya, Mwang’aneli na elogelo ya Amis, anvuwihiwa na mikalelo dhottiyana-ttiyana. Ninga motagiha, iyo nanimpida Mwang’aneli na dhilogelo dhobili, Madarin-Amis. Akala muttu wela olagiha efunelo,nanimusunziha na elogelo ya Echina. Oromana nsakanene nttile, nikuru na Yehova ninokosa guru ya opida manivuru na elogelo ya Amis wila akamihedhena nlogo nttile osunza ebaribari ennfwanyeya mBibiliani.—Mer. 10:34, 35.

Oromana yaka ya 1960 mpaka 1970, abali enji o Amis keddana magano oligana a Mulugu vowi kanonelamo mowakwana. Nona enaya ali ajeberuwa, ali anamalezela, anamaja fola na mirobwe dhinnonga ogogo. Harvey waheddelela milogo dhinji akamihedhaga abaliya ononelamo mukalelo wewamo Yehova, mwaha wa dhilobo esile dhabure dhakosani. Muleddoni dhahi wakosilehu panipadduweli dhilobo esene dhilogilihu omaromo.

Abali oviyeviha ahikosa matxinjo, mbwenye ena karumelile nona muttengo wa anamalaleya o Taiwani waligi 2.450 wahittitta ofiyedha anamalaleya 900 mwari mwa vyaka 20. Eji yahinyimula vaddiddi. Mbwenye iyo nahiziwa wila Yehova kagakamihedhi mulogo mwadhaalile dhotakala. (2 Kor. 7:1) Vang’ono-vang’ono milogo dhotene dho’Taiwani mwahidha okuputtiwa dhotakala dhotene, vina Yehova wahiruriha na anamalaleya okwaranya 11.000.

Oromana yaka ya 1980, milogo dha Amis dhanunnuwavi epaddi yomuyani, nona Harvey wanonga mudhidhi na attu a elogelo ya Echina. Harvey wanakamihedha amamuni enjene atelile arogora wi akale abali. Miyo kaddindduwala mudhidhi waddaddeligiye na wagalala wi mwa alobwana abale akamihedhigiye mmodhavoya ahimulobelela Yehova wi akale ooromaya. Miyo vina ddinowagalala wakamihedha attu enji okana mandano ofiyedheya na Yehova. Miyo ddahagalala olaba vamodha katti y’o Taiwani na ana eli a namasunza waga wa Bibilia mwana-muyana na mwana-mulobwana.

Ovano, kaddili na mamunaga. Muvireli vyaka 59 dha otelana wehu, mamunaga Harvey okwile labo noroma na Janeiro na yaka ya 2010, na eredda ya cancer. Iyene wahilaba mmabasani a mudhidhi wotene ottamagela vyaka 60! Iyene onoddinukwela. Masiki dhawene miyo ddinowagalala venji olaba vilabo esile bili dhottiyana mmabasani a nikuru na Yehova! Iyo nihisunza oleba—vina ologa—dhilogelo bili dhorutxa dha elabo ya Asia.

Vyaka dhing’onovi musogorho, sabwa ya makattamiho a idade yaga yowunuwelavo, Nikuru Nolamulela nahiddikumbira wila dhigahikala pama kowiyelela o Australia. Mubuwelo waga woroma wali, kaddifuna  omwala o Taiwani. Mbwenye Harvey ahiddisunziha ohikoodda elobo enddikumbirha nikuru na Yehova okosa

Ovano ddinlabela katti ya Australia vari va sumana, omamalelo wa sumana ddinokamihedha mulogo wowaddamela. Miyo ddinowagalala olabihedha dhilogelo dhisunzilemi wi ddaweddihena abali andha wona o Betel anloga Echina obe Ejaponez. Ovano miyo ddinjeedhela siku na ovenyihiwa mukwani, ovano ddinoziwa wi Harvery oddisunzihile ohikoodda mabasa anttomeliwimi munikuruni na Yehova, ohikoyeya muyubuweloni mwa Yehova.—Jo. 5:28, 29.