Harvey ní ea beè dú kà ńkàneǹ nvín gbàà ténì kà págbálà ea beè di ba tọ ẹ́. Pá ba tọ beè tú kà kàí gbẹá Midland Junction deè kiẽ́e e nàànì ólò dọ̀ kìl ea di Australia, tṍó e kà agẹ bá kíi beè dọ dóá mm̀ gbò gbáá 1930 a. Harvey beè dààmà togó gè nó nu ea kil ló Jìhóvà vaá dììa múú tṍó ea ni tóólá 14 gbáá. A beè nó gè kọ náa é kinìè tóm e bà neèe mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Tṍó ea beè di dí nvín ãa gbálà, à íe tṍó e ba beè nèe Kpá Tọ Kùdẽe Ló kọ á bugi gbẹá nònù vaá náa beè zìgà, boo béè kọ a beè bugi togó kọọ̀ náa simìè tulàẹ̀. Sõò vígà págbálà ea géè zọ̀ Harvey loá belá beè nvèè bá nèe kọ á bugi togó leeve tṍó ea kọ́ọ̀: “Tṍó e nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà né ni tóm gè sí mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, à nyímá kọ òó láá naa!”—2 Kọ́r. 3:5.

Nda beè tú kà kàí gbẹá England, belí bé e ńdáà kà nè ńdáà ńkàneǹ vígà pábia beè naa nagé naaá. Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà náa beè olòó leemá ńdáà tẹ̀, sõò tṍó e tṍó téní, a beè gbóó dú Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. Nda beè dììa múú tṍó nda beè toolá sĩ́ìna òb gbáá, sõò náa beè dú bùlà ńdáà tẹ̀. M beè noo gè dú neǹ gyà deè sĩ́ tóm vaá tṍó e tṍó ni téní m̀ gbóó sí tóm aa dó dọ dó. Sõò  ńdáà tẹ̀ beè kọọ̀ ńgá dààmà togó dọ̀ọ̀mà tṍó em é tóólá 21 gbáá. Náa beè dú nà bùlà gé elá naa vó. Tṍó em ni tóólá 16 gbáá, a beè sọ̀m bá kọ ḿ àà kil Australia ló ńdáà ńkàneǹ vígà pábia ea beè àà kil dóá. Dee deè nvée, m beè gbóó láá dààmà togó tóm gyà dee sĩ́ tóm tṍó em ni tóólá 18 gbáá.

Gbẹá Australia, ní em beè zọ̀ Harvey nyòònàe. A beè leemá pálàa bẹ̀ì gè sí tóm nè Jìhóvà dì belí gbò kọ̀ kpẹ̀a aa dó dọ dó. E beè ilá mm̀ gbáá 1951. Tṍó e ni tú bàà gbáá siimá tóm belí gbò gyà dee sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a, ba beè kọ́ nèi kọ é bã boo tóm gè kùdẽe ló sẹ́kiùt. È géè sí tóm gè kùdẽe ló sẹ́kiùt gbẹá zivè kà bálá sĩ́ kiẽ́e e nàànì ólò dọ̀ kil ea di Australia. Vó beè naa kọ é olòó teelá faà tení boo kpáà bàlà ól sigági kpã́á-kpã́á deè ketõ̀ò ea di dóá.

Mm̀ gbáá 1954, ba beè nèi kpá gè kolmái kọ é sí ní ea égè 25 tọọ̀ kpá Gílẹẹ̀d. Ge sí tóm aa dó dọ dó e géè ẹ̀bmà dẽeá beè gbóó valí! E beè bã mm̀ mìàlo iná New York vaá dààmà togó nò Kpá Káí gbẹá tọọ̀ kpáá. Gbẹá tọọ̀ kpá Gílẹẹ̀d, e beè no nágé dém bel Spain, sõò náa beè valí ló Harvey boo béè kọọ̀ náa beè láá olòó kolí súú kpá e r di ló leevè.

Tṍó e di tọọ̀ kpáá, gbò e bà ólò noòmài nu beè nè gã́ kọọ̀ be à íe nen ea é íe lèèma ló gè kil Japan gé sí tóm á nvèè a bée gè gbaá ló tọọ̀ kpá e bà gé nó dém bel Japan. E beè beeláfùl kọ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ní ea é sa kiẽ́e eé kil gé sí tóm nèi ẽ́. Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, Albert Schroeder, ea dú enè neǹ dò bá tọọ̀ kpá Gílẹẹ̀d beè gbóó nyimá kọ è gáà nvèè bée ló gè nó dém bel Japan. A beè gbóó kọ́ nèi kọọ̀: “Zẹ́ẹ́ kpáá bugii togó boo.” Tṍó e bè née zigà gé gè nvèè bẹẹ bée, Vígà Schroeder à gbóó kọọ̀: “Na gbò dò báá nè nda e nvèè bọọ bée. Piigai gè noi dém bel pá Japan.” A beè valí ló Harvey ge kolí nu mm̀ dém bel Japan èlmà níí Spain.

E beè iná Japan mm̀ gbáá 1955 tṍó e kóló 500 kọ̀ kpẹ̀a ní e ba beè di dóá ẹ́. Harvey beè toolá 26 gbáá, vaá nda beè toolá 24 gbáá. Ba beè lẹ̀ẹ̀lài tẹlẹ bálá sĩ́ kiẽ́e e múú dì ea di boǹ Kobe, vaá e beè tú ténì gbáá kọọmá kpẹ̀a gbẹá kĩá. Tṍóá nyíéi beè ẹẹ tṍó e bà kpáá kolíi kọ é òòà kil boo tóm gè kùdẽe ló sẹ́kiùt, vaá e beè sí tóm kiẽ́e ea di kuló pọ̀b boǹ Nagoya. Kọ̀láá nú ea di ló bẹẹ tóm beè leemái, ea dú pá vígà, gyã́á ge dè, nè bé e kĩá beè mèà naa. Sõò tṍó e tṍó téní, e  beè gbóó kpáá ié dõòna kà nèà dee e née beè láá kìn nàgé.

Tṍó e ni tú taà gbáá siimá tóm gè kùdẽe ló sẹ́kiùt, tọ nàà tóm ea di Japan beè bĩiná be àé taníi gè kil Taiwan gé kọ́ kpẹ̀a nè gbò e bà ólò ló áá dém bel Amis. Sìgà pá vígà e bà di Amis beè dọ̀ aa nvéè Kráìst vaá tọ nàà tóm ea di Taiwan beè ié bíi ló neǹ vígà ea é láá ló dém bel Japan ea é nveè bá kpó gbò e ba beè dọ̀ aa nvéè Kráìstí lọl mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. * Náa beè valí ge nè nakà béèlàfùlí boo béè kọọ̀ tóm e géè sí gbẹá Japan beè palàge leemái. Sõò Harvey beè nó kọ náa é kinìè tọ́ọ̀ kà tóm, vó beè naa kọ é zìgà ge kìl.

E beè iná Taiwan mm̀ November 1962. Gbò kọ̀ kpẹ̀a e ba beè di Taiwan beè toolá 2,271 nen, vaá gã́bug ọ̀và géè ló dém bel Amis. Sõò túá kà, e beè ié bíi ló gè nó dém bel China. E beè ié áá ene kà kpá gè noomá China nè enè neǹ dò bá e náa ólò ló Bèkéè, sõò e beè nò vaá nyimá.

Ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e beè iná Taiwan, ba beè íbá ló Harvey naamá nen ea é ẹb bé e tóm ea di dóá gé síá naa. Tọ nàà tómá beè dú gbálà ńkem, vó beè naa kọ Harvey á olòó ié tṍó gè siimá a tóm vaá tu nágé taà sè buù ẽ́ zọ̀ọ̀mà pá vígà e bà ólò ló dém bel Amis siimá tóm. A beè olòó si nágé tóm dì belí nen ea gé kudẽe ló dístrikt aa tṍó dọ tṍó, ea bã̀àà nàgé mm̀ ge nè lòbèl gbẹá àsémblì. Harvey gáẹ̀ beè láá olòó nè lòbèl mm̀ dém bel Japan vaá pá vígà e bà ólò ló dém bel Amis dã́. Sõò, kpóó ea géè bẹ̀l beè kọọ̀ aa dém bel China ní e bàá sẹ̀ẹ̀mà kọ̀láá kà bõ̀ònaló fã̀e. Vó beè naa kọọ̀ Harvey á pììgà ge nè lòbèl mm̀ dém bel China, boo tṍó e dõòna kà neǹ vígà é tab nvee mm̀ dém bel Amis.

Gbò e bà di mm̀ tóm bé ní e bà géè bẹ̀l Taiwan tṍóá ẽ́, vó beè naa kọọ̀ pá vígà á zẹ́ẹ́ tú kpá ea aà vá bá besĩ́ bà kálá láá sẹlẹ àsémblì. Ge tú kpáí náa beè olòó valí, boo béè kọọ̀ gbò bila pẹ̀gẹ̀lẹ̀ náa ólò vàlẹ̀ bá nè va. Be gbò bila pẹ̀gẹ̀lẹ̀ náa valẹ̀ bá nè dọ̀ọ̀mà sè e àsémblì é sẹẹà, Harvey ólò ĩìtẽ́ boo beè gbò bila pẹ̀gẹ̀lẹ̀a dọ̀ọ̀mà tṍó e bàé née kpáá, boo béè kọọ̀ kẹ́ẹ ólò sii gbò bila pẹ̀gẹ̀lẹ̀ beè neǹ kyáà ĩ́ì va tẽ́ ló.

Gbò sè e beè dììma ló pá vígàa, è ólò tú nú ea é sígá ló ene kà ávà dẽemá gù vaá fùl gì múú. M̀ kẽèa boo túá tṍó em beè dẽe gù. Tṍó e ni dé nú lọ̀l boo lọ̀ọ̀le, e beè bã faà tṍó ea ni tú 5:30 boo lọ̀ọ̀le, kil ene kà gbele kpã́á deè boná. E beè fùl gbele gbàà múúá vaá dẽe gù. Gùa beè lèlà iná kiẽ́e e be m̀ ẹà deè sĩ́ m, m̀ géè mon kpóó tọọ̀ vígà págbálà ea gé dẽ́e gyã̀ ḿ ke gbààa.

Lọ̀ọ̀leè deeá, Harvey beè zọ̀ pá vígà sì gé kọ́ kpẹ̀a, boo tṍó e áá nda beè sì gé kọ́ kpẹ̀a ene kà ńkem̀ bon e gbò e bà ólò ló dém bel Japan ní e bà dìe. Tṍó ea ni dú enè tóm boo fèèbe, lóóm beè palàge ọọ, boo béè kọọ̀ gã́bug tṍó a téní ló tṍó em beè dé nu. Tṍó em ínà ló Harvey, tọ́ọ̀ kà pá vígà náa beè dìnà kĩá. Harvey beè tú màgàzíìn nyaamá ló taà ból nyim ké kõ̀ò. A beè zogèm bé e bà ólò ṍ nyim ké kõ̀ò naa tení dú ló gè sòòlà ńdígílí deè ló. Náa kal ló béè kọ náa beè tànìm, m beè zẹ́ẹ́ dò ge ṍ ene ból. Sõò Harvey beè tú ní  ea égè taà bólá nèm kọ ḿ õ̀, tã́gíní bé e náa é láá dàlàm dẽemá gù be m̀ gbaaà bá tá kóiá.

Gbẹá ene kà sẹ́kiùt àsémblì, m beè mòn nú em gáà mon tọ́ọ̀ dee. E beè tõó beè ene kà vígà ea di kpàn Kíndòm Họ́ọ̀l. Tã́gíní bé e pá Amis ólò ẹ̀b ge bìlà múú naamá nú ea palàge dú bíiá, vaà ene kà gyóòlo ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt beè tṍ múú mm̀ nu nèi kọ é gé bìlà. Boo béè kọọ̀ Harvey gáà beè naa nu lọ̀l, a beè kọ́ nè nda kọ ḿ zẹ́ẹ́ gé bìlà. Nuù ge bìlà múú m-má beè dú taà kà: ene kà lọ́bà tọ́ọ̀ múú, ene kà ní e sã́ múú di m, nè ene kà kóló mm̀ fẹ́ẹ́lẹ́. A beè bọọ́ ḿ ló ge mon kọọ̀, vaà gyóòlo ea gé kudẽe ló sẹ́kiùta beè tṍ múúá sẹlẹ́ deè kiẽ́e ea kpeeà sĩ́ ló Kíndòm Họ́ọ̀l e pá vígà dì e bà géè nvèè bá kpoogè dee ló kẽ nyòòmà ge sẹlẹ àsémblìa. M beè kọ́ nèe kọ á nèm kàn, vaá a beè nèm báà nú ea dú ẹ́vẹ-ẹ́vẹ! M beè ié bùlà ge kil nvéè be kiẽ́e e tọ́ọ̀ nen náa é moním, sõò gbò kõ̀ò bè kéè ea di kĩá beè di kpènà ló gè tigi kọ̀láá nen ea dũuà iná vá kuló. M beè gbóó bugi togó kọọ̀: ‘Tóm e pá vígàí gé sí é náa kọọ̀ bàá gá nvèè kpíí ló kọ m̀ gé bìlà múú. Vaá be ním bìlà, bàé nveè súng.’ Vó beè naa kọ ḿ bìlà!

Harvey beè moǹ kọọ̀ à palàge tavala ló pá vígà e bà gé ló dém bel Amis gè ié agẹ zìgà boo béè kọọ̀ gã́bug ọ̀và náa ólò láá bugi nu leevè, vaá bà náa íe tọ́ọ̀ kà kpá mm̀ ba dém bel. Tã́gíní bé e bà ã́àa dààmà togó gè tú súú kpá pá Róm̀ emá dém bel pá Amisa, a beè dú gè noòmà pá vígàí kọ bàá nó ge bugi baálà dém bel. Níì beè kà tàvàlà tóm gè sì, sõò tṍó e tṍó téní, pá vígàí beè gbóó nó nú ea kil ló Jìhóvà mm̀ baálà dém bel. Gbò kpá e ba è emí mm̀ dém bel Amis beè dọ bàlà kẽ mm̀ gbáá 1960, vaá ba beè dààmà togó gè emí ba Kpá Tọ Kùdẽe Ló mm̀ gbáá 1968.

Kọ̀láá bé ea dì naa, kpóó ea géè bẹ̀l náa beè zìgà kọ bàá dõo gbò kpá e bà náa émí mm̀ dém bel China tenmá ló kẽ. Ge kpèg tã̀àgã̀, e beè tú kele-kele sĩ́deè emá Kpá Tọ Kùdẽe Ló nvee mm̀ dém bel Amis. Dì belí nu dòòmà bá, e beè tú òb nè àlàbà ẽ́ emá Kpá Tọ Kùdẽe Ló mm̀ dém bel Mandarin nè Amis. Be à íe nen ea bĩ́íná bíb, è ólò sẹlẹ ló belí kọọ̀ è géè tú kpá e beè emíá noomá dém bel China. Lọl tã́gíní tṍóá, bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà a emí gã́bug kpá mm̀ dém bel Amis ge nvèèmà bá naa kọọ̀ gbò e vulèí á láá nó kà kà bel ea di mm̀ Kpá Káí—Tóm 10:34, 35.

Mm̀ gbò gbáá 1960 nè 1970, gã́bug pá vígà e bà ólò ló dém bel Amis náa géè tõó ná boo gbò nòòkúù Bàrì. Tã́gíní bé e bà náa beè palàge dã́ ból ló gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káíá, sìgà ọ̀và beè kilsĩ́ gè tõó mm̀ dùm kúnà gã̀, ge ṍ míí tẽeá dẽe, ge õgági pọ́lọ́ biè, nè ge taa bẹ́tẹ́ẹ́l noòt. Harvey beè kãa gã́bug bõ̀ònatõ̀ò mm̀ ge nvèè bá nè va kọ bàá dã́ ból ló bé e Jìhóvà ẹb gbò dùmí naa. Enè deé e géè kãa ene kà bõ̀ònatõ̀ò, e beè téní bá nú e beè kọ́ dààà togóá.

Pá vígà e bà kilmà kpá ló kẽ beè di kpènà ló ge nyaaná ba dùm. À dú pọ́lọ́ kọọ̀ gã́bug ọ̀và náa beè zìgà ge naa vó, vaá pá vígà e bà di dó Taiwan e ba beè toolá 2,450 nená beè dọ̀ aa mm̀ bõ̀ònatõ̀ò gbẹẹ nú ea é láá dú 900 gbò kọ̀ kpẹ̀a mm̀ nú ea é láá dú 20 gbáá. Níí beè palàge ọọvẹ́i ló. Sõò, e beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà náa é tã́ànè dee bá bõ̀ònatõ̀ò e bè náa õoà. (2 Kọ́r. 7:1) Tṍó e tṍó téní, gbò bõ̀ònatõ̀òa beè gbóó kpáá fã̀ Jìhóvà mm̀ lèlà sĩ́deè, vaá tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà, Taiwan a íe nú ea sígá ló 11,000 gbò kọ̀ kpẹ̀a kátogóí.

Lọl mm̀ gbò gbáá 1980 kilma sĩ́, e beè mòn kọọ̀ zìgà pá vígà e bà ólò ló dém bel Amis beè kpáá palàge aga ló, naa ní e Harvey beè láá kpáá tú gã́bug tṍó tõ̀òma ló pá China. A beè palàge ẹẹlẹ̀ẹ nyíe gè nvèè bá nè dóm gã́bug vígà pábia kọ bàá dú Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. M beè kẽ̀èa boo tṍó ea kọ́ bé e nyíée beè ẹẹlìè naa gè mòn ene ọ̀và tṍó ea tú ńlẹ́ẹ̀ gã́ tã̀àma ló Jìhóvà túá tṍó. Nyíè nda beè ẹẹ nagé ge noòmà nuù gbò e bà íe tàn kọ bàá dũ̀ùà bã kpàn Jìhóvà. Nyíém beè ẹẹ nagé ge zọ̀ bàà kà nvín nen em beè noòmà Kpá Káí siá tóm gbẹá tọ nàà tóm ea di Taiwan.

Kátogóí, dóm á gé na ḿ ló. Kom ea kọlà cancer beè fẹ́ẹ January 1, 2010 tṍó e nú ea é láá dú 59 gbáá ni téní aa ló tṍó e beè ilá. A beè láá tú nú ea é dú 60 gbáá dììma boo sìtóm dénè tṍó! M̀ gé palàge ẹ̀bmà dẽè deé em kpáá mònie. Nyíém beè palàge ẹẹ ló gè zọ̀ẹ siá tóm gbẹá pálaà kà dói! E beè nó gè ló ãa dém bel, vaá Harvey beè láá emí nágé bàà kà dém bel pá Asia ea ólò palàge tàvàlà.

Ńkem̀ gbáá aa ló tṍóá, Gbò Ge Tulè Tóm beè kọ́ nèm kọọ̀ boo béè kọ m ána vaá m̀ḿ íe bíi ló nen ea é nveè bá nèm, àé dú lé kọ ḿ òòà kil Australia. Túá nú ea beè dọ̀ ḿ bùlà dú gè kọọ̀, ‘Náa taním gè aa Taiwan.’ Sõò Harvey beè noòmàm kọ ḿ gá kìn tọ́ọ̀ kà tóm e bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà kọ́ ḿ sì, vó beè naa kọ ḿ àà. Tṍó e tṍó téní, m beè gbóó dã́ ból ló kọ à dú lé kọ m beè òòa kẽ.

Dee nieí, nda gé sí tóm tọ nàà tóm ea di Australia, vaá m̀ ólò zọ̀ bõ̀ònatõ̀ò ea di kĩá sí nònù nè ól tóm kọ̀ kpẹ̀a. Nyíém ẹẹ gè láá tú dém bel Japan nè China dòòmà bá ketõ̀ò nè gbò e bà dú gé kãa Bẹ́tẹẹ̀l. Nda palàge ẹ̀bmà dẽè tṍó kẽ̀èà aa kemà ú e Jìhóvà beè zìgàa. Nda nyímà kọọ̀ Jìhóvà é kẽèa boo Harvey, ea beè nó gè kọ náa é kinìè tọ́ọ̀ kà tóm e Jìhóvà née kọ á sìa.—Jọ́ọ̀n 5:28, 29.