Harvey ne gin yawuoyi ang’wen e odgi, to en e ma noduong’. Joodgi nopuonjore adiera ka gin Midland Junction, ma ni Australia gi yo imbo e higni mag 1930 e kinde ma ne dhier lich ahinya e pinyno. Harvey nochako hero Jehova ka ne pod otin ahinya, kendo nobatise kojahigni 14. Mapiyo, nopuonjore ni ok nonego otamre migawo moro amora ma Jehova omiye. Ka ne pod en rawera matin, nitie kinde ma notamore somo Ohinga mar Jarito e chokruok koparo ni ne ok owinjore gi migawono. Kata kamano, owadwa moro nonyise niya: “Ka ng’ato ang’ata e riwruok mar oganda Jehova okwayi mondo itim migawo moro, ng’e ni ng’ano neno ni iromori gi migawono!”​—2 Kor. 3:5.

An to napuonjora adiera ka an England, mana kaka minwa gi nyaminwa maduong’ be. Babawa to nopuonjore adiera mana bang’e, ka osekwedo adiera aming’a. Nobatisa ka hika hawo 10 kata obedo ni babawa ne ok mor gi wachno. Nawacho e chunya ni nyaka abi abed painia, kae to bang’e abed misonari. Kata kamano, babawa nowacho ni ne ok anyal bedo painia nyaka achop jahigni 21. An to ne ok adwar rito mang’eny kamano, omiyo, ka naromo jahigni 16, nakwayo babawa mondo oyiena adhi adag  gi nyaminwa maduong’ ma ne ni Australia, kendo noyiena. Ka nachopo jahigni 18, nabedo painia.

Australia kono e ma naromoe gi Harvey. En bende nogombo bedo ja misonari kaka an. Ne wakendore e higa mar 1951. Bang’ bedo jopainia kanyachiel kuom higni ariyo, nokwawa mondo wachak tij jarit-alwora. Alwora ma ne watiyoe nokwako kama lach ahinya e Australia gi yo imbo, omiyo, kinde mang’eny ne wariembo mtoka nyaka kuonde maboyo moriwo gwenge mosokore iye kod kuonde motwo.

E higa mar 1954, ne ogwelwa e Skul mar Gilead, klas mar 25. Koro ne nenore maler ni ne wadhi bedo jo misonari kaka ne wagombo! Ne wachopo New York gi meli, kendo ne wachako puonjore Muma e yo matut ahinya. Achiel kuom gik ma ne nyaka wapuonjre e klas ne en wacho dho Spain, to mano ne ok yot ne Harvey nikech ne ok onyal wacho nyukta mar “r” kaka onego wache e dhokno.

E kinde ma ne pod wadhi nyime gi skul mar Gilead, owete ma ne tiegowa nolando ni ng’ato ang’ata ma ne dwaro mondo odhi e migawo e piny Japan ne nyalo chiwo nyinge mondo ochak puonje dho Japan. Ne wang’ado ni wan ne ok wadhi tero nyingwa, to kar mano, ne wadhi rito mondo riwruok mar oganda Jehova e momiwa migawo. Ka pok obudho ahinya, Albert Schroeder ma en achiel kuom joma ne puonjowa e Gilead nofwenyo ni wan ne ok watero nyingwa. Nonyisowa niya: “Par aneuru wachno maber kendo.” Ka ne ndalo okadho to pok ne watero nyingwa, nonyisowa kama: “An kaachiel gi jopuonj mamoko waseng’ado ni mondo waket nyingu e grup mar joma puonjore dho Japan. Chakuru mino lewu mondo une kaka ubiro wacho dhokno.” Harvey nong’iyo gi dhokno mapiyo.

Ne wachopo Japan e higa mar 1955 ka ne nitie mana jolendo 500 kende e pinyno. Harvey ne jahigni 26, to an najahigni 24. Nomiwa migawo e taon mar Kobe ma ne ni e dho nam, kendo ne wabedo kanyo kuom higni ang’wen. Bang’ mano, ne wamor ahinya ka nodwokwa e migawo mar bedo jarit-alwora, kendo ne wantie machiegni gi taon mar Nagoya. Nitie gik mang’eny ma ne wahero e migapwa, kuom ranyisi, ne wahero owete, chiemo ma ne nitie e pinyno, to kata mana ngima mar gweng’ ma kono be ne bernwa. Bang’ kinde, thuolo machielo noneno mar nyiso ni ok wanyal tamore migawo moro amora ma Jehova omiyowa.

Bang’ timo tij jarit-alwora kuom higni adek, ofiswa ma Japan nopenjowa ka be ne wanyalo yie dhi Taiwan mondo wadhi wati e alwora mar Jo-Amis.  Owete buora ma Jo-Amis noyudo oa ng’anyo moweyo adiera, kendo ofis ma Taiwan ne dwaro owadwa molony e wacho dho Japan mondo odhi okonygi kueyo weche kuno. * Timo yiero mar dhi Taiwan ne ok en gima yotnwa ahinya nikech ne wahero migawo ma ne wan-go Japan. Kata kamano, Harvey nosepuonjore ni ne ok onego otamre migawo moro amora momiye, omiyo, ne wawinjore ni wadhi adhiya.

Ne wachopo Taiwan e dwe mar Novemba 1962. E kindeno, Taiwan ne nigi jolendo 2,271, to thothgi ne gin Jo-Amis. Kata kamano, ne nyaka wakwong wapuonjre dho China. Kata obedo ni ne wan mana gi buk achiel kende ma ninyalo puonjruokgo dho China, to ng’at ma ne puonjowa bende ne ok ong’eyo dho Kisungu, pod ne wapuonjore dho China maber.

Mapiyo bang’ chopo Taiwan, ne omi Harvey migawo mar tayo ofis ma pinyno. Nikech ofis ne ok duong’ ahinya, Harvey ne nyalo timo migape e yo maber to pod oyudo thuolo mar dhi tiyo gi owete ma Jo-Amis kuom jumbe adek kama, dwe ka dwe. Bende, kinde ka kinde nojabedo jarit-distrikt, to migape noriwo nyaka golo twege e chokruoge mag alwora. Harvey ne nyalo anyala golo twege e dho Japan to owete ma Jo-Amis loko, kata kamano, sirkal ne dwaro ni dinde otim chokruogegi mana gi dho China kende. Omiyo, kata obedo ni Harvey ok nong’eyo dho China maber, nothuthni athutha golo twege e dhokno ka owadwa moro loko e dho Amis.

Nikech Taiwan ne ni e bwo loch mar jolweny, owete ne nyaka many pamit e ka de gitim chokruoge madongo. Yudo pamitgo ne ok yot, kendo polise ne nyalo budho ahinya ka pok gichiwogi. Ka nochopoga jumb chokruok to polise pok ochiwo pamit, Harvey ne riyo ariya e stesen mar polis nyaka chop kama gimiye pamitno. To nikech polise ne ok ohero ni ng’ama a e piny machielo obudh ahinya e stesendgi, ne gitemoga matek mondo gimiye pamit piyo-piyo oa.

E jumbe ma ne wan gi owete ma Jo-Amis, ne wanyaloga wuotho kuom sa achiel kata mokalo kanyo, ka seche moko waidho gode to wayoro aoche bende. Anyalo paro got ma nahango idho. Bang’ mondo chiemo gokinyi, ne waidho bas sa 11 gi nus kogwen mondo wadhi e gweng’ moro. Kae to ne wachako wuotho gi tiendwa. Ne wayoro aora moro malach ahinya kendo ne watwenyo got. Godno nochung’ tir ahinya ma kata ombong’ owadwa ma ne ni e nyima ne ni mana e lela wang’a.

E okinyino, Harvey nolendo kanyachiel gi owete ma jo kanyo, to an nalendo kenda e gweng’ moro matin ma joma wacho dho Japan nodakie. Chop sa abiriyo odiechieng’, narumo, nikech ne pok achamo gimoro amora nyaka nawuog ot okinyi. Sama naromo gi Harvey, koro ne en kende; owete mamoko noseweye. Noyudo oa wilo gasede moko gi tong’ adek ma numu. Nopuonja chamo tong’ ma numu. Notucho konchiel kae to orwoyo. Kata obedo ni dhoga ne ok dwar tong’ ma numu, natemo atema ma achamo. Koro nodong’ tong’ achiel kende. Ng’a ma ne dhi chame? Harvey nomiyago nikech noluor ni ka nanyalo sim nikech kech, nodhi bedo gi tich matek ahinya ting’a ka waridore kwadok piny.

E chokruok moro mar alwora ma ne wadhiye, gimoro notimore ma nomako dhowa ahinya. Ne wadak e dala owadwa moro mogedo machiegni gi Od Romo. Nikech Jo-Amis neno lwok kaka gima duong’ ahinya, chi jarit-alwora noketonwa pi lwok oko. Nikech Harvey pod nodich, nokwaya ni an e ma achak lwok. Gige lwok ma noketnwa noriwo ndoo ma ni gi pi mang’ich, ndoo machielo ma nigi pi maliet, kod besen ma ni nono. Gima nomako dhoga en ni chi jarit-alworano noketonwa gigo e laru oko kama omanyore tir gi Od Romo kama owete ne nitie ka gitimo ikruok ne chokruok mar alwora. Nakwaye ni okonyae gi suka moro ageng’rago. Nokelona mana jwala moro marieny. Natemo ni adhi ageng’ra e tok ot kama bet nopondo matin, to kanyo nayudo ka nitie mbata mang’eny moikore sodho ng’ato sa asaya. Naparo e chunya ni, ‘Ah, donge owetegi odich ahinya ma ok ginyal nena ka alwokora! To bende, ka ok alwokora, mano biro chwanyogi. We achok chir alwokra alwoka e laru ka!’ Kendo mano e gima natimo.

Harvey nofwenyo ni owete ma Jo-Amis ne ok dhi maber ahinya e weche Nyasaye nikech thothgi ne ok ong’eyo somo, to buge ma nondik e dhogi be ne onge. Nikech noyudo oa fweny yo moro ma ninyalo ndikgo dho Amis, owete noneno ni ne ber mondo koro opuonj jolendo somo dhogi giwegi. Mano ne ok en tich mayot, kata kamano, gikone owete koro nong’eyo puonjore gin giwegi. Bugewa nochako yudore e dho Amis e chak higni mag 1960, kendo ka nochopo higa mar 1968, ne ochak go Ohinga mar Jarito e dhokno.

Kata kamano, sirkal ne ok dwar ni wami ji buge ma ok ogo gi dho China. Mondo mano kik monwa dhi nyime gi tijwa, ne iloso Ohinga mar Jarito mag dho Amis e yore moko makende. Kuom ranyisi, kuom dweche mogwaro, ne igoyo Ohinga mar Jarito moting’o dhok ariyo​—dho China kod dho Amis. Ka ne ng’ato nyalo chich e yo moro amora, ne yot mondo opar ni ne watiyo gi gasedego e puonjo ji dho China. Chakre kindeno ka dhi nyime, riwruok mar oganda Jehova osebedo ka chiwo buge mang’eny e dho Amis mondo okony joma wacho dhokno puonjore adiera ma ni e Muma.​—Tich 10:34, 35.

E kind higni mag 1960 nyaka 1970, owete mang’eny ma Jo-Amis ne ok odak ka luwore gi puonj mag Nyasaye. Nikech ne ok ging’eyo malong’o  tiyo gi puonj mag Muma, moko kuomgi nodak e ngima mar terruok, moko ne jokong’o, to moko ne madho ndawa kata nyamo yedhe ma mero ji. Harvey nolimo kanyakla mang’eny kotemo konyo owete mondo ging’e paro ma Jehova nigo e wi gik ma kamago. E limbe ma kamago e ma ne waromoe gi wach ma ne alero kama nachakogo siganani.

Owete mobolore noikore timo lokruoge ma ne dwarore, kata kamano, gima lit en ni owete mang’eny to ne ok otimo kamano, kendo mano nomiyo kwan mar jolendo odok piny ahinya e Taiwan koa e jolendo mokalo 2,450 nyaka jolendo ma dirom 900 e kind thuolo mar higni 20. Mano ne en gima nyoso chuny ahinya. Kata kamano, ne wan gadier ni Jehova ne ok nyal guedho kanyakla mochido. (2 Kor. 7:1) Gikone, owete nochako luwo puonj mag Jehova e yo makare, kendo Jehova noguedhogi ahinya. Sani nitie jolendo mokalo 11,000 e piny Taiwan.

Chakre higni mag 1980 ka dhi nyime, kanyakla mag dho Amis koro ne dhi maber ahinya, kendo koro Harvey ne nyal tiyo gi thuolo mang’eny e konyo joma ne wacho dho China. Nopuonjore gi chwo nyiminewa mang’eny ma gin be gibedo Joneno, kendo mano nomore ahinya. Anyalo paro konyisa kaka chieng’ moro nomor ka achiel kuom chwo nyiminewago nolemo kotiyo gi nying Jehova. An bende namor konyo ji mang’eny mondo osud machiegni gi Jehova. E Bethel ma Taiwan, nitie kinde ma natiyo kanyachiel gi wuoyi moro gi nyamin-gi ma giduto gin nyithind achiel kuom joma napuonjo Muma mobedo Joneno.

Tarik 1, Januar 2010, tuo mar kansa nonego Harvey jaoda. Bang’ bedo e kend kuom higni 59 te, apoya nono nadong’ kenda. Harvey notiyo ne Nyasaye kuom thuolone duto kuom higni ma hawo 60. Pod aparega ahinya! Kata kamano, amor malich ni nariwe lwedo ka notimo migape e pinje ariyogo. Ne wapuonjore wacho dhok ariyo matek ahinya mitiyogo Asia, kendo Harvey to nong’eyo nyaka ndiko dhokgo.

Higni moko matin bang’ tho Harvey, Bura Matayo nong’ado ni nikech koro nasebedo moti, ne ber ka adok Australia. Ka nawinjo wachno, nakwongo awacho e chunya ni, ‘Be ochuno ni awuog Taiwan?’ Kata kamano, Harvey nosepuonja ni ok onego atamra gimoro amora ma riwruok mar oganda Jehova okwaya ni atim, omiyo, ne ok adhi tamora wuok Taiwan. Bang’ dok Australia, nafwenyo ni wach ma Bura Matayo nong’adono nowinjore koda ndi.

Sani, atiyoga e Bethel ma Australasia e kor juma, to e giko juma abedoga gi kanyakla moro ma ni machiegni kanyo. E Bethel, abedoga ma mor ahinya sama omiya thuolo mar tayo welo mobiro neno ofiswa ka atiyo gi dho Japan kod dho China. Arito ahinya kinde ma Jehova biro chieroe jo motho kaka osingo. An gadier chuth ni obiro paro Harvey jaoda ma notiyone gi kinda, kendo ma ne ok tamrega timo gimoro amora ma ne Jehova dwaro ni otim.​—Joh. 5:28, 29.