Ir al contenido

Ir al índice

ÑA̱ NÁTÚʼUN XA̱ʼA̱

Sa̱kuaʼandi̱ keʼéndi̱ ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová

Sa̱kuaʼandi̱ keʼéndi̱ ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová

TÁNDI̱ʼI ku̱un sa̱ví kini, ndeékaví ku̱a̱ʼa̱n ti̱kui̱í yu̱ta ta nda̱ʼyi̱níra ta ku̱a̱ʼa̱nní yu̱u̱ xíʼinra. Xi̱kuni̱ndi̱ ya̱ʼandi̱ yu̱ta soo kǒoka puente íyo chi ku̱a̱ʼa̱nña xíʼin yu̱ta. Miíi̱ xíʼin yiíi̱ ta̱ Harvey, ta saátu xíʼin inka ta̱ hermano ta̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami ni̱yi̱ʼvíníndi̱. Ta chí inka yuʼú yu̱ta ndíta sava na̱ hermano na̱ ndátu ná ya̱ʼandi̱ ta ndíʼi̱kaví-inina. Sa̱ndáandi̱ carrondi̱ sa̱tá iin camión tú xa̱a̱ chéeka ta kǒo yoʼo̱ ni cadena katúnndi̱ carrondi̱, soo ni saá kúee kúee ni̱ya̱ʼa camión yóʼo yu̱ta kán. Naʼání saá ni̱ya̱ʼandi̱ soo ndiʼi tiempo ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼin Jehová. Ña̱yóʼo ku̱uña tá ku̱i̱ya̱ 1971, tá íyondi̱ chí costa este ña̱ Taiwán, ta ña̱yóʼo xíkání kíndo̱oña nu̱ú ñuundi̱. Ná natúʼi̱n xíʼinndó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼondi̱.

NDÁA KI̱ʼVA SA̱KUAʼANDI̱ KUʼVI̱-ININDI̱ KUNINDI̱ JEHOVÁ

Ta̱ Harvey kúú ta̱ chée nu̱ú u̱ni̱ na̱ ñanira. Tá ku̱i̱ya̱ 1930 kúú ña̱ sa̱kuaʼa na̱ veʼera xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ chí ñuu ña̱ xi̱naní Midland Junction, ña̱ ndíka̱a̱ chí estado ña̱ Australia Occidental, ta ndáʼviní ni̱xi̱yo na̱ yiví tiempo saá. Ta̱ Harvey xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinira Jehová, ta xa̱ʼa̱ ña̱kán nda̱kuchira tá kúúmiíra 14 ku̱i̱ya̱. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ka̱ndíxara keʼéra ndiʼi chiñu ña̱ xi̱taxina ndaʼa̱ra ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Tá ni̱xi̱yo loʼora ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná kaʼvira tutu La Atalaya, soo va̱ása níxiinra saáchi nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása kuchiñura keʼéra ña̱yóʼo. Soo ta̱ hermano ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Harvey ña̱ keʼéra ña̱yóʼo, ka̱chira xíʼinra: “Tá káʼa̱n na̱ hermano xíʼún ña̱ keʼún iin ña̱ʼa kúnda̱a̱-inina ña̱ kuchiñuvaún keʼúnña” (2 Cor. 3:5).

Siʼíi̱, ku̱ʼvii̱ ñá chée xíʼin yi̱ʼi̱ sa̱kuaʼandi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ chí Inglaterra. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo saá sa̱kuaʼa yivái̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱, soo tá xa̱ʼa̱ va̱ása níxi̱taxira ndasakáʼnundi̱ Ndióxi̱. Nda̱kuchii̱ tá kúúmiíi̱ 9 ku̱i̱ya̱, ni va̱ása níxi̱kuni̱ yivái̱ ña̱ keʼíi̱ ña̱yóʼo. Chi̱ka̱a̱-inii̱ ña̱ xa̱i̱ koi̱ precursora tasaá xa̱i̱ koi̱ misionera. Yivái̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ kivi xa̱i̱ koi̱ precursora tá ná kuumiíi̱ 21 ku̱i̱ya̱. Soo va̱ása níxiku̱ni̱i̱ kundatui̱ ku̱a̱ʼání tiempo. Tá kúúmiíi̱ 16 ku̱i̱ya̱ ta̱xi yivái̱ ña̱ ná ku̱ʼi̱n koi̱ chí Australia xíʼin ku̱ʼvii̱ ñá chée ñá ku̱a̱ʼa̱n koo país kán. Ta tá kúúmiíi̱ 18 ku̱i̱ya̱ ki̱xáʼíi̱ kúi̱ precursora.

Tá ti̱ndaʼa̱ndi̱ tá ku̱i̱ya̱ 1951.

Chí Australia xi̱nitáʼi̱n xíʼin ta̱ Harvey. U̱vi̱ saándi̱ xi̱kuni̱ndi̱ koondi̱ misionero. Ta tá ku̱i̱ya̱ 1951 ti̱ndaʼa̱ndi̱. U̱vi̱ ku̱i̱ya̱ xi̱kuundi̱ precursor, tasaá ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Harvey ña̱ koora superintendente ña̱ circuito. Káʼnuní ni̱xi̱yo circuito ña̱ ni̱xi̱yo chí Australia Occidental, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱xiniñúʼu ku̱a̱ʼání hora ku̱ʼu̱nndi̱ xíʼin carro ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ lugar ña̱ xíkání íyo.

NI̱XI̱NU ÑA̱ XI̱KUNI̱NÍNDI̱ KEʼÉNDI̱

Ti̱xin Estadio de los Yankees, tá sa̱ndíʼindi̱ ka̱ʼvindi̱ escuela ña̱ Galaad tá ku̱i̱ya̱ 1955.

Tá ku̱i̱ya̱ 1954 ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ clase 25 ña̱ escuela ña̱ Galaad. Tasaá ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ si̱lóʼo kúma̱ní ta xi̱nu ña̱ xi̱kuni̱níndi̱, ña̱ koondi̱ misionero. Xíʼin barco ni̱xa̱a̱ndi̱ ñuu Nueva York, tasaá ki̱xáʼandi̱ sákuaʼakandi̱ xa̱ʼa̱ Biblia ti̱xin escuela ña̱ Galaad. Kán xi̱niñúʼu sakuaʼandi̱ tu̱ʼun sáʼán, soo xi̱ ixayo̱ʼvi̱níña xíʼin ta̱ Harvey ña̱ ka̱ʼa̱nra letra erre.

Na̱ xi̱sanáʼa̱ ti̱xin escuela kán ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ na̱ xi̱kuni̱ ku̱ʼu̱n chí Japón kivi kaʼyína ki̱vi̱na ña̱ va̱ʼa sakuaʼana tu̱ʼun japonés. Ndi̱ʼi̱ va̱ása níkaʼyíndi̱ ki̱vi̱ndi̱, saáchi xi̱kuni̱ndi̱ ña̱ ná ka̱ʼa̱n mií na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼinndi̱ ndáa míí ku̱ʼu̱nndi̱. Tá ku̱nda̱a̱-ini ta̱ hermano Albert Schroeder, iin ta̱ xi̱sanáʼa̱ ti̱xin escuela ña̱ Galaad, ña̱ va̱ása níkaʼyíndi̱ ki̱vi̱ndi̱, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱: “Ndakani loʼoka xi̱níndó xa̱ʼa̱ña”. Tá ki̱ʼinra kuenta ña̱ xíkaka-inindi̱ á kaʼyíndi̱ ki̱vi̱ndi̱, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱: “Xa̱a̱ ka̱ʼyívandi̱ ki̱vi̱ndó. Chika̱a̱ndó ndee̱ ña̱ sakuaʼandó tu̱ʼun japonés”. Ta va̱ása ní ixayo̱ʼvi̱ña xíʼin ta̱ Harvey ña̱ sakuaʼara tu̱ʼun yóʼo.

Tá ku̱i̱ya̱ 1955 ni̱xa̱a̱ndi̱ chí Japón, ta tiempo saá 500 kuití publicador ni̱xi̱yo iníísaá país kán. Ta̱ Harvey xi̱kuumiíra 26 ku̱i̱ya̱ ta yi̱ʼi̱ xi̱kuumiíi̱ 24. Chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ chí ñuu Kobe ta kán ni̱xi̱yondi̱ ku̱mí ku̱i̱ya̱. Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n tukuna xíʼin ta̱ Harvey ña̱ koora superintendente ña̱ circuito, yatin ñuu ña̱ Nagoya, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱si̱íní-inindi̱. Xi̱kutóoníndi̱ kachíñundi̱ chí Japón saáchi va̱ʼaní xi̱kitáʼanndi̱ xíʼin na̱ hermano, ta xi̱kutóoníndi̱ ña̱ʼa ña̱ xi̱xixina, ta saátu ña̱ liviní íyo país kán... Soo tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo xi̱niñúʼu na̱ʼa̱ndi̱ á ndixa íyo tu̱ʼvandi̱ ña̱ keʼéndi̱ chiñu ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱ndi̱.

NI̱XI̱YO ÑA̱ I̱XAYO̱ʼVI̱ XÍʼINNDI̱

Ta̱ Harvey xíʼin yi̱ʼi̱ ta saátu xíʼin inkaka na̱ misionero chí ñuu Kobe (Japón), tá ku̱i̱ya̱ 1957.

Tá ni̱ya̱ʼa u̱ni̱ ku̱i̱ya̱ ña̱ xi̱kuu ta̱ Harvey superintendente ña̱ circuito, na̱ Betel ña̱ Japón ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ndi̱ʼi̱ á kúni̱ndi̱ ku̱ʼu̱nndi̱ chí Taiwán, ña̱ va̱ʼa natúʼunndi̱ xíʼin na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami. Sava na̱ hermano na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami ndu̱una apóstata, xa̱ʼa̱ ña̱kán na̱ Betel ña̱ ñuu Taiwán xi̱kuni̱na ña̱ ná chindeétáʼan iin ta̱ hermano ta̱ káʼa̱n tu̱ʼun japonés xíʼinna ña̱ va̱ʼa ndasaviína ku̱a̱chi yóʼo. * I̱xayo̱ʼvi̱ña xíʼinndi̱ ku̱ʼu̱nndi̱, saáchi xi̱kutóoníndi̱ koondi̱ chí Japón. Soo nda̱kaxinndi̱ ku̱ʼu̱nndi̱ saáchi ta̱ Harvey chi̱ka̱a̱-inira keʼéra nda̱a̱ ndáaka chiñu ña̱ ná taxi na̱ ñuu Ndióxi̱ ndaʼa̱ra.

Tá noviembre ña̱ ku̱i̱ya̱ 1962 ni̱xa̱a̱ndi̱ chí Taiwán, ta kán ni̱xi̱yo 2,271 na̱ publicador. Ku̱a̱ʼání na̱yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna tu̱ʼun ami. Ta saátu xi̱niñúʼu sákuaʼandi̱ tu̱ʼun chino, iinlá kuití libro xi̱kuumiíndi̱, ta ñá xi̱sanáʼa̱ ndi̱ʼi̱ va̱ása níxika̱ʼa̱nñá tu̱ʼun inglés. Soo sa̱kuaʼavandi̱ña.

Tá ni̱xa̱a̱ndi̱ Taiwán, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Harvey ña̱ ná kuisochíñura xíʼin Betel ña̱ Taiwán. Xa̱ʼa̱ ña̱ loʼo ni̱xi̱yo Betel kán, va̱ʼa xi̱keʼéra chiñura ta saátu ku̱a̱ʼá semana nu̱ú iin yo̱o̱ xi̱kitara ña̱ natúʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Sava yichi̱ xi̱kuura superintendente ña̱ distrito, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱taxira discurso ti̱xin asamblea. Kiviva ka̱ʼa̱nra tu̱ʼun japonés tá xi̱taxira discurso ta kunda̱a̱va-ini na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami xíʼinña, soo na̱ chíñu xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ tá iinna kúni̱na sanáʼa̱na xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ tu̱ʼun chino xi̱niñúʼu keʼénaña. Ta̱ Harvey tu̱ʼun chino xi̱taxira discurso ni va̱ása níxixini̱ra vií ka̱ʼa̱nraña, ta iin ta̱ hermano xi̱sandáya̱ʼaña tu̱ʼun ami.

Tá tiempo saá, ni̱xi̱yo ley marcial chí Taiwán, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ na̱ soldado xíʼin na̱ policía kúú na̱ xi̱xaʼndachíñu chí Taiwán. Xa̱ʼa̱ ña̱kán na̱ hermano xi̱xiniñúʼu tavána permiso ña̱ va̱ʼa keʼéna asamblea, xi̱ ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinna saáchi na̱ policía naʼání saá xi̱taxina permiso yóʼo. Tá xa̱a̱ ni̱xa̱a̱ semana ña̱ koo asamblea soo ta̱ʼán taxi na̱ policía permiso. Ta̱ Harvey xi̱xa̱ʼa̱nra chí comisaría ta kán xi̱ndatura nda̱a̱ ná taxina permiso ndaʼa̱ra. Xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱era inka ñuu na̱ policía xi̱kukaʼan nu̱úna, ña̱kán kamava xi̱taxina permiso ndaʼa̱ra.

ÑA̱ YICHI̱ NU̱Ú KÚÚ ÑA̱ NDA̱AI̱ IIN YUKU̱

Tá ni̱ya̱ʼandi̱ iin yu̱ta chí Taiwán ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.

Tá xi̱xa̱ʼa̱nndi̱ xi̱natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví yáʼaka iin hora xi̱xikandi̱, ta xi̱ndaandi̱ yuku̱ ña̱ ndichiní ta saátu xi̱yaʼandi̱ yu̱ta. Ndákaʼíi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ yichi̱ nu̱ú ña̱ nda̱ai̱ iin yuku̱. Kamakaví xi̱xindi̱, ta ka̱a u̱ʼu̱n sava xi̱ta̱a̱n nda̱a̱ndi̱ iin autobús ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ iin ñuu ña̱ ndíka̱a̱ xíká. Ni̱ya̱ʼandi̱ iin yu̱ta tasaá ki̱xáʼandi̱ ndáandi̱ iin yuku̱. Ndichikaví ni̱xi̱yoña saáchi ta̱ hermano ta̱ ku̱a̱ʼa̱n chí nu̱ú, yatin nu̱úi̱ ni̱xi̱yo xa̱ʼa̱ra.

Tá xi̱ta̱a̱n kán, ta̱ Harvey ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼin sava na̱ hermano na̱ ndóo lugar kán ña̱ va̱ʼa natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta iinlá yi̱ʼi̱ na̱túʼun xíʼin na̱ yiví na̱ ndóo iin ñuu loʼo nu̱ú káʼa̱nna tu̱ʼun japonés. Ta ki̱ʼva ka̱a iin xi̱ku̱aá kǒoka ndee̱i̱ íyo saáchi xa̱a̱ ku̱a̱ʼá hora ta̱ʼán kuxui̱. Tá nda̱niʼíi̱ ta̱ Harvey xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱nva na̱ hermano kán. Ta ta̱ Harvey níʼira u̱ni̱ ndi̱ví ña̱ ta̱xina ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ sava revista. Ta̱yóʼo sa̱náʼa̱ra yi̱ʼi̱ ña̱ koʼi̱ ndi̱ví yíʼí, xi̱kai̱n iin ya̱vi̱ chí xi̱níña tasaá xi̱xiʼi̱ña. Ni va̱ása níxi̱kutói̱ ña̱yóʼo soo xi̱ʼivai̱ u̱vi̱ña. Saáchi tá ná nuundi̱ yuku̱ kán, ta̱ Harvey va̱ása kundeéra kuisora yi̱ʼi̱ tá ná kuvi tói̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼán kuxui̱.

CHI̱CHII̱ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA CHÍCHINA

Iin yichi̱ tá ni̱xi̱yo asamblea ña̱ circuito íyo iin ña̱ ndo̱ʼi̱. Ni̱xi̱yondi̱ veʼe iin ta̱ hermano ta̱ íyo yatin sii̱n salón. Nu̱ú na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami ndáyáʼviní ña̱ kuchiyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ñá síʼi ta̱ superintendente ña̱ circuito i̱xaviíñá ndiʼi ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa kuchindi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱ íyoní chiñu nu̱ú ta̱ Harvey ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ siʼna yi̱ʼi̱ ná kuchi. Ñá hermana kán ka̱nindichiñá ña̱yóʼo: iin cubeta nu̱ú ñúʼu ti̱kui̱í vi̱xin, inkaña nu̱ú ñúʼu ti̱kui̱í niʼní ta ta̱xiñá iin yaxi̱n. Nda̱kanda̱ní-inii̱ tá xi̱nii̱ ka̱nindichiñá ña̱yóʼo chí ke̱ʼe nu̱ú túvi koto ndiʼi na̱ hermano, na̱ ñúʼu ti̱xin salón ña̱ va̱ʼa ixaviína ña̱ koo asamblea. Ndu̱kúi̱ iin cortina nu̱úñá ña̱ va̱ʼa ndakasii̱ nu̱ú kuchii̱, soo ña̱ ta̱xiñá ndaʼíi̱ yásinníña ta túvikava. Nda̱kanixi̱níi̱ ña̱ kivi ku̱ʼi̱n chí sa̱tá veʼe, soo kán ni̱xi̱yo sava tí ganso ta kúni̱rí kanirí yi̱ʼi̱. Tasaá nda̱kanixi̱níi̱: “Na̱ hermano íyoní chiñu nu̱úna, ña̱kán va̱ása kiʼinvína kuenta tá ná kuchii̱. Ta saátu tá ná va̱ása kuchii̱, va̱ása va̱ʼa kunina. Ña̱kán, va̱ʼaka ná kuchii̱”. Tasaá ke̱ʼévai̱ña.

Ndíxindi̱ ti̱ko̱to̱ ña̱ ndíxi na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami.

KI̱XÁʼANA TÁVÁNA TUTU TU̱ʼUN AMI

Ta̱ Harvey ki̱ʼinra kuenta ña̱ na̱ hermano na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami xi̱ ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ kuaʼnuna xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱, saáchi ku̱a̱ʼánína va̱ása níxi̱xini̱na kaʼvina ta saátu va̱ása níxi̱kuumiína tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ tu̱ʼun miína. Tá tiempo saá sa̱kán ki̱xáʼana káʼyína tu̱ʼun ami, xa̱ʼa̱ ña̱kán sa̱náʼa̱ndi̱ na̱ hermano ña̱ kaʼvina tu̱ʼun miína. Iin chiñu káʼnu ni̱xi̱yo ña̱yóʼo, soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo sa̱kuaʼava na̱ hermano kaʼvina. Tá xa̱a̱ kúni̱ ndiʼi ku̱i̱ya̱ 1960 ki̱xáʼa na̱ ñuu Ndióxi̱ távána tutu tu̱ʼun ami, ta tá ku̱i̱ya̱ 1968 ki̱xáʼana távána tutu La Atalaya.

Soo na̱ chíñu xi̱taxina ña̱ ná xa̱xa tutu yóʼo ña̱ tu̱ʼun chino soo va̱ása níxi̱taxina ña̱ ná xa̱xaña inka tu̱ʼun. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ña̱ va̱ʼa ná va̱ása koo ku̱a̱chi xíʼin na̱ chíñu, ku̱a̱ʼá ki̱ʼva xi̱tavá na̱ ñuu Ndióxi̱ tutu La Atalaya. Tá kúú, ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ u̱vi̱ tu̱ʼun xi̱kaʼyína nu̱úña: tu̱ʼun chino mandarín xíʼin tu̱ʼun ami. Tasaá kivi ndakanixi̱ní na̱ chíñu, ña̱ tu̱ʼun chino xi̱sanáʼa̱ndi̱ na̱ yiví. Nda̱a̱ tiempo vitin ndákundeé na̱ ñuu Ndióxi̱ távána tutu, ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin na̱ yiví kán ña̱ sakuaʼana xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia (Hech. 10:34, 35).

IIN TIEMPO ÑA̱ YO̱ʼVI̱NÍ

Tá ku̱i̱ya̱ 1960 nda̱a̱ 1970, ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami va̱ása níxindiku̱nna ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxikunda̱a̱-inina xíʼin ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, ku̱a̱ʼánína xi̱keʼéna ña̱ kini, xi̱xiʼinína ndixi, ta saátu xi̱xiniñúʼuna tabaco á ña̱ naní nuez de areca (á nuez de betel). Ta̱ Harvey ni̱xa̱ʼa̱nra xi̱tora ku̱a̱ʼání congregación, ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼin na̱ hermano ña̱ kunda̱a̱-inina ndáa ki̱ʼva xi̱ndakanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱keʼéna. Tá xi̱xa̱ʼa̱nndi̱ xi̱xitondi̱na saá kúú ña̱ ku̱u ña̱ na̱túʼi̱n xíʼinndó chí xa̱ʼa̱.

Na̱ hermano na̱ vitá ni̱xi̱yo ini na̱samana ña̱ xi̱keʼéna, soo ku̱a̱ʼánína va̱ása níxiinna. Na̱ publicador na̱ ni̱xi̱yo chí Taiwán yáʼaka 2,450 xi̱kuuna, soo ti̱xin ña̱ o̱ko̱ ku̱i̱ya̱ ni̱xa̱a̱na ndu̱una 900. Ta ña̱yóʼo sa̱ndákavaníña-inindi̱. Soo xi̱kunda̱a̱-inindi̱ ña̱ va̱ása taxi Jehová bendición ndaʼa̱ na̱ ñuura, tá va̱ása vií íyo ña̱ kéʼéna (2 Cor. 7:1). Soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo, na̱ hermano va̱ása níxi̱keʼékana ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa yóʼo. Ta tíxa̱ʼvi ña̱ ta̱xi Jehová bendición ndaʼa̱ na̱ ñuura, vitin yáʼaka 11,000 kúú na̱ publicador na̱ íyo chí Taiwán.

Tá ku̱i̱ya̱ 1980, na̱ congregación na̱ káʼa̱n tu̱ʼun ami viíka ki̱xáʼana kéʼéna ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ Harvey ki̱xáʼara xíniñúʼukara tiempora ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼin na̱ yiví na̱ káʼa̱n tu̱ʼun chino. Xi̱kutóoníra chindeétáʼanra xíʼin yií sava ná hermana ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na koona testigo Jehová. Ndákaʼíi̱n ña̱ ni̱kusi̱íní-inira tá iin ta̱yóʼo ke̱ʼéra oración nu̱ú Jehová. Ta saátu yi̱ʼi̱ kúsi̱íní-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndeétáʼi̱n xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ Jehová. Ta saátu ni̱kusi̱íní-inii̱ tá ka̱chíñui̱ ti̱xin Betel ña̱ Taiwán xíʼin u̱vi̱ se̱ʼe iin na̱ xi̱sanáʼi̱ xa̱ʼa̱ Biblia.

IIN ÑA̱ SUCHÍNÍ-INI NDO̱ʼI̱

Kǒoka yiíi̱ íyo xíʼi̱n, 59 ku̱i̱ya̱ ni̱xi̱yondi̱ xíʼin táʼanndi̱. Tá 1 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 2010 ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Harvey xíʼin kue̱ʼe̱ cancer. Ki̱ʼva 60 ku̱i̱ya̱ ka̱chíñura nu̱ú Jehová. Ndákaʼánníi̱ xa̱ʼa̱ra. Soo kúsi̱íní-inii̱ ña̱ chi̱ndeétáʼi̱n xíʼinra ña̱ ki̱xáʼandi̱ nátúʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ u̱vi̱ país ña̱ liviní. Sa̱kuaʼandi̱ ka̱ʼa̱nndi̱ u̱vi̱ tu̱ʼun ña̱ yo̱ʼvi̱ní ña̱ káʼa̱nna chí Asia, ta ta̱ Harvey sa̱kuaʼara kaʼyíraña.

Tá ni̱ya̱ʼa ku̱mí ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Harvey, na̱ Cuerpo Gobernante nda̱kanixi̱nína ña̱ va̱ʼaka ná ndandikói̱ chí Australia. Tá xa̱ʼa̱ nda̱kanixi̱níi̱: “Va̱ása kúni̱i̱ ku̱ʼi̱n”. Soo ta̱ Harvey sa̱náʼa̱ra yi̱ʼi̱ ña̱ kandíxai̱ ndiʼi ña̱ káʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼi̱n, ña̱kán nda̱ndikói̱ chí Australia. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ku̱nda̱a̱-inii̱ ña̱ iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ nda̱ndikói̱, saáchi xa̱a̱ ku̱chéei̱.

Kútóoníi̱ ka̱ʼi̱n tu̱ʼun japonés xíʼin tu̱ʼun chino xíʼin na̱ va̱xi koto Betel.

Tiempo vitin, iníí semana káchíñui̱ ti̱xin Betel ña̱ Australasia, ta tá ndíʼi semana xáʼi̱n xíʼin na̱ congregación ña̱ natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Chiñu ña̱ kúúmiíi̱ kúú ña̱ kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ va̱xi koto Betel na̱ káʼa̱n tu̱ʼun chino á japonés. Ta kútóoníi̱ keʼíi̱ ña̱yóʼo. Soo kúni̱níi̱ ña̱ ná xi̱nu ña̱ káʼa̱n Jehová ña̱ sandátakura na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Saáchi kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ ndákaʼánra xa̱ʼa̱ ta̱ Harvey, saáchi ndiʼi tiempo xi̱keʼéra ña̱ xi̱kuni̱ Jehová (Juan 5:28, 29).

^ párr. 14 Tiempo vitin tu̱ʼun chino kúú ña̱ káʼa̱nna chí Taiwán, soo tá ya̱chi̱ tu̱ʼun japonés kúú ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání na̱ káʼa̱n inka tu̱ʼun xi̱ka̱ʼa̱ntuna tu̱ʼun japonés.