Harvey kinpiaya eyi iikniuan uan yejua tayekanaya. Ichankauan kiixmatkej tein Biblia tamachtia itech xolal tein achto motokaytiaya Midland Junction, ompa Australia Occidental, panoua ochenta xiujmej achto, itech seki tonalmej keman semi tatasojtia. Harvey peuak kitasojta Jiova uan moauij keman kipiaya 14 xiujmej. Tepitsin satepan kipanok se taman tein kipaleuij maj kiajsikamatini ke keman kimakaskiaj se tekit itech inechikol Dios, amo monekia kiixtopeuas. Se tonal, keman telpochok katka, kiluijkej maj taixtajtoltiani itech nemachtil ika amaix Tanejmachtijkej, sayoj ke amo kinekik porin kinemiliaya ke amo ueliskia kuali kichiuas. Sayoj ke tokniuj takat akin tajtoj iuan Harvey kipaleuij maj amo ijkon tanemiliani, keman kiluij: “Itech inechikol Jiova, keman se tokniuj mitsiluia xikchiua teisa, mitsiluia porin kimati ke uelis tikchiuas” (2 Cor. 3:5).

Nejua nikixmatik tein Biblia tamachtia ompa Inglaterra, uan nomomaj uan nokniuj siuat akin tayekana no ompa kiixmatkej. Yekinika, nopopaj kinixtopeuaya itaixpantijkauan Jiova, sayoj ke satepan no mochiuak itaixpantijkauj. Maski amo nechkauaya, nimoauij keman nikpiaya chiknaui xiujmej. Nikixtalij nimochiuas precursora uan satepan misionera. Sayoj ke nopopaj amo nechkauaskia maj nimochiua precursora hasta maj nikajxitiskia 21 xiujmej. Nejua amo niknekia uejkauak  nimochias. Yejua ika nikiluij nopopaj maj nechkauani maj ninemiti Australia iuan nokniuj siuat akin tayekana akin ompa nemia, uan keman nikpiaya 16 xiujmej ompa ninemito. Keman nikajxitij 18, uelik nimochiuak precursora.

Ompa Australia nikixmatik Harvey. Tiomen tiknekiaj timochiuaskej misioneros. Timonamiktijkej itech xiuit 1951. Satepan ke ome xiuit tisentekitikej kemej precursores, techyoleujkej maj titakalpanokan itech nechikolmej. Titakalpanouayaj itech miak nechikolmej tein moajsiaj ompa Australia Occidental, yejua ika nochipa uejka tiajtinemiaj itech carro uan kampa semi tauaktoya.

Itech xiuit 1954 techyoleujkej maj tikselikan tamachtilis tapoual 25 tein motemaka Galaad. Tiknekiaj timochiuaskej misioneros uan amo uejkaua tikseliskiajya nejon tekit. Tiajsikej Nueva York itech barco uan peuak semi timomachtiaj Biblia. No monekia tiueliskej español, sayoj ke Harvey ouij kikisaya porin amo uelia kiyekijtouaya tajtolmej tein kipiayaj erres.

Tokniuan akin techmachtiayaj techiluijkej ke akin kiuelitaskiaj tapaleuitiuij Japón ueliskia moijkuiloskej porin motamachtiskia tajtol japonés. Tejuan amo tiknekkej timoijkuiloskej porin tiknekiaj maj inechikol Jiova kiixtaliani kani titapaleuiskiaj. Tokniuj Albert Schroeder katka semej akin tamachtiayaj Galaad, uan keman kimatik ke amo timoijkuilojkaj, techiluij: “Tepitsinok xiknemilikan”. Kemej kiitak ke ayamo timoijkuilouayaj, techiluij: “Okseki tamachtianij uan nejua tamechijkuilojkejya. Xikyejyekokan ox amo ouij namechkisa nanueliskej japonés”. Harvey okachi amo ouij kikisak uelis nejin tajtol.

Tiajsikej Japón itech xiuit 1955. Ijkuak, ompa Japón sayoj moajsiaj 500 tokniuan tanojnotsanij. Harvey kipiaya 26 xiujmej uan nejua 24. Techtitankej xolal Kobe, uan ompa titapaleuijkej naui xiujmej. Satepan, oksepa techyoleujkej maj titakalpanokan itech nechikolmej, kampa ika moajsi xolal Nagoya, uan nejon semi techyolpaktij. Semi tikuelitayaj titapaleuiskej ompa Japón, porin kuali timomachiliayaj iniuan tokniuan, tikueliliayaj takual tein ompa onkak uan semi takualtsinkan. Sayoj ke, tepitsin satepan uelik oksepa tiknextijkej ox tiknekiaj tikchiuaskej tein Jiova kiixtalia.

Satepan ke titakalpanojkej itech nechikolmej eyi xiujmej, tokniuan akin tekitij Betel ompa Japón  techtajtanijkej ox tiknekiaj tiaskej Taiwán uan tikinnojnotsaskej maseualmej amis. Seki tokniuan amis kikaujkaj uan kiixnamikkaj tamachtilis tein melauak, uan tokniuan akin tekitij Betel ompa Taiwán kinekiaj maj se tokniuj takat akin uelia japonés yani kinpaleuiti tokniuan. * Ouij techkisak tikseliskej nejin tekit porin semi tikuelitayaj titapaleuiskej Japón. Sayoj ke Harvey kiajsikamatka ke amo monekia kiixtopeuas nion se tekit, yejua ika tikixtalijkej tiaskej.

Keman tiajsikej Taiwán, itech metsti noviembre xiuit 1962, moajsiaj 2,271 tokniuan tanojnotsanij uan miakej katkaj amis. Axkan monekia tiueliskej tajtol chino, uan sayoj tikpiayaj se amatajkuilol uan techmachtiaya se siuat akin amo tajtouaya inglés. Maski ijkon, tiuelkej.

Tepitsin satepan ke tiajsikej Taiwán, Harvey kiixtalijkej kemej taixyekankej ompa Betel. Kemej Betel amo ueyi katka, Harvey uelia kichiuaya tekimej tein ompa kipiaya uan no uelia tanojnotsaya hasta eyi semana itech se metsti iniuan tokniuan amis. Kemansa no kitemakaya tanojnotsmej itech uejueyi nechikolmej. Ueliskia kitemakas nejon tanojnotsmej itech tajtol japonés, uan tokniuan amis kiajsikamatiskiaj, sayoj ke tekiuanij kiixtalijkaj maj nechikolmej tein kipiayaj taneltokalismej kichiuanij itech tajtol chino. Yejua ika Harvey kitemakaya nejon tanojnotsmej itech tajtol chino, maski ayamo semi uelia, uan se tokniuj takat kitajtolkepaya itech tajtol ami.

Itech nejon tonalmej, ompa Taiwán kiixtalijkaj ley marcial. Keman yaya mochiuati se ueyi nechikol, tokniuan monekia kinixpantiliskej policías. Ouij katka maj kinkauanij, uan miakpa amo niman kinnankiliayaj. Komo itech semana keman mochiuaskiaya ueyi nechikol policías ayamo tanankiliayaj, Harvey yaya kampa tekitij uan ompa mochiaya hasta maj kinankilianij. Policías pinauayaj maj se akin okseko kayot ompa mochixtoni, yejua ika, tein Harvey kichiuaya tapaleuiaya porin niman kinankiliayaj.

Keman titanojnotsayaj iniuan tokniuan, miakpa tiojtokayaj se hora oso okachi itech tepemej kampa semi takes katka uan tikpanauiayaj ueyiamej. Nikelnamiki keman yekinika nipankisak itech se tepet. Satepan ke kualkan ijsiujka titakuajkej, tiajkej itech autobús hasta se xolal tein uejka moajsia. Tikiskej cinco y media kualkan. Tikpanauijkej se ueyiat uan peuak tipankisaj itech se tepet. Kemej semi takes katka, uelia nikitaya imetsuan tokniuj akin yaya noixpan.

Kualkampa, Harvey tanojnotsak iniuan seki tokniuan akin ompa nemiaj uan nejua nitanojnotsato noselti itech se xolalkonet kampa nemiaj akin tajtouayaj japonés. Kemej la una nikmachiliaya ke amo nitaxikouayaok porin miak horasya amo nitakuajtoya. Keman nimoajsik iuan Harvey, tokniuan ipa yajkajya. Harvey kitemakaka seki revistas uan kimakakaj eyi piotet. Yejua nechnextilijka keniuj nikuatayis se piotet. Maski amo semi niknekia, nikuaj se. Sayoj ke, ¿akoni kikuaskia se tein mokauaya? Nejua nikuaj, porin komo niixtayouaya, Harvey amo ueliskia nechmamajtias keman titemoskiaj.

Keman yaya mochiuati se ueyi nechikol tein uejkauaya ome tonal, nechpanok se taman tein amo keman nechpanotoya. Timokaujkaj ichan se tokniuj takat akin nemia inakastan se Kali kampa tiMosentiliaj. Maseualmej amis kiitaj ke semi moneki se mopakas. Yejua ika, inamik tokniuj takalpanojkej kiualkuik nochi tein tikuiskiaj. Kemej Harvey kipiaya miak tekit, nechiluij maj achto nejua nimopakani. Inamik tokniuj takalpanojkej kitalij at tein sesek, at tein totonik uan se xikal. Nikmoujkaitak maj kitaliani kalixpan, kampa ueliskia nechitaskej tokniuan takamej akin yetoyaj itech Kali kampa tiMosentiliaj porin kiitstoyaj keniuj mochiuaskia ueyi nechikol. Niktajtanij teisa tein ueliskia ika nitatsakuas, ¡sayoj ke nechmakak se nailo tein amo tatsakuaya, ta nochi moitaya! Niknemilij nias kalikan, sayoj ke ompa yetoyaj seki gansos tein ueliskia nechtijtipiniskej komo nimotokiaya. Yejua ika niknemilij: “Tokniuan takamej kipiaj miak tekit uan amo kiitaskej ke nimopaktok. Uan no, komo amo nimopaka, uelis niteyolkokos. Yejua ika nimopakati”. Uan nimopakak.

Harvey kiitak ke tokniuan amis ouij kinkisaya kichikauaskej inintakuaujtamatilis porin miakej amo ueliaj taixtajtoltiayaj uan amo onkaya amaixmej itech inintajtol. Kemej yankuixtok momatka keniuj se kijkuiloskia tajtol ami, tiknemilijkej ke kuali yeskia maj tikinmachtianij tokniuan keniuj taixtajtoltiskej itech inintajtol. Katka se ueyi tekit. Sayoj ke nejon tapaleuij maj satepan uelinijya momachtianij ininselti. Kemej itech xiuit 1966, peuak kisaj amaixmej itech tajtol ami. Uan itech xiuit 1968 peuak kisa amaix Tanejmachtijkej.

Sayoj ke tekiuanij amo kinekiaj maj tiktemakanij amaixmej itech okse tajtol, ta sayoj itech tajtol chino. Kemej amo tiknekiaj tikpiaskej kuejmolmej iniuan, amaix Tanejmachtijkej itech tajtol ami tataman kemej mochijchiuaya. Kemej neskayot, itech seki metsti ijkuiliujtoya itech ome tajtolmej: chino mandarín uan ami. Ijkon moitaya ke sayoj tikinmachtijtoyaj taltikpakneminij tajtol chino. Inechikol Jiova kisentokani kikixtiani amaixmej itech tajtol ami, tein kinpaleuia taltikpakneminij maj kimatikan tein Biblia yekmelauj tamachtia (Hech. 10:34, 35).

Miak xiujmej, miakej tokniuan amis amo kitakamatkej itanauatiluan Dios. Kemej amo senkis kiajsikamatiaj tein Biblia tamachtia, sekin auilnemiaj, tauanayaj oso kichichinayaj tabaco oso nuez de areca (oso de betel). Harvey takalpanoj itech miak nechikolmej porin kinekia kinpaleuis tokniuan maj kiajsikamatinij keniuj kiita Jiova tein kichiujtoyaj. Keman tiajkaj semej nejon nechikolmej techpanok tein yekinika namechtapouij.

Tokniuan akin katkaj yolyemankej kikaujkej tein amo kuali, sayoj ke miakej amo. Ompa Taiwán moajsiaj panoua 2,450 tokniuan tanojnotsanij, sayoj ke itech 20 xiujmej sayoj mokaujkej kemej 900. Nejon semi techtayokoltij. Sayoj ke tikmatiaj ke Jiova amo keman kitatiochiuiskia se nechikol kampa amo kitakamatiaj (2 Cor. 7:1). Satepan, tokniuan kikaujkej nejon amo kuali tachiualismej. Uan ika itatiochiualis Jiova, axkan moajsij panoua 11,000 tokniuan tanojnotsanij.

Satepan ke peuak xiuit 1980, tikitakej ke itech nechikolmej kampa mosentiliayaj tokniuan amis mochikaujkaya inintakuaujtamatilis. Yejua ika Harvey uelik okachi kinpaleuij akin tajtouayaj chino. Semi kiyolpaktij kinpaleuis ininnamik seki tokniuan siuamej maj mochiuanij itaixpantijkauan Jiova. Nikelnamiki ke semi yolpakik keman semej yekinika kitataujtij Jiova. Nejua no semi niyolpaki porin nikinpaleuij miakej maj motokianij iuan Jiova. Uan semi nechyolpaktij nitekitis Betel ompa Taiwán iuan iokichpil uan isiuapil se siuat akin nikmachtij ika Biblia.

Nonamik amo nemiok. Keman yaya tikajxititij 59 xiujmej satepan ke timonamiktijkaj, nonamik Harvey momikilij tonal 1 metsti enero xiuit 2010 porin kipiaya cáncer. Ajsitoyaya 60 xiujmej kitekitilij Jiova miak tonalmej. Nochipa nikelnamiki. Sayoj ke semi niyolpaki porin uelik iuan nitapaleuij itech ome kualtsitsin altepemej. Tiuelkej ome tajtolmej tein mokuij ompa Asia tein semi ouijkej, uan Harvey no monekik momachtis keniuj tajkuilos itech nejon tajtolmej.

Seki xiujmej satepan ke Harvey momikilij, tokniuan Oloch Taojtokaltianij kinemilijkej ke kemej nixiuejya katka, okachi kuali nietoskia komo nimokepaya Australia. Yekinika niknemilij: “Amo nikneki nitakaujteuas Taiwán”. Sayoj ke Harvey nechmachtij maj amo keman nikijto ke amo keman inechikol Jiova kiixtalia teisa. Yejua ika nimokepak. Satepan nikajsikamatik ke semi kuali maj nimokepani.

Axkan, itech semana nitekiti Betel tein moajsi Australasia uan itamian semana nitanojnotsa iniuan tokniuan akin iniuan nimonechikoua. Ompa Betel, nejua nikintanextilia tokniuan akin takalpanokij uan tajtouaj chino oso japonés. ¡Uan semi nechyolpaktia nikchiuas nejon! Nikchia maj ejkoya tonal keman mikemej oksepa nemiskej. Uan nikmati ke Jiova kielnamikis Harvey, akin nochipa kichiuak tein yejuatsin kiixtaliaya (Juan 5:28, 29).