Skip to content

Skip to table of contents

ÁDAA HANEʼ

Jiihóvah Kónééh Nihiłnínígíí Tʼáá Bikʼeh Íitʼı̨́įgo Bíhwiilʼą́ą́ʼ

Jiihóvah Kónééh Nihiłnínígíí Tʼáá Bikʼeh Íitʼı̨́įgo Bíhwiilʼą́ą́ʼ

YÉIGO nahóółtą́ bikéédóó hashtłʼish áádóó tsé ayóó ádaníłtsoígíí bił chʼídaazʼéél. Haʼnaa nidiikah yę́ę haʼnaa naʼníʼáhígíí nihitsʼą́ą́ʼ bił ííʼéél. Shahastiin Harvey dóó shí, áádóó Amis saadjí ataʼ halneʼii bił, tʼáadoo ádeeʼneʼígóó yéigo nídasiildzííd. Nihibrothers haʼnaadę́ę́ʼ danihiníłʼı̨́įgo haʼnaa dah diikai. Áłtsé éí nihichidí yázhí chidí tsoh léiʼ bikéédę́ę́ʼ hadasiilbą́ą́z. Áko tłʼóół éí doodaiiʼ béésh ahą́ą́h dídloʼii chidí yótąʼ dooleełígíí ndi ádin. Áko chidí tsoh hazhóʼógo tó nílínígíí biiʼ nihił yigááł. Tʼóó shábíighah nahalin. Sodadiilzingo tʼáadoo ádeedzaaí da. Éí 1971 yę́ędą́ą́ʼ áhóótʼįįd. Doo neitʼaashdę́ę́ʼ díkwíí shı̨́ı̨́ mííl tsin sitą́ ánízahdi, Taiwan haʼaʼaahdę́ęʼgo tó bąąhgi. Kʼad éí nihaa haneʼ bee nihił hodeeshnih.

JIIHÓVAH AYÓÓʼÍÍNÍIʼNÍIGO BÍHWIILʼĄ́Ą́ʼ

Midland Junction [Perth], Western Australiadi, Harvey bighan hazʼą́ą́dóó tʼáá aaníinii yídahoołʼą́ą́ʼ. Éí 80 nááhai yę́ędą́ą́ʼ ákweʼé téʼéʼı̨́ biiʼ kéédahojitʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Dı̨́ltʼéego ashiiké, Harvey éí alą́ąjįʼ naaghá. Éí Jiihóvah bééhojoosįįdgo ayóóʼájóʼnínígíí binahjįʼ 14 honááhaigo baptize áhoʼdilyaa. Áłah náʼádleehgi naanish baa ditʼáahgo yee lą́ niʼiiłeeh dooígíí yíhoołʼą́ą́ʼ. Ákondi łahda tʼahdii ashkii jílı̨́įgo Bee Haʼídéesʼı̨́įʼii áłah aleehdi yídííłta biʼdooʼniid ńtʼééʼ, doo shı̨́ı̨́ hazhóʼó ádeeshłíił da jiniizı̨́įʼgo dooda jidííniid. Ákondi, brother léiʼ hachʼįʼ haadzíiʼgo áháłní, “Jiihóvah biorganization biiʼ háiida díí ánílééh hałniihgo éí bíjíighah nízinígíí binahjįʼ łeh.”—2 Cor. 3:5.

Englanddi éí tʼáá aaníinii bíhoołʼą́ą́ʼ, shimá dóó shádí tʼáá bił. Shizhéʼé éí tʼahádóó índa yíhoołʼą́ą́ʼ, áłtsé éí yikʼijįʼ nilı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Doo shá íinízin da ndi, 9 shinááhaigo baptize áshiʼdilyaa. Náasdi éí pioneer áádóó bikéédóó éí missionary deeshłeełgo ádá nahosestʼą́. Ndi shizhéʼé éí 21 shinááhaigo índa shidííniid. Doo éí ákónízáágóó bibaʼ áníshtʼée da doo niizı̨́ı̨́ʼ. Shizhéʼé bił tʼáá ákogo tʼah 16 shinááhaigo shádí tʼáá íídą́ą́ʼ Australiagóó íínáago, shí ałdóʼ bikééʼ níná. Áádóó 18 shinááhaigo pioneer éʼéshʼı̨́įgo hááłtʼiʼ.

Nihiwedding daygo 1951

Australiadi éí Harvey bééhosésįįd. 1951 yę́ędą́ą́ʼ éí asiigeh. Tʼáá áníidla missionary diidleełgo Jiihóvah bá neilʼaʼ doo niidzin. Áko pioneer íʼiilʼı̨́įgo naaki nááhai bikéédóó circuit work hailtʼiʼ. Western Australia éí nitsaago hahoodzogi circuit work íilyaa. Tádiitʼaashgóó éí bitaʼ dahonízaad.

NIIDZINÍGÍÍ NIHÁ BOHÓNÉEDZĄ́ SILĮ́Į́ʼ

1955go Gilead graduation Yankee Stadiumdi

1954go 25th class of Gileadgóó niheʼílniiʼ. Missionary diidleeł niidzinę́ę éí bohónéedzą́ągo nihá ályaa. Tónteel bikááʼgóó naʼaʼeełígíí New Yorkdi bee nihił aníʼéél. Áádóó Diyin Bizaad tʼáá yédígo neilkaah doo biniyé ííníiltaʼ ńtʼééʼ. Gileaddi éí saad Spanishígíí bíhwiidoołʼááł nihidooʼniid. Ákondi éí letters deiłnínígíí “r,” haitʼéego ázhdidooniiłígíí éí tʼáá sahdii átʼé. Áko Harvey éí chʼééh hazhóʼó ájíniihgo há nanitłʼah ńtʼééʼ.

Daʼííníiltaʼgo nidanihinitinígíí łaʼ háiida Japandi naalʼaʼ doo danízinígíí kweʼé nihízhiʼ ádaahłééh, áádóó Japanesejí saad bíhooʼaah biniyé hadaʼdidoohłííł nihidooʼniid. Nihí éí Jiihóvah biorganization bibaʼ ániitʼéego tʼáadoo haʼdiilyaa da. Ákondi, Albert Schroeder éí Gileaddi łaʼ naʼnitiní nilı̨́. Éí tʼáadoo nihízhiʼ íilyaaígíí yaa ákoniizı̨́ı̨́ʼ. Ńtʼééʼ ánihiłní “díí hazhóʼó baa nitsóhkees,” ndi tʼáadoo haʼdiilyaa da. Biniinaa tʼáá bí dóó yił nidaʼnitinígíí nihízhiʼ ádayiilaa. Japanesejí saad bíhoołʼaah nihidooʼniid. Harvey éí doo bił nantłʼagóó néidiilá.

1955go Japandi niitʼáázh, éí ákweʼé tʼáá 500go publishers hólǫ́. Harvey éí 26 binááhai shí éí 24. Kin haalʼáii Kobegi dı̨́ı̨́ʼ nááhaigo ákweʼé nahwiilneʼ ńtʼééʼ. Áádóó circuit work ánáádoohdlííł nihidooʼniidgo kin haalʼáii Nagoyagi nisiilʼaʼ. Nihinaanishígíí ayóó baa nihił hózhǫ́, nihibrothers dóó chʼiyáán áádóó hózhóníyeeʼ. Ákondi tʼáadoo hodinaʼí Jiihóvah łahjįʼgo naanish nihichʼįʼ aa ánááyiidlaa.

NAANISH ÁNIIDÍGÍÍ NAʼÍDAHONITAAH

Kobe, Japan, 1957 yę́ędą́ą́ʼ Harvey dóó shí áádóó nááná łaʼ missionaries bił

Tááʼ nááhai traveling work íilʼı̨́ bikéédóó Japan branch éí Taiwangóó Amis dineʼé Diyin Bizaad bee nanohtingooísh bíínóhgha nihiʼdooʼniid. Amis brothers éí łaʼ apostates daazlı̨́ı̨́ʼ. Áko Taiwan branch éí brother łaʼ Japanesejí yáłtiʼígíí apostasyígíí nidooltʼih biniyé áká adoolwołígíí bídį hóyééʼ dadííniid. * Azhą́ shı̨́ı̨́ Japandi nihinaanish ayóó nihił yáʼátʼéeh ndi bitsʼąąh dah diitʼáázh. Jó, Harvey éí naanish baa ditʼáahgo yikʼeh átʼįįhígíí biniinaa.

November 1962go ákweʼé niitʼáázh. Íídą́ą́ʼ Taiwangi 2,271 publishers hólǫ́ǫ́ ńtʼééʼ, Amis dineʼé éí íiyisí. Áłtséhígíí éí Chinesejí yátiʼígíí bíhwiilʼą́ą́ʼ. Éí binahjįʼ bíhwiidooʼááłígíí tʼáá łáʼí naaltsoos dóó naʼnitiní éí bilagáana kʼehjí doo yáłtiʼ da, ndi bitsʼą́ą́dóó íhwiilʼą́ą́ʼ.

Taiwandi niitʼáazhgo Harvey tʼáadoo hodinaʼí branch servant ábiʼdilyaa. Díí branchígíí bikʼihodéestʼı̨́įʼgi doo ląʼí da. Áko Harvey binaanish ałtso áyiiłʼįįh bikéédóó Amis brothers éí tááʼ damóo náʼádleehjįʼ yił ninádaalnish ńtʼééʼ. Łahda éí district overseer ánábiʼdilʼįįhgo assembliesdi nináhálnih ńtʼééʼ. Azhą́ shı̨́ı̨́ Harvey Japanesejí, Amis brothers yił nináhólnih doo ńtʼéeʼ ndi, ákweʼé nahatʼaʼígíí éí Chinesejí tʼéiyá yee ndahasʼą́. Éí tʼáá hoł nantłʼa ndi Chinese kʼehjí nináhojilnih, áádóó Amis brothers łaʼ ataʼ náhálnih ńtʼééʼ.

Íídą́ą́ʼ éí permits nihee hólǫ́ǫgo tʼéiyá assembly nídaʼiidleeh ńtʼééʼ. Ákondi tʼáá bee hodinaahgo índa nihaa deełtsos. Áko damóo biiʼ assembly aleehígíí, Harvey éí permit haa yiltsosjįʼ siláo bá hooghan góneʼ bibaʼ jizdáa łeh ńtʼééʼ. Áko déʼéyóní jílı̨́įgo ákweʼé jizdáhígíí yaa yádaniiziihgo permit tʼáadoo hodinaʼí hachʼįʼ kódayiiłʼįįh.

DZIŁ DOO BĄĄH NAASHÁA DA YĘ́Ę ŁAʼ BAA HASÍYÁ

Taiwangi nidahwiilneʼ biniyé tó biiʼ haʼnaa yiikah

Nihibrothers bił dahoniidlǫ́ǫgo díkwíi da damóo náʼádleeh ńtʼééʼ. Éí nízaadgóó tánídadiikahgo łahda dził bikááʼgóó dóó tó danílı̨́ı̨́góó haʼnaa ninádeekah ńtʼééʼ. Tʼóó átséedi dził łaʼ bikááʼ hasíyáago éí bénáshniih. Abínígo daʼiidą́ą́ʼ bikéédóó ashdlaʼ dóó ałníiʼgi oolkiłgo chidí tsoh nízaadgóó bee niikai. Áádóó tó nílı̨́ı̨́ léiʼ haʼnaa niniikaigo dził bikáaʼdi hasiikai. Doo deighánígóó ánízáadi hadasiiʼnaʼ. Brother shilą́ąjįʼ yiʼnahígíí éí bikeeʼ tʼéí yishʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ.

Abínígo Harvey éí brothers tʼáá ákweʼé kéédahatʼínígíí yił nidahasneʼ. Shí éí tʼáá sahdii áłchʼı̨́dígo kin haalʼáá léiʼgi Japanese kʼehjí diné bił nahosisneʼ. Tʼáá łáʼídi oolkiłgo tʼahdoo asháníígíí biniinaa shił chʼaa hodooleeł nahalin. Ńtʼééʼ Harvey tʼáá sáhí shaa nádzá. Éí naaltsoos nideeʼniih yę́ę yiníná táaʼgo ayęęzhii łaʼ bee yíʼnil lá. Díí átʼéego jiyı̨́ı̨́h shił níigo yiníkáʼ nínil, áádóó hajiłtʼoh shidííniid. Azhą́ shı̨́ı̨́ ákótʼéego jidooyı̨́łígíí doo łikan da nahalin ndi, łaʼ yíyą́ą́ʼ. Áádóó bídóʼ łaʼ yiyííyą́ąʼgo łaʼígíí yę́ę ałdóʼ shee níʼą́. Biniinaaígíí éí nił chʼaa hazlı̨́įʼgo éí nooshtéeł dooleełígi, doo bííníshghah da shiłní.

ŁAH HONITʼÉIIGI CHʼÉÉH TÁʼÁDÍSGIS

Łahda circuit assembly aleehgo nahonitłʼago shił hooʼaʼ. Brother léiʼ Kingdom Hall bíighahgi bighango ákweʼé siikéé ńtʼééʼ. Amis dineʼé danilínígíí éí táʼádígis ayóo bił danilı̨́. Áko circuit overseer beʼasdzą́ą́, Harvey dóó shí bee táʼádidiigisígíí nihá hashtʼeyiilaa. Harvey éí binaanish hólónígíí biniinaa ni áłtsé doo shidííniid. Bee táʼádídiigisígíí éí tó bee naakáhí táaʼgo nihee nínil. Łaʼ éí tó sikʼazí biiʼ, łaʼ éí tó sidooígíí, akéeʼdiígíí éí tʼáá bízhání. Circuit overseer beʼasdzą́ą́ éí díí Kingdom Hall bidáahgi niinínil. Ákweʼé brothers assemblygi áká adoojah biniyé hashtʼeʼ ádadilnééh. Shidáahgi didoolbałígíísh łaʼ nihee hólǫ́ bidííniid, ńtʼééʼ biníká hootʼínígíí tʼéiyá łaʼ shee níłtsooz. Áko hooghan bineʼdę́ęʼgo táʼádideesgis niizı̨́ı̨́ʼ ńtʼééʼ éí geese łaʼ shidoołhash shaʼshin niizı̨́ı̨́ʼ. Áko brothers tʼáá íiyisí deiyílníshígíí biniinaa shı̨́ı̨́ doo shaa ádahodínóozįįł da niizı̨́įʼgo tʼáá ákweʼé táʼádísgiz.

Amis dineʼé háádaditʼįįhígi átʼéego hadíníitʼé

AMIS DINEʼÉ NAALTSOOS BÁ ÁDAALNEʼ

Amis brothers óltaʼ doo yéédahósin da, dóó naaltsoos tʼáá bí bizaad kʼehjí naaltsoos ádinígíí biniinaa bedaʼoodląʼ doo daniłdzilgóó Harvey yaa ákoniizı̨́ı̨́ʼ. Áko ákweʼé ániidígo dabizaadíígíí akʼedaʼalchíigo bá ályaa. Áko díí brother daʼółtaʼgo yídahodoołʼááł honiidzı̨́ı̨́ʼ. Azhą́ shı̨́ı̨́ díí yéigo naanish ndi, tʼáá bíbizaad binahjįʼ Jiihóvah yéédahoosįįd. 1966go daatsʼí Amis binaaltsoos bá shóoztʼeʼ. Áádóó 1968go Bee Haʼídéesʼı̨́įʼii Amis kʼehjí bá ílʼı̨́įgo bee hahóótʼiʼ.

Ákondi ákweʼé nahatʼaʼ siʼánígíí éí naaltsoos Chinese kʼehjí tʼéiyá ádaalneʼ dadííniid. Áko Amisjí biBee Haʼídéesʼı̨́įʼii tʼóóyó łah átʼéego ályaa, éí doo adínóoltłʼah da biniyé. Díí nahalingo, tʼáá łaʼ nááhaidóó ashdlaʼ nídeizidjįʼ Bee Haʼídéesʼı̨́įʼii tʼáá áłah Mandarin Chinese dóó Amis kʼehjí bikʼeʼashchı̨́. Áko háiida yínaʼádíłkiʼgo éí díí naaltsoos diné ákweʼé Chinese kʼehjí yídahodoołʼááł biniyé ályaa nahalin. Íídą́ą́ʼ dóó kojįʼ Jiihóvah biorganization éí Amis saad kʼehjí naaltsoos bá ádaalyaa, binahjįʼ Diyin Bizaad biiʼdóó tʼáá aaníinii yídahodoołʼááł biniyé.—Acts 10:34, 35.

DOO ÁKOGI BAA OOLDAHÍGÍÍ NAHJĮʼ KÓLYAA

Naadiin nááhaijįʼ daatsʼí ląʼígo Amis brothers God bibee hazʼáanii doo yikʼehgo dahináa da ńtʼééʼ. Bible principles wolyéii doo hazhóʼó yikʼidaʼdiitįįhígíí biniinaa. Łaʼ naʼageh yee tsiʼnidaakai ńtʼééʼ. Harvey ląʼígo áłah náʼádleehgóó yitah yigáałgo díí brothers ádaatʼįįłígíí Jiihóvah haitʼéego yinéłʼínígíí yee yíká análwoʼgo yaa naagháá ńtʼééʼ. Éí ákweʼé nahalzhiishgo átséedi baa chʼíhoníʼą́ yę́ę áhóótʼįįd.

Łaʼ nihibrothers aʼohgo ádaʼdílzingo beʼiinaʼ łah ánídayiidlaa. Ákondi tʼóó ahayóí éí ndagaʼ. Áko naadiin nááhaijįʼ Taiwangi publishers éí 2,450 ńtʼééʼ yę́ę tʼáá 900go silı̨́ı̨́ʼ. Éí ayóo nihaa nahółkaad. Ákótʼéii ndi, doo ákogi éʼélʼįʼ Jiihóvah doo tʼóó yee hasʼą́ągo yikʼihadlíi da. (2 Cor. 7:1) Haa shı̨́ı̨́ nízahjįʼ nihoolzhiizhgo díí congregations tʼáá ákogi átʼéego Jiihóvah yá nináádaalʼaʼ ńtʼééʼ. Éí Jiihóvah bikʼihadlíhígíí biniinaa. Kʼad éí Taiwandi 11,000 publishers hólǫ́.

1980 bikéédóó Amis bicongregations biiʼ nihibrothers dóó nihisisters bedaʼoodląʼ daniłdzilgo baa ákoniidzı̨́ı̨́ʼ. Áko Harvey éí Chinese dadineʼígíí neinitin doo biniyé yá hoołʼaʼ. Sisters łaʼ tʼóó ahayóí éí bahastiin danilínígíí yíká elwodgo ayóó baa hoł hózhǫ́. Łahda díí hastóíígíí łaʼ índa Jiihóvah yichʼįʼ sodoolzinígíí ayóó baa shił hózhǫ́ jiníigo bénáshniih. Tʼáá shí ałdóʼ tʼóó ahayóí diné nanishtinígíí binahjįʼ Jiihóvah yił áhą́dígo daazlı̨́ı̨́ʼ. Áádóó nagháídę́ę́ʼ shiBible student łaʼ nanítą́ą́ʼ yę́ę biyáázh dóó bichʼéʼé Taiwan branchdi bił atah Jiihóvah bá nidasiilʼaʼgo ayóó baa shił hóózhǫǫd.

SHAHASTIIN SHITSʼĄ́Ą́ʼ ÁDIN

Kʼad éí tʼáá sáhí chʼíníyá. Ahísiilkaigo kʼasdą́ą́ʼ shı̨́ı̨́ 59 nááhai. Harvey éí January 1, 2010 yę́ędą́ą́ʼ shitsʼą́ą́ʼ ádin, cancer biniinaa. Full-time service ííłʼı̨́įgo kʼasdą́ą́ʼ shı̨́ı̨́ 60 years áyiilaa. Tʼah ndi yéigo bíhóhsááh. Naaki kéyah hahoodzoígíí biiʼ nihił hózhǫ́ǫgo nisiilʼaʼ. Asiadi naakigo saad bee yátiʼ nanitłʼaaígíí bíhwiilʼą́ą́ʼ. Tʼáá bíláahjįʼ Harvey éí áájí saad naadzooígi ałdóʼ yíhoołʼą́ą́ʼ.

Ájídindóó dı̨́ı̨́ʼ nááhai azlı̨́įʼjįʼ Governing Body éí są́ biih yíníyáhígíí biniinaa Australiagóó nídíídáałgo ná yáʼátʼéeh doo dashidííniid. Doo éí Taiwan bitsʼá shíneʼ da ndi, Harvey éí Jiihóvah biorganization kónééh hałniihgo bikʼeh ájiitʼįįh nínę́ę bikʼeh íisdzaa. Ákǫ́ǫ́ náníshʼnánígíí éí tʼáá aaníí shá yáʼátʼéehgo shił bééhoozin.

Japanese dóó Chinese kʼehjí Béthelgi tour éʼéshʼı̨́įgo ayóó baa shił hózhǫ́

Dííshjı̨́įdi éí łaʼ damóo bikʼeh Australasia branchdi nináshnish. Áádóó ákweʼé congregationígíí damóo yázhígo bił ninádahashnih. Béthelgi Japanese dóó Chinesejí tour ánáʼáshʼįįh. Jiihóvah éí náaʼdiijeeh yee ádee haadzííʼ yę́ę bibaʼ áníshtʼé. Harvey éí tʼáá haʼátʼíí shı̨́ı̨́ Jiihóvah hachʼįʼ hołʼaahgo beʼjiiłʼįįh yę́ę, éí yee hwénálniih doogo shił bééhózin.—John 5:28, 29.

^ par. 14 Azhą́ shı̨́ı̨́ kʼad Taiwandi, Chinesejí yátiʼígíí bee nihodeitʼą́ą ndi, díkwíí shı̨́ı̨́ nááhai níwohdą́ą́ʼ éí Japanese kʼehjí ńtʼééʼ. Éí íídą́ą́ʼ Taiwandi dadineʼígíí Japanesejí ałdóʼ yádaałtiʼ ńtʼééʼ.