Harveyqa, kima wawqinkunapita mayor kaqmi karqan. Familianqa, Midland Junction nir unë reqiyanqan markachömi Diospita yachakurqan. Tsë markaqa, Australia Occidentalchömi këkan. Harveypis Jehovätaqa alläpam kuyaq, tsëmi 14 watayoq këkar bautizakurirqan. Tsëpita ichik tiempullatanam, Diosta sirwinqanchö imatapis mandayanqanta chaskikuyta yachakurqan. Juk kutichömi, wamrallaraq këkaptin Täpakoq revistata leyinampaq niyarqan, peru mana alli leyinampaq kaqta pensarmi munarqantsu. Tsënö kaptimpis, Harveyta parlapaq turim kënö nirqan: “Jehoväpa sirweqninkunapita pillapis imata ruranëkipaqpis nishuptikiqa, rurëta puëdinqëkita musyarmi nishunki” (2 Cor. 3:5).

Noqaqa Inglatërra nacionchömi mamäwan y mayor kaq nanäwan Jehoväpita yachakur qallëkuyarqä. Teytäqa tsëpitaran Jehoväpita yachakurqan. Qallananllachöqa alläpam michäkoq y mana munëkaptimpis, 9 watayoq këkarmi bautizakurirqä. Misionëra këta munarmi, precursöra këta munarqä. Peru 21 watata manaraq cumpliptïqa, papänïqa manam precursöra kanäta munarqantsu. Peru noqaqa, manam tsëyaq shuyarëta munarqätsu. Tsëmi Australia nacionchö  nanä täranqanman ëwakunäpaq papänï äniramaptin, 16 watayoq këkar ëwakurqä. 18 watata cumplirirllam, precursor regular tikrarirqä.

Australia nacionchömi Harveyta reqirirqä. Ishkäkunam misionëru këta munayarqä. 1951 watam casakuriyarqä. Ishkë watapa precursor regularnö yanapakuykäyaptïmi, congregacionkunata watukarna yanapakuyänäpaq niyämarqan. Australia Occidental lädupam, congregacionkunata watukayaq kayä. Tsëmi tsunyaq sitiukunapa mëtsika hörakuna cärrükunawan viajayaq kayä.

1954 watam, Galaad Escuëlapa 25 kaq cläsinman invitarayämarqan. ¡Misionëru këta munayanqäqa ichikllachönam cumplikärinan karqan! Barcuwanmi Nueva York markaman chäriyarqä, y chärirllam Bibliapita mas yachakur qallëkuyarqä. Galaad Escuëlachöqa, español idiömatam yachakuyänä karqan, peru Harveyqa manam “r” letrata pashtatsita puëdeqtsu.

Yachatsiyämaq turikunaqa, Japonchö yanapakuyta munaqkuna japones idiömata yachakuyänäpaq apuntakuyta puëdiyanqätam niyämarqan. Noqakunaqa, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna mëchö sirwiyänäpaq kaqta niyämänanta munarmi apuntakuyarqätsu. Galaadchö yachatsiyämaq turi Albert Schroeder mana apuntakuyanqäta musyarirmi, kënö niyämarqan: “Ichik maslla pensariyë”. Y mana decidiyanqäta rikarmi, kënö niyämarqan: “Noqawan wakin yachatsikoq wawqikunaqa apuntatsiyarqoqnam. Mä japones idiömata yachakur probariyë”. Harveyqa, rasllam tsë idiömata yachakurirqan.

Japon nacionmanqa 1955 watam chäriyarqä. Tsë witsampaqqa, 500 publicadorkunallam kayarqan. Harveyqa 26 watayoqmi karqan y noqanam 24 watayoq. Barcukuna chänan Köbe markamanmi mandayämarqan, y tsëchömi chusku watapa yanapakuyarqä. Tsëpitaqa, Nagöya markapa amänunchö congregacionkunata watukarnin yapë yanapakuyänäpaq niyämaptinmi kushikuyarqä. Japonchöqa, turi nanakunawan yanapakuy, mikuykuna y shumaq sitiukunata rikëmi gustayämaq. Peru tsëpita wallka tiempullachönam, juknöpa yanapakuyänäpaq niyämanqanchö Jehoväta cäsukoq kayanqäta yapë rikätsikuyänä karqan.

Congregacionkunata watukar kima watapana yanapakuykäyaptïmi, Japon betelpita kënö  tapuyämarqan: “¿Taiwan nacionchö ami idiöma parlaq nunakunata Diospita yachatsiyänëkipaq ëwëta puëdiyankimantsuraq?”. Ami idiömata parlaq wakin turi nanakunaqa, Diospa contranmi churakashqa kayarqan. Tsëmi mas turi nanakuna Jehoväpa contran mana churakäyänampaq, japones idiömata parlaq turita Taiwan Betelchö ashikäyarqan. * Japonchö yachakashqana karmi, juk läduman ëwayänäpaq decidiqa fäciltsu karqan. Peru Harveyqa, Diospa kaqchö imatapis ruranampaq niyanqanta änikuytam yachakashqa karqan, tsëmi ëwayarqä.

1962 wata Taiwanman chäriyaptïqa, 2.271 publicadorkunallam kayarqan. Cäsi llapanmi ami idiömata parlayaq. Peru tsë idiömachö juk librükunalla y inglesta mana parlaq profesöräkunallam karqan. Tsënö kaptimpis yachakuyarqämi.

Taiwanman chäriyanqä wallka tiempullachömi, Harveytaqa sucursalta rikaq kanampaq churariyarqan. Tsëchö Betel ichikllanlla kaptinmi, Harveyqa cargunta cumplita puëdeq. Y ami idiömata parlaq turi nanakunawanmi, killachö atska semänakuna Diospita yachatsikoq yarqoq. Congregacionkunata watukaqkunata rikaq karmi, asamblëakunachöpis yachatsikoq. Ami idiömata parlaqkuna japones idiömachö yachatsikuptin entiendiyänan kaptimpis, tsëchö gobiernuqa chïnu idiömallachö religionkuna yachatsikuyänantam permitiyaq. Tsëmi Harveyqa, chïnu idiömata mana alläpa yachëkarpis tsëchö yachatsikurqan, y juk turïnam ami idiömachö entienditsikoq.

Tsë witsampaqqa, Taiwan nacionchöqa juk leytam patsätsiyarqan. Tsëmi asamblëakunata rurayänäpaqqa, turikunaqa permïsutaraq mañakuyaq. Peru policïakunaqa, manam permïsutaqa fäciltsu entregayaq. Tsëmi asamblëata rurayänan semänana kaptin y permïsuta manaraq entregayaptinqa, Harveyqa comisarïata ëwaq y tsëpita kuyoqtsu. Policïakunapaqqa, alläpa penqakuypaqmi kaq juk nacion nunakunata shuyarätsiqa. Tsënö ruraptinmi, permïsutaqa raslla entregariyaq.

Turi nanakunawanqa, atska hörakunam puriyaq kayä o jirkakunata witsar y mayukunata tsimparmi Diospita yachatsikuyaq kayä. Juk kutim juk jirkapa achparqä. Tsëtaqa manam imëpis rurashqatsu karqä. Ichikllata desayunarirmi, cincu y media de la mañäna cärruwan ëwayarqä juk karu markayaq. Mayupa tsimparirmi, juk jirkapa achpar qallëkuyarqä. Alläpa ladëra kaptinmi, puntäta ëwaq turipa zapatumpis senqä senqächö këkaq.

Harveyqa turi nanakunawanmi juk läduchö yachatsikuykäyarqan, y noqaqa japones idiömata parlaq nunakunatam japallä juk läduchö yachëkätsirqä. Mana mikushqa karmi, la üna de la tardiqa kallpannaqna këkarqä. Harveywan tinkunqä hörapaqqa, wakin turi nanakunaqa ëwakushqanam kayarqan. Revistata qarakunqampitam, Harveytaqa kima runtuta qarashqa kayänaq. Pëmi chawa runtu mikuyta yachatsimarqan, mana munëkarpis juktam mikurqä. Peru juknintaqa, ¿mëqäraq mikuyäman karqan? Noqam mikukurkurqä,  desmayariptïqa Harveyqa manachi apamëta puëdinmantsu karqan.

Juk kutim, juk junaq kaq asamblëa kanqan semäna, mana imëpis pasamanqan pasamarqan. Tsë kutim, Diospita Yachatsikuna wayipa lädunchö, juk turipa wayinchö quedakuyarqä. Ami idiöma parlaq nunakunataqa limpiu kë alläpam gustan. Tsëmi congregacionkunata watukaq turipa warminqa, bañakuyänäpaq imëkata alistashqa karqan. Harveyqa mëtsika rurëyoqmi karqan, tsëmi puntata bañakunäpaq nimarqan. Nanaqa, juk baldi alalaq yakuta, juk baldi qoñoq yakuta y juk tazontam alistashqa karqan. Diospita Yachatsikuna wayichömi, turikunaqa asamblëapaq alistapakuykäyarqan. Y bañakunäpaq kaq yakuta waqtaman nana churariptinqa mantsakarqämi. Tsëmi mana rikäyämänampaq imallatapis tsapakunäpaq prestamarqan. Y juk rikakoq plasticullatam mañëkamarqan. Tsëmi wayi waqtanman ëwëkur bañakuyta pensarqä, peru tsëchöqa tiwshikoq atska gansukunam këkäyarqan. Tsëpitanam kënö pensarqä: “Turikunaqa ocupädum këkäyan, y manam bañakunqäta rikäyämanqatsu”. Mana bañakuptïqa ofendikuyanmanchi karqan. Tsëmi tsëllachöna bañakurqä.

Ami idiömachö turikunaqa, manam leyïta yachayaqtsu y manam publicacionninkunapis kaqtsu, tsëmi congregacionchöqa alläpa yanapakuyaqtsu. Tsëtam Harveyqa cuentata qokurirqan. Ami idiömatam, abecedariu letrakunawan qellqar qallëkushqa kayarqan. Tsëmi turi nanakunataqa, kikinkunapa idiömankunachö leyita yachatsiyarqä. Tsëta rurëqa manam fäciltsu karqan, peru tiempuwanqa kikinkunanam estudiar qallëkuyarqan. 1966 watachömi, ami idiömachö publicacionkuna yarqamur qallëkurqan. Y 1968 watachönam Täpakoq revista yarqamur qallëkurqan.

Tsënö kaptimpis, tsëchö gobiernuqa chïnu idiömallachö ima publicaciontapis rurayänampaqmi niyaq. Tsëmi juk tiempupaqa, Täpakoq revistaqa chïnu mandarin idiömachö y ami idiömachö juntu yarqamoq. Tsënö rurayaptïmi, autoridäkunaqa pensayarqan chïnu idiömata yachatsikuykäyanqäta. Tsë witsampitam Jehoväpa sirweqninkunaqa, ami idiömata parlaq  nunakunata Bibliapita yachatsiyänampaq mëtsika publicacionkunata rurayashqa (Hëch. 10:34, 35).

Ishkë chunka watapanömi, ami idiömata parlaq turi nanakunaqa, Dios mandakunqannötsu kawëkäyarqan. Biblia ninqanta alli mana entiendirmi lluta kawakuyaq, machakuyaq y drögakunata shoquyaq. Harveyqa atska congregacionkunatam watukarqan, tsëkunata Jehovä imanö rikanqanta entienditsikunampaq. Tsëta rurayanqächömi, qallananchö willakunqä pasayämarqan.

Humildi kaq turi nanakunaqa, cambiayarqanmi peru wakinqa manam. Ishkë chunka watachönömi, Taiwan nacionchöqa 2.450 publicadorkunapita novecientusnöllana quedariyarqan, tsëqa alläpam llakikuyarqä. Tsënö kaptimpis, sirweqninkuna limpiu mana kayaptinqa, Jehoväqa manam bendicinmantsu karqan (2 Cor. 7:1). Tiempuwanqa, tsë mana alli rurëkunaqa manam congregacionkunachö karqannatsu. Y Jehoväpa bendicionninwanmi, kananqa onci milpitapis masna Taiwanchö publicadorkuna kayan.

1980 watakuna witsampitam, ami congregacionkunaqa Diospa kaqchö mas alliyar qallëkuyarqan. Tsëmi Harveyqa, chïnu idiöma parlaq nunakunata maslla yachatsita puëdirqan. Wakin nanakunapa nunankunatam Testïgu kayänampaq yanaparqan. Pëkunapita jukninta Jehovä Diosman mañakoqta wiyarqa, ¡alläpam kushikurqan! Noqapis alläpam kushikü Jehoväta reqiyänampaq wakin nunakunata yanapanqäpita. Y Bibliapita yachatsinqä juk familiapa ollqu y warmi wamranwan Taiwan Betelchö trabajar yanapakuyanqäpitam alläpa kushikü.

Kuyashqä nunä Harveyqa, 2010 wata 1 de enëru killam cancer qeshyawan wanukurqan. Noqakunaqa, 59 watapam casädu kayarqä. Harveyqa, sesenta watapanömi Diospa kaqchö llapan tiempunwan yanapakurqan. Pëtaqa alläpam llakï, peru kushikümi ishkë nacionchö pëwan juntu yanapakuyanqäpita. Parlanan ishkë difïcil idiömakunatam yachakuyarqä y Harveyqa qellqëtapis yachakurqanmi.

Harvey wanurinqampita wallka watakunallatanam, Testïgukunata Pushaqkunaqa Australia nacionta kutikunäpaq niyämarqan. Qallananllachöqa, “manam Taiwanpita ëwakuyta munätsu” nirmi pensarqä. Peru Harveyqa, Jehoväta sirweqkunata pushaqkuna niyämanqanta wiyakunäpaqmi yachatsimarqan, tsëmi kutikurqä. Y tiempuwanqa, edänïrëkur tsëta ruranqä mas alli kashqa kanqantam rikarqä.

Kananqa, Australasia Betelchömi yanapakü. Y semäna ushëkunanam, juk congregacionwan yachatsikü. Chïnu o japones idiömata parlaq turi nanakunatam, Betel wayita reqitsirnin kushishqa yanapakü. Peru wanushqakuna kawariyämunampaq kaqtam shuyarëkä. Y segürum këkä, Jehovä mandanqankunata wiyakoq nunä Harveyta Jehovä yarparëkanqanta (Juan 5:28, 29).