Harvey ndiye aliyekuwa mkubwa kati ya ndugu wanne. Familia yake ilipata kweli katika mji wa Midland Junction, Australia Magharibi, wakati wa kipindi cha kuporomoka kwa uchumi katika miaka ya 1930. Harvey alijifunza kumpenda Yehova, na kubatizwa akiwa na umri wa miaka 14. Baada ya muda mfupi, alijifunza kutokataa migawo ya kitheokrasi. Pindi moja akiwa mvulana, alikataa kusoma mafungu kwenye funzo la Mnara wa Mlinzi mkutanoni akifiri kwamba hakustahili. Lakini ndugu aliyekuwa akizungumza na Harvey alimwambia hivi: “Kwenye tengenezo la Yehova, mtu anapokuomba ufanye jambo fulani, anaona unastahili!”—2 Kor. 3:5.

Kama ilivyokuwa kwa mama yangu na dada yangu mkubwa, nilipata kweli nchini Uingereza. Mwanzoni, baba yangu aliipinga kweli, lakini alikuja kuikubali baadaye sana. Ingawa baba hakutaka nibatizwe, nilibatizwa nikiwa na umri wa miaka 9 tu. Nilijiwekea lengo la kuwa painia, na baadaye kuwa mmishonari. Hata hivyo, baba yangu hangeniruhusu kuwa painia hadi wakati ambapo ningefikisha umri wa miaka 21. Sikuwa na mpango wa kusubiri muda wote huo. Hivyo, kwa baraka zake, nikiwa na umri wa miaka 16 tu nilienda Australia ili kuishi  na dada yangu mkubwa, aliyekuwa amehamia katika nchi hiyo. Hatimaye, nilipotimiza miaka 18 nilianza kufanya upainia.

Nikiwa Australia, nilikutana na Harvey. Sote tulikuwa na tamaa ya kumtumikia Yehova tukiwa wamishonari. Tulifunga ndoa mwaka wa 1951. Baada ya kufanya upainia pamoja kwa miaka miwili, tuliombwa tuanze kufanya kazi ya kuzungukia makutaniko. Mzunguko wetu ulitia ndani sehemu kubwa ya Australia Magharibi, hivyo mara nyingi tulisafiri umbali mrefu kwenye maeneo ya mbali na makavu.

Mwaka wa 1954, tulialikwa kuhudhuria darasa la 25 la Shule ya Gileadi. Ndoto yetu ya kuwa wamishonari hatimaye ingetimia! Tuliwasili jijini New York kwa meli na tukaanza kujifunza Biblia kwa kina. Ikiwa sehemu ya mtaala, tulihitaji kujifunza Kihispania, jambo ambalo lilikuwa changamoto kwa Harvey kwa sababu hakuweza kukazia herufi “r” kama Wahispania.

Wakati wa shule, walimu walitangaza kwamba wale ambao wangependa kupata mgawo wa kwenda Japani wanaweza kujiandikisha kwa ajili ya darasa la lugha ya Kijapani. Tuliamua kwamba tungependelea zaidi tengenezo la Yehova lituchagulie mgawo. Muda mfupi baadaye, Ndugu Albert Schroeder, mmoja wa walimu wa Gileadi aligundua kwamba hatukuwa tumeandikisha majina yetu. Alituambia hivi: “Fikirieni tena kuhusu jambo hilo.” Tulipoendelea kusita kuandika majina yetu, Ndugu Schroeder alisema hivi: “Mimi na walimu wengine tayari tumeandikisha majina yenu. Jaribuni kuona kama ndimi zenu zitaweza kuzungumza Kijapani.” Ilikuwa urahisi zaidi kwa Harvey kujifunza lugha hiyo.

Tuliwasili Japani mwaka wa 1955 kulipokuwa na wahubiri 500 tu katika nchi nzima. Harvey alikuwa na umri wa miaka 26 na mimi nilikuwa na umri wa miaka 24. Tulipata mgawo wa kutumikia kwenye jiji lenye bandari la Kobe, ambako tulitumikia kwa miaka minne. Kisha, tulifurahia kualikwa tena kwenye kazi ya kuzungukia makutaniko na tulitumikia karibu na jiji la Nagoya. Tulipenda kila kitu kuhusu mgawo wetu—akina ndugu, chakula, na mandhari nzuri. Hata hivyo, punde si punde tulikuwa na fursa nyingine ya kukubali kufanya jambo ambalo Yehova alitaka tufanye.

Baada ya miaka mitatu ya kazi ya kuzunguka, ofisi ya tawi ya Japani ilituomba ikiwa tungekubali mgawo wa kwenda Taiwan ili kuwahubiria Waamis.  Uasi-imani ulikuwa umetokea huko, na ofisi ya tawi ya Taiwan ilihitaji ndugu anayezungumza vizuri Kijapani ili kusaidia kusuluhisha hali hiyo. * Tulipenda mgawo wetu Japani, hivyo huo ulikuwa uamuzi mgumu. Lakini Harvey alikuwa amejifunza kutokataa mgawo kamwe, hivyo tulikubali kwenda.

Tuliwasili Novemba 1962. Taiwan ilikuwa na wahubiri 2,271, wengi wao wakiwa Waamis. Lakini kwanza, tulihitaji kujifunza Kichina. Tulikuwa na kitabu kimoja tu na mwalimu ambaye hakuweza kuzungumza Kiingereza, lakini tulifaulu kujifunza.

Mara tu baada ya kuwasili Taiwan, Harvey alipata mgawo wa kuwa mtumishi wa ofisi ya tawi. Ofisi ya tawi ilikuwa ndogo, hivyo Harvey angeweza kufanya kazi zake za ofisini na bado aende kuwasaidia ndugu Waamis, hata kufikia majuma matatu kwa mwezi. Pia, pindi kwa pindi alitumikia akiwa mwangalizi wa wilaya, kazi iliyotia ndani kutoa hotuba makusanyikoni. Harvey angeweza kutoa hotuba kwa Kijapani, na ndugu Waamis wangeweza kuelewa. Hata hivyo, serikali iliruhusu mikutano ya kidini ifanywe kwa Kichina tu. Hivyo, akiwa bado anapambana kujifunza lugha hiyo, Harvey alitoa hotuba katika Kichina huku ndugu mwingine akiitafsiri katika Kiamis.

Wakati huo, Taiwan ilikuwa chini ya sheria ya kijeshi, hivyo, akina ndugu walihitaji kupata vibali vya kufanya makusanyiko. Haikuwa rahisi kupata vibali, na mara nyingi polisi walichelewesha kuvitoa. Ikiwa polisi hawakuwa wametoa kibali kufikia juma la kusanyiko, Harvey angeketi kwenye kituo cha polisi hadi walipofanya hivyo. Kwa kuwa polisi wangeaibika kumsubirisha mgeni kutoka nchi nyingine katika kituo chao, mbinu hiyo ilifanikiwa.

Kwa kawaida, katika majuma ambayo tulishirikiana na akina ndugu, tungetembea kwa saa moja au zaidi, tukipanda milima na kuvuka mito kwa miguu. Ninaukumbuka mlima wangu wa kwanza kupanda. Baada ya kula kifungua kinywa, tulipanda basi saa 11:30 alfajiri kuelekea kijiji cha mbali, tukavuka mto mkubwa na kupanda mlima wenye mteremko mkali. Mlima huo ulikuwa na mteremko mkali sana hivi kwamba miguu ya ndugu aliyekuwa mbele yangu ilikuwa kwenye usawa wa macho yangu.

Asubuhi hiyo, Harvey alihubiri pamoja na ndugu wenyeji, na mimi nilihubiri peke yangu kwenye kijiji ambacho watu walizungumza Kijapani. Kufikia saa saba hivi mchana, nilihisi kuishiwa kabisa nguvu kwa sababu nilikuwa sijala kwa saa kadhaa. Mwishowe, nilipokutana na Harvey, hakukuwa na ndugu yeyote eneo hilo. Harvey alikuwa ametoa magazeti kadhaa na alikuwa amepewa mayai matatu ya kuku. Alinionyesha jinsi ya kula mayai mabichi kwa kutoboa tundu dogo pande mbili na kuanza kufyonza. Ingawa sikuvutiwa nayo, nilijaribu moja. Lakini nani angekula yai la tatu? Nililila mimi, kwa kuwa Harvey aliona kwamba hangeweza kunibeba huku akishuka mlima ikiwa ningezimia kwa sababu ya njaa.

Katika kusanyiko moja la mzunguko, nilipata changamoto isiyo ya kawaida. Tulikuwa tunakaa kwenye nyumba ya ndugu kando kabisa na Jumba  la Ufalme. Kwa kuwa Waamis wanaona kuoga kuwa jambo muhimu sana, mke wa mwangalizi wa mzunguko alituandalia maji ya kuoga. Harvey alikuwa na mambo mengi ya kufanya, hivyo aliniomba nikaoge kwanza. Nilikuta vyombo vitatu: ndoo ya maji baridi, nyingine ya maji moto, na beseni lisilo na maji. Jambo la kushangaza ni kwamba, mke huyo wa mwangalizi wa mzunguko alikuwa ameweka vyombo hivyo nje ya nyumba ambako ndugu waliokuwa wakifanya maandalizi ya kusanyiko wangeweza kuniona. Nilimwomba anipatie pazia la aina yoyote. Alinipatia karatasi kubwa la plastiki lililopitisha mwangaza! Nikafikiria kwenda kujificha kwenye kivuli fulani nyuma ya nyumba, lakini kulikuwa na bata-bukini waliokuwa wametoa vichwa vyao kwenye uzio, wakiwa tayari kumdonoa mtu yeyote aliyewasogelea. Nilijiambia hivi: ‘Akina ndugu wana shughuli nyingi sana, hivyo hawataniona nikioga. Na ikiwa sitaoga, watakwazika. Basi kilichobaki ni kuoga!’ Nami nikaoga.

Harvey aligundua kwamba ndugu Waamis hawakuwa imara kiroho kwa sababu wengi hawakujua kusoma na hawakuwa na machapisho katika lugha yao. Kwa kuwa Kiamis kilikuwa kimeanza kuandikwa kwa herufi za Kiroma, tuliona ingefaa zaidi kuwafundisha akina ndugu kusoma katika lugha yao. Hilo lilihusisha kazi nyingi sana, lakini mwishowe kufanya hivyo kuliwasaidia akina ndugu waanze kujifunza kibinafsi. Machapisho ya Kiamis yalianza kupatikana mwishoni mwa miaka ya 1960, na mwaka wa 1968, Mnara wa Mlinzi ulianza kuchapishwa katika Kiamis.

Hata hivyo, serikali ilipiga marufuku machapisho ambayo hayakuwa ya Kichina. Hivyo, ili kuepuka tatizo hilo, gazeti la Mnara wa Mlinzi la Kiamis lilichapishwa kwa njia tofauti-tofauti. Kwa mfano, kwa muda fulani tulitumia gazeti la Mnara wa Mlinzi lenye lugha mbili, Kimandarini na Kiamis. Kwa yeyote yule aliyekuwa mdadisi, ilionekana kana kwamba tunatumia gazeti hilo kuwafundisha watu Kichina. Tangu wakati huo, tengenezo la Yehova limeandaa machapisho mengi ya Kiamis ili kuwasaidia watu hao wapendwa wajifunze kweli za Biblia.—Mdo. 10:34, 35.

Katika miaka ya 1960 na 1970, ndugu wengi Waamis hawakuwa wakiishi kulingana na viwango vya  Mungu. Kwa kuwa hawakuelewa vizuri kanuni za Biblia, baadhi yao walikuwa wakiishi maisha mapotovu kiadili, wakilewa, wakivuta tumbaku, na kutafuna tambuu. Harvey aliyatembelea makutaniko mengi, akijaribu kuwasaidia ndugu waelewe maoni ya Yehova kuhusu mambo hayo. Kwenye safari mojawapo kati ya hizo, tulipatwa na tukio nililosimulia mwanzoni.

Akina ndugu wanyenyekevu walikuwa tayari kufanya mabadiliko, lakini inasikitisha kwamba wengine wengi hawakukubali, na idadi ya wahubiri nchini Taiwan ilipungua kutoka zaidi ya wahubiri 2,450 hadi 900 hivi ndani ya kipindi cha miaka 20. Hilo lilikuwa jambo lenye kuvunja moyo sana. Hata hivyo, tulijua kwamba Yehova hawezi kamwe kubariki tengenezo lisilo safi. (2 Kor. 7:1) Mwishowe, mazoea hayo mabaya yaliweza kusafishwa, na kwa baraka za Yehova sasa Taiwan ina wahubiri zaidi ya 11,000.

Kuanzia miaka ya 1980 na kuendelea, tuliona jinsi hali ya kiroho ya makutaniko ya Kiamis ilivyokuwa ikiimarika, na Harvey angeweza kutumia muda mwingi zaidi pamoja na watu waliozungumza Kichina. Alifurahia kuwasaidia waume wa akina dada kadhaa kuwa Mashahidi wa Yehova. Ninakumbuka akieleza jinsi alivyofurahi wakati mmoja wa wanaume hao aliposali kwa Yehova kwa mara ya kwanza. Mimi pia ninafurahi kwamba niliweza kuwafundisha watu wengi wenye mioyo minyoofu wamkaribie Yehova. Hata nilifurahia kutumikia katika ofisi ya tawi ya Taiwan pamoja na mwana na binti ya mmoja wa wanafunzi wangu wa Biblia.

Kwa sasa, niko mwenyewe. Baada ya karibu miaka 59 ya ndoa, Harvey, mwenzi wangu mpendwa, alikufa Januari 1, 2010, baada ya kupambana na kansa. Alikuwa katika utumishi wa wakati wote kwa karibu miaka 60! Bado ninamkosa sana. Lakini nilifurahia sana kumuunga mkono katika siku za mwanzoni za kazi katika nchi hizo mbili zenye kuvutia! Tulijifunza kuzungumza lugha mbili ngumu za Asia, lakini Harvey alijifunza pia kuziandika.

Miaka michache baadaye, Baraza Linaloongoza liliamua kwamba kwa sababu umri wangu ulikuwa umesonga ingekuwa vizuri zaidi ikiwa ningerudi Australia. Wazo la kwanza lililokuja akilini mwangu lilikuwa, ‘Sitaki kuondoka Taiwan.’ Lakini Harvey alikuwa amenifundisha kuwa tayari kufanya jambo lolote ambalo tengenezo la Yehova lingeniomba nifanye, hivyo, nikakubali kufanya hivyo. Baadaye, nilikuja kuona faida ya uamuzi huo.

Leo, ninatumikia katika ofisi ya tawi ya Australasia katikati ya juma, na mwishoni mwa juma ninashirikiana na kutaniko letu. Nikiwa Betheli ninafurahia kuzungumza Kijapani na Kichina ninapowatembeza wageni. Bado, ninatazamia kwa hamu siku ambayo Yehova ameahidi kuwafufua wafu, nikijua kwamba Harvey, aliyejifunza kufanya jambo lolote ambalo Yehova alitaka afanye, yuko salama kwenye kumbukumbu Yake.—Yoh. 5:28, 29.