Harvey eye wa kala ukulu pokati ka vamanjaye vakuãla. Epata liaye lia lilongisa ocili kimbo lio Midland Junction, kofeka yo Austrália Ocidental eci vofeka yaco mua kala onjala yalua kunyamo 1930. Harvey wa amamako oku sola Yehova kuenje eci a tẽlisa 14 kanyamo wa papatisiwa. Eye olonjanja viosi wa enda oku lieca olumue oku linga ovopange o vekongelo. Omo okuti wa kala calua umalẽhe, onjanja yimue eci vo pinga oku tanga Utala Wondavululi kohongele, eye wa likala, momo wa simile okuti ka ka tẽlisa ciwa ocikele caco. Pole, manji umue wa kuatisa Harvey oco ka ka kuate ovisimĩlo viaco poku u sapuila hati, “Nda manji umue vocisoko ca Yehova oku pinga oku linga cimue, momo wa kolela okuti ove o ka ci tẽlisa!”—2 Va Kor. 3:5.

Ame nda lilongisa ocili ko Inglaterra kumosi la ina yange kuenda huvange. Isiange kefetikilo ka solaile Olombangi Via Yehova, pole, noke wa lingavo Ombangi ya Yehova. Ndaño lelambalalo lia Isiange, eci nda tẽlisa ecea kanyamo oco nda papatisiwa. Nda kuata ocimaho coku talavaya ndukundi wotembo yosi, noke yoku kala omisionalia. Pole, isiange ka yonguile okuti ndi kala ukundi wotembo yosi osimbu sia tẽlisile 21 kanyamo.  Ame sia yonguile vali oku kala otembo yalua. Eci nda tẽlisa 16 kanyamo eye wa ngecelela oku ilukila ko Australia oco ndi ka kale la huvange wa kala kofeka yaco ndocingendeleyi. Eci nda tẽlisa 18 kanyamo nda fetika oku talavaya ndukundi wotembo yosi.

Ko Australia, nda lisanga la Harvey. Kavali ketu tua yonguile oku talavaya ndolomisionaliu. Tua kuela kunyamo 1951. Noke lioku talavayela kumosi ndakundi votembo yosi, tua fetika oku nyula akongelo. Vupange wetu mua kongelele oku nyula ovivanja viosi vio Austrália Ocidental kuenda ovaimbo akuavo a kala ocipãla.

Kunyamo 1954, tua lalekiwa kosikola 25 yo Gileada. Ocimaho cetu coku kala olomisionaliu ca tẽlisiwa! Tua enda ko Nova York lombaluku kuenje kua fetikiwa elilongiso limue liondongosi Liembimbiliya. Onepa yimue yelilongiso ko Gileada mua kongelele oku lilongisa o Espanyole, ca tĩlile calua ku Harvey oku tukula ciwa olondaka viaco.

Vokuenda kuosikola yaco, alongisi vo Gileada va eca esapulo liokuti, vana va yongola oku enda ko Japau va sukila oku soneha olonduko viavo kelimi lio Japau. Tua nõlapo oku ecelela okuti ocisoko ca Yehova oco ci tu ĩha ocikele cetu. Noke liotembo yimue, Albert Schroeder umue pokati kalongisi wa limbuka okuti ka tua sonehele olonduko vietu. Eye wa tu sapuila hati: “Ci sokololi ciwa.” Osimbu tua kala oku sumasuma, Manji Schroeder wa popia hati: “Ame lalongisi vakuavo tuo sonehisi. Seteki oku lilongisa elimi lio Japau.” Ku Harvey ca lelukile oku tukula olondaka viaco.

Tua pitĩla ko Japau kunyamo 1955 eci kua kala lika 500 kakundi vofeka yosi. Harvey wa kuata 26 kanyamo kuenda ame nda kuata 24. Tua tumiwa volupale luo Kobe, muna tua kala anyamo akuãla. Kuenje tua sanjuka eci tua tambula ocikele cikuavo noke tua kundila ocipepi lolupale luo Nagoya. Etu tua solele calua ocikele cetu, vamanji, okulia kuenda ekalo liofeka yaco. Noke liotembo yimue tua kuata vali epuluvi lioku linga ovina Yehova a yongola kokuetu.

Noke lianyamo atatu kupange woku nyula akongelo, o filiale yo Japau ya tu pulisa nda tua ponduile oku enda ko Taiwan oco tu ka kundile omanu va tiamẽlele kepata lia Amis. Vamanji vamue va Amis veya oku kala olonanguluke kuenje ko Taiwan kua sukilile manji umue o vangula ciwa  elimi lio ko Japau * oco unanguluke u liwekepo. Tua sola calua upange tua linga ko Japau, pole, ka ca lelukile oku nõla onjila yaco. Harvey wa popele okuti lalimue eteke tu likala ocikele cimue kuenje tua enda.

Etu tua endako kosãi ya Kuvala yunyamo 1962. Ko Taiwan kua kala 2.271 kakundi okuti valua pokati kavo va kala va Amis. Tete tua sukilile oku lilongisa elimi lio Chines. Tua kuatele elivulu limue oco tu lilongise Chines kuenda ulongisi umue okuti ka vangula Ongelesi, pole, tua lilongisa.

Noke yoku pitila ko Taiwan, Harvey wa tambula ocikele coku kala ukulu o songuila upange woko filiale. Omo okuti o filiale ya kala yitito, Harvey wa kuatele otembo yoku linga ovopange osi o ko filiale kuenda oku talavaya la vamanji va Amis volosemana vitatu vosãi. Eye wa ka kalavo kupange woku nyula akongelo loku linga olohundo kolohongele vimbo. Harvey wa lingaile olohundo kelimi lio Japau kuenda vamanji va Amis va enda oku kuata elomboloko. Noke, ombiali ya ecelela okuti olohongele vi lingiwa lika kelimi lio Chines. Kuenje Harvey, ndaño handi wa kala oku tatayala lelimi liaco, wa linga olohundo kelimi lio Chines osimbu manji umue a pitiyila va Amis.

Otembo yaco o Taiwan ya kala vemehi liocihandeleko casualali kuenje vamanji va sukilile oku pinga oco va taviwe oku linga ohongele yimbo. Oco tu taviwe, ka ca lelukile kuenda ca enda oku pita otembo yalua. Nda okuti akuenje velombe ka va ecele omoko yoku linga ohongele vosemana yaco, Harvey wa endaile konjo yaco yelombe toke eci va eca omoko. Akuenje velombe va enda oku sakalala calua eci umue ocingendelei a kala otembo yalua kelombe liavo kuenje va enda oku eca omoko yaco lonjanga.

Vokuenda kuolosemana tua kala la vamanji, tua enda oku linga ungende olowola vialua, oku londa olomunda kuenda oku yoka olondui. Ndi ivaluka eci nda londa onjanja yatete komunda. Eci ca kala kelivala lia 5:30, tua londa vokalela kamue tua enda toke vimbo limue li kasi ocipãla. Noke tua yoka olondui vimue kuenda oku pita kolomunda via lepa. Oku lepa kuolomunda viaco kualuile okuti nda nda vanja kovaso nda ponduile oku mola olomahi via vamanji.

Lomele, Harvey wa enda oku talavaya la vamanji kupange woku kunda, osimbu ame ngeca uvangi likawange vimbo limue okuti omanu vaco va vangula lika elimi lio Japau. Noke liowola yimosi nda liyeva okuti nda hongua momo nda pita alivala alua okuti sia lile cimue. Eci nda li sanga la Harvey, wa kala lika liaye. Harvey wa eca olorevista vimue noke vo wĩha asala atatu. Eye wa ndekisa ndomo ku yuviliwa esala liowisu, poku li tombola. Ndaño ka ca pepele pole nda seteka oku yuvilapo limue. Pole, helie wa laikele oku siala lesala liatatu? Ame nda siala lalio, momo Harvey wa simĩle okuti ka ponduile oku ngambata ndanda file yipepe.

Kohongele yimue yimbo, nda liyaka locitangi cimue. Tua kala konjo yamanji umue ocipepi Lonjango Yusoma. Ku va Amis oku yua ca kala ocina cimue ca velapo kuenje ukãi wa manji o nyula akongelo wa enda oku tu pongiyilako ovava oku yua. Harvey wa kala lupange umue kuenje wa minga oco ndi ka yue tete. Kua kala ovikuata vitatu vioku yua ndeci: obalde yimue yovava a talala, yimue yovava a tokota kuenda ombasia yimue ka yi kuete lacimue. Ocina ca ndi komõhisa vali, ukãi wa manji o nyula akongelo, ovikuata viaco wa vi kapa posamua ocipepi Lonjango Yusoma kuna vamanji va kala oku pongiyila ohongele yimbo. Nda pinga onanga yimue yoku sitika puvelo. Eye wa ndi nenela opapelão yimue! Nda sokolola oku enda konyima yonjo, pole kua kala apuka amue nda simĩle okuti a ka ndi lumana. Kuenje nda sokolola ndoco: ‘Vamanji va kasi oku linga upange lomue o pondola oku ndi mola. Nda sia yuile, ci va kokela oci londokua. Hise ndiyue!’ Kuenje nda ci linga.

Harvey wa limbuka okuti vamanji va Amis va kuata ocitangi coku kula konepa yespiritu momo ka va kuatele alivulu kelimi liavo. Omo okuti elimi lio Amis lia fetika oku sonehiwa poku kuama ololetala vio Roma, eci ca kuatisa oku longisa vamanji oku soneha kelimi liavo muẽle. Ndaño okuti wa kala upange umue ka wa lelukile, pole, ca velapo ceci okuti vamanji va lilongisa eci catiamẽla ku Yehova kelimi liavo muẽle. Alivulu kelimi lio Amis a fetika oku sandikiwa kunyamo 1960 kuenda kunyamo 1968 kua fetikiwa oku sandekiwa Utala Wondavululi kelimi lio Amis.

Pole, ombiala ya fetika oku tateka alivulu aco, oco ka a ka sandekiwe, momo wa yonguile lika okuti ku sandekiwa alivulu kelimi lio Chines. Kuenje oco ka ku ka kaile ovitangi, Utala Wondavululi kelimi lio Amis wa sandekiwa volonjila via litepa. Ndeci, Vutala umosi Wondavululi mua enda oku sonehiwa alimi avali okuti o Mandarin kuenda o Amis. Nda umue wa kuatele atatahãi wa ponduile oku limbuka okuti tu kasi oku longisa omanu va vangula o Chines. Tunde kotembo yaco, ocisoko ca Yehova, ca siata oku sandeka alivulu kelimi lio Amis oco a kuatise omanu vana va yongola oku lilongisa ocili Cembimbiliya.—Ovil. 10:34, 35.

Vokuenda kunyamo 1960 toke kunyamo 1970, vamanji valua va Amis ka va kapeleko olonumbi via Suku. Omo okuti ka va kuatele elomboloko liwa liolonumbi Viembimbiliya, vamue ka va tokekisile olohuela, va enda oku fenya olodroga ale oku sipa akaya kuenda ovina vikuavo vĩvi. Eci Harvey a enda oku nyula akongelo aco, wa likolisilako oku kuatisa vamanji oku kuata elomboloko ndomo Yehova a tenda ovina viaco. Amue pokati kovongende aco, ulandu waco u sangiwa kefetikilo liocipama eci.

Vamanji vamue va lekisa umbombe, va linga apongoloko, pole ci sumuisa calua okuti vamue ka va ci lingile kuenda etendelo liakundi ko Taiwan lia tepuluka eci soka 2.450 loku kala lika 900 vokuenda kuanyamo 20. Eci ca nena esumuo lialua. Pole, tua kũlĩhĩle okuti Yehova lalimue eteke a ka sumũlũisa ocisoko cimue ca vĩha. (2 Va Kor. 7:1) Noke liotembo yimue akongelo a fetika oku vumba Yehova lonjila yimue ya sunguluka kuenda lasumũlũho a Yehova cilo ko Taiwan kuli eci ci pitahãla 11.000 kakundi.

Tunde kunyamo 1980 tua limbuka okuti ekalo lia vamanji va Amis lia pongoloka kuenda Harvey wa pita vali otembo yalua la vamanji kelimi lio Chines. Eye wa sanjukile calua oku kuatisa alume a vamanjetu akãi oku kala Olombangi Via Yehova. Ame ndivaluka eci eye a popia esanju akuata poku mola umue pokati kalume vaco oku likutila onjanja yatete ku Yehova. Nda sanjukavo omo nda tela oku longisa calua vakuavitima via sunguluka oku kuata ukamba la Yehova. Nda kuata esanju lioku kala ko betele yo Taiwan kumue lomãla vavali yolondonge vimue Viembimbiliya.

Kaliye cilo, si kasi vali lohueli yange. Noke lioku kala kumosi ci soka 59 kanyamo ukuacisola cange Harvey wa fa keteke 1 kosãi ya Susu yunyamo 2010, omo liuvei wo kancer. Eye wa kala kupange ulikasi vokuenda kueci ci soka 60 kanyamo! Ame ndu kuetele ongeva yalua. Pole, nda sanjuka omo lioku u kuatisa koloneke viatete okuenda kolofeka vivali! Tua lilongisa oku vangula alimi avali a tĩla o ko Asia kuenda Harvey wa tẽlelevo oku a soneha.

Noke lianyamo amue Osungu Yolombangi Via Yehova ya nõlapo okuti omo nda kuka ale hise ndi tiukile ko Australia. Ocisimĩlo cange catete, ca kala okuti, ‘Si yongola oku siapo o Taiwan.’ Pole, Harvey wa ndi sapuilile okuti lalimue eteke koka likale oku linga ovina ocisoko ca Yehova ci yongola, kuenje oco nda linga. Noke nda limbuka okuti ciwa oku tiukila.

Cilo, ndi kasi ko betele yo ko Australasia kuenda kesulilo liosemana ndi kunda lekongelo ndi kasi. Ko Betele nuete esumũlũho lioku vangula elimi lio Japau kuenda o Chines la vana veya oku nyula. Ndi lavoka epinduko Yehova a likuminya. Nda kolela okuti Yehova o ka ivaluka Harvey, una wa lilongisa oku linga ovina viosi Yehova a yongola.—Yoa. 5:28, 29.