Harvey yen ọkpako usun rẹ emeshare ẹne. Ọ vrẹ ẹgbukpe 80 re, rẹ Harvey vẹ orua rọyen vwọ mrẹ uyota na vughe vwẹ Midland Junction, Western Australia, ọke yena uwenre ganre mamọ. O de rhi vwo ẹguọnọ rẹ Jihova ji bromaphiyame ọke rọ vwọ hẹ ẹgbukpe 14. O kriri-i, o de yono obo re rhiabọreyọ kiruo kiruo vwẹ ukoko na. Rọ vwọ hẹ eghene, ọ da sen nẹ ọyen che se Uwevwin Orhẹrẹ na-a, kidie o rorori nẹ ọyen muwa-an. Ẹkẹvuọvo oniọvo ro nene ta ota na da vuẹ nẹ, “Ohwo da vwẹ owian kẹ wẹ vwẹ ukoko na, jẹ ọ riẹnre nẹ wo muwan!”—2 Kọr. 3:5.

Mẹvwẹ, oni mẹ, kugbe oniọvo mẹ ọmọtẹ ọkpako mrẹ uyota na vughe vwẹ England. Ẹsosuọ, ọsẹ mẹ vwọso uyota na, ukuko na o de kurhẹriẹ. Dede nẹ ọ rhọnvwere-e, jẹ mi bromaphiyame ghene me vwọ hẹ ẹgbukpe  9. Mi de bru ẹkẹn kẹ oma me vwọ dia ọkobaro kugbe imishọnare. Ẹkẹvuọvo ọsẹ mẹ nẹ me cha sa dia ọkobaro-o, jokpanẹ ki mi te ẹgbukpe 21. Me guọnọ hẹrhẹ te ọke yena-a. Me vwọ hẹ ẹgbukpe 16, ọ da rhọnvwe nẹ mi kpo Australia re nene oniọvo mẹ ọmọtẹ ọkpako rọ kua kpo oboyin dia. Me vwọ hẹ ẹgbukpe 18, me da ton iruo ọkobaro phiyọ.

Me mrẹ Harvey vwẹ Australia. O ji vwo ẹwẹn rọ vwọ dia imishọnare. Avwanre da rọvwọn vwẹ ukpe ri 1951. Avwanre vwọ ga kugbe kerẹ ekobaro vwẹ ẹgbukpe ivẹ nu, e de se avwanre kpo iruo okinriariẹ. Okinriariẹ avwanre vwẹ Western Australia rhoro mamọ, ọtiọyena avwanre djẹ ugbo oshesheri wan aton vẹ eko sansan.

Vwẹ ukpe ri 1954, e de durhie avwanre kpo iklasi 25 ri Giliẹd. O rhe che kri-i, kẹ avwanre cha dia imishọnare! Avwanre da ro okuna kpo New York, je ton uyono ri Baibol okokodo phiyọ. Vwẹ isikuru na, avwanre che yono Spanish. Ejajẹ yena bẹn kẹ Harvey mamọ kidie o se se ibiẹbe rẹ r rọ dia ọvo usun rẹ ibiẹbe na-a.

Vwẹ isikuru na, iyono na de ghwoghwo nẹ otu re guọnọ ga vwẹ Japan se si odẹ phiyotọ vwọ kẹ eyono rẹ ejajẹ ri Japanese. Avwanre da tanẹ e jẹ ukoko ri Jihova sane asan ro che ji avwanre ra. O kriri-i, Albert Schroeder rọ dia ọvo usun rẹ iyono na de rhi noso nẹ avwanre ji rhi si odẹ phiyotọ-ọ. Ọ da ta: “Ovwan je nabọ roro kpahọn.” Avwanre vwo gbe eghẹrẹ, Oniọvo Schroeder da ta: “Me vẹ iyono ri chekọ na si odẹ ovwan phiyotọ nure. Ovwan davwen ejajẹ ri Japanese.” Ejajẹ nana bẹn kẹ Harvey kirobo ọ ri Spanish na bẹn kẹ-ẹ.

Avwanre kpo Japan vwẹ 1955, ọke yena, ighwoghwota 500 ọvo yehẹ ẹkuotọ na. Harvey hẹ ẹgbukpe 26, mẹ ẹgbukpe 24. E ji avwanre kpo orere ri Kobe rọ dia asan avwanre da ga ẹgbukpe ẹne. Oma vwerhen avwanre mamọ ra vwọ rhoma durhie avwanre vwo kpo iruo ri ikiekin, avwanre da ga vwẹ asan rọ kẹrẹ orere ri Nagoya. Iruo na, iniọvo na, emu, kugbe erhuvwu rẹ asan na je avwanre. Ẹkẹvuọvo, o kriri-i, avwanre da rhoma vwo uphẹn re vwo rhiabọreyọ iruo ọfa rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre.

Avwanre vwo ruiruo rẹ ikiekin na ẹgbukpe erha nu, oghọn ukoko ri Japan da nọ avwanre sẹ avwanre se kpo Taiwan re ghwoghwo ota kẹ ihwo re jẹ ejajẹ rẹ Amis. Iniọvo evo vwẹ oboyin she nẹ ukoko na, kẹ ayen vwọ suọ. Ọtiọyena, oghọn ukoko ri Taiwan guọnọ oniọvo rọ nabọ jẹ ejajẹ ri Japanese rọ cha vwẹ ukẹcha phia. * Ọ lọhọre e vwo brorhiẹn na-a, kidie iruo avwanre vwẹ Japan je avwanre. Ẹkẹvuọvo, Harvey yono obo re rhiabọreyọ kiruo kiruo, ọtiọyena avwanre da rhọnvwe.

Avwanre da yanran vwẹ November 1962. Ighwoghwota 2,271 yehẹ Taiwan vwẹ ọke yena, ejajẹ rẹ Amis yen buebun rayen jẹ. Ẹsosuọ, ofori nẹ avwanre yono Chinese. Ọbe vuọvo re vwo yono Chinese yen avwanre vwori kugbe oyono ọvo rọ riẹn Oyibo jẹ-ẹ, dedena avwanre yono ejajẹ na.

Avwanre vwo te Taiwan, o kriri-i, a da vwẹ Harvey mu odibo oghọn ukoko rẹ ẹkuotọ na. Oghọn ukoko na ghwa rho-o, ọtiọyena Harvey se ruiruo rọyen vwẹ ọfisi ji nene iniọvo re jẹ ejajẹ rẹ Amis na wian vwẹ udughwrẹn erha kemeranvwe kemeranvwe. Nọke ra ruọke, ọ je ga kerẹ oniruo ubrotọ, iruo nana churobọ si a vwọ ta eta vwẹ isikoko. Ọ sa vwẹ ejajẹ ri Japanese vwọ ta ota na, iniọvo rẹ Amis na mi ji vwo ẹruọ rọyen. Ẹkẹvuọvo Chinese ọvo yen usuon rhọnvwere nẹ e vwo ru emẹvwa rẹ ẹga. Ọtiọyena, Harvey rọ je gbẹrhiẹn ejajẹ na da ta ota na vwẹ Chinese, jẹ oniọvo ọvo fan kpo Amis.

Isodje yen suẹn Taiwan ọke yena, ọtiọyena, iniọvo na ke yare uphẹn tavwen ayen ki ruẹ isikoko. Uphẹn na fobọ te ohwo obọ-ọ, ọke buebun, elọkpa na ghwọrọ ọke tavwen ayen ke vwọ kẹ ohwo. Udughwrẹn rẹ omẹvwa na de tere, jẹ elọkpa na je rhe kẹ ayen uphẹn na-a, Harvey ko che chidia ogba rayen bẹsiẹ a vwọ kẹ ayen uphẹn na. Ona rọyen na wianre kidie elọkpa na guọnọre nẹ ọrhorha chidia ogba raye-en.

Vwẹ idughwrẹn rẹ avwanre vẹ iniọvo na ghwọrọ kugbe na, avwanre vwẹ unọke ọvo yẹrẹ vrẹ ọtiọyen vwo yerin igbenu ji shue irhie wan. Me karophiyọ obọ rẹsosuọ mi tu vwo yerin ugbenu. Avwanre vwo brokpakpa riemu rẹ urhiọke nu, kẹ avwanre ro imoto vwẹ ughọjọ 5:30 kpo ọko ọvo rọ pha shesheri. Avwanre de shue urhie ọhẹhẹre ọvo wan ji yerin ugbenu ọvo ro kpenu mamọ. Ugbenu na kpenu te ẹdia rẹ me da kpare opharo, uchukowọ rẹ oniọvo rọhẹ obaro mẹ kọyen me mrẹ.

Urhiọke rẹ ẹdẹ yena, Harvey nene iniọvo na evo wiankugbe vwẹ aghwoghwo, mi de rhe ghwoghwo vwẹ ọmọko ọvo rẹ ihwo re jẹ ejajẹ ri Japanese dia. O rhi vwo te omarẹ ughọjọ ọvo re, ke me guọnọ sherua, kidie ememu rẹ avwanre brokpakpa re na ọvo yehẹ evun mẹ. Mi vwo te asan rẹ Harvey hepha, ọyen ọvo me mrẹre. Ọ vwẹ imagazini vwo wene ikọhọ erha kpokpọ. O de dje obo mi se vwo se ukọhọ na da rọ vwọ sa uphrophro ivẹ phiyọ. Mi se ọvo da, dede nẹ ọ ghwa vwerhe-en. Kẹ, ono yen che se ọ ro chekọ na da? Mẹvwẹ! Kidie  Harvey riẹnre nẹ mi de shero, o che se mu vwe wontọ nẹ ugbenu na-a.

Vwẹ osikoko ọvo, mi rhiẹromrẹ ẹdia ọvo. Avwanre dia uwevwin rẹ oniọvo ọvo rọ kẹre Ọguan Ruvie. Ọ vwọ dianẹ ihwo rẹ Amis ni ẹhọ ghanghanre na, aye oniruo okinriariẹ na de mu ame phiyọ otafe kẹ avwanre. Kidie nẹ owian vọn Harvey obọ, ọ da vuẹ vwẹ nẹ me ka ra họ. Erọnvwọn erha yen aye oniruo okinriariẹ na mu phiyọ otafe, ikoroba rẹ ame ọrhorhorho vẹ ọ rẹ odjidjiro kugbe oze ofefe. O gbevwunu nẹ o mu ame na phiyọ asan ro rhiephiyọ kẹ iniọvo re wiowian rẹ egbemuo hẹrhẹ osikoko vwẹ Ọguan Ruvie na. Me da vuẹ nẹ ọ kẹ vwẹ orọnvwọn mi vwo rhurhu oma. Ọ da kẹ vwẹ inailọni ọfuanfon! Me guọnọ ro asan ro siuvun emerha vwẹ obuko uwevwin na, ẹkẹvuọvo, ikpukpuyẹkẹ oyibo re choma ri vwo phi kohwo kohwo vọn etiyin. Me da ta kẹ oma mẹ: ‘Owian vọn iniọvo na obọ, ayen che ni vwe so-o. Jẹ, me rha họ-ọ, ophu che mu ayen. Biko je me họ!’ Mi de ghini ru ọtiọyen.

Harvey mrẹvughe nẹ ẹyan obaro rẹ iniọvo rẹ Amis na sa nabọ teyenpia-a, kidie buebun rayen riẹn ẹbe se-e, ẹbe je herọ vwẹ ejajẹ raye-en. Rọ vwọ dianẹ a ghwa ton esio rẹ ejajẹ rẹ Amis phiyọ vẹ ibiẹbe ri Rom na, Harvey de no nẹ ofori e vwo yono iniọvo na obo re se ejajẹ rayen. Dede nẹ ọ lọhọre-e, jẹ ọke vwọ yan obaro, iniọvo na ki se yono kpahen Jihova komobọ vwẹ ejajẹ rayen. O rhi vwo te omarẹ ukpe ri 1966 a da ton ẹteyọn rẹ Uwevwin Orhẹrẹ na phiyọ vwẹ ejajẹ rẹ Amis.

Ẹkẹvuọvo usuon jurhi nẹ a ghare ẹbe ọfa-a, jokpanẹ ọ ra vwẹ Chinese vwo si. Rere eta vwo je no cha, ona sansan kọyen a vwọ teyen Uwevwin Orhẹrẹ na vwẹ ejajẹ rẹ Amis. Kerẹ udje, vwẹ uvwre ọke evo, Uwevwin Orhẹrẹ ra vwẹ ejajẹ ri Mandarin vẹ Amis vwo si yen avwanre vwọ wian. Ohwo da tobọ noso, kọ cha họhọ nẹ avwanre yono ihwo na Chinese. Nẹ ọke yena rhe, ukoko ri Jihova teyen ẹbe buebun vwẹ ejajẹ rẹ Amis vwọ chọn iniọvo na uko vwo yono uyota na.—Iruo 10:34, 35.

Vwẹ omarẹ ẹgbukpe 20, buebun rẹ iniọvo rẹ Amis yeren akpọ nene iwan rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Rọ vwọ dianẹ ayen nabọ vwo ẹruọ rẹ odjekẹ ri Baibol na-a, evo ki gbe ọfanrhiẹn, da udi vroma, se itaba, je ria bẹtẹ nọt. Harvey kin ikoko buebun rere ọ vwọ chọn iniọvo na uko vwọ riẹn ẹro ri Jihova vwo nẹ iruemu tiọyena. Ọvo usun rẹ ikiekin na yen mi gbikun rọyen vwẹ ọtonphiyọ na.

Iniọvo re vwomakpotọ de wene, ẹkẹvuọvo buebun rayen rhọnvwe wene-e, ighwoghwota re vrẹ 2,450 vwẹ Taiwan de shekpotọ kpo omarẹ 900 vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 20. Dede nẹ ọnana dia emu rẹ aghọghọ-ọ, jẹ avwanre riẹnre nẹ Jihova che se ku ebruphiyọ rọyen ku ukoko rọ pha gbegbe-e. (2 Kọr. 7:1) Ọke vwọ yan obaro, iniọvo na ke ga Jihova nene iwan rọyen. Enẹna, womarẹ ukẹcha ri Jihova, Taiwan vwo ighwoghwota re vrẹ 11,000.

Vwo nẹ ukpe ri 1980 yanran, avwanre da rhe mrẹvughe nẹ esegbuyota rẹ iniọvo rẹ Amis na ghwotọ re, Harvey kọ sa ghwọrọ ọke vwo ghwoghwo kẹ ihwo ri Chinese na. Oma vwerhenrọ rọ vwọ chọn eshare rẹ iniọvo eya evo uko vwo kurhẹriẹ. Me karophiyọ nẹ ọ tare nẹ oma vwerhen ọyen mamọ ọke rẹ ọvo usun rẹ eshare nana vwọ nẹrhovwo rhe Jihova obọ rẹsosuọ. Oma je vwerhen ovwẹ nẹ me sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo buebun vwo sikẹre Jihova. Me je tobọ vwo uphẹn rẹ me vẹ ọmọshare kugbe ọmọtẹ rẹ ohwo me vwẹ Baibol yono vwọ ga kugbe vwẹ oghọn ukoko ri Taiwan.

Enẹna, ọshare mẹ ghwure. Ọga rẹ ikansa hwere vwẹ January 1, 2010. Amasan yen nuro ẹgbukpe 59 yen avwanre rọvwọnre. Omarẹ ẹgbukpe 60 yen ọ ghwọrọre vwẹ ẹga rẹ ọkieje! Ughwu rọyen na je da vwẹ te ọke na. Jẹ oma vwerhen ovwẹ nẹ me vẹ ọyen ga kugbe vwẹ ẹkuotọ ivẹ re pha yoyovwin! Avwanre yono ejajẹ rẹ Asia ivẹ re bẹn ẹjẹ, Harvey tobọ yono obo re siẹ ayen.

Omarẹ ẹgbukpe ẹne vwọ wan nu, Ẹko Rọvwẹrote na da tanẹ o che yovwin mi de rhivwin kpo Australia kidie ikpe mẹ kpenu mamọ re. Mi de ke roro nẹ, ‘Taiwan je vwe, me guọnọ vrẹ no-o.’ Ẹkẹvuọvo Harvey yonuvwe nẹ mi rhiabọreyọ kiruo kiruo rẹ ukoko ri Jihova vwọ kẹ vwẹ, ọtiọyena, me da yanran. Ukuko na, me da rhe mrẹvughe nẹ aghwanre ghene herọ mi vwo rhivwin kpo Australia.

Enẹna, me ga vwẹ oghọn ukoko rẹ Australasia vwẹ uvwre rẹ udughwrẹn, mi mi rhe nene ukoko mẹ kpo aghwoghwo vwẹ oba rẹ udughwrẹn na. Oma vwerhen ovwẹ me vwọ vwẹ ejajẹ ri Japanese vẹ Chinese vwọ reyọ ihwo kiẹn Bẹtẹl. Dedena, mi ji rhẹro rẹ orugba ive rẹ evrẹnushi na. Me riẹnre nẹ Jihova cha karophiyọ Harvey ro yono obo re rhiabọreyọ kiruo kiruo rọ vwọ kẹ.—Jọn 5:28, 29.