Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 5

“Nyumu Fɛɛ Nyumu Yi Ji Kristo”

“Nyumu Fɛɛ Nyumu Yi Ji Kristo”

“Nyumu fɛɛ nyumu yi ji Kristo.”​—1 KOR. 11:3.

LA 12 Yehowa Mawu Ope

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

1. Mɛni ji ní komɛ nɛ ma nyɛ ma ná bɔ nɛ nyumu ko kɛ e yo kɛ e bimɛ hiɔ si ha a nɔ he wami?

KƐ O naa “yi yemi” ha kɛɛ? Nyumu komɛ haa nɛ a kusumi loo bɔ nɛ a tsɔse mɛ ha a náa bɔ nɛ a kɛ a yo kɛ a bimɛ hii si ha a nɔ he wami. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Yanita nɛ e ngɛ Europe ɔ de ke: “Ngɛ ye ma a mi ɔ, nihi susuɔ kaa nyumuhi a he ngɛ se nami pe yihi, nɛ e sa nɛ a na yihi kaa nyɔguɛhi. Susumi nɛ ɔ ná nihi a nɔ he wami wawɛɛ.” Nyɛminyumu ko hu nɛ a tsɛɛ lɛ ke Luke nɛ e ngɛ United States ɔ de ke: “Tsɛmɛ komɛ tsɔɔ a bimɛ nyumuhi kaa yihi a munyu he hia we, nɛ ke a tsɔɔ a juɛmi ngɛ nɔ́ ko he po ɔ, e sɛ nɛ a buɔ mɛ tue.” Se tsa pi jã nɛ Yehowa suɔ kaa hunomɛ kɛ a yihi nɛ hi si. (Kɛ to Maako 7:13 ɔ he.) Lɛɛ mɛni nɛ nyumu ma nyɛ maa pee konɛ e pee weku yi kpakpa?

2. Mɛni nɛ e sa nɛ weku yi nɛ le, nɛ mɛni he je?

2 Loko nyumu ko maa pee weku yi kpakpa a, jã e nu nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ hlae nɛ e pee ɔ sisi kekle. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ e le nɔ́ he je nɛ Yehowa to yi yemi he blɔ nya, kɛ blɔ nɔ nɛ e maa gu kɛ kase nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yehowa kɛ Yesu peeɔ ɔ. Se mɛni he je nɛ e sa nɛ nyumu nɛ le ní nɛ ɔmɛ ɔ? E sa nɛ e le ejakaa Yehowa kɛ he blɔ komɛ wo weku yihi a dɛ, nɛ e hyɛɛ blɔ kaa a kɛ he blɔ nɛ ɔmɛ ma tsu ní saminya.​—Luka 12:48b.

MƐNI JI YI YEMI?

3. Mɛni wa kaseɔ ngɛ yi yemi he ngɛ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ngɛ 1 Korinto Bi 11:3 ɔ nya?

3 Kane 1 Korinto Bi 11:3. Ngmami nɛ ɔ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa to e weku nɛ ngɛ hiɔwe kɛ zugba a nɔ ɔ he blɔ nya ha. Lɛ ji yi kɛ ha nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko. E to yi yemi he blɔ nya, nɛ e ha ni komɛ he blɔ komɛ, se a maa bu bɔ nɛ a kɛ he blɔ nɛ Yehowa ha mɛ ɔ ma tsu ní ha a he akɔtaa ha lɛ. (Rom. 14:10; Efe. 3:14, 15) Yehowa ha Yesu he blɔ kaa e hyɛ asafo ɔ nɔ, se Yesu maa bu bɔ nɛ e kɛ wɔ hiɔ si ha a he akɔtaa ha Yehowa. (1 Kor. 15:27) Yehowa ha huno he blɔ kaa e hyɛ e yo kɛ e bimɛ a nɔ, se e maa bu bɔ nɛ e kɛ mɛ hiɔ si ha a he akɔtaa ha Yehowa kɛ Yesu.​—1 Pet. 3:7.

4. Mɛni he blɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu ngɛ?

4 Akɛnɛ Yehowa ji yi kɛ ha e weku nɛ ngɛ hiɔwe kɛ zugba a nɔ tsuo he je ɔ, e ngɛ he blɔ nɛ e woɔ e weku mi bimɛ ɔmɛ mlaahi ngɛ bɔ nɛ e sa nɛ a ba a je mi ha a he, nɛ e ngɛ he blɔ nɛ e hyɛɛ kaa a kɛ mlaa amɛ ngɛ ní tsue lo. (Yes. 33:22, 23) Yesu hu ji yi kɛ ha Kristofohi asafo ɔ, enɛ ɔ he ɔ, e ngɛ he blɔ nɛ e woɔ asafo ɔ mlaahi, nɛ e ngɛ he blɔ nɛ e hyɛɛ kaa a ngɛ mlaa amɛ a nɔ yee lo.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. Mɛni he blɔ nɛ weku yi ngɛ, se mɛni he blɔhi nɛ e be?

5 Kaa bɔ nɛ e ngɛ ngɛ Yehowa kɛ Yesu blɔ fa mi ɔ, weku yi ngɛ he blɔ kaa e mwɔɔ yi mi kpɔhi kɛ haa e weku ɔ. (Rom. 7:2; Efe. 6:4) Se ní komɛ ngɛ nɛ e be he blɔ kaa e peeɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e sa nɛ e da sisi tomi mlaahi nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ nɔ kɛ wo mlaahi. (Abɛ 3:5, 6) E be he blɔ kaa e woɔ nihi nɛ a be e weku ɔ mi ɔ mlaahi. (Rom. 14:4) Jehanɛ hu ɔ, ke e bimɛ nyumuhi kɛ yihi wa nɛ a je we mi ɔ, a yaa nɔ nɛ a jeɔ bumi kpo kɛ tsɔɔ lɛ, se tsa pi lɛ ji a yi hu.​—Mat. 19:5.

MƐNI HE JE NƐ YEHOWA TO YI YEMI HE BLƆ NYA?

6. Mɛni he je nɛ Yehowa to yi yemi he blɔ nya?

6 Yehowa to yi yemi he blɔ nya ejakaa e suɔ e weku ɔ. E ji nike ní nɛ je e ngɔ. Blɔ nya tomi nɛ ɔ haa nɛ tue mi jɔmi hii Yehowa weku ɔ mi, nɛ níhi yaa nɔ saminya ngɛ mi. (1 Kor. 14:33, 40) Ke a li nɔ nɛ ji yi ngɛ Yehowa weku ɔ mi ɔ, níhi be nɔ yae saminya, nɛ weku mi bimɛ ɔmɛ a bua be jɔe. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nɔ ko be lee nɔ nɛ ngɛ he blɔ kaa e mwɔɔ yi mi kpɔhi ngɛ weku ɔ mi, kɛ nɔ nɛ e sa nɛ e hyɛ konɛ a kɛ yi mi kpɔ mwɔmi nɛ ɔmɛ nɛ tsu ní.

7. Efeso Bi 5:25, 28 ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ nyumuhi kɛ a yihi nɛ hi si ha kɛɛ?

7 Ke yi yemi he blɔ nya nɛ Yehowa to ɔ hi ɔ, lɛɛ mɛni he je nɛ mwɔnɛ ɔ, yihi fuu nuɔ he kaa a hunomɛ waa mɛ yi mi nɛ a yeɔ a nɔ ɔ? Nɔ́ he je ji kaa nyumuhi fuu nyɛɛɔ kusumihi a se mohu pe nɛ a kɛ sisi tomi mlaahi nɛ Yehowa to he blɔ nya kɛ ha wekuhi ɔ ma tsu ní. Be komɛ hu ɔ, a waa a yi ɔmɛ yi mi konɛ mɛ nitsɛmɛ a ná bua jɔmi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, nyumu ko maa ye e yo nɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ konɛ e nu he kaa e he hia wawɛɛ, aloo e kɛ ha nɛ ni kpahi nɛ a le kaa “nyumu” ji lɛ. Eko ɔ, e ma susu kaa e be nyɛe maa nyɛ e yo ɔ nɔ kaa e suɔ lɛ, se e ma nyɛ maa nyɛ e nɔ nɛ e ye lɛ gbeye. Nɛ ke e ha nɛ e yo ɔ ye lɛ gbeye ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ e ye e nɔ. * Susumi nɛ ɔ nɛ nyumu komɛ hɛɛ kɛ ní nɛ ɔmɛ nɛ a peeɔ ɔ dɛ kulaa. A bui yihi kaa bɔ nɛ e sa nɛ a bu mɛ ɔ, nɛ ní peepee nɛ ɔ kɛ Yehowa suɔmi nya ní kɔ we.​—Kane Efeso Bi 5:25, 28.

MƐNI NƐ NYUMU KO MA NYƐ MAA PEE KONƐ E PEE WEKU YI KPAKPA?

8. Mɛni nɛ nyumu ko ma nyɛ maa pee konɛ e pee weku yi kpakpa?

8 Nyumu ko ma nyɛ maa pee weku yi kpakpa ke e kaseɔ bɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu kɛ a yi yemi blɔ nya nɛ a ngɛ ɔ tsuɔ ní ha a. Nyɛ ha nɛ wa susu su enyɔ komɛ nɛ Yehowa kɛ Yesu je kpo ɔ a he, nɛ waa hyɛ bɔ nɛ weku yi ko ma nyɛ ma je su nɛ ɔmɛ kpo ngɛ bɔ nɛ e kɛ e yo kɛ e bimɛ hiɔ si ha a mi.

9. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa baa e he si?

9 He si bami. Yehowa le ní pe nɔ fɛɛ nɔ, se kɛ̃ ɔ, ke e sɔmɔli ngɛ a juɛmi tsɔɔe ngɛ nɔ́ ko he ɔ, e buɔ tue. (1 Mose 18:23, 24, 32) E ha nihi nɛ a ngɛ e sisi ɔ he blɔ nɛ a tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he. (1 Ma. 22:19-22) Yehowa ye mluku, se e hyɛ we blɔ kaa waa pee wa ní kaa nihi nɛ a ye mluku, mohu ɔ, e yeɔ bua adesahi nɛ a suɔ nɛ a sɔmɔ lɛ ɔ konɛ a ye manye. (La 113:6, 7) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Baiblo ɔ kale Yehowa kaa e ji “yemi kɛ bualɔ.” (La 27:9; Heb. 13:6) Matsɛ David tsɔɔ kaa Yehowa he si nɛ e baa kɛ yemi kɛ buami nɛ e kɛ ha lɛ ɔ he je nɛ e nyɛ tsu ní tsumi nguanguahi nɛ a kɛ wo e dɛ ɔ nɛ.​—2 Sam. 22:36.

10. Mɛni Yesu pee kɛ tsɔɔ kaa e baa e he si?

10 Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee ɔ he nɛ waa hyɛ. E ngɛ mi kaa Yesu ji Nyɔmtsɛ kɛ ha e kaseli ɔmɛ mohu lɛɛ, se e fɔ a nane he ha mɛ. Mɛni ji yi mi tomi kake he je nɛ Yehowa ha nɛ a ngma nɔ́ nɛ Yesu pee ɔ ngɛ Baiblo ɔ mi? A ngma konɛ a kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha nihi tsuo nɛ weku yihi hu piɛɛ he ɔ. Yesu nitsɛ de ke: “I pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha nyɛ, konɛ kaa bɔ nɛ i pee kɛ ha nyɛ ɔ, nyɛ hu nyɛɛ pee jã.” (Yoh. 13:12-17) E ngɛ mi kaa Yesu ngɛ he blɔ nɛ nɔ kuɔ wawɛɛ mohu lɛɛ, se e hyɛ we blɔ kaa nihi nɛ a sɔmɔ lɛ, mohu ɔ, e sɔmɔ ni kpahi.​—Mat. 20:28.

Weku yi ko ma nyɛ maa tsɔɔ kaa e baa e he si nɛ e suɔ e weku ɔ ke e yeɔ bua kɛ tsuɔ we mi ní tsumihi, nɛ e haa e weku ɔ mumi mi hiami níhi (Hyɛ kuku 11, 13)

11. Mɛni nɛ weku yi ma nyɛ maa kase ngɛ he si bami he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yehowa kɛ Yesu pee ɔ mi?

11 Níhi nɛ wa ma nyɛ maa kase. Weku yi ma nyɛ ma je he si bami kpo ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e hyɛ we blɔ kaa e yo kɛ e bimɛ maa pee a ní kaa nihi nɛ a ye mluku. Ke e yo kɛ e bimɛ ngɛ a juɛmi tsɔɔe ngɛ nɔ́ ko he, nɛ e kɛ mɛ kpa we gbi po ɔ, e buɔ mɛ tue. Marley nɛ e ngɛ United States ɔ de ke: “E suu be nɛ i kɛ ye huno ɔ kpa we gbi ngɛ níhi a he. Se i nuɔ he kaa e buɔ mi, ejakaa e haa nɛ i tsɔɔ ye juɛmi ngɛ níhi a he nɛ e susuɔ nɔ́ nɛ i deɔ ɔ he saminya loko e mwɔɔ yi mi kpɔ.” Jehanɛ hu ɔ, huno nɛ baa e he si ɔ suɔ nɛ e tsu we mi ní tsumihi ke nihi nɛ a ngɛ e kpɔ ɔ mi ɔ susu kaa yihi a ní tsumi ji lɔ ɔ po. Enɛ ɔ ma nyɛ maa pee nyagba wawɛɛ. Mɛni he je? Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Rachel ɔ de ke: “Ngɛ he nɛ i je ɔ, ke huno ko ye bua e yo kɛ sa tsesihi a mi loo kɛ dla we mi ɔ, e kpɔ mi bi kɛ e weku li ma susu kaa tsa pi ‘nyumu’ ji lɛ. A ma susu kaa e yo ɔ ngɛ e nɔ yee.” Ke susumi nɛ ɔ nɛ nihi fuu hɛɛ ngɛ he nɛ o ngɛ ɔ, lɛɛ mo kai kaa Yesu fɔ e kaseli ɔmɛ a nane he, e ngɛ mi kaa a naa ní tsumi nɛ ɔ kaa nyɔguɛhi a ní tsumi. Weku yi kpakpa be níhi nɛ ma ha nɛ nihi nɛ a susu kaa e ngɛ he wami loo e he hia a pee, mohu ɔ, e peeɔ níhi nɛ ma ha nɛ e yo ɔ kɛ e bimɛ a bua maa jɔ. Ngɛ he si bami se ɔ, mɛni su kpa ko nɛ e maa ye bua weku yi kpakpa?

12. Mɛni nɛ suɔmi haa nɛ Yehowa kɛ Yesu peeɔ?

12 Suɔmi. Suɔmi ji nɔ́ nɛ kudɔɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Yehowa peeɔ. (1 Yoh. 4:7, 8) E jeɔ suɔmi mi kɛ haa wɔ wa mumi mi hiami níhi kɛ gu e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ kɛ e we asafo ɔ nɔ. E haa nɛ wa náa nɔ mi mami kaa e suɔ wɔ, nɛ lɔ ɔ haa nɛ wa nuɔ he kaa wa ngɛ slɔkee. Nɛ wa he lo nya hiami níhi hu nɛɛ? Yehowa “haa wɔ níhi tsuo nɛ wa náa a mi ngɔɔmi.” (1 Tim. 6:17) Ke wa tɔ̃ ɔ, e dlaa wɔ, nɛ loloolo ɔ, e yaa nɔ nɛ e jeɔ suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wɔ. Suɔmi mi nɛ Yehowa je kɛ to kpɔmi nɔ́ ɔ he blɔ nya kɛ ha wɔ. Yesu hu suɔ wɔ wawɛɛ, nɛ lɔ ɔ he je nɛ e ngɔ e wami kɛ ha ngɛ wa he ɔ nɛ. (Yoh. 3:16; 15:13) Nɔ́ ko be nyɛe maa tsi suɔmi nɛ Yehowa kɛ Yesu ngɛ kɛ ha nihi nɛ a yeɔ mɛ anɔkuale ɔ nya.​—Yoh. 13:1; Rom. 8:35, 38, 39.

13. Mɛni he je nɛ e sa nɛ weku yi nɛ je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ e weku ɔ? (Hyɛ daka nɛ ji, “ Ke O Ji Nyumu Nɛ O Sɛ Gba Si Himi Mi Ehe ɔ, Mɛni O Ma Nyɛ Maa Pee Konɛ O Yo Nɛ Je Bumi Kpo Kɛ Tsɔɔ Mo?” ɔ hulɔ.)

13 Níhi nɛ wa ma nyɛ maa kase. E sa nɛ suɔmi nɛ kudɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ weku yi peeɔ ɔ. Mɛni he je nɛ enɛ ɔ he hia? Bɔfo Yohane de ke: “Nɔ nɛ e sume e nyɛmi [loo weku] nɛ e naa lɛ ɔ, e be nyɛe maa suɔ Mawu, nɔ nɛ e nɛ lɛ ɔ.” (1 Yoh. 4:11, 20) Nyumu nɛ e suɔ e weku mi bimɛ nɛ e suɔ nɛ e kase Yehowa kɛ Yesu ɔ maa ye bua e weku ɔ konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti, a hi si slɔkee, nɛ e ha mɛ a he lo nya hiami níhi hulɔ. (1 Tim. 5:8) E maa tsɔɔ e bimɛ ní, nɛ e ma tsɔse mɛ. Jehanɛ hu ɔ, e maa ya nɔ maa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ maa wo Yehowa hɛ mi nyami nɛ maa ye bua e weku ɔ. Nyɛ ha nɛ wa susu ní nɛ ɔmɛ a he nɛ waa hyɛ bɔ nɛ weku yi ma nyɛ maa kase Yehowa kɛ Yesu ha.

NƆ́ NƐ E SA NƐ WEKU YI NƐ PEE

14. Kɛ weku yi ko ma plɛ kɛ ye bua e weku ɔ nɛ a hɛ kɛ su Yehowa he ha kɛɛ?

14 E haa e weku mi bimɛ a mumi mi hiami níhi. Yesu kɛ e ní peepee tsɔɔ kaa e ngɛ kaa e Tsɛ ɔ, ejakaa e suɔ nɛ e ye bua e se nyɛɛli ɔmɛ nɛ a ha nɛ a hemi kɛ yemi mi nɛ wa. (Mat. 5:3, 6; Maak. 6:34) Jã nɔuu kɛ̃ nɛ e sa nɛ weku yi hu nɛ ngɔ e weku mi bimɛ a mumi mi hiami níhi kɛ ye kekle blɔ he ngɛ e si himi mi. (5 Mose 6:6-9) E peeɔ jã kɛ guɔ Mawu Munyu ɔ nɛ e kɛ weku ɔ peeɔ kake kɛ kaseɔ, asafo mi kpehi nɛ a yaa, sane kpakpa a nɛ a fiɛɛɔ, kɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ e haa nɛ e hiɔ a kɛ Yehowa a kpɛti ɔ nɔ.

15. Mɛni nɛ weku yi ma nyɛ maa pee konɛ e weku mi bimɛ nɛ a nu he kaa a ngɛ slɔkee?

15 E haa nɛ e weku mi bimɛ nuɔ he kaa a ngɛ slɔkee. Yehowa de Yesu kaa e suɔ lɛ ngɛ nihi a hɛ mi. (Mat. 3:17) Behi fuu ɔ, Yesu guɔ e munyu tutui kɛ e ní peepee nɔ kɛ haa nɛ e kaseli ɔmɛ naa kaa e suɔ mɛ, nɛ mɛ hu a deɔ lɛ kaa a suɔ lɛ. (Yoh. 15:9, 12, 13; 21:16) Weku yi ma nyɛ ma ha nɛ e yo kɛ e bimɛ nɛ a na kaa e suɔ mɛ kɛ gu e ní peepee nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e kɛ mɛ maa pee kake kɛ kase Baiblo ɔ. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ e de mɛ kaa e suɔ mɛ, nɛ a he jua wa ha lɛ. Nɛ ke e he ba hia nɛ e je a yi ngɛ ni kpahi a hɛ mi hu ɔ, e sa nɛ e pee jã.​—Abɛ 31:28, 29.

Loko weku yi ko maa sa Yehowa hɛ mi ɔ, jã e ha e weku ɔ he lo nya hiami níhi (Hyɛ kuku 16)

16. Mɛni hu nɛ e sa nɛ weku yi nɛ pee, nɛ mɛni nɛ e sɛ nɛ e pee?

16 E haa e weku mi bimɛ a he lo nya hiami níhi. Yehowa ha Israel bi ɔmɛ a hiami níhi benɛ e ngɛ a tue gblae ngɛ a tue gbomi ɔ he je po ɔ. (5 Mose 2:7; 29:5) Jã nɔuu kɛ̃ nɛ mwɔnɛ ɔ hu ɔ, e haa wɔ wa hiami níhi. (Mat. 6:31-33; 7:11) Yesu hu ha e se nyɛɛli ɔmɛ niye ní. (Mat. 14:17-20) Jehanɛ hu ɔ, e tsa nihi nɛ a be he wami ɔ. (Mat. 4:24) E sa nɛ weku yi nɛ e ha e weku mi bimɛ a he lo nya hiami ní loko e ma nyɛ maa sa Yehowa hɛ mi. Se kɛ̃ ɔ, nɔ́ ko ngɛ nɛ e sɛ nɛ e pee. E sɛ nɛ e ngɔ e be tsuo kɛ tsu he lo nya ní tsumi. Ke e pee jã a, e be nyɛe ma ha e weku ɔ mi bimɛ a mumi mi hiami ní bɔ nɛ sa, nɛ e weku ɔ be slɔkee pee hulɔ.

17. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu tsɔɔ wɔ ní nɛ a tsɔseɔ wɔ?

17 E tsɔseɔ e weku mi bimɛ. Yehowa tsɔɔ wɔ ní nɛ e tsɔseɔ wɔ ejakaa e suɔ nɛ e ye bua wɔ. (Heb. 12:7-9) Yesu jeɔ suɔmi mi kɛ tsɔɔ nihi nɛ e hyɛɛ a nɔ ɔ ní kaa bɔ nɛ e Tsɛ ɔ peeɔ ɔ. (Yoh. 15:14, 15) E dla a susumi ngɛ níhi a he, se kɛ̃ ɔ, e je mi mi jɔmi mi kɛ pee jã. (Mat. 20:24-28) E le kaa wa yi mluku nɛ wa ma nyɛ ma tɔ̃.​—Mat. 26:41.

18. Mɛni nɛ e sa nɛ weku yi kpakpa nɛ kai?

18 Weku yi nɛ e kaseɔ Yehowa kɛ Yesu ɔ kaiɔ kaa e weku mi bimɛ yi mluku. Ke e yo loo e bimɛ pee nɔ́ ko ɔ, e ‘mi mi fu we mɛ wawɛɛ.’ (Kol. 3:19) Mohu ɔ, e ngɔɔ sisi tomi mlaa nɛ ngɛ Galatia Bi 6:1 ɔ kɛ tsuɔ ní, nɛ e bɔɔ mɔde kaa e ma dla a juɛmi ngɛ “he jɔmi mumi mi,” ejakaa e kaiɔ kaa lɛ hu e yi mluku. E yɔseɔ kaa blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ e maa gu nɔ kɛ tsɔɔ mɛ ní ji kaa e maa pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha mɛ kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ.​—1 Pet. 2:21.

19-20. Ke weku yi maa mwɔ yi mi kpɔhi ɔ, mɛni blɔ nɔ e ma nyɛ maa gu kɛ kase Yehowa kɛ Yesu?

19 E mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ maa ye bua e weku mi bimɛ. Yehowa mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ maa ye bua ni kpahi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa bɔɛ níhi nɛ wami ngɛ a mi konɛ lɛ nitsɛ e ná he se, mohu ɔ, e pee jã ejakaa e suɔ nɛ adesahi nɛ a ná bua jɔmi ngɛ si himi mi. Nɔ ko nyɛ we Yehowa nɔ kaa e ngɔ e Bi ɔ kɛ ha ngɛ wa yayami ɔmɛ a he. Lɛ nitsɛ nɛ e je e suɔmi mi nɛ e ngɔ e Bi ɔ kɛ ha konɛ wa ná he se. Yesu hu mwɔ yi mi kpɔhi nɛ ni kpahi ná he se. (Rom. 15:3) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ pɔ tɔ e he nɛ e sa nɛ e jɔɔ e he po ɔ, e ya nɔ nɛ e tsɔɔ asafo babauu ní.​—Maak. 6:31-34.

20 Weku yi kpakpa le kaa nɔ́ ko nɛ he wa nɛ e sa kaa e pee ji kaa e maa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da kɛ ha e weku ɔ, nɛ e naa blɔ nya ní tsumi nɛ ɔ kaa e he hia wawɛɛ. E bɔɔ mɔde kaa e be e he numi nɔ dae kɛ mwɔ yi mi kpɔhi ha e weku ɔ, mohu ɔ, e ma ha nɛ Yehowa nɛ ye bua lɛ konɛ e mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da. * (Abɛ 2:6, 7) Jã nɛ e peeɔ ɔ, tsɔɔ kaa e susuɔ ni kpahi a he, se pi lɛ nitsɛ e he.​—Filip. 2:4.

21. Mɛni nɛ wa ma susu he ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

21 Yehowa ngɔ ní tsumi nɛ he wa kɛ wo weku yihi a dɛ, nɛ a maa bu akɔtaa ngɛ bɔ nɛ a ma tsu ní tsumi nɛ ɔ ha a he. Se ke huno ko bɔ mɔde nɛ e kase Yehowa kɛ Yesu a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e maa pee weku yi kpakpa. Nɛ ke e yo ɔ hu tsu e blɔ nya ní tsumi ɔ, bua jɔmi maa hi a gba a mi. Kɛ e sa nɛ yogbayo nɛ na yi yemi ha kɛɛ, nɛ mɛni nyagba nɛ e kɛ ma nyɛ maa kpe? Ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ ma ha sane bimi nɛ ɔmɛ a heto.

LA 16 Je Yehowa Yi Ngɛ E Bi Kristo He Je

^ kk. 5 Ke nyumu sɛ gba si himi mi pɛ kɛkɛ e ba pee weku yi ngɛ e weku ehe ɔ mi. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa maa na nɔ́ nɛ yi yemi tsɔɔ, nɔ́ he je nɛ Yehowa to yi yemi he blɔ nya, kɛ nɔ́ nɛ nyumuhi ma nyɛ maa kase ngɛ nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yehowa kɛ Yesu pee ɔ mi. Ngɛ ní kasemi enyɔne ɔ mi ɔ, wa maa na nɔ́ nɛ huno kɛ yogbayo ma nyɛ maa kase ngɛ nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu kɛ ni kpahi pee nɛ a ngma ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ mi. Nɛ ngɛ ní kasemi etɛne ɔ mi ɔ, wa maa na bɔ nɛ e sa nɛ nyɛmimɛ nyumuhi kɛ he blɔ nɛ a ngɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ nɛ tsu ní ha.

^ kk. 7 Susumi nɛ nihi hɛɛ kaa tɔmi be he kaa nyumu waa e yo yi mi, nɛ́ e kongoɔ lɛ po ɔ yaa nɔ ngɛ sinihi a mi, dramahi a mi, nɛ a ngmaa ngɛ womihi nɛ a kɛ woɔ nihi a nya muɔ ɔ hu a mi. Enɛ ɔ he ɔ, nihi ma susu kaa tɔmi ko be he kaa nyumu maa ye e yo nɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ.

^ kk. 20 Ke o suɔ nɛ o le níhi fuu kɛ kɔ blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da a he ɔ, hyɛ munyu nɛ ji, Make Decisions That Honor Godnɛ je kpo ngɛ April 15, 2011 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ bf. 13-17.