1. Unsay posibleng makaimpluwensiya sa pagtratar sa usa ka lalaki sa iyang asawa ug mga anak?

PARA nimo, unsay gipasabot sa terminong “pagkaulo”? Gitugotan sa pipila ka lalaki ang tradisyon, kultura, o ang gidak-an nila nga pamilya sa pag-impluwensiya sa ilang pagtratar sa ilang asawa ug mga anak. Si Yanita, sister nga taga-Europe, miingon, “Sa among lugar, nagtuo gyod ang mga tawo nga ang mga babaye ubos kay sa mga lalaki ug angayng isipon ingong mga ulipon.” Ug ang brader nga si Luke, nga taga-United States, miingon, “Ang pipila ka amahan nagtudlo sa ilang mga anak nga lalaki nga ang mga babaye dili angayng paminawan ug nga ang ilang opinyon dili importante.” Pero, dili gusto ni Jehova nga ingon anaon pagtratar sa mga lalaki ang ilang mga asawa. (Itandi ang Marcos 7:13.) Busa, sa unsang paagi ang usa ka lalaki mahimong maayong ulo sa pamilya?

2. Unsay angayng mahibaloan sa usa ka ulo sa pamilya, ug ngano?

² Aron mahimong maayong ulo sa pamilya, kinahanglang masabtan una sa usa ka lalaki kon unsay gustong ipabuhat ni Jehova kaniya. Kinahanglan sab niyang mahibaloan kon nganong giestablisar ni Jehova ang kahikayan sa pagkaulo ug kon unsaon niya pagsundog ang ehemplo ni Jehova ug Jesus. Nganong importante nga mahibaloan kana sa usa ka lalaki? Tungod kay gihatagan ni Jehova ug awtoridad ang mga ulo sa pamilya, ug gidahom niya nga gamiton nila kana sa maayong paagi.​—Luc. 12:48b.

3. Unsay atong makat-onan bahin sa kahikayan sa pagkaulo sumala sa 1 Corinto 11:3?

³ Basaha ang 1 Corinto 11:3. Kining tekstoha naghisgot kon sa unsang paagi giorganisar ni Jehova ang iyang pamilya sa langit ug sa yuta. Ang pagkaulo dunay duha ka importanteng bahin​—awtoridad ug tulubagon. Si Jehova mao “ang ulo,” o ang  kinalabwang awtoridad, ug ang tanan niyang mga anak​—mga anghel ug mga tawo—​manubag kaniya. (Roma 14:10; Efe. 3:14, 15) Gihatagan ni Jehova si Jesus ug awtoridad ibabaw sa kongregasyon, pero si Jesus manubag kang Jehova sa iyang paagi sa pagtratar kanato. (1 Cor. 15:27) Gihatagan sab ni Jehova ang bana ug awtoridad ibabaw sa iyang asawa ug mga anak, pero ang bana manubag kang Jehova ug Jesus sa iyang paagi sa pagtratar sa iyang pamilya.​—1 Ped. 3:7.

4. Si Jehova ug Jesus dunay awtoridad sa paghimo sa unsa?

⁴ Ingong Ulo sa iyang pamilya sa langit ug sa yuta, si Jehova dunay awtoridad sa paghimog mga balaod kon sa unsang paagi angayng mogawi ang iyang mga anak, ug ipatuman niya kana. (Isa. 33:22) Si Jesus, ang ulo sa Kristohanong kongregasyon, duna poy katungod sa paghimo ug pagpatuman ug mga balaod.​—Gal. 6:2; Col. 1:18-20.

5. Unsay awtoridad sa ulo sa usa ka Kristohanong pamilya, ug unsay mga limitasyon sa iyang awtoridad?

⁵ Sama kang Jehova ug Jesus, ang ulo sa usa ka Kristohanong pamilya dunay awtoridad sa paghimog mga desisyon para sa iyang pamilya. (Roma 7:2; Efe. 6:4) Pero, ang iyang awtoridad dunay mga limitasyon. Pananglitan, ang iyang mga balaod kinahanglang ibase sa mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos. (Prov. 3:5, 6) Ug ang ulo sa pamilya walay awtoridad sa paghimog mga balaod para niadtong dili sakop sa iyang pamilya. (Roma 14:4) Dugang pa, dihang ang iyang mga anak managko na ug mobiya sa balay, sila motahod gihapon niya, pero dili na sila ilalom sa iyang pagkaulo.​—Mat. 19:5.

6. Nganong giestablisar ni Jehova ang kahikayan sa pagkaulo?

⁶ Giestablisar ni Jehova ang kahikayan sa pagkaulo kay gimahal niya ang iyang pamilya. Regalo ni gikan kaniya. Tungod niini nga kahikayan, ang pamilya ni Jehova makalihok sa malinawon, hapsay nga paagi. (1 Cor. 14:33, 40) Kon dili klaro kon kinsay dunay awtoridad, ang pamilya ni Jehova magkagubot ug dili magmalipayon. Pananglitan, maglibog sila kon kinsay mohimo sa kataposang mga desisyon ug kon kinsay angayng manguna sa pagpatuman sa maong mga desisyon.

7. Sumala sa Efeso 5:25, 28, gusto ba ni Jehova nga dominahon sa mga lalaki ang mga babaye?

⁷ Kon maayo kaayo ang kahikayan sa Diyos bahin sa pagkaulo, nganong daghan kaayong babaye karon ang mibating gidaogdaog ug gidominar sa ilang bana? Tungod ni kay gibalewala sa daghang lalaki ang mga sukdanan ni Jehova para sa pamilya ug mipili sila nga sundon ang mga kostumbre o tradisyon sa ilang lugar. Abusohan sab tingali nila ang ilang mga asawa aron matagbaw ang ilang hakog nga mga tinguha. Pananglitan, ang usa ka bana magdominar tingali sa iyang asawa tungod sa iyang garbo o aron pamatud-an sa uban nga siya “tinuod nga lalaki.” Maghunahuna tingali siya nga dili niya mapugos ang iyang asawa nga mahalon siya, pero naa siyay mahimo aron mahadlok ni kaniya. Ug tingali gamiton niya ang maong kahadlok aron kontrolon ang iyang asawa. * Ang mga lalaki nga ingon nianag panghunahuna ug naghimo nianang mga butanga klaro nga wala maghatag sa mga babaye sa pasidungog ug pagtahod nga angay kanila, ug dili ni maoy gusto ni Jehova nga ilang himoon.​—Basaha ang Efeso 5:25, 28.

8. Sa unsang paagi ang lalaki mahimong maayong ulo sa pamilya?

⁸ Ang lalaki mahimong maayong ulo sa pamilya pinaagi sa pagsundog sa paagi nga gigamit ni  Jehova ug Jesus ang ilang awtoridad. Konsideraha ang duha sa mga hiyas nga gipakita ni Jehova ug Jesus, ug matikdi kon sa unsang paagi ikapakita sa ulo sa pamilya ang maong mga hiyas ngadto sa iyang asawa ug mga anak.

9. Sa unsang paagi si Jehova nagpakitag pagkamapainubsanon?

⁹ Pagkamapainubsanon. Si Jehova ang pinakamaalamong Persona, pero maminaw siya sa opinyon sa iyang mga alagad. (Gen. 18:23, 24, 32) Gitugotan niya kadtong ilalom sa iyang awtoridad sa paghatag ug mga sugyot. (1 Hari 22:19-22) Si Jehova hingpit, pero sa pagkakaron, wala siya magdahom ug kahingpitan kanato. Hinunoa, iyang gitabangan ang dili hingpit nga mga tawo nga molampos sa pag-alagad kaniya. (Sal. 113:6, 7) Gani, ang Bibliya nagtawag kang Jehova ingong “magtatabang.” (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Si Haring David miingon nga milampos lang siya sa dakong buluhaton nga gihatag kaniya tungod sa pagkamapainubsanon ni Jehova.​—2 Sam. 22:36.

10. Sa unsang paagi si Jesus nagpakitag pagkamapainubsanon?

¹⁰ Tagda ang ehemplo ni Jesus. Bisag siya Ginoo ug Agalon sa iyang mga tinun-an, iyang gihugasan ang ilang mga tiil. Unsa ang usa ka rason kon nganong gipasulat ni Jehova kini nga asoy diha sa Bibliya? Walay duhaduha aron hatagan ang tanan, apil ang mga ulo sa pamilya, ug ehemplo nga ilang sundon. Si Jesus mismo miingon: “Naghatag kog sumbanan kaninyo, nga kon unsay akong gihimo kaninyo, angay usab ninyong himoon.” (Juan 13:12-17) Bisag duna siyay dakong awtoridad, si Jesus wala magdahom nga alagaran. Hinunoa, siya ang nag-alagad sa uban.​—Mat. 20:28.

11. Unsay makat-onan sa ulo sa pamilya bahin sa pagkamapainubsanon ni Jehova ug Jesus?

¹¹ Ang atong makat-onan. Ang ulo sa pamilya makapakitag pagkamapainubsanon sa daghang paagi. Pananglitan, dili siya magdahom ug kahingpitan gikan sa iyang asawa ug mga anak. Maminaw siya sa ilang opinyon bisag lahi ni sa iyaha. Si Marley, nga taga-United States, miingon: “Usahay kami sa akong bana managlahig opinyon. Pero gibati nako nga iya kong giapresyar ug gitahod kay iyang pangayoon ang akong opinyon ug konsiderahon ni pag-ayo una siya mohimog desisyon.” Dugang pa, ang mapainubsanong bana andam mohimo sa mga buluhaton sa balay, bisan pag sa ilang lugar giisip ni nga trabaho sa babaye. Dili nâ sayon. Ngano? “Sa among lugar,” miingon ang sister nga si Rachel,  “kon ang bana motabang sa iyang asawa sa pagpanghugas sa plato o pagpanghinlo sa balay, kuwestiyonon sa iyang mga silingan ug paryente kon tinuod ba gyod siyang lalaki. Maghunahuna sila nga under siya sa iyang asawa.” Kon kana nga panghunahuna komon sa inyong dapit, hinumdomi nga gihugasan ni Jesus ang tiil sa iyang mga tinun-an bisan pag giisip kana ingong trabaho sa ulipon. Ang usa ka maayong ulo sa pamilya magtinguha, dili nga mobilib ang uban kaniya, kondili nga malipay ang iyang asawa ug mga anak. Gawas sa pagkamapainubsanon, unsa pang hiyasa ang gikinahanglan sa usa ka maayong ulo sa pamilya?

12. Tungod sa gugma, unsay gihimo ni Jehova ug Jesus?

¹² Gugma. Ang tanang gihimo ni Jehova gipalihok sa gugma. (1 Juan 4:7, 8) Mahigugmaon niyang gitagana ang atong espirituwal nga mga panginahanglan pinaagi sa iyang Pulong​—ang Bibliya—​ug sa iyang organisasyon. Gitagana niya ang atong emosyonal nga mga panginahanglan pinaagi sa pagpasalig kanato nga gimahal ta niya. Ug komosta ang atong materyal nga mga panginahanglan? Si Jehova “abundang naghatag nato sa tanang butang nga atong gikalipayan.” (1 Tim. 6:17) Sa dihang masayop ta, tul-iron ta niya, pero dili siya mohunong sa paghigugma kanato. Tungod sa gugma, gitagana ni Jehova kanato ang lukat. Kon bahin kang Jesus, gimahal kaayo ta niya maong gihatag niya ang iyang kinabuhi para kanato. (Juan 3:16; 15:13) Walay makapugong kang Jehova ug Jesus sa paghigugma niadtong maunongon kanila.​—Juan 13:1; Roma 8:35, 38, 39.

13. Nganong importante nga ang ulo sa pamilya magpakitag gugma sa iyang pamilya? (Tan-awa sab ang kahong “ Sa Unsang Paagi Makuha sa Bag-ong Minyo nga Lalaki ang Pagtahod sa Iyang Asawa?”)

¹³ Ang atong makat-onan. Ang tanang himoon sa ulo sa pamilya angayng gipalihok sa gugma. Nganong importante kaayo nâ? Si apostol Juan mitubag: ‘Kon ang usa wala mahigugma sa iyang igsoon [o pamilya] nga iyang nakita, unsaon man niya paghigugma sa Diyos nga wala niya makita?’ (1 Juan 4:11, 20) Ang lalaki nga nahigugma sa iyang pamilya ug gustong mosundog kang Jehova ug Jesus magtagana sa espirituwal, emosyonal, ug materyal nga mga panginahanglan sa iyang pamilya. (1 Tim. 5:8) Iyang  bansayon ug disiplinahon ang iyang mga anak. Padayon sab siyang maningkamot sa paghimog mga desisyon nga magpasidungog kang Jehova ug makahatag ug kaayohan sa iyang pamilya. Atong hisgotan ang matag usa niana ug tan-awon kon sa unsang paagi masundog sa ulo sa pamilya si Jehova ug Jesus.

14. Sa unsang paagi itagana sa ulo sa pamilya ang espirituwal nga panginahanglan sa iyang pamilya?

¹⁴ Magtagana sa espirituwal nga panginahanglan sa iyang pamilya. Gipakita ni Jesus nga gisundog niya ang iyang amahan kay gitabangan niya ang iyang mga sumusunod nga mabusog sa espirituwal. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) Sa susama, prayoridad sa ulo sa pamilya ang pagtagana sa espirituwal nga panginahanglan sa iyang pamilya. (Deut. 6:6-9) Himoon niya kini pinaagi sa pagseguro nga siya ug ang iyang pamilya magbasa ug magtuon sa Pulong sa Diyos, motambong sa mga tigom, mosangyaw sa maayong balita, ug mahimong higala ni Jehova ug magpabiling suod kaniya.

15. Unsa ang usa ka paagi nga ikatagana sa ulo sa pamilya ang emosyonal nga panginahanglan sa iyang pamilya?

¹⁵ Magtagana sa emosyonal nga panginahanglan sa iyang pamilya. Gipahayag ni Jehova ang iyang gugma kang Jesus ug nadungog kini sa uban. (Mat. 3:17) Kadaghan gipakita ni Jesus ang iyang gugma sa iyang mga sumusunod pinaagi sa pulong ug buhat. Ug ang iyang mga sumusunod nagpahayag pod sa ilang gugma kaniya. (Juan 15:9, 12, 13; 21:16) Ikapakita sa ulo sa pamilya nga gihigugma niya ang iyang asawa ug mga anak pinaagi sa iyang ginabuhat, sama sa pagtuon sa Bibliya uban kanila. Angay sab niyang isulti kanila nga gimahal ug giapresyar niya sila ug, kon haom, komendahan sila atubangan sa uban.​—Prov. 31:28, 29.

16. Unsa pay angayng buhaton sa ulo sa pamilya, ug sa unsang paagi mahimo siyang balanse?

¹⁶ Magtagana sa materyal nga panginahanglan sa iyang pamilya. Gitagana ni Jehova ang panginahanglan sa mga Israelinhon bisan dihang sila gisilotan tungod sa pagkamasinupakon. (Deut. 2:7; 29:5) Gitagana sab niya ang atong mga panginahanglan karon. (Mat. 6:31-33; 7:11) Sa susama, gipakaon ni Jesus kadtong misunod kaniya. (Mat. 14:17-20) Giayo sab niya ang mga masakiton. (Mat. 4:24) Aron malipay si Jehova, kinahanglang itagana sa ulo sa pamilya ang materyal nga panginahanglan sa iyang pamilya. Pero, kinahanglan siyang mahimong balanse. Dili siya angayng magsige na lag trabaho nga dili na niya maatiman ang espirituwal ug emosyonal nga panginahanglan sa iyang pamilya.

17. Unsang ehemplo ang gipakita ni Jehova ug Jesus sa paagi nga sila nagbansay ug nagdisiplina kanato?

¹⁷ Magtaganag pagbansay. Si Jehova nagbansay ug nagdisiplina kanato alang sa atong kaayohan. (Heb. 12:7-9) Sama sa iyang Amahan, si Jesus nagbansay niadtong ilalom sa iyang awtoridad sa mahigugmaong paagi. (Juan 15:14, 15) Siya mohatag ug bug-at nga tambag pero mabination sab siya. (Mat. 20:24-28) Siya nakasabot  nga kita dili hingpit ug sagad masayop.​—Mat. 26:41.

18. Unsay hatagag konsiderasyon sa usa ka maayong ulo sa pamilya?

¹⁸ Ang ulo sa pamilya nga nagsundog kang Jehova ug Jesus mohatag ug konsiderasyon sa kasaypanan sa iyang asawa ug mga anak. Dili siya ‘masuko pag-ayo’ kanila. (Col. 3:19) Hinunoa, iyang ipadapat ang prinsipyo sa Galacia 6:1 ug maningkamot siya sa pagtul-id kanila “sa malumong paagi,” nga maghunahuna nga siya dili sab hingpit. Sama kang Jesus, siya nahibalo nga ang pagpakitag maayong ehemplo mao ang kinamaayohang paagi sa pagtudlo.​—1 Ped. 2:21.

19-20. Kon bahin sa paghimog mga desisyon, sa unsang paagi masundog sa ulo sa pamilya si Jehova ug Jesus?

¹⁹ Maghimog mga desisyon nga makahatag ug kaayohan sa iyang pamilya. Si Jehova naghimog mga desisyon nga nakahatag ug kaayohan sa uban. Pananglitan, siya midesisyon sa paglalang ug kinabuhi, dili aron makabenepisyo siya, kondili aron matagamtam sab nato ang kalipay sa pagkinabuhi. Walay nagpugos niya sa paghatag sa iyang Anak aron tubson ang atong mga sala. Siya kinabubut-ong midesisyon sa paghimo sa maong sakripisyo para sa atong kaayohan. Si Jesus sab mihimog mga desisyon nga nakahatag ug kaayohan sa uban. (Roma 15:3) Pananglitan, bisag kinahanglan siyang mopahulay, iyang gitudloan ang panon sa katawhan.​—Mar. 6:31-34.

²⁰ Ang maayong ulo sa pamilya nahibalo nga ang usa sa kinalisdang mga butang nga angay niyang buhaton mao ang paghimog maalamong mga desisyon para sa iyang pamilya, ug seryosohon niya ang maong responsibilidad. Maningkamot siya nga malikayan ang paghimog mga desisyon nga walay maayong rason o gibase lang sa emosyon. Hinunoa, tugotan niya si Jehova sa pagbansay kaniya. * (Prov. 2:6, 7) Nianang paagiha, maghunahuna siya sa kaayohan sa uban, dili sa iyang kaugalingon.​—Filip. 2:4.

21. Unsay hisgotan sa sunod nga artikulo?

²¹ Si Jehova naghatag sa mga ulo sa pamilya ug lisod nga asaynment, ug manubag sila kaniya sa paagi nga gihimo nila kana. Pero kon ang bana maningkamot sa pagsundog sa ehemplo ni Jehova ug Jesus, mahimo siyang maayong ulo sa pamilya. Ug kon tumanon sa asawa ang iyang papel, ang kaminyoon magmalipayon. Unsay angayng panglantaw sa asawa sa pagkaulo sa iyang bana, ug unsang mga kalisdanan ang iyang maatubang? Tubagon kana sa sunod nga artikulo.