1. Cɛɛ be kuntigiya jati cogo min na, koo jumanw lo be se ka nɔɔ to o kan?

N’U KO “kuntigiya,” ele fɛ o kɔrɔ ko di do? Cɛɛ dɔw b’u musow n’u deenw minɛ ka kɛɲɛ n’u ka landakow, u ka siya wala u somɔgɔw ka kokɛcogow ye. Yanita ye balimamuso dɔ ye min be Erɔpu. A ko: “An ka mara la, mɔgɔw ka miiriya ye min ye, o ye ko cɛɛw lɔyɔrɔ ka bon ni musow ta ye ani ko musow ka ɲi ka jati baradenw ye.” Balimacɛ Luke be Etazini ani a ko: “Facɛman dɔw b’u deenw kalan ko cɛɛw ka ɲi ka musow filɛ le, nka u man ɲi k’u lamɛn sabu u be fɛɛn o fɛɛn fɔ, nafa foyi t’o la.” Nka, Jehova t’a fɛ cɛɛw k’u musow jati o cogo la (Mariki 7:13 lajɛ). N’o lo, cɛɛ be se ka kɛ kuntigi ɲuman ye cogo di a ka denbaya kɔnɔ?

2. Denbaya kuntigi ka ɲi ka mun lo lɔn ani mun na?

² Walisa ka kɛ kuntigi ɲuman ye a ka denbaya kɔnɔ, cɛɛ ka ɲi k’a lɔn fɔlɔ Jehova be min ɲini a fɛ. A ka ɲi k’a lɔn fana fɛɛn min kama Jehova ye kuntigiya kalifa dɔw ma ani a be se ka Jehova ni Yezu ladegi cogo min na. Mun na a kɔrɔtanin lo cɛɛ k’o lɔn. Sabu Jehova ye kuntigiya dɔ kalifa sotigiw ma ani a b’a fɛ u k’o kɛ cogo ɲuman na.—Luka 12:48b.

3. Min fɔra 1 Korɛntikaw 11:3 kɔnɔ, o b’an dɛmɛ ka mun lo faamu kuntigiya koo la?

³ Vɛrise nin kalan: 1 Korɛntikaw 11:3. O vɛrise b’a ɲɛfɔ Jehova y’a ka denbaya labɛn cogo min na sankolo la ani dugukolo kan. Komi ale lo ye Kuntigiba ye, a be kuntigiya kɛ bɛɛ kun na. Jehova ye kuntigiya kalifa dɔw ma. Nka u b’u ka kuntigiya kɛ cogo min na, Jehova bena u ɲininga o la (Ɔrɔm. 14:10; Efɛz. 3:14, 15). Jehova ye Yezu kɛ kafo  Kuntigi ye. A b’an minɛ cogo min na, Jehova bena a ɲininga o la (1 Kor. 15:27). Jehova ye kuntigiya kalifa furucɛ ma fana a muso n’a deenw kun na. A b’a ka denbaya minɛ cogo min na, Jehova bena a ɲininga o la.—1 Piyɛri 3:7.

4. Joo be Jehova ni Yezu fɛ ka mun lo kɛ?

⁴ Jehova lo ye Kuntigiba ye duniɲa kuru bɛɛ kun na. O kama, a deenw ka ɲi ka koow kɛ cogo min na, joo b’a fɛ ka sariyaw sigi o koo la ani k’a ɲini u fɛ u k’o sariyaw labato (Ezayi 33:22). Yezu ye kafo Kuntigi ye minkɛ, joo b’ale fana fɛ ka sariyaw sigi ani k’a ɲini an fɛ an k’u labato.—Gal. 6:2; Kɔlɔs. 1:18-20.

5. Kerecɛn sotigi be ni kuntigiya juman lo ye ani daan jumanw lo b’a ka kuntigiya la?

⁵ I ko Jehova ni Yezu, kerecɛn sotigi be ni kuntigiya ye ka koow latigɛ a ka denbaya kɔnɔ (Ɔrɔm. 7:2; Efɛz. 6:4). Nka, daan b’a ka kuntigiya la. Ɲɛyirali fɛ, a be sariya minw sigi, u ka ɲi ka basigi Bibulu ka sariyakolow kan (Talenw 3:5, 6). Mɔgɔ minw t’a ka denbaya mɔgɔw ye, joo t’a fɛ ka sariyaw sigi olu ye (Ɔrɔm. 14:4). Ka fara o kan, n’a deenw kɔrɔbayara ka bɔ a ka soo, u b’a bonya, nka u t’a ka kuntigiya kɔrɔ tugun.—Mat. 19:5.

6. Mun na Jehova ye kuntigiya kalifa dɔw ma?

⁶ Jehova ye kuntigiya kalifa dɔw ma sabu a b’a ka denbaya mɔgɔw kanu. Kuntigiya ye Jehova ka nilifɛn dɔ lo ye. O b’a to koow ka kɛ cogo bɛnnin na ani hɛɛrɛ la a ka denbaya kɔnɔ (1 Kor. 14:33, 40). Ni kuntigiya tun tɛ Jehova ka denbaya kɔnɔ, koow tun bena kɛ cogo ferekenin na ani an ninsɔn tun tɛna diya. Ɲɛyirali fɛ, mɔgɔ si tun tɛna a lɔn tigi min ka ɲi ka desizɔn laban ta ani k’a janto walisa o desizɔn ka labato.

7. Ka kɛɲɛ ni Efɛzikaw 5:25, 28 ye, Jehova b’a fɛ cɛɛw k’u musow minɛ cogo di?

⁷ Ala ye kuntigiya min kalifa sotigiw ma denbayaw kɔnɔ, o ye koo ɲuman ye. N’o lo, mun na muso caaman b’a jati k’u cɛɛw t’u minɛ cogo ɲuman na ani k’u b’u fanga digi olu kan? Muso caaman y’o kɔrɔsi sabu Jehova ye sariya minw sigi denbaya mɔgɔw ye, cɛɛ caaman t’u labato. Nka, u be tugu u ka landakow n’u ka siya ka kokɛcogow lo kɔ. U be se ka fariya u musow ma fana walisa k’u yɛrɛ negelakow wasa. Ɲɛyirali fɛ, cɛɛ dɔ be se k’a fanga digi a muso kan walisa a ka bonya la ale kan wala k’a ka cɛya yira tɔɔw la. A be se k’a miiri ko hali n’a tɛ se k’a muso waajibiya a k’ale kanu, a kɔni be se k’a kɛ a be siran ale ɲɛ. A be se ka basigi o siranya kan k’a fanga digi a muso kan. * Cɛɛ minw b’o miiri ani ka koow kɛ o cogo la, joo t’u fɛ. Muso ka kan ni bonya min ye, u t’o la a kan ani u be min kɛ, o bɛnnin tɛ Jehova sago ma.—Efɛzikaw 5:25, 28 kalan.

8. Mun lo be se ka cɛɛ dɛmɛ a ka kɛ kuntigi ɲuman ye a ka denbaya kɔnɔ?

⁸ Jehova ni Yezu b’u ka kuntigiya kɛ cogo min na, cɛɛ ka ɲi k’u ladegi o la. O bena a dɛmɛ ka kɛ kuntigi ɲuman ye a ka denbaya kɔnɔ. An ka Jehova ni Yezu ka jogo fila dɔrɔn lajɛ. A kɔrɔsi denbaya kuntigi be se k’a muso n’a deenw minɛ cogo min na ka kɛɲɛ n’o jogow ye.

9. Jehova b’a yira cogo di ko a majiginin lo?

 ⁹ Majigilenya. Jehova ka hakilitigiya ɲɔgɔn tɛ yen. O bɛɛ n’a ta, a b’a sagokɛlaw lamɛn (Zɛnɛzi 18:23, 24, 32). A be kuntigiya kɛra minw kan, a b’a to u k’u ka miiriya fɔ (1 Mas. 22:19-22). Jehova dafanin lo. Nka sisan, a t’a ɲini an fɛ an ka koow kɛ cogo dafanin na. Mɔgɔ dafabali minw b’a sago kɛ, a b’olu dɛmɛ walisa u ka koow ka ɲɛ u bolo (Zab. 113:6, 7). Bibulu yɛrɛ b’a fɔ ko Jehova y’an “dɛmɛbaga ye.” (Zab. 27:9; Eburuw 13:6). Masacɛ Dawuda ko Jehova ka majigilenya n’a ka dɛmɛ lo sababu la, ale sera ka koobaw kɛ.—2 Sam. 22:36.

10. Yezu y’a yira cogo di ko a majiginin lo?

¹⁰ An ka Yezu ka ɲɛyirali lajɛ. A y’a ka kalandenw seenw ko k’a sɔrɔ ale lo tun ye u Matigi ye. Kuun minw kama Jehova y’a to u y’o koo sɛbɛ Bibulu kɔnɔ, u la dɔ ye juman ye? A y’o kɛ walisa o ka kɛ ɲɛyirali ye denbaya kuntigiw ani tɔɔw fɛ. Yezu yɛrɛ y’a fɔ ko: “Ne y’o kɛ janko k’o ɲaa yira aw la. Ne ye fɛɛn min kɛ aw ye, aw k’o ɲɔgɔn kɛ aw mɔgɔɲɔgɔnw ye.” (Zan 13:12-17). Hali k’a sɔrɔ Yezu lɔyɔrɔ ka bon, a m’a ɲini tɔɔw ka baara kɛ ale ye. Nka, ale yɛrɛ lo ye baara kɛ u ye.—Mat. 20:28.

11. Denbaya kuntigi be kalan jumanw lo sɔrɔ Jehova ni Yezu fɛ majigilenya koo la?

¹¹ An be kalan minw sɔrɔ o la. Denbaya kuntigi be se k’a yira cogo caaman na ko a majiginin lo. Ɲɛyirali fɛ, a t’a ɲini a muso n’a deenw ka koow kɛ cogo dafanin na. A b’u lamɛn, hali n’u sɔnnin tɛ a ta ma. Marley be Etazini ani a ko: “Tuma dɔw la, ne ni n’ cɛɛ ka miiriya tɛ kelen ye. Nka, n’ b’a lɔn ko n’ koo ka di a ye ani a be n’ bonya sabu a b’a ɲini ka n’ ka miiriya lɔn ani a b’a janto o la kosɔbɛ ka sɔrɔ ka desizɔn ta.” Ka fara o kan, furucɛ min majiginin lo, ale be sɔn ka sokɔnɔ baaraw kɛ hali n’a sigiɲɔgɔnw b’a jati k’o ye muso baara lo ye. O koo man nɔgɔ furucɛw ma. Mun na do? Balimamuso Rachel ko: “Ne be bɔ yɔrɔ min na, ni cɛɛ y’a muso dɛmɛ ka minannɔgɔw ko wala ka boon filan, a sigiɲɔgɔnw wala a somɔgɔw be se k’a miiri ko a tɛ cɛɛ ye. U bena a miiri ko a muso be se a kɔrɔ.” I be yɔrɔ min na, ni  mɔgɔ caaman b’o lo miiri, a to i hakili la Yezu ye min kɛ. A y’a ka kalandenw seenw ko, hali k’a sɔrɔ o tun be jati jɔɔn ka baara lo ye. Mɔgɔw be min miiri denbaya kuntigi ɲuman koo la, o lo kɔrɔtanin tɛ a fɛ. Nka min kɔrɔtanin lo, o ye ko a muso n’a deenw ka ninsɔn diya. Ka fara majigilenya kan, denbaya kuntigi ɲuman mako be jogo wɛrɛ juman na?

12. Kanuya be Jehova ni Yezu lasun ka mun lo kɛ?

¹² Kanuya. Jehova be koo o koo kɛ, kanuya lo b’a lasun k’o kɛ (1 Zan 4:7, 8). A be tɛmɛ Bibulu ani a ka ɔriganisasiyɔn fɛ k’an mako wasa Alako ta fan fɛ ni kanuya ye. A b’an dɛmɛ an k’a ye ko a b’a janto an na a kɛtɔ k’an hakili sigi ko a b’an kanu. Nka, yala a b’an makoɲɛfɛnw di an ma wa? Ɔnhɔn. Ale lo be “fɛɛnw bɛɛ di an ma caaman, waasa an ka nisɔndiya.” (1 Tim. 6:17). N’an filila, a b’an kolo ani a bele b’an kanu. A b’an kanu minkɛ, a ye kunmabɔsara di an kosɔn. Yezu fana b’an kanu kosɔbɛ, fɔɔ a y’a niin di an kosɔn (Zan 3:16; 15:13). Foyi tɛ se ka Jehova ni Yezu bali ka mɔgɔ kantigiw kanu.—Zan 13:1; Ɔrɔm. 8:35, 38, 39.

13. Mun na a kɔrɔtanin lo denbaya kuntigi k’a yira ko a b’a somɔgɔw kanu? (Koorilen nin fana lajɛ: “ Cɛɛ min furula kura ye, ale be se ka mun lo kɛ walisa a muso ka to k’a bonya?”)

¹³ An be kalan minw sɔrɔ o la. Denbaya kuntigi be koo o koo kɛ, kanuya lo ka ɲi k’a lasun k’o kɛ. Mun na o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ? Ciden Zan y’o ɲɛfɔ an ye ko: “Mɔgɔ . . . ɲaa be a mɔgɔɲɔgɔn [wala a ka denbaya mɔgɔ] min na, n’a t’o kanu, a te se ka Ala kanu, a ɲaa te min na.” (1 Zan 4:11, 20). Cɛɛ min b’a ka denbaya kanu ani a b’a fɛ ka Jehova ni Yezu ladegi, ale b’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa Alako, dusukunnakow ani bololafɛnw ta fan fɛ (1 Tim. 5:8). A b’a deenw kalan ani k’u kolo. A be to k’a ɲini fana ka desizɔnw ta minw be nɔɔrɔ la Jehova kan ani u b’a ka denbaya mɔgɔw nafa. An k’o koo kelen kelen bɛɛ lajɛ sisan ani an k’a filɛ denbaya  kuntigi be se ka Jehova ni Yezu ladegi cogo min na.

14. Denbaya kuntigi be se k’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa cogo di Alako ta fan fɛ?

¹⁴ A b’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa Alako ta fan fɛ. Yezu tun b’a ka kalandenw mako wasa koɲuman Alako ta fan fɛ. O la, a y’a yira ko a b’a Faa ladegi (Mat. 5:3, 6; Mariki 6:34). O cogo kelen na, denbaya kuntigi ɲɛnako fɔlɔ ye min ye, o ye k’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa Alako ta fan fɛ (Deter. 6:6-9). A b’o kɛ, a kɛtɔ ka koo nunu kɛ n’a ka denbaya mɔgɔw ye: Ka Ala ka Kuma kalan ani k’a sɛgɛsɛgɛ, ka taga lajɛnw na, ka waajuli kɛ ani k’u dɛmɛ u ka teriya sɔbɛ kɛ ni Jehova ye.

15. Denbaya kuntigi be se k’a yira cogo di ko a b’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa dusukunnakow ta fan fɛ?

¹⁵ A b’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa dusukunnakow ta fan fɛ. Jehova y’a fɔ Yezu ye mɔgɔ wɛrɛw ɲɛɛ na ko a b’a kanu (Mat. 3:17). Yezu fana tun be to k’a yira a ka kumaw n’a ka kɛwalew fɛ ko a ka kalandenw koo ka di a ye. O y’a to olu fana tun b’a yira ko u b’a kanu (Zan 15:9, 12, 13; 21:16). Denbaya kuntigi be se k’a yira a ka kɛwalew fɛ ko a b’a muso n’a deenw kanu. Ɲɛyirali fɛ, a be se ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ n’u ye. A ka ɲi k’a fɔ u ye fana ko u koo ka di a ye ani u koo ka gwɛlɛ a ma. N’a bɛnnin lo, a b’u tando tɔɔw ɲɛfɛ.—Talenw 31:28, 29.

16. Denbaya kuntigi ka ɲi ka koo wɛrɛ juman lo kɛ? A ka ɲi ka koow kɛ k’a dama kɛɲɛ cogo di?

¹⁶ A b’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa bololafɛnw ta fan fɛ. Jehova tun be Israɛldenw mako jɔnjɔnw wasa hali tuma min na a tun b’u ɲangira sabu u ma mɛnni kɛ a fɛ (Deter. 2:7; 29:4). Jehova b’an mako jɔnjɔnw wasa bi fana (Mat. 6:31-33; 7:11). O cogo kelen na, mɔgɔ minw tun be tugu Yezu kɔ, a tun be dumuni di u ma (Mat. 14:17-20). A ye banabagatɔ caaman kɛnɛya fana (Mat. 4:24). Walisa k’a koo diya Jehova ye, denbaya kuntigi ka ɲi k’a ka denbaya mɔgɔw mako wasa bololafɛnw ta fan fɛ. Nka, a ka ɲi ka koow kɛ k’a dama kɛɲɛ. A man ɲi ka wagati caaman kɛ baloɲini baara la, fɔɔ a tɛ wagati sɔrɔ k’a ka denbaya mako wasa Alako ani dusukunnako ta fan fɛ.

17. Jehova ni Yezu b’an kalan ani u b’an kolo cogo di?

¹⁷ A b’u kalan. Jehova b’an kalan ani a b’an kolo an nafa lo kama (Eburuw 12:7-9). Minw be Yezu ka kuntigiya kɔrɔ, a b’olu kalan ni kanuya ye i ko a Faa b’a kɛ cogo min na (Zan 15:14, 15). A be ladili barikamanw di u ma. Nka, a b’o kɛ ni ɲumanya ye (Mat. 20:24-28). A b’a lɔn  ko an dafanin tɛ ani ko an be fili siɲɛ caaman.—Mat. 26:41.

18. Denbaya kuntigi ɲuman ka ɲi ka mun lo to a hakili la?

¹⁸ Denbaya kuntigi min be Jehova ni Yezu ladegi, ale b’a to a hakili la ko a muso n’a deenw dafanin tɛ. A tɛ “fariya u ma.” (Kɔlɔs. 3:19). Nka, sariyakolo min be sɔrɔ Galatikaw 6:1 kɔnɔ, a b’o sira tagama. A b’a ɲini k’a muso n’a deenw “dɛmɛ ni dusuɲuman ye” ani a b’a to a hakili la ko ale fana dafanin tɛ. I ko Yezu, a b’a faamu ko mɔgɔw kalancogo ɲuman ye min ye, o ye ka kɛ ɲɛyirali ye u fɛ.—1 Piyɛri 2:21.

19-20. Ni denbaya kuntigi be desizɔnw tara, a be se ka Jehova ni Yezu ladegi cogo di?

¹⁹ A tɛ desizɔnw ta a yɛrɛ dɔrɔn nafa kosɔn. Jehova be desizɔn o desizɔn ta, a b’o kɛ tɔɔw nafa lo kosɔn. Ɲɛyirali fɛ, a y’a latigɛ k’an dan. A m’o kɛ a yɛrɛ nafa kosɔn. Nka, a b’a fɛ an ka ɲɛnamaya diyabɔ le. Mɔgɔ si ma Jehova waajibiya a k’a Dencɛ ci ka na sa an ka jurumuw kosɔn. A y’o kɛ an nafa lo kosɔn. Yezu fana ye desizɔnw ta tɔɔw nafa kosɔn (Ɔrɔm. 15:3). Ɲɛyirali fɛ loon dɔ, a tun sɛgɛnnin lo kosɔbɛ. Nka sanni a ka lafiɲɛ, a ye jama dɔ kalan.—Mariki 6:31-34.

²⁰ Denbaya kuntigi ɲuman b’a lɔn ko koo minw ka gwɛlɛ kosɔbɛ, u dɔ ye ka desizɔn ɲumanw ta a ka denbaya ye. O koo kɔrɔtanin lo kosɔbɛ a fɛ. A tɛ basigi a dusukunnakow dɔrɔn kan ka desizɔnw ta wala a tɛ desizɔnw ta kuun bɛrɛ tɛ minw na. Nka, a b’a to Jehova b’a kalan desizɔn ɲumanw tacogo la * (Talenw 2:6, 7). O cogo la, a bena to ka miiri tɔɔw nafa lo la sanni ka miiri a yɛrɛ dɔrɔn nafa la.—Filip. 2:4.

21. An bena mun lo lajɛ barokun nata la?

²¹ Jehova ye kunkanbaara min kalifa denbaya kuntigi ma, o man nɔgɔ. A b’a fɛ a k’a seko fisaman kɛ k’o kunkanbaara dafa. Ni furucɛ b’a jija ka Jehova ni Yezu ladegi, a bena kɛ kuntigi ɲuman ye a ka denbaya kɔnɔ. N’a muso fana b’a ka kunkanbaara dafa, u bena hɛɛrɛ sɔrɔ u ka furu kɔnɔ. Muso ka ɲi k’a cɛɛ ka kuntigiya jati cogo di? A be se ka gwɛlɛya jumanw lo sɔrɔ o koo la? Barokun nata bena o ɲiningaliw jaabi.