Raica sara na lewena

Raica na lewenivola

ULUTAGA NI VULI 5

E “Ulu ni Tagane Yadua o Karisito”

E “Ulu ni Tagane Yadua o Karisito”

“Ni ulu ni tagane yadua o Karisito.”—1 KOR. 11:3.

SERE 12 Jiova na Kalou Cecere

KA ENA VULICI a

1. Na cava e rawa ni vakavuna na raicala me baleta na veiliutaki ena vuvale?

 NA CAVA nomu rai me baleta na vosa qo “veiliutaki” se na “ulunivuvale”? Na nodra ivakarau eso na tagane vei watidra kei luvedra e yavutaki ena nodra ivakarau vakavanua se isususu. Dikeva na ka e kaya e dua na tacida yalewa mai Urope o Yanita, “Levu ena neimami itikotiko era vakabauta nira uasivi na tagane vei ira na yalewa, era raici tu ga na yalewa mera dauveiqaravi.” E kaya e dua na tacida mai Merika o Luke, “Eso na tama era vakavulici luvedra tagane ni dodonu mera kauaitaki na yalewa ia mera kua ni rogoci ni sega ni bibi na nodra rai.” E sega ni vinakata o Jiova me va qori nodra veiliutaki na ulunivuvale. (Vakatauvatana Marika 7:13.) Na cava gona me cakava na tagane me dua kina na ulunivuvale vinaka?

2. Na cava me kila na ulunivuvale? Na vuna?

2 Na cava me cakava na tagane me dua kina na ulunivuvale vinaka? E dodonu me kila na ka e vinakata vua o Jiova. Me kila tale ga na vuna e vakarautaka kina o Jiova na ituvatuva ni veiliutaki, kei na sala me vakatotomuri Jiova kina kei Jisu. Na cava e bibi kina vua na tagane me kila qori? Ni solia vua o Jiova eso na lewa, e namaka gona me vakayagataka vinaka.—Luke 12:48b.

NA CAVA NA VEILIUTAKI?

3. Na cava eda vulica me baleta na veiliutaki ena 1 Korinica 11:3?

3 Wilika 1 Korinica 11:3. E vakamacalataki ena tikinivolatabu qo na sala e tuvanaka kina o Jiova nona vuvale mai lomalagi kei vuravura. E rua na ka e vauci ena veiliutaki. Dua, na lewa e solia o Jiova, rua, era na saumitaro vua o ira na lesi vei ira na lewa. O Jiova e “ulu” ni ka kece, e cecere duadua nona veiliutaki, era na saumitaro gona vua na luvena kece, ya o ira na agilosi kei keda. (Roma 14:10; Efeso 3:14, 15) O Jiova sa solia vei Jisu na lewa me ulu ni ivavakoso, ena saumitaro gona vei Jiova o Jisu ena sala e qaravi keda kina. (1 Kor. 15:27) O Jiova e lesi tagane vakawati me ulu i watina kei ratou na luvena. Ia ena saumitaro vei Jiova kei Jisu ena sala e qarava kina nona vuvale.—1 Pita 3:7.

4. Na cava erau lewa o Jiova kei Jisu?

4 O Jiova e Ulu ni nona vuvale mai lomalagi kei vuravura. E tu gona vua na lewa me vakarautaka vei ira na luvena na lawa me baleta nodra itovo, e raica tale ga mera muria. (Aisea 33:22) O Jisu e ulu ni ivavakoso vaKarisito. E tu gona vua na lewa me vakarautaka na kena lawa, e raica tale ga me muri.—Kala. 6:2; Kolo. 1:18-20.

5. Na lewa cava e tu vei ulunivuvale? E yalani vakacava?

5 Me vakataki Jiova kei Jisu, e tu tale ga na lewa vei ulunivuvale me vakatulewataka na ka e vauca nona vuvale. (Roma 7:2; Efeso 6:4) Ia e vakaiyalayala na nona lewa. Ena sala cava? E dodonu me yavutaka ga nona vakatulewa ena ivakavuvuli ena Vosa ni Kalou. (Vkai. 3:5, 6) Ena sega ni lewa na ulunivuvale na ka mera muria eso tale na vuvale. (Roma 14:4) Ke ra sa lelevu na luvena ra qai biubiu mai vale era na dokai koya tiko ga, ia era sa na sega ni vauci ena nona veiliutaki.—Maciu 19:5.

VUNA E VAKARAUTAKA KINA O JIOVA

6. Na cava e vakarautaka kina o Jiova na ituvatuva ni veiliutaki?

6 E vakarautaka o Jiova na ituvatuva ni veiliutaki ni lomana nona vuvale. E nona iloloma vei ira. Ni muri, ena vakilai ena vuvale i Jiova na vakacegu, ena tuvanaki vakamatau tale ga. (1 Kor. 14:33, 40) Ke sega ni vakarautaka qori o Jiova, ena yakusurasura nona vuvale, era na sega tale ga ni marau. Kena ivakaraitaki, ena sega ni kilai o cei me lewa na ka e vakatulewataki, o cei tale ga me raica me muri.

7. Me vaka e tukuni ena Efeso 5:25, 28, na cava e vinakata o Jiova mera cakava na tagane vakawati?

7 Ke vinaka na ituvatuva ni veiliutaki ni Kalou, cava ga era nanuma kina e levu na yalewa nikua nira vakalolomataki vei watidra, era vakasaurarataki tale ga? E yaco qori ni levu na tagane era sega ni muria na ivakatagedegede i Jiova me baleta na vuvale, era via muria ga na nodra ivakarau vakavanua. De dua era vakalolomataki watidra nira nanumi ira ga. Kena ivakaraitaki, ena rairai vakasaurarataki watina me dokai kina, se me vakaraitaka ni tagane. De dua, e nanuma ni sega ni rawa ni vakaukauataki yalewa me lomani koya, ia ena rawa ni cakava eso na ka me rerevaki kina. Ena doudou me vakasaurarataki yalewa. b E cala sara ga na mataqali rai qori kei na itovo, ni veibasai kei na ka e vinakata o Jiova. E dodonu mera rokovi na yalewa, mera dokai tale ga.—Wilika Efeso 5:25, 28.

VULICA MO ULUNIVUVALE VINAKA

8. Ena rawa vakacava ni ulunivuvale vinaka na tagane?

8 E rawa ni ulunivuvale vinaka na tagane ke vakatotomuria na ivakarau ni nodrau veiliutaki o Jiova kei Jisu. Meda veivosakitaka mada e rua na itovo erau vakaraitaka o Jiova kei Jisu, qai dikeva na sala mera vakaraitaka kina na itovo qori na ulunivuvale vei watidra kei luvedra.

9. E vakaraitaka vakacava o Jiova na yalomalumalumu?

9 Yalomalumalumu. E vuku duadua o Jiova, ia e dau rogoca nodra vakatutu na nona dauveiqaravi. (Vkte. 18:23, 24, 32) E vakadonuya vei ira na vakarurugi vua mera vakaraitaka nodra rai. (1 Tui 22:19-22) E uasivi o Jiova, ia e sega ni namaka ena gauna qo meda uasivi. E vukei ira gona na nona dauveiqaravi me rawa vinaka nodra sasaga. (Same 113:6, 7) E tukuni mada ga ena iVolatabu ni o Jiova e dau vukei ira na nona tamata. (Same 27:9; Iper. 13:6) E vakadinata o Tui Tevita ni rawati ga na veika lelevu e cakava ena yalomalumalumu i Jiova.—2 Sam. 22:36.

10. E vakaraitaka vakacava o Jisu na yalomalumalumu?

10 Dikeva na ivakaraitaki nei Jisu. E liutaki ratou na tisaipeli, e nodratou turaga tale ga, ia e savata na yavadratou. Na cava e vinakata kina o Jiova me volai na itukutuku qori ena iVolatabu? Meda muria nona ivakaraitaki, wili kina o ira na ulunivuvale. E kaya o Jisu: “Na ka au cakava qo e ivakaraitaki vei kemudou, mo dou cakava tale ga na ka au cakava vei kemudou.” (Joni 13:12-17) E soli vei Jisu e levu na lewa, ia e sega ni vinakata me qaravi, me veiqaravi ga.—Maciu 20:28.

Ena vakaraitaka na yalomalumalumu kei na loloma o ulunivuvale ni cakava na cakacaka ni vale, vukea tale ga nona vuvale me ratou bulabula vakayalo (Raica na parakaravu 11, 13)

11. Na cava era vulica vei Jiova kei Jisu na ulunivuvale me baleta na yalomalumalumu?

11 Ka eda vulica. E levu na sala e rawa ni vakaraitaka kina na ulunivuvale na nona yalomalumalumu. Kena ivakaraitaki, e sega ni namaka me uasivi o watina kei ratou na luvena. Ena rogoca nodratou vakatutu na lewe ni nona vuvale, ke ratou sega mada ga ni duavata kei na nona rai. E kaya e dua na tacida yalewa o Marley mai Merika: “Eso na gauna e duidui neirau rai kei watiqu, ia e dau taroga noqu nanuma qai vakasamataka vinaka ni bera ni vakatulewa. Au kila kina ni mareqeti au, e dokai au tale ga.” Ena yalorawarawa tale ga na tagane vakawati yalomalumalumu me cakava na cakacaka ni vale, ke ra nanuma mada ga na tiko voleka ni cakacaka ni yalewa. E sega ni rawarawa qori. Na vuna? E kaya e dua na tacida o Rachel: “Ena noqu vanua, ke vukei watina e dua na tagane vakawati ena masi veleti se sasamaki, era na lomatarotarotaka na tiko voleka kei ira na weka ke tagane dina. Era nanuma ni sega ni rawa ni lewai watina.” Ke va tale ga qori nodra rai e levu ena vanua o tiko kina, nanuma tiko o Jisu a savata na yavadratou na nona tisaipeli, e dau raici tu me nodra cakacaka na bobula. Na ulunivuvale vinaka ena kauaitaka vakalevu me marau o watina kei ratou na luvena, ena sega ni vinakata me vakacerecerei. Na itovo cava tale me vakaraitaka na ulunivuvale vinaka?

12. E uqeti rau vakacava o Jiova kei Jisu na nodrau loloma?

12 Loloma. Na ka kece e cakava o Jiova e yavutaki ena loloma. (1 Joni 4:7, 8) Ni lomani keda, e kauaitaka noda bula vakayalo. Ena sala cava? E vakarautaka nona Vosa na iVolatabu kei na nona isoqosoqo. E vakadeitaka ni lomani keda me rawa nida nuidei. Vakacava na veika vakayago meda bula kina? “O Jiova e vakarautaka vakayauyau vei keda na ka kece meda marau kina.” (1 Tim. 6:17) Nida cala, e vakadodonutaki keda, ia e lomani keda tiko ga. E lomani keda vakalevu ni vakarautaka na isoro ni veivoli. E lomani keda tale ga o Jisu ni yalorawarawa me mate ena vukuda. (Joni 3:16; 15:13) E sega ni dua na ka ena tarova nodrau lomani ira na yalodina o Jiova kei Jisu.—Joni 13:1; Roma 8:35, 38, 39.

13. Na cava e bibi kina vua na ulunivuvale me vakaraitaka na loloma? (Raica tale ga na kato “ Ka me Cakava o Tagane Vakawati Vou me Rokovi Koya o Watina”)

13 Ka eda vulica. E dodonu me yavutaki ena loloma na ka kece e cakava na ulunivuvale. Cava e bibi kina? E sauma na taro qori na yapositolo o Joni: “Ke sega ni lomana na tacina se vuvale e raica, me qai lomana vakacava na Kalou e sega ni raica?” (1 Joni 4:11, 20) Na tagane e lomana nona vuvale qai vakatotomuri Jiova, ena vukea nona vuvale me ratou veiwekani voleka kei Jiova, me ratou nuidei, ena vakarautaka tale ga na ka me ratou bula kina. (1 Tim. 5:8) Ena vakavulici ratou na luvena, ena vakadodonutaki ratou tale ga. Ena raica me rokovi o Jiova ena ka e vakatulewataka, me yaga tale ga ena nona vuvale. Meda dikeva yadua mada na ivakatagedegede qori kei na sala mera vakatotomuri Jiova kina kei Jisu na ulunivuvale.

CAVA ME CAKAVA NA ULUNIVUVALE?

14. Ena vukea vakacava nona vuvale o tagane me ratou bulabula vakayalo?

14 Vukea nona vuvale me ratou veiwekani voleka kei Jiova. E dau vakatotomuri Tamana o Jisu ena nona vukei ira nona tisaipeli mera bulabula vakayalo. (Maciu 5:3, 6; Marika 6:34) Era va tale ga qori na ulunivuvale, me bibi duadua vei ira nodra vukea nodra vuvale mera veiwekani voleka kei Jiova. (Vkru. 6:6-9) Me rawati qori, ena raica me ratou wilika qai vulica vakavuvale na Vosa ni Kalou, tiko ena soqoni, vunautaka na itukutuku vinaka, me ratou veiwekani voleka kei Jiova, me dei tale ga.

15. Ena vukei ratou vakacava nona vuvale o tama me ratou nuidei?

15 Vukea nona vuvale me ratou nuidei. E vakaraitaka e matanalevu o Jiova ni lomani Jisu. (Maciu 3:17) E vakaraitaka o Jisu ni lomani ratou nona imuri ena ka e tukuna kei na ka e cakava. Eratou vakaraitaka tale ga nona imuri ni ratou lomani koya. (Joni 15:9, 12, 13; 21:16) E rawa ni vakaraitaka o ulunivuvale ni lomani watina kei ratou na luvena ena ka e cakava, me vaka nona vulica vata kei ratou na iVolatabu. Me tukuna vei ratou ni lomani ratou, e mareqeti ratou, ena gauna veiganiti me vakacaucautaki ratou tale ga e matanalevu.—Vkai. 31:28, 29.

Ena vakamarautaki Jiova o tagane ni vakarautaka na ka me bula kina nona vuvale (Raica na parakaravu 16)

16. Na cava tale me cakava na ulunivuvale? Ena veiraurautaka vakacava na ka e cakava?

16 Vakarautaka na veika vakayago me ratou bula kina. E vakarautaka o Jiova na ka mera bula kina na Isireli, ena gauna mada ga e totogitaki ira kina nira talaidredre. (Vkru. 2:7; 29:5) E vakarautaka tale ga ena gauna qo na ka meda bula kina. (Maciu 6:31-33; 7:11) O Jisu e vakani ira na ilala levu era muri koya. (Maciu 14:17-20) E kauaitaka tale ga mera bulabula vinaka. (Maciu 4:24) Ena vakamarautaki Jiova vakacava na ulunivuvale? E bibi me vakarautaka na ka me ratou bula kina. Ia e vinakati me veiraurautaka. Me kua ni lai cakacaka tale vakasivia me vakawaleni kina nodratou bula vakayalo, eratou sega tale ga ni nuidei.

17. Erau ivakaraitaki vinaka vakacava o Jiova kei Jisu ena nodrau veivakadodonutaki kei na veivakavulici?

17 Veivakavulici. E vakavulici keda o Jiova, e vakadodonutaki keda tale ga meda vinaka kina. (Iper. 12:7-9) Me vakataki Tamana, o Jisu e vakavulici ira ena yalololoma na vauci ena nona veiliutaki. (Joni 15:14, 15) E dau vosa vakadodonu, ia e yalovinaka. (Maciu 20:24-28) E kila nida sega ni uasivi, eda dau cala tale ga.—Maciu 26:41.

18. Na cava ena nanuma tiko na ulunivuvale vinaka?

18 Na cava ena nanuma tiko na ulunivuvale vinaka? Ena vakatotomuria na rai nei Jiova kei Jisu ni kila ni ratou sega ni uasivi na lewe ni nona vuvale. Ena sega ni ‘cudruvi watina vakaukaua’ se o ratou na luvena. (Kolo. 3:19) Ia ena muria na ivakasala ena Kalatia 6:1, ya me vakadodonutaki ratou “ena yalomalua,” me nanuma tiko ni sega ni uasivi tale ga. Me vakataki Jisu, e kila nira na vuli sara vakalevu eso tale ena ka e cakava se nona ivakaraitaki.—1 Pita 2:21.

19-20. Ni vakatulewa na ulunivuvale ena vakatotomuri Jiova vakacava kei Jisu?

19 Ena vakatulewa, ia ena sega ni nanumi koya ga. E dau kauaitaka o Jiova na ka mera vinaka kina eso tale ena gauna e vakatulewa kina. Kena ivakaraitaki, e sega ni nanumi koya ga ena gauna e bulibuli kina, ia e vinakata meda marautaka na bula. E sega tale ga ni dua e vakasaurarataki koya me soli Luvena me mate ena vuku ni noda ivalavala ca. E cakava qori meda bula kina. Ni vakatulewa tale ga o Jisu, e sega ni dau nanumi koya ga. (Roma 15:3) Kena ivakaraitaki, a rawa sara ga ni vakacegu ena gauna e oca tu kina, ia e vosota me vakavulici ira na ilala levu.—Mari. 6:31-34.

20 E kila na ulunivuvale vinaka ni sega ni dau rawarawa me vakatulewa vakayalomatua ena nona vuvale, ena raica gona vakabibi qori. Ena sega ni yavutaka ga ena nona rai na ka e vakatulewataka, se me vakatulewa vakariri. Ia ena muria na veidusimaki i Jiova. c (Vkai. 2:6, 7) Qori e vakaraitaka ni sega ni nanumi koya ga, e kauaitaka na ka mera vinaka kina eso tale.—Fpai. 2:4.

21. Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

21 E sega ni rawarawa na itavi e lesia o Jiova vei ira na ulunivuvale, era na saumitaro tale ga vua ena sala era qarava kina. Ia ke saga o tagane vakawati me vakatotomuri Jiova kei Jisu, ena dua kina na ulunivuvale vinaka. Ke qarava vinaka tale ga o yalewa vakawati nona itavi, ena marautaki na nodrau bula vakawati. Me raica vakacava o yalewa vakawati na itavi vakaulunivuvale? Na veika dredre cava ena vakila? Ena saumi qori ena ulutaga e tarava.

SERE 16 Lagiti Ja ena Vuku i Luvena Lumuti

a Ni vakawati e dua na tagane, e sa ulu ni nona vuvale, se liutaka nona vuvale. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na ibalebale ni veiliutaki, na vuna e tuvanaka kina o Jiova, kei na veika era na vulica na tagane ena ivakaraitaki i Jiova kei Jisu. Ena veivosakitaki ena ikarua ni ulutaga na ka e rawa ni vulica na tagane kei na yalewa vakawati vei Jisu kei na so tale na ivakaraitaki vakaivolatabu. Ena qai veivosakitaki ena iotioti ni ulutaga na ituvatuva ni veiliutaki ena ivavakoso.

b Eso na gauna e dau vakaraitaki ena vidio, drama, kei na komiki ni sega ni cala nona vakalolomataki watina e dua na tagane, ke cakava mada ga vua eso na itovo kaukaua. Era nanuma kina e levu ni sega ni cala ke vakasaurarataki watina o tagane.

c Na ikuri ni ivakamacala me baleta na vakatulewa vinaka, raica na ulutaga “Me Rokovi na Kalou ena Noda Vakatulewa,” ena Vale ni Vakatawa, 15 Epereli, 2011, t. 13-17.