1. ¿Kukwe meden raba ni brare töi mike jene mräkätre kwe kräke?

“NI JI ngwanka mräkätre käne” mätä kukwe nuin ngwane, ¿dreta nüke mä töite? Nitre tä ja ngwen ño aune nüne ño ni brare käite aune mräkätre kwe käkwe ngübabare ño ye erere tä ja töi mike muko kwe kräke aune monsotre kwe kräke. Yanita, nünanka Europa tä niere: “Meritre ye ngwarbe nitre brare kräke aune mikadre tuin jai ni sribikä kwrere ye nitre nünanka ti käite tä nütüre”. Aune Luke, nünanka Estados Unidos tä niere: “Meritre tä dre niere ye ñaka ütiäte, aisete dre nieta kwetre ye ñan kukwe nuadre ye nitre rüne ruäre tä driere monsotre kwe ie”. Akwa meritre gure ye muko kwe rabadre mike tuin ño jai ie Jehová tö ye erere ñaka nuainta (Marcos 7:13 mikadre ñärärä). ¿Ni brare rabadre ja kite ño ji ngwankäre kwin mräkätre käne?

2. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne ie dre rabadre gare aune ñobätä?

² Ni brare rabadre mräkätre kwe jie ngwen kwin yekäre, Jehovata dre ribere ie ye mikadre nüke gare kwe jai. Ñobätä Jehovakwe ji dokwäte ükaninte ji ngwankäre aune dre nuaindre kwe ji ngwankäre Jehová aune Jesús erere ye rabadre gare ie. ¿Kukwe jökrä ne rabadre gare ni brare ie ye ñobätä ütiäte? Ñobätä ñan aune Jehovakwe sribi ruäre mikani ni ji ngwanka mräkätre käne ye kötärä aune yebiti sribidre kwin kwe ie Jehová tö (Luc. 12:48b).

3. 1 Corintios 11:3 tä niere erere, ¿ji dokwäte ye ükaninte ño?

³ (Ñäkädre 1 Corintios 11:3 yebätä). Jehovakwe mräkätre kwe kä kwinbiti aune kä tibienbätä ükaninte ño ye mikata gare bersikulo nekänti. Jehová ye ji ngwanka bäri kri, aisete niara tä ji dokwäte ni jökrä kräke. Ni mada mada kädekani kwe ji ngwanka arato, akwa niaratre käkwe ji ngwain ño yebätä  kukwe mikai gare kwetre Jehovai (Rom. 14:10, TNM; Efes. 3:14, 15). Jehovakwe Jesús mikani konkrekasion jie ngwen, akwa niarakwe ja mräkätre konkrekasionte jie ngwain ño yebätä kukwe mikai gare kwe Jehovai (1 Cor. 15:25-27). Jehovakwe ni brare gure mikani muko kwe aune monsotre kwe ye jie ngwen, akwa ni brare käkwe muko kwe aune monsotre kwe ye jie ngwain ño yebätä kukwe mikai gare kwe Jehová aune Jesús ie (1 Ped. 3:7).

4. ¿Jehová aune Jesús raba dre nuainne?

⁴ Jehová ye abokän ji dokwäte mräkätre kwe kä kwinbiti aune kä tibienbätä kräke, aisete ngäbriäntre kwe rabadre ja ngwen ño ye kräke raba kukwe ükete aune raba mikamana täte ietre (Is. 33:22). Jesús ye abokän ji dokwäte konkrekasion kräke, aisete konkrekasion rabadre dre nuainne ye kräke raba kukwe ükete aune raba mikamana täte ietre arato (Gál. 6:2; Col. 1:18-20).

5. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne ye kötärä sribi meden tä aune ñan tuanmetreta dre nuainne?

⁵ Jehová aune Jesús erere, ni ji ngwanka mräkätre käne raba kukwe den nuaindre mräkätre kwe kräke (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Akwa ñan tuanmetreta kukwe ruäre nuainne. Ñodre, ñan raba ja töi driere, ñakare aune jie ngwandre kwe kukwe Bibliabätä yebiti (Prov. 3:5, 6). Mräkä jeñe kwe kräke raba kukwe ükete nuainkäre, akwa nire ñaka mräkä kwe ye kräke ñan raba kukwe ükete nuainkäre (Rom. 14:4). Aune monsotre kwe ririaira aune rikaira nüne jenena ngwane, tädi niara mike ütiäte jai, akwa niara ñan rabaira jie ngwen (Mat. 19:5).

6. ¿Ñobätä Jehovakwe ji dokwäte ükaninte ji ngwankäre?

⁶ Jehovakwe ji dokwäte ükaninte ji ngwankäre ye kukwe ütiäte biani kwe nitre ja mräkäre ie. Ye köböire Jehová mräkätre raba nüne kwin aune jäme jabe (1 Cor. 14:33, 40). Nireta ji ngwen ye ñaka tädre gare kwin ngwane, ni ñan raba nüne kwin jabe aune kä jutobiti. Ñodre, nirekwe kukwe niedre mrä kukwe diankäre nuaindre jai yebätä o nirekwe ja töi mikadre kukwe den nuaindre jai ye ñaka tädre gare kwin.

7. Efesios 5:25, 28 tä niere erere, ¿ni brare muko kwe mikadre tuin ño jai ie Jehová tö?

⁷ Ngöbökwe kukwe ükaninte ji ngwankäre ye kwin, ¿se ñobätä meritre kwati ie jata nemen ruin klabore aune ngwarbe muko kisete? Jehovakwe kukwe ükaninte nitre ja mräkäre ji ngwankäre ye nitre brare ruäre ñaka tä mike täte, ñakare aune ja ngwanta ño o dre nuainta niaratre käite ye erere nuainta kwetre. Töita ja aibebätä yebätä tä muko mike klabore ja kisete raba ruin nie arato. Ñodre, ni brare iti raba muko kwe mike ngwarbe ja kisete ja mikakäre ütiäte o niara “ni brare bökän” bämikakäre yekäre. Ñan raba muko mike ja tarere, akwa raba muko mike ja jürä ngwen jabätä nütüta kwe. Kukwe yebiti nitre ruäre tä muko kwe gobraine. * Töbikata kore aune ja ngwanta kore ye köböite meritre ie ja ñaka raba nemen ruin kwin aune ütiäte. Ne madakäre, kukwe ye nuaindre ie Jehová ñaka tö (ñäkädre Efesios 5:25, 28 yebätä).

8. ¿Ni brare raba ja kite ño ji ngwankäre kwin mräkätre käne?

⁸ Jehová aune Jesús tä ji ngwen ño ye erere ni brare rabadre nuainne mräkätre kwe jie ngwankäre kwin. Töi kwin ketebu meden bämikata Jehovakwe aune Jesukwe ye ani mike gare jai aune nitre ji ngwanka mräkätre käne rabadre nuainne ño muko kwe kräke aune monsotre kwe kräke ye ani mike gare jai.

9. ¿Jehová töi bobre bämikata ño kwe?

 ⁹ Töi bobre. Jehová ye bäri töbätä, akwa yebiti ta nitre niara mikaka täte tä dre niere ye kukwe nuata kwe (Gén. 18:23, 24, 32). Nitre jie ngwanta kwe ye tuanmetreta kwe kukwe ruäre niere nuainkäre (1 Rey. 22:19-22). Jehová ye töi metre, ye erere nikwe ja ngwandre ye ñaka ribeta kwe nie, ñakare aune, nitre niara mikaka täte ye töi ngite, akwa die mikata kwe nünandre kwin kwetre yekäre (Sal. 113:6, 7). “Mä ara kätä ti dimike” niebare Davidkwe Jehovai (Sal. 27:9; Heb. 13:6). Kukwe jökrä nuainbare kwe ye namani bare ie Jehová die köböire. Jehová ye töi bobre käkwe dimikani ye nämäne gare ie (2 Sam. 22:36).

10. ¿Jesús töi bobre ye bämikani ño kwe?

¹⁰ Jesukwe kukwe meden bämikani ye ani mike gare jai. Jesús ye “Dirikä aune Dänkien” nitre ja tötikaka kwe kräke, akwa yebiti ta namani juto biare nitre ja tötikaka kwe ngoto bätätekäre. ¿Se ñokäre Jehová kukwe ye tika mananbare Bibliabätä? Kukwe mikakäre gare ja töi kräke nie ja töi mikakäre bobre, nitre ji ngwanka mräkätre käne ie arato. Jesukwe niebare: “Tikwe ja miri bobre ni klabore kwrere mun jökrä kräke ye kwrere munkwe nuaindre” (Juan 13:12-17). Jesús ye ji dokwäte kri, akwa yebiti ta jondron nuaindre kräke ye ñaka ribe nämäne kwe, ñakare aune nämäne kukwe nuainne nitre mada kräke (Mat. 20:28).

11. ¿Jehová aune Jesús töi bobre ye tä dre driere nitre ji ngwanka mräkätre käne ie?

¹¹ ¿Kukwe ne tä dre driere nie? Ni ji ngwanka kwin mräkätre käne raba ja töi mike bobre kukwe keta kabrebiti. Ñodre, muko kwe o monsotre kwe ja ngwandre töi metre ye ñan ngübata kwe ie. Mräkätre kwe tä dre niere ye kukwe nuata kwin kwe, ñan debe kräke yebiti ta. Marley nünanka Estados Unidos tä niere: “Ti aune ti muko nun ñaka töbike ja erebe, akwa tita töbike ño ye ngwantarita kwe tie aune mikatarita ñärärä kwe tä kukwe den nuaindre jai ye känenkri yebiti ti ütiäte kräke tä nemen ruin tie”. Ne madakäre, ni brare töi bobre tä juto biare sribi gwita ye nuainkäre, sribi ye meritrekwe nütüta niara käite yebiti ta. Kukwe ye ñaka nuäre. ¿Ñobätä? Meri testiko kädekata Rachel tä niere: “Ti käite, ni brare tädre muko kwe dimike blato bätete o kä mike merebe gwita ngwane, ni ye ñaka brare bökän nütü raba nemenbätä nitre nünanka nun bäre yekwe o mräkätre yekwe.  Muko kwe ñan gobrainta kwe nütü raba nemenbätä”. Nitre kwati tä töbike ye erere mä käite ngwane, Jesukwe nitre ja tötikaka kwe ngoto bätäninte ye mäkwe ngwan törö jai, sribi ye ni klaborekwe nütü nämäne yebiti ta nuainbare kwe. Ni ji ngwanka kwin mräkätre käne ye ñaka ja töi mikai nemen ütiäte ni mada okwäbiti, ñakare aune mräkätre kwe ie ja rabadre ruin kwin yebätä ja töi mikai kwe. Nitre ji ngwanka mräkätre käne ja töi mikadre bobre ye ütiäte, akwa kukwe mada ütiäte nuaindre kwe ye ani mike gare jai.

12. ¿Jehová aune Jesús tä ni tarere yebätä tä dre nuainne?

¹² Ja tare. Kukwe jökrä nuainta Jehovakwe ja tare yebiti (1 Juan 4:7, 8). Kukwe kwe aune juta kwe yebiti Jehovata ni buke ja üairebiti. Jehovata ni tarere krubäte yebiti ni dimikata kwe ja rabadre ruin kwin nie yekäre. Aune Jehová ye jondron jökrä bianka ere nie abokän käi juto nibätä mikata gare 1 Timoteo 6:17 yekänti. Nita ja mike ngite ngwane, tä ni töi ükete, akwa tä ni tarere jankunu. Jehovata ni tarere yebätä Monso kwe juani kwe ni kökatarikäre. Aune Jesús tä ni tarere krubäte yebätä namani juto biare ja nire kwe biankäre ni kräke (Juan 3:16, TNM; 15:13, TNM). Jehová aune Jesús tä nitre ja ngwanka metre ietre ye tarere. Kukwe keteiti ñan raba juen ngwarbe jire chi (Juan 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne käkwe ja tare bämikadre mräkä kwe ie ye ñobätä ütiäte? (Recuadro “ Ni brare, mä ja mirira gure, ¿mä muko mä mikadre ütiäte jai yekäre mäkwe dre nuaindre?” ye mikadre ñärärä).

¹³ ¿Kukwe ne tä dre driere nie? Ni ji ngwanka mräkätre käne rabadre kukwe jökrä nuainne ja tare yebiti. ¿Ñobätä ye ütiäte? 1 Juan 4:11, 20 (NGT) yete apóstol Juan niebare: “Ni mräkä tuata nikwe, ne ni ñakare tarere ngwane, ¿ño köböire ni raba Ngöbö ñan tuabare nikwe ne tarere?”. Ye medenbätä, ni brare tä mräkä kwe tarere aune tö ja ngwanbätä Jehová aune Jesús erere ngwane, mräkä kwe tä dre ribere jai ja üairebiti, ja töibiti aune nünankäre ye biain kwe ietre (1 Tim. 5:8). Monsotre kwe tötikai kwe aune töi ükaite kwe. Kukwe diain kwe jai Jehová mikakäre ütiäte jai aune kwin mräkätre  kräke yebätä ja kitai jankunu kwe. Ani kukwe keteitire keteitire ye ani mike gare jai aune ni ji ngwanka mräkätre käne raba ja ngwen ño Jehová aune Jesús erere ye ani mike gare jai.

14. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne dre nuaindre mräkä kwe tä dre ribere jai ja üairebiti ye biankäre ietre?

¹⁴ Mräkä kwe tä dre ribere jai ja üairebiti ye biandre kwe ietre. Jehová erere, nitre ja tötikaka Jesukwe yekwe tödeka tädre dite yebätä Jesukwe ja töi mikani (Mat. 5:3, 6, TNM; Mar. 6:34). Ye erere arato, ni ji ngwanka mräkätre käne, mräkä kwe ja ketadre kwin Jehovabe ye rabadre bäri ütiäte kräke (Deut. 6:6-9). Ye rabadre bare ie yekäre, niara aune mräkä kwe ñäkädre aune ja tötikadre Bibliabätä, rikadre gätäbätä, kukwe driedre aune ja di ngwandre kwetre ja ketakäre kwin Jehovabe.

15. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne rabadre dre nuainne ja rabadre ruin kwin mräkä kwe ie yekäre?

¹⁵ Kukwe nuaindre kwe ne kwe ja rabadre ruin kwin mräkä kwe ie. Jehová nämäne Jesús tarere ye niebare kwe ie nitre mada okwäbiti (Mat. 3:17). Jesús nämäne nitre ja tötikaka kwe tarere ye bämikani kwe kukwe nuainbare kwe yebiti aune kukwe niebare kwe yebiti. Ne madakäre, nitre ja tötikaka kwe ye nämäne niara tarere ye niebare kwetre ie (Juan 15:9, 12, 13, TNM; 21:16). Ni ji ngwanka mräkätre käne tä muko kwe aune monsotre kwe tarere ye raba bämike ietre kukwe nuainta kwe yebiti, ñodre, rabadre ja tötike bentre Bibliabätä. Tä tarere aune mike ütiäte jai ye raba niere ietre aune raba ngwane raba kwin niere ietre ni mada okwäbiti (Prov. 31:28, 29).

16. a) ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne raba dre mada nuainne? b) ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne raba ja ngübarebiti drebätä?

¹⁶ Mräkä kwe tä dre ribere jai nünankäre ye biandre kwe ietre. Jondron jökrä tädre nitre israelita yekwe ye Jehovakwe biani ietre ñan Jehová kukwei mikani täte kwetre yebiti ta (Deut. 2:7; 29:5). Kä nengwane nitre Jehová mikaka täte tä dre ribere jai ye Jehovata bien ietre (Mat. 6:31-33; 7:11). Ne madakäre, nitre ja tötikaka Jesukwe ye Jesukwe bukani aune tädre kwin ye mikani gare kwe jai (Mat. 4:24; 14:17-20). Ni ji ngwanka mräkätre käne kukwe kwin nuaindre Jehová okwäbiti yekäre, mräkä kwe tä dre ribere jai nünankäre ye biandre kwe ietre. Akwa rabadre ja ngübarebiti. Ñan rabadre kä denkä krubäte jai sribi kräke ñobätä ñan aune ye köböite ñan raba mräkä kwe dimike ja üairebiti aune ja ruin ño ietre yebätä.

17. ¿Jehová aune Jesús tä ni tötike aune ni töi ükete ño?

¹⁷ Tötikadre kwe aune töi ükadrete kwe. Jehová tä ni tötike aune ni töi ükete ñobätä ñan aune tö ni tuai nüne kwin yebätä (Heb. 12:7-9, TNM). Jehová erere, nitre jie ngwan nämäne Jesukwe ye tötikani kwe aune töi ükaninte kwe töi kwinbiti (Juan 15:14, 15). Niara ye kukwe kwatibe akwa ni mada tarekä arato (Mat. 20:24-28). Ni töi ngite yebätä nita ja mike ngite ye gare ie (Mat. 26:41).

18. ¿Ni ji ngwanka mräkätre käne tä dre ngwen törö käre jai?

 ¹⁸ Ni ji ngwanka mräkätre käne tä ja ngwen Jehová aune Jesús erere ngwane, muko kwe aune monsotre kwe töi ngite ye tä ngwen törö jai aune ñan nemen rubun krubäte kräketre (Col. 3:19). Ñakare aune, kukwe ja jie ngwankäre Gálatas 6:1 ye mikata täte kwe aune töi jämebiti mräkä kwe töi ükateta kwe, niara ye töi ngite ye ngwanta törö kwe jai arato. Jesús erere, kukwe bämikadre kwe yebiti diridre bäri kwin kwe mräkä kwe ie ye gare ie (1 Ped. 2:21).

19, 20. Ni ji ngwanka mräkätre käne tä kukwe den nuaindre jai ngwane, ¿raba ja ngwen ño Jehová aune Jesús erere?

¹⁹ Kukwe kwin diandre nuaindre kwe jai mräkätre kräke. Jehovata kukwe den nuaindre jai kukwe kwin rabadre bare nitre mada kräke yekäre. Ñodre, jondron nire aune ni nire sribebare kwe ñan kä mikakäre juto jabätä aibe, ñakare aune kä tädre juto nibätä nünanbätä yebätä nuainbare kwe. Ñaka mikani ja dibiti Monso kwe juen murie ketakäre ngite nikwe ütiäre, ñakare aune nuainbare kwe ni dimikakäre. Jesukwe kukwe kwin diani nuaindre jai nitre mada dimikakäre (Rom. 15:3). Ñodre, nämäne dräre yebiti ta diribare kwe nitre kwati ie (Mar. 6:31-34).

²⁰ Ni ji ngwanka mräkätre käne rabadre kukwe kwin den nuaindre mräkä kwe kräke ye ñaka nuäre ye gare ie aune tä kukwe ye mike tuin bökän jai. Tä ja di ngwen ñaka kukwe den nuaindre jai nierare aune jötrö ngwarbe, ñakare aune, Jehová tuanmetreta kwe ja dimike kukwe kwin den nuaindre jai. Ye köböire tä kukwe kwin den nuaindre mräkä kwe kräke aune ñan töita ja aibebätä (Prov. 2:6, 7; Filip. 2:4). *

21. ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yebätä?

²¹ Jehovakwe sribi ñaka nuäre biani nuaindre nitre ji ngwanka mräkätre käne ie aune sribi nuaindi ño kwe yebätä Jehovakwe kukwe ükaite ben. Akwa ni brare gure ja di ngwain ja ngwankäre Jehová aune Jesús erere ngwane, rabai ji ngwen kwin mräkä kwe käne. Aune dreta nuaindre meri gure ie ye erere nuaindi kwe ngwane, nünain kä jutobiti kwe muko kwe ben. ¿Kukwe ükaninte ji ngwankäre ye meri gure mikadre tuin ño jai aune kukwe meden ben ja tuata kwe? Kukwe ye rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yebätä.