1. Ania dagiti mabalin a mangimpluensia iti panangmatmat ti maysa a lalaki iti kinaulo?

PARA kenka, ania ti kaipapanan ti sao a “kinaulo”? Ipalpalubos ti dadduma a lallaki a ti tradision, kultura, wenno ti pamay-an a pannakapadakkelda iti pamiliada ti mangimpluensia iti panangtratoda iti asawa ken annakda. Kinuna ti kabsat a ni Yanita a taga-Europe: “Iti lugarmi, patien unay dagiti tattao a nababbaba dagiti babbai ngem kadagiti lallaki isu a rumbeng a maibilangda kas adipen.” Kinuna met ti kabsat a ni Luke a taga-United States, “Isursuro ti dadduma nga amma kadagiti annakda a lallaki a saan a napateg ti ibaga dagiti babbai isu a saan a kasapulan nga ipangag ida dagiti lallaki.” Ngem saan a kasta ti kayat ni Jehova a pangusaran dagiti lallaki iti kinauloda. (Idilig ti Marcos 7:13.) Kasano ngarud a masursuro ti maysa a lalaki ti agbalin a nasayaat nga ulo ti pamilia?

2. Ania ti masapul a maammuan ti ulo ti pamilia, ken apay?

² Tapno agbalin a nasayaat nga ulo ti pamilia ti maysa a lalaki, masapul a maawatanna nga umuna no ania ti kayat ni Jehova nga aramidenna. Masapul met a maammuanna no apay nga inyurnos ni Jehova ti kinaulo ken no kasano a matuladna ti ulidan da Jehova ken Jesus. Apay a napateg a maammuan dayta ti maysa a lalaki? Gapu ta adda autoridad nga inted ni Jehova kadagiti ulo ti pamilia ken namnamaenna nga usarenda a naimbag dayta.—Luc. 12:48b.

3. Ania ti masursurotayo maipapan iti kinaulo iti 1 Corinto 11:3?

³ Basaen ti 1 Corinto 11:3. Deskribiren daytoy a bersikulo ti panangorganisar ni Jehova iti pamiliana idiay langit ken ditoy daga. Adda dua a kangrunaan a karaman iti kinaulo—autoridad ken kaadda ti sungsungbatan. Ni Jehova “ti ulo,” wenno ti kangatuan  nga autoridad, ken amin nga annakna, anghel man wenno tattao, ket manungsungbat kenkuana. (Roma 14:10; Efe. 3:14, 15) Inikkan ni Jehova ni Jesus iti autoridad iti kongregasion. Ngem ni Jesus ket manungsungbat ken Jehova iti panangtratona kadatayo. (1 Cor. 15:27) Inikkan met ni Jehova ti asawa a lalaki iti autoridad ken baketna ken iti annakda. Ngem ti asawa a lalaki ket manungsungbat kada Jehova ken Jesus no kasano ti panangtratona iti pamiliana.—1 Ped. 3:7.

4. Ania ti autoridad da Jehova ken Jesus?

⁴ Ni Jehova ti Ulo iti pamiliana idiay langit ken ditoy daga. Adda ngarud autoridadna a mangaramid kadagiti paglintegan no ania ti rumbeng nga aramiden dagiti annakna, ken kabaelanna nga ipatungpal dagita. (Isa. 33:22) Ni Jesus ti ulo ti kongregasion Kristiano, isu nga adda met kalinteganna a mangaramid ken mangipatungpal kadagiti paglintegan.—Gal. 6:2; Col. 1:18-20.

5. Ania ti autoridad ti ulo ti maysa a Kristiano a pamilia, ken ania dagiti limitasionna?

⁵ Kas kada Jehova ken Jesus, ti ulo ti maysa a Kristiano a pamilia adda autoridadna a mangaramid kadagiti paglintegan para iti pamiliana. (Roma 7:2; Efe. 6:4) Ngem adda dagiti limitasion ti autoridadna. Kas pagarigan, dagiti paglinteganna ket masapul a naibatay kadagiti prinsipio iti Sao ti Dios. (Prov. 3:5, 6) Ken awan ti autoridad ti maysa nga ulo ti pamilia a mangaramid kadagiti paglintegan para kadagiti saanna a kapamilia. (Roma 14:4) No met dadakkelen dagiti annakna ken awandan iti poderna, itultuloyda a respetuen isuna ngem saanen nga isu ti uloda.—Mat. 19:5.

6. Apay nga inyurnos ni Jehova ti kinaulo?

⁶ Inyurnos ni Jehova ti kinaulo gapu ta ay-ayatenna ti pamiliana. Sagutna dayta. Gapu iti kinaulo, natalna ken naurnos ti pamilia ni Jehova. (1 Cor. 14:33, 40) No saan a nalawag no asino ti adda autoridadna, saan a naurnos ken saan a naragsak ti pamilia ni Jehova. Kas pagarigan, awan no kuan ti makaammo no asino ti mangaramid kadagiti pinal a desision ken no asino ti mangipatungpal kadagita.

7. Sigun iti Efeso 5:25, 28, kayat kadi ni Jehova a dominaran ti asawa a lalaki ti asawana?

⁷ No nasayaat ti inyurnos ti Dios a kinaulo, apay ngarud nga adu a babbai ita ti makarikna a parparigaten ken domdominaran ida ti asawada? Ngamin, adu a lallaki ti saan a mangsursurot kadagiti pagalagadan ni Jehova iti pamilia ken an-annurotenda dagiti kostumbre wenno tradision iti lugarda. Nalabit abusuenda met ti asawada tapno mapennek ti managimbubukodan a tarigagayda. Kas pagarigan, baka dominaran ti asawa a lalaki ti asawana tapno mariknana a naturturay wenno tapno paneknekanna iti dadduma nga isu ket “malalaki.” Baka irasonna a dina mapilit ni baketna a mangayat kenkuana, ngem mapilitna nga agbuteng kenkuana. Ken mabalin nga usarenna dayta a panagbuteng tapno makontrolna ni baketna. * Dayta a panagpampanunot ken kababalin nalawag nga ikkatenda ti dayaw ken respeto a maikari kadagiti babbai, ken direkta a maikontra iti kayat ni Jehova.—Basaen ti Efeso 5:25, 28.

8. Kasano a masursuro ti lalaki ti agbalin a nasayaat nga ulo ti pamilia?

⁸ Masursuro ti lalaki ti agbalin a nasayaat nga ulo ti pamilia no tuladenna ti panangusar da Jehova ken Jesus iti kinauloda.  Usigentayo ti dua laeng kadagiti kualidad nga ipakpakitada, ken kitaentayo no kasano a maipakita ti ulo ti pamilia dagita a kualidad iti panangtratona ken baketna ken iti annakda.

9. Kasano nga ipakpakita ni Jehova ti kinapakumbaba?

⁹ Kinapakumbaba. Ni Jehova ti kasisiriban a Persona; ngem dumngeg iti opinion dagiti adipenna. (Gen. 18:23, 24, 32) Impalubosna a mangipaay iti suhestion dagiti iturturayanna. (1 Ar. 22:19-22) Perpekto ni Jehova, ngem dina namnamaen ita a perpekto dagiti aramidentayo. Imbes ketdi, tultulonganna dagiti imperpekto a tattao tapno makapagserbida kenkuana. (Sal. 113:6, 7) Kinapudnona, deskribiren pay ketdi ti Biblia a ni Jehova ket ‘katulongan.’ (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Binigbig ni Ari David a gapu laeng iti kinapakumbaba ni Jehova a maileppasna ti dakkel a trabaho a naited kenkuana.—2 Sam. 22:36.

10. Kasano nga impakita ni Jesus ti kinapakumbaba?

¹⁰ Usigentayo ti ulidan ni Jesus. Uray no isu ti Apo ken Mannursuro dagiti adalanna, binugguanna dagiti sakada. Ania ti maysa a rason nga impaisurat ni Jehova daytoy a salaysay iti Biblia? Nalawag a tapno adda pagtuladan ti amin, a pakairamanan dagiti ulo ti pamilia. Kinuna a mismo ni Jesus: “Inikkankayo iti pagtuladan tapno aramidenyo met ti inaramidko.” (Juan 13:12-17) Nupay dakkel ti autoridad ni Jesus, dina ninamnama nga isu ket mapagserbian. Imbes ketdi, nagserbi iti sabsabali.—Mat. 20:28.

11. Ania ti masursuro ti ulo ti pamilia iti kinapakumbaba nga inyulidan da Jehova ken Jesus?

¹¹ Dagiti masursurotayo. Maipakita ti maysa nga ulo ti pamilia ti kinapakumbaba iti adu a pamay-an. Kas pagarigan, dina namnamaen a perpekto ni baketna ken ti annakda. Denggenna dagiti opinion dagiti miembro ti pamiliana, uray no dida anamongan ti opinionna. Kinuna ni Marley a taga-United States: “Adda dagiti tiempo nga agduma ti opinionmi ken lakayko. Ngem mariknak nga ap-apresiaren ken raraemennak ta damagenna no kua ti makunak sa agpanunot a naimbag sakbay nga agdesision.” Kanayonanna, ti napakumbaba nga asawa a lalaki ket situtulok a mangaramid kadagiti trabaho  iti balay, uray no ibilang dayta dagiti tattao iti lugarda a trabaho dagiti babbai. Mabalin a narigat dayta. Apay? Kinuna ti kabsat nga agnagan Rachel: “Idiay lugarmi, no tumulong ti asawa a lalaki ken baketna nga aginnaw wenno agdalus iti balay, mabalin a pagduaduaan dagiti kaarruba ken kabagianda no ‘malalaki’ met laeng isuna. Mabalin a pagarupenda a dina makontrol ni baketna.” No kaugalian dayta iti lugaryo, laglagipem a binugguan ni Jesus ti saka dagiti adalanna, uray no dayta ket naibilang idi a trabaho ti maysa nga adipen. Maseknan ti nasayaat nga ulo ti pamilia, saan nga iti panunoten ti sabsabali, no di ket iti marikna ti asawa ken annakna. Malaksid iti kinapakumbaba, ania pay a kualidad ti napateg para iti nasayaat nga ulo ti pamilia?

12. Ania ti ar-aramiden da Jehova ken Jesus gapu iti ayat?

¹² Ayat. Amin nga ar-aramiden ni Jehova ket gapu iti ayat. (1 Juan 4:7, 8) Siaayat nga ipapaayna ti naespirituan a kasapulantayo babaen ti naisurat a Saona—ti Biblia—ken ti organisasionna. Ipapaayna ti emosional a kasapulantayo babaen ti panangipasiguradona nga ay-ayatennatayo. Dagiti ngay material a kasapulantayo? ‘Ipapaay ni Jehova ti amin a banag a pagragsakantayo.’ (1 Tim. 6:17) Ilintegnatayo no agkamalitayo, ngem ay-ayatennatayo latta. Gapu iti ayat, impaay ni Jehova ti subbot para kadatayo. Ay-ayatennatayo met unay ni Jesus nga uray la intedna ti biagna para kadatayo. (Juan 3:16; 15:13) Awan ti aniaman a makaisina iti ayat da Jehova ken Jesus kadagidiay matalek kadakuada.—Juan 13:1; Roma 8:35, 38, 39.

13. Apay a napateg nga ipakita ti ulo ti pamilia ti ayat iti pamiliana? (Kitaen met ti kahon a “ Kasano a Magun-od ti Kakaskasar a Lalaki ti Respeto ti Asawana?”)

¹³ Dagiti masursurotayo. Ti amin nga aramiden ti ulo ti pamilia ket gapu koma iti ayat. Apay a nakapatpateg dayta? Imbaga ni apostol Juan: “Ti saan nga agayat iti kabsatna [wenno pamiliana] a nakitana, saanna a mabalin nga ayaten ti Dios a saanna a nakita.” (1 Juan 4:11, 20) Ti lalaki a mangay-ayat iti pamiliana ken kayatna a tuladen da Jehova  ken Jesus ipaayna ti naespirituan, emosional, ken material a kasapulan ti pamiliana. (1 Tim. 5:8) Sanayen ken disiplinaenna ti annakna. Itultuloyna met a sursuruen ti agaramid kadagiti desision a pakaidayawan ni Jehova ken pakagunggonaan ti pamiliana. Saggaysaentayo nga usigen dagita ken kitaentayo no kasano a ti ulo ti pamilia matuladna da Jehova ken Jesus.

14. Kasano nga ipaay ti ulo ti pamilia ti naespirituan a kasapulan ti pamiliana?

¹⁴ Ipaayna ti naespirituan a kasapulan ti pamiliana. Kas panangtulad ni Jesus ken Amana, kanayon a sipapanunot iti panangpennekna iti naespirituan a kasapulan dagiti adalanna. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) Kasta met, ti umuna a prioridad ti ulo ti pamilia ket ti panangipaayna iti naespirituan a kasapulan ti pamiliana. (Deut. 6:6-9) Maaramidna daytoy no siguraduenna a regular a basaen ken adalenda a sangapamiliaan ti Sao ti Dios, umatenderda kadagiti gimong, mangasabada, ken agbalin ken agtalinaedda a gagayyem ni Jehova.

15. Ania ti maysa a pamay-an a maipaay ti ulo ti pamilia ti emosional a kasapulan ti pamiliana?

¹⁵ Ipaayna ti emosional a kasapulan ti pamiliana. Inyebkas ni Jehova ti panagayatna ken Jesus. (Mat. 3:17) Masansan nga impakita ni Jesus ti ayatna kadagiti pasurotna, iti sasao ken ar-aramidna. Inyebkasda met ti panagayatda kenkuana. (Juan 15:9, 12, 13; 21:16) Maipakita met ti ulo ti pamilia nga ay-ayatenna ti asawa ken annakna babaen ti ar-aramidenna, kas iti panangyadalna kadakuada iti Biblia. Masapul met nga ibagana nga ay-ayaten ken ap-apresiarenna ida, ken no maitutop, komendaranna ida iti sanguanan ti sabsabali.—Prov. 31:28, 29.

16. Ania pay ti masapul nga aramiden ti ulo ti pamilia, ken kasano nga agbalin a balanse iti dayta?

¹⁶ Ipaayna ti material a kasapulan ti pamiliana. Impaay ni Jehova dagiti kangrunaan a kasapulan dagiti Israelita uray no dusdusaenna ida gapu iti kinasukirda. (Deut. 2:7; 29:5) Ipapaayna met dagiti kangrunaan a kasapulantayo ita. (Mat. 6:31-33; 7:11) Kasta met ti inaramid ni Jesus; pinakanna dagiti simmurot kenkuana. (Mat. 14:17-20) Pinaimbagna pay ti adu a masakit kadakuada. (Mat. 4:24) Masapul nga ipaay ti ulo ti pamilia ti material a kasapulan ti pamiliana tapno maparagsakna ni Jehova. Ngem masapul nga agbalin a balanse. Saan koma nga ad-adu ti orasna iti trabahona tapno masuportaranna ti pamiliana nga uray la saannan a maasikaso a naimbag ti naespirituan ken emosional a kasapulan ti pamiliana.

17. Ania ti inyulidan da Jehova ken Jesus no iti panangsanay ken panangdisiplinada kadatayo?

¹⁷ Mangipaay iti panangsanay. Sansanayen ken disdisiplinaennatayo ni Jehova ta pampanunotenna ti pagsayaatantayo. (Heb. 12:7-9) Tinulad ni Jesus ni Amana babaen ti siaayat a  panangsanayna kadagiti pasurotna. (Juan 15:14, 15) Prangka ngem nasingpet. (Mat. 20:24-28) Maawatanna nga imperpektotayo isu a nalakatayo nga agkamali.—Mat. 26:41.

18. Ania ti laglagipen ti nasayaat nga ulo ti pamilia?

¹⁸ Ti ulo ti pamilia a mangtultulad kada Jehova ken Jesus laglagipenna nga imperpekto dagiti miembro ti pamiliana. Saanna a “pagungtan iti nakaro” ti asawa wenno dagiti annakna. (Col. 3:19) Imbes ketdi, iyaplikarna ti prinsipio iti Galacia 6:1 ket ikagumaanna a “siaalumamay” nga aturen ida, a laglagipenna nga imperpekto met isuna. Kas ken Jesus, bigbigenna a ti ulidanna ti kasayaatan a pamay-an tapno maisurona ida.—1 Ped. 2:21.

19-20. Kasano a matulad ti ulo ti pamilia da Jehova ken Jesus no agaramid kadagiti desision?

¹⁹ Ikabilanganna ti sabsabali no agaramid iti desision. Agar-aramid ni Jehova kadagiti desision a pagsayaatan ti sabsabali. Kas pagarigan, inkeddengna a parsuaen ti biag, saan a tapno pakagunggonaanna, no di ket gapu ta kayatna met a matagiragsaktayo ti biag. Awan ti nangpilit kenkuana a mangited iti Anakna tapno mapakawan dagiti basoltayo. Situtulok nga impaayna dayta a daton agpaay a pagimbagantayo. Nangaramid met ni Jesus kadagiti desision a kangrunaanna a nagimbagan ti sabsabali. (Roma 15:3) Kas pagarigan, inkeddengna ti saan pay laeng nga aginana tapno maisurona ti adu a tattao.—Mar. 6:31-34.

²⁰ Ammo ti nasayaat nga ulo ti pamilia a ti maysa kadagiti karirigatan a masapul nga aramidenna ket ti panangaramidna kadagiti nainsiriban a desision para iti pamiliana. Ibilangna dayta a serioso a responsabilidad. Saan koma a mangaramid kadagiti desision a di napagpanunotan wenno naibatay laeng iti emosion. Imbes ketdi, agpasanay isuna ken Jehova. * (Prov. 2:6, 7) Iti kasta, pampanunotenna ti pagimbagan ti sabsabali, saan a ti bagina.—Fil. 2:4.

21. Ania ti pagsasaritaantayo iti sumaruno nga artikulo?

²¹ Inikkan ni Jehova dagiti ulo ti pamilia iti napateg a responsabilidad, ket panungsungbatenna ida iti pamay-an a panangitungpalda iti dayta. Ngem no ikagumaan ti asawa a lalaki a tuladen ti ulidan da Jehova ken Jesus, agbalin a nasayaat nga ulo ti pamilia. Ken no aramiden ti asawana ti responsabilidadna, agbalin a naragsak ti panagasawada. Ania ti rumbeng a panangmatmat ti asawa a babai iti kinaulo, ken ania dagiti problema a pakaipasanguanna? Sungbatan ti sumaruno nga artikulo dagita a saludsod.