1. Gin weche kaka mage ma nyalo chocho yo ma dichwo nenogo joode?

INENOGA nade chenro mar wich, kuom ranyisi bedo wi ot? Nitie chwo moko ma tayo joodgi kod nyithindgi ka giluwo mana chike mag ogandagi, kaka ne gipon e utegi, kod gik mamoko ma kamago. Nyaminwa Yanita modak Europe wacho kama: “E alwora ma adakie, ji ochayo mon ahinya, kendo ginenogi mana kaka jotich.” Owadwa Luke ma ni Amerka to wacho kama: “Wuone moko puonjoga yawuotgi ni mon ok onego owuo kama chwo nitie, kendo ni paro ma mon chiwo ok nyal konyo e yo moro amora.” Kata kamano, mano ok e paro ma Jehova diher ni chwo obedgo e wi migawo momigi mar tayo joutegi. (Pim gi Mariko 7:13.) Kare, ere kaka dichwo nyalo puonjore bedo wi ot maber?

2. Ang’o ma wi ot onego ong’e, to nikech ang’o?

² Mondo dichwo obed wi ot maber nyaka okwong ong’e gik ma Jehova dwaro ni otim. Bende, onego ong’e gimomiyo Jehova noketo chenro mar wich, to ahinya-ahinya, kaka onyalo luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu sama otayo joode. Ang’o momiyo dwarore ahinya ni dichwo ong’e weche kaka mago? En nikech Jehova omiyo chwo teko mar tayo joodgi kendo doher ni giti gi tekono e yo maber.​—Luka 12:48b.

3. Ndiko mar 1 Jo-Korintho 11:3 puonjowa ang’o e wi chenro mar wich?

³ Som 1 Jo-Korintho 11:3. Ndikono lero yo ma Jehova ochanogo joge e piny gi polo. Kata obedo ni omiyo jomamoko migepe mag bedo e wi jowetegi, doher ni giti gi migepegigo e yo maber. Jehova e wi gik moko duto. Kata obedo ni omiyo nyithinde migepe mag tayo jomamoko​—gibed malaike kata dhano​—giduto gichiwo dwoko  kuome. (Rumi 14:10; Efe. 3:14, 15) Jehova omiyo Yesu migawo mar bedo wi kanyakla. Kata kamano, onono yo ma Yesu tayogo kanyakla. (1 Kor. 15:27) Bende, Jehova omiyo dichwo migawo mar bedo wi chiege gi nyithinde, kata kamano, Jehova gi Yesu diher ni dichwo ota joode e yo maber.​—1 Pet. 3:7.

4. En ratiro mane ma Jehova gi Yesu nigo?

⁴ Nikech Jehova e wi gik moko duto e piny gi polo, en gi ratiro mar keto chike ma nyithinde onego oluw, kendo neno ni giluwo chikego. (Isa. 33:22) Yesu bende kaka wi kanyakla nigi ratiro mar keto chike ma jo kanyakla onego oluw, kendo neno ni giluwo chikego.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. En ratiro mane ma dichwo ma Jakristo nigo, to en gi tong’ mane?

⁵ Mana kaka Jehova gi Yesu, dichwo ma Jakristo ma nigi joode nigi ratiro mar keto ne joode chike moko monego giluw. (Rumi 7:2; Efe. 6:4) Kata kamano, ratiro ma en-gono nigi tong’. Kuom ranyisi, chike moketogo onego otenre kuom puonj ma ni e Wach Nyasaye. (Nge. 3:5, 6) Bende, dichwo ma wi ot onge gi ratiro mar keto chike ne jomamoko ma ok gin joode. (Rumi 14:4) E wi mano, sama yawuote gi nyige osebedo joma dongo ma giwuok pacho, koro ok gin e bwoye kata obedo ni pod onego bed ni gimiye duong’.​—Mat. 19:5.

6. Ang’o momiyo Jehova noketo chenro mar wich?

⁶ Jehova noketo chenro mar wich nikech ohero nyithinde. Chenrono en mich maber. Chenro mar wich miyo jo Jehova timo gik moko e yo mokuwe kendo mochanore maber. (1 Kor. 14:33, 40) Ka di ne bed ni onge chenro moriere mar wich, di koro jo Jehova ochochni kendo ok gimor. Kuom ranyisi, di koro onge yo mayot mar ng’eyo ni en ng’ano monego ong’ad paro e wach moro, to ng’ano monego one ni wach mong’adno otimore nyaka tung’.

7. Ka luwore gi Jo-Efeso 5:25, 28, be Jehova ne dwaro ni chwo osand mon?

⁷ Ka chenro ma Nyasaye oketo mar wich en gima ber kamano, kara ang’o momiyo mon mang’eny neno ni chwogi sandogi kata tayogi marach? Mano en nikech chwo mang’eny ok ti gi puonj mag Jehova e tayo joodgi, kar mano, giluwo chike kod timbe mag ogandagi. Bende, ginyalo sando mondegi mana ni mondo giwinj ni gin chwo e ot. Kuom ranyisi, dichwo nyalo sando chiege mana mondo ochun chiege omiye luor, kata mondo onyis jomamoko ni en dhako ok ohewe. Onyalo wacho e chunye ni, ‘Kata obedo ni ok anyal chuno chiega mondo ohera, anyalo chune mondo oluora.’ Ka chiege oseluore kamano, to koro otiyo gi mano e chike kaka odwaro. * Chwo ma nigi paro ma kamago kod timbego, miyo mon ok yud luor mowinjore giyudi, kendo gikwedo gima Jehova dwaro ni gitim.​—Som Jo-Efeso 5:25, 28.

8. Ere kaka dichwo nyalo puonjore bedo wi ot maber?

⁸ Dichwo nyalo puonjore bedo wi ot maber ka oluwo ranyisi mar Jehova kod  Yesu. Wane ane kido moko ariyo ma Jehova kod Yesu nigo, kae to wane ane kaka wi ot nyalo nyiso kidogo sama otayo chiege gi nyithinde.

9. Gin yore mage ma Jehova nyisogo ni obolore?

⁹ Bolruok. Jehova e ng’at mariek moloyo ji duto. To e ma pod ochikoga ite ne jotichne sama giwuoyo kode. (Cha. 18:23, 24, 32) Oyie ne joma nie bwoye mondo ochiw pachgi. (1 Ru. 22:19-22) Kata obedo ni Jehova en Nyasaye makare chuth, ok ogen ni wan bende wabiro timo gik moko e yo makare chuth gie sani. Kar mano, otemo mondo okonywa wadhi maber e gik mwatimo kata obedo ni wan dhano morem. (Zab. 113:6, 7) Muma luonge ni ‘jakony.’ (Zab. 27:9; Hib. 13:6) Ruoth Daudi nowacho ni bolruok ma Jehova nobolorego mondo okonye e ma nomiyo otimo gik moko duto ma notimo.​—2 Sa. 22:36.

10. Yesu nonyiso nade ni nobolore?

¹⁰ Ne ane ranyisi mar Yesu. Kata obedo ni ne en Ruodh jopuonjrene, pod noluoko tiendegi. Ang’o momiyo Jehova noneno ni ber mondo oket wechego e Muma? Achiel kuom gik momiyo, en ni nodwaro ni mondo omi wiye udi gi jomamoko ranyisi maber ma ginyalo luwo. Yesu owuon nowacho niya: “Aketonu ranyisi, mondo utim kaka asetimonu.” (Joh. 13:12-17) Kata obedo ni Yesu ne en ruodhgi, ne ok odwar ni gitine, kar mano, en e ma notiyonegi.​—Mat. 20:28.

11. Ang’o ma wi ot nyalo puonjore kuom wach bolruok koluwo ranyisi mar Jehova kod Yesu?

¹¹ Puonj ma wayudo. Nitie yore mang’eny ma wi ot nyalo nyisogo ni obolore. Kuom ranyisi, ok ogen ni chiege gi nyithinde biro timo gik moko e yo makare chuth. Ochiko ite maber ne paro ma joode chiwo kata ka ok oyie gi parogo duto. Nyaminwa Marley modak Amerka wacho niya: “Nitie kinde ma wanyalo bedo gi paro mopogore e weche moko gi chwora, kata kamano, aneno ni ogena kendo omiya luor nikech openjaga pacha ka pok otimo yiero moro amora.” E wi mano, dichwo mobolore, oyie kata mana konyo e tije moko mag ot, kata ka ogandagi okawo tijego kaka mag mon. Mano seche moko ok yotga. Nikech ang’o? Nyaminwa moro ma nyinge Rachel wacho kama:  “Korwa, ka dichwo okonyo chiege e weche mag ot kaka luoko sende kata timo ler, jirende kod wede nenoga ni ok en dichwo, kendo ni dhako oloye.” Ka po ni mano e paro ma ji nigo koru, par ni Yesu noluoko tiende jopuonjrene, kata obedo ni mano ne en tich ma wasumbni e ma nonego obed ni timo. Wi ot maber ok odich gi moro jomamoko, to gima duong’ moketo motelo en moro chiege gi nyithinde. Mopogore gi bolruok, en kido mane machielo ma dwarore ni wi ot obedgo?

12. Hera miyo Jehova gi Yesu timo ang’o?

¹² Hera. Gik moko duto ma Jehova timo, otimo nikech hera. (1 Joh. 4:7, 8) Nikech oherowa, omiyowa chiemb chuny kotiyo gi Muma ma en Wachne kaachiel gi riwruok mar ogandane. Bende, otimo gik ma miyo wabedo gadier ni odewowa. To nade dwarowa mag ringruok? Jehova “chiwonwa gik moko duto e yo mogundho mondo wamorgo.” (1 Tim. 6:17) Sama waboth, orieyowa kendo odhi nyime herowa. Hera bende e ma nomiyo Jehova ochiwonwa misango mar Wuode. Yesu bende oherowa ahinya, to mano e ma nomiyo oyie thonwa. (Joh. 3:16; 15:13) Onge gimoro amora ma nyalo ketho hera ma Jehova gi Yesu oherogo joma omakore kodgi.​—Joh. 13:1; Rumi 8:35, 38, 39.

13. Ang’o momiyo dwarore ni wi ot oher joode? (Ne bende sanduk ma wiye wacho ni “ Ang’o ma Dichwo ma Nyocha e ka Okendo Nyalo Timo Mondo Chiege Omiye Luor?”)

¹³ Puonj ma wayudo. Hera e ma onego ochwal gimoro amora ma wi ot timo. Ang’o momiyo mano en gima duong’? Jaote Johana dwoko kama: “Ng’at ma ok ohero owadgi [kata joode] moseneno gi wang’e ok nyal hero Nyasaye ma pok oneno.” (1 Joh. 4:11, 20) Dichwo mohero joode kendo ma dwaro luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu biro miyo joode chiemb chuny, obiro timo gik ma nyiso ni odewogi, kendo obiro miyogi gige ringruok. (1 Tim. 5:8) Obiro tiego nyithinde  kendo rieyogi. Bende, obiro dhi nyime puonjore mondo ong’e kaka onyalo timo yiero ma miyo Jehova duong’ kendo ma konyo joode. Wane ane moro ka moro kuom wechego mondo wane kaka wi ot nyalo luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu.

14. Ang’o ma wi ot nyalo timo mondo omi joode chiemb chuny?

¹⁴ Miyo joode chiemb chuny. Yesu noluwo ranyisi mar Wuon-gi kuom neno ni joma ne luwe oyudo chiemb chuny moromo. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) E yo ma kamano bende, gima wi ot onego oket motelo en miyo joode chiemb chuny. (Rap. 6:6-9) Otimo mano kuom neno ni en kaachiel gi joode gisomo Wach Nyasaye pile ka pile kendo puonjore maber, gidhi e chokruok, giyalo wach maber, kendo gibedo gi osiep motegno e kindgi gi Jehova.

15. Ang’o ma wi ot nyalo timo mondo onyis ni odewo joode?

¹⁵ Timo gik ma nyiso ni odewo joode. Jehova nowacho ayanga ni nohero Yesu. (Mat. 3:17) Yesu nonyiso ayanga ni nohero jolupne kokalo kuom gik ma notimo kod ma nowacho. Jolupne bende nowacho achiel kachiel ni ne gihere. (Joh. 15:9, 12, 13; 21:16) Dichwo ma en wi ot nyalo nyiso ni ohero chiege gi nyithinde kokalo kuom gik motimo. Kuom ranyisi, onyalo puonjore Muma kanyachiel kodgi. Bende, onego onyisgi achiel kachiel ni oherogi kendo ogenogi, kendo ka nyalore to otim kamano e nyim jomamoko.​—Nge. 31:28, 29.

16. En ang’o machielo ma wi ot nyaka tim, to ere kaka onyalo bedo gi tong’ mowinjore e wachno?

¹⁶ Miyo joode gige ringruok. Jehova nomiyo Jo-Israel gige ringruok kata mana e kinde ma ne okumogi nikech tok teko. (Rap. 2:7; 29:5) E kindewagi bende omiyowa gige ringruok. (Mat. 6:31-33; 7:11) Yesu bende nopidho joma ne luwe. (Mat. 14:17-20) Bende, nochango joma ne tuo. (Mat. 4:24) Mondo wi ot omor Jehova, nyaka omi joode gige ringruok. Kata kamano, onego obed gi tong’ mowinjore. Ok onego osik wiye ahinya e tije mag yuto mi chop kama ok omi joode chiemb chuny, kendo ok otim gik ma nyiso ni odewogi.

17. En ranyisi mane ma Jehova gi Yesu keto e yo ma gitiegogo ji kendo rieyogi?

¹⁷ Tiego joode. Sama Jehova tiegowa kendo rieyowa, otimo mano ka dwache maduong’ en konyowa. (Hib. 12:7-9) Yesu noluwo ranyisi mar Jehova kuom tiego jolupne. (Joh. 15:14, 15) Ne ok oluor rieyogi, kata kamano, notimo kamano e yo mang’won. (Mat. 20:24-28) Ong’eyo ni wan dhano morem kendo wanyaloga kier.​—Mat. 26:41.

18. En ang’o ma wi ot maber onego oket e pache?

 ¹⁸ Wi ot ma luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu ong’eyo ni chiege gi nyithinde gin joma orem. Ok obed gi “mirima mager” kodgi. (Kol. 3:19) Kar mano, otiyo gi puonj ma ni e Jo-Galatia 6:1 kendo otemo ahinya mondo orie joode gi “chuny mamuol,” kong’eyo ni en bende orem. Mana kaka Yesu, ong’eyo ni yo maber moloyo mar puonjo jomoko en ketonegi ranyisi maber.​—1 Pet. 2:21.

19-20. Ere kaka dichwo ma wi ot nyalo luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu sama otimo yiero?

¹⁹ Timo yiero ma kelo ne jomamoko ber. Jehova timoga yiero ma kelo ne jomamoko ber. Kuom ranyisi, ne oyiero mondo omiwa ngima, ok ni mondo en e ma oyud ber, to mondo wan e ma wayud ber kendo wabed mamor. Ne ochiwo Wuode mondo otho ne richowa ma onge ng’ato ang’ata mochune. Notimo mano gi chuny achiel mondo wan e ma wayud ber. Yesu bende ne timoga yiero ma kinde mang’eny ne konyoga jomamoko. (Rumi 15:3) Kuom ranyisi, noyie tuonore thuolo mar yueyo mondo opuonj oganda ma nodhi ire.​—Mar. 6:31-34.

²⁰ Wi ot maber ong’eyo ni achiel kuom gik ma ok yot ahinya timo en timo yiero ma biro konyo joode, kendo okawo migawono mapek ahinya. Otemo ahinya mondo kik omuomre kata timo yiero kaka en e ma odwaro. Kar mano, oyie mondo Jehova e motiege. * (Nge. 2:6, 7) Kuom timo kamano, obiro siko ka oparoga gik ma nyalo konyo jomamoko to ok mana ma konye en owuon.​—Fil. 2:4.

21. Ang’o ma wabiro wuoyoe e sula ma luwo?

²¹ Jehova omiyo wiye udi migawo mapek ahinya, kendo doher ni gitim migawono e yo maber. Kata kamano, ka dichwo man gi joot otemo matek mondo oluw ranyisi mar Jehova gi Yesu, obiro tayo joode e yo maber. To chiege bende korito migape e yo maber, kend margi biro pong’ gi mor. En paro mane ma dhako onego obedgo e wi chenro mar wich, to paro ma kamano nyalo kelone pek mage? Wabiro yudo dwoko mag penjogo e sula ma luwo.