ONTHELE YOKULILONGESWA 5
“Omutwe Womulume o Kilisitu”
“Omutwe Womulume o Kilisitu.” — 1 KOL. 11:3.
OTYIIMBO 12 Siovaa Huku, Omunene
ETYI MATULILONGESA *
1. Ovipuka patyi vipondola okulingisisa omulume okuhatekula nawa omukai wae?
TYINA, wameivi ondaka “onkhalamutwe” okutyi usoka? Vamwe vokuanepa vehole okuyeka okuhongiliyua novituwa noviso vyo potyilongo vakala. Tyina vatekula ovana vavo novakai vavo vatalela kuetyi tyilingwa potyilongo tyavo. Anita ukala ko Europa, wati: “Apa ndyikala ovalume kavesukile-ale novakai. Kuvo ngoti kavesilivilale, vevetekula vala ngovapika.” Tupu Luka ukala ko Estados Unidos, wati: “Kuno ovohe vamwe valongesa ovana vavo ovakuendye okuti, ovakai kavesilivila, tupu vetupu-ale etyi vapopia.” Okuti Huku uhanda ononkhalamutwe mbutekule ngotyo onombunga mbavo? Au. (Tyieleka na Malu. 7:13.) Naina, oñgeni omulume apondola okulilongesa okukala ononkhalamutwe ikahi nawa?
2. Oityi ononkhalamutwe mbombunga vena okunoñgonoka? Iya omokonda yatyi?
2 Opo omulume akale onkhalamutwe ikahi nawa yombunga, wesukisa okunoñgonoka oityi Siovaa ahanda ngwe alinge. Otyikuavo, wesukisa okunoñgonoka omokonda yatyi Siovaa apakelako ononkhalamutwe. Tupu wesukisa okutala oityi apondola okulilongesila ku Siovaa na Sesusi. Omokonda yatyi esukisila okunoñgonoka ovipuka ovio? Omokonda o Siovaa wemuavela otyilinga otyo, tupu uhanda etyilinge nawa. — Luka 12:48b.
OITYI ONKHALAMUTWE?
3. Ngetyi tyipopia 1 Ova Kolindu 11:3, oityi tulilongesila konkhalelo Siovaa aonganeka ombunga yae?
3 Tanga 1 Ova Kolindu 11:3. Ovelesikulu ei ipopia oñgeni Siovaa aonganeka ombunga yae, keulu no pohi. Okukala onkhalamutwe yombunga hakutumina, mahi otyilinga otyinene. Siovaa oe “onkhalamutwe,” yavilapo ku aveho tyilinge onoandyu tyilinge ovanthu. (Loma 14:10; Efe. 3:14, 15) Siovaa waavela Sesusi otyilinga tyokukala onkhalamutwe yewaneno, mahi mekemupula oñgeni ahongolela omawaneno. (1 Kol. 15:27) Tupu Siovaa waavela onkhalamutwe yombunga otyilinga tyokuhongolela ombunga yae. No ngotyo namphila apewa otyilinga otyo, mahi Siovaa na Sesusi mavekemupula oñgeni atekula ombunga yae. — 1 Pet. 3:7.
4. Otyilinga patyi Siovaa na Sesusi vena?
4 Mokonda Siovaa, oe Onkhalamutwe yovana vae, oe uvetolela etyi vapondola okulinga netyi vahapondola okulinga. (Isa. 33:22) Tupu mokonda Sesusi oe onkhalamutwe yewaneno, upopila vana vakalela komutwe vakuavo, etyi vena okulinga netyi vahapondola okulinga. — Gal. 6:2; Kolo. 1:18-20.
5. Otyilinga patyi onkhalamutwe yombunga ena? Iya oityi ahapondola okulinga?
5 Ngetyi Siovaa na Sesusi valinga, tupu onkhalamutwe yombunga oe una okutokola etyi ombunga ilinga. (Loma 7:2; Efe. 6:4) Mahi, etyi onkhalamutwe itokola tyina apa tyihulila. Mongeleka kapondola vala okulinga omatokolo ehelikuatele netyi Ombimbiliya ipopia, mokonda vala onkhalamutwe. (Pro. 3:5, 6) Tupu onkhalamutwe yombunga ityii okuti otyilinga tyayo, okuhongolela ombunga yae, hakuhongolela onombunga ononkhuavo. (Loma 14:4) Iya inkha una omona omukuendye wanepa? Onkhalamutwe yombunga haeko ukatumina meumbo liomona wae. Namphila omona esukisa okutualako okulinga onthilo he, mahi oe mwene uhongolela ombunga yae. — Mat. 19:5.
OMOKONDA YATYI SIOVAA APAKELAKO ONONKHALAMUTWE?
6. Omokonda yatyi Siovaa apakelako ononkhalamutwe?
6 Siovaa wapakako ononkhalamutwe mokonda uhole ovana vae, tyilinge vokeulu tyilinge va pano pohi. Ononkhalamutwe otyiawa aavela ovana vae aveho. Ononkhalamutwe mbukuatesako ombunga ya Siovaa, okuongana nawa, nokukala nombembwa. (1 Kol. 14:33, 40) Ankho Siovaa kapakelo ononkhalamutwe, ñgeno ombunga kaikahi nawa, avahakala nehambu. Tupu ñgeno tyati vala, ou ulinga etyi ahanda, ou ulinga etyi ahanda, tyehesukile-ale olie una okulinga omatoko meumbo.
7. Ngetyi tyipopia Ova Efesu 5:25, 28, Siovaa uhanda ovalume vatekule ñgeni ovakai vavo?
7 Ine Siovaa oe wati omulume una okukala onkhalamutwe yombunga, opo naina, ovalume vamwe vatekulila-tyi onya ovakai vavo? Ovalume vamwe vatekula tupu onya ovakai vavo, omokonda kavalandula etyi Siovaa evepopila. Ovakuavo vatekula ovakai vavo okutalela kovituwa viovanthu vakala navo. Kuvo okutekula onya omukai wae tyimukalesa nawa. Mongeleka ovalume vamwe vasoka okuti, opo ovakai vavo vehevetombe vena okuvetekula onya. Vamwe vati kavapondola okukuluminya omukai wavo okuvehumba, mahi una okumutila owoma. * Ovalume ovo valinga tupu ngotyo, okuhanda okulinga vala etyi vahanda, omukai wae atii vala filuu. Okuti onkhalelo oyo vatekula ovakai vavo yaviuka? Au, mokonda omulume oo, kehole omukai wae tupu kemulingi onthilo. Iya hangotyoko Siovaa ahanda omulume atekule omukai wae. — Tanga Ova Efesu 5:25, 28.
OÑGENI OMULUME APONDOLA OKUKALA ONKHALAMUTWE IKAHI NAWA YOMBUNGA?
8. Oityi tyipondola okukuatesako omulume wokuanepa okukala onkhalamutwe yombunga ukahi nawa?
8 Siovaa na Sesusi ononkhalamutwe mbukahi nawa, iya omulume opo akale onkhalumutwe ikahi nawa yombunga, ovo esukisa okuhetekela. Matutale ovituwa vivali Siovaa na Sesusi vena. Tupu atutale oñgeni onkhalamutwe yombunga nae apondola okukala novituwa ovio, pokutekula omukai wae, novana vae.
9. Oityi tyilekesa okuti Siovaa weliola omutima?
9 Okuliola omutima. Siovaa omunthu omunongo mouye auho, mahi utehelela etyi ovaumbili vae vasoka. (Gên. 18:23, 24, 32) Siovaa uyeka ovanthu atumina vapopie etyi vasoka. (1 Reis 22:19-22) Siovaa utupu onkhali tupu kapengesa, mahi no ngotyo kakevelela onthue tuhapengese mokonda utyii okuti onthue tuvakuankhali. Etyi alinga vala okutukuatesako opo tutyivili okulinga nawa ovilinga vietu. (Sal. 113:6, 7) Ombimbiliya ipopia okuti Siovaa “ukuatesako ovanthu.” (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Ohamba Daviti ankho utyii okuti utyivila tupu okufuisapo ovilinga viae, omokonda ya Siovaa weliola omutima wemukuatesileko. — 2 Sam. 22:36.
10. Oñgeni Sesusi alekesile okuti weliola omutima?
10 Tala ongeleka ya Sesusi. Namphila ankho omulongesi, mahi no ngotyo wakohele onomphai mbovalongwa vae. Omokonda yatyi Siovaa atumina okuhoneka otyipuka otyo, Sesusi alingile? Omokonda Siovaa uhanda ovanthu aveho, nononkhalamutwe mbonombunga mbulandulile popepi etyi Sesusi alingile. Sesusi wati: “Ame nemuhila ongeleka yokuti ngetyi ame nakoha onomphai mbenyi no onwe otyo muna okulinga, okukoha onomphai mba vakuenyi.” (Suau 13:12-17) Tupu namphila Sesusi ankho o tatekulu yovanthu aveho, mahi kakevelele vemuundapela, mwene oe weveundapelele. — Mat. 20:28.
Onkhalamutwe yombunga ulekesa okuti weliola omutima, tyina alinga ovilinga viomeumbo, natyina ikuatesako ombunga okupameka oupanga wavo na Huku. (Tala opalagalafu 11, 13)
11. Oityi onkhalamutwe yombunga apondola okulilongesila ku Siovaa na Sesusi okuliola omutima?
11 Etyi tulilongesilako. Onkhalamutwe yombunga upondola okulekesa okuti weliola omutima mononkhalelo ononyingi. Mongeleka onkhalamutwe yombunga weliola omutima kamahande vala omukai wae, novana vae, valinge vala evi viaviuka. Mahi utehelela nawa evi vapopia namphila pamwe vielikalela netyi ngwe ahanda. Omphange umwe utiwa o Marley, ukala ko Estados Unidos, wati: “Ame nomulume wange pamwe tyiti ou wasoka etyi, ou wasoka etyi. Mahi ndyihambukwa mokonda pamwe omulume wange uyemba umwe kutyi ame nasoka ngatyo tulinga.” Tyihe-otyo vala omulume wokueliola omutima, ulinga ovilinga viomotyivo namphila potyilongo akala tyihalingwa-po. Otyipuka otyo katyapepukile. Omokonda yatyi? Omphange umwe utiwa o Raquel wapopia okuti: “Kotyilongo tyetu ine omulume uvasiwa nomunthele yae ine hamwe onombunga yae ukahi nokukuatesako omukai wae okukomba motyivo, vapopia okuti watopa utuminwa vala nomukai wae.” Tupu ine kotyilongo ukala, omulume okukomba motyivo tyitiwa watopa, hinangela okuti Sesusi wakohele onomphai mbovalongwa vae, otyilinga tyilingwa vala novapika. Onkhalamutwe yombunga ukahi nawa kahande vakuavo vasoke okuti ngwe omunene vali kombunga yae, mahi ulinga ovipuka vihambukiswa omukai wae, novana vae. Tyihekuliola vala omutima otyituwa patyi otyikuavo, onkhalamutwe yombunga ukahi nawa esukisa okukala natyo?
12. Mokonda yoluembia, oityi Siovaa na Sesusi vetulingila?
12 Oluembia. Ovipuka aviho Siovaa alinga, wevilinga mokonda una oluembia. (1 Suau 4:7, 8) Mokonda yoluembia alo, Siovaa wetuavela Ondaka yae Ombimbiliya tupu wetueta meongano liae na tutualeko okukala omapanga ae. Tyina Siovaa etupopila okuti utuhole, tyituhambukiswa. Mahi tupu utuavela ovipuka tuesukisa ngetyi okulia nomuvalo. Tyihe-otyo vala, Ombimbiliya ipopia okuti Siovaa, “utuavela ovipuka aviho vituhambukiswa.” (1 Tim. 6:17) Tyina tuamalingi etyi tyapenga Siovaa utuviyula, mahi kayekepo okukala noluembia no onthue. Otyikuavo Siovaa etuavela mokonda yoluembia lwae, otyilikutila tyeyovo. Iya tupu, mokonda Sesusi utuhole wetavela okunkhia opo etuyovole. (Suau 3:16; 15:13) Natyike tyityilika Siovaa okukala noluembia novanthu ovakuatyili kwe. — Suau 13:1; Loma 8:35, 38, 39.
13. Omokonda yatyi onkhalamutwe yombunga yesukisila okukala noluembia nombunga yae? (Tala okakasa kati “Oityi Omulume Wanepa Pahe Ena Okulinga Opo Omukai Wae Emulinge Onthilo?”)
13 Etyi tulilongesilako. Ovipuka aviho onkhalamutwe yombunga ilinga, una okuvilinga mokonda yoluembia. Omokonda yatyi? Omokonda yetyi apositolu Suau ahoneka okuti: “Una uhehole omukuatate wae [ine ombunga yae], eluete, kapondola okukala nohole na Huku, una ehenemone.” (1 Suau 4:11, 20) Ngotyo onkhalamutwe ihole ombunga yayo, ihetekela Siovaa na Sesusi mononkhalelo ononthatu. Tete ukuatesako ombunga okupameka oupanga wavo na Siovaa. Vali, ulinga ovipuka vihambukiswa ombunga yae. Tatu, woovola okulia nomuvalo pala ombunga yae. (1 Tim. 5:8) Tupu onkhalamutwe ilongesa ovana vae nokuveviyula. Tyihe-otyo vala, onkhalamutwe yesukisa okulinga ononkhono mbokulinga omatokolo ahambukiswa Siovaa, nokukuatesako ombunga yae. Pahe matutale oñgeni onkhalamutwe yombunga ipondola okuhetekela Siovaa na Sesusi mokulinga ovipuka ovio vitatu.
OVIPUKA ONKHALAMUTWE YOMBUNGA ENA OKULINGA
14. Oñgeni onkhalamutwe yombunga ipondola okukuatesako ombunga yae okukala noupanga wapama na Siovaa?
14 Okukuatesako ombunga okupameka oupanga wavo na Huku. Sesusi wahetekelele tate yae, etyi akuatesileko ovalongwa vae okukala noupanga wapama na Tate yae. (Mat. 5:3, 6; Malu. 6:34) Tupu, otyo ononkhalamutwe mbombunga mbesukia okulinga. Tete mbesukisa okukuatesako onombunga mbavo okupameka oupanga wavo na Huku. (Deut. 6:6-9) Utyilinga putyina atanga nokulilongesa apeho Ombimbiliya nombunga yae. Na tyina venda aveho komaliongiyo, nomovilinga viokuivisa, nokuvekuatesako okutualako noupanga wapama na Siovaa.
15. Oityi onkhalamutwe yombunga yesukisa okulinga opo ihambukiswe ombunga yae?
15 Okulinga ovipuka vihambukiswa ombunga yae. Siovaa wapopilile Sesusi okuti umuhole. (Mat. 3:17) Ovipuka Sesusi alingile nevi apopile vilekesa okuti ankho uhole ovalanduli vae. Otyo tyakuatesileko ovalongwa vae okukala noluembia nae. (Suau 15:9, 12, 13; 21:16) Otyipuka tyimwe matyilekesa okuti onkhalamutwe ihole omukai wae novana vae, okulilongesa navo ondaka ya Huku Ombimbiliya. Iya una okupopila omukai wae okuti umuhole aloo umwe tyina vekahi pokati kovanthu. — Pro. 31:28, 29.
Opo ahambukiswe Siovaa onkhalaumtwe yombunga ina okuavela ombunga ovipuka yesukisa (Tala opalagalafu 16)
16. Oityi onkhalamutwe yombunga yesukisa okulinga, iya omokonda yatyi yesukisila okupola pokati?
16 Okuavela okulia nomuvalo ombunga yae. Siovaa waavelele ova Isilayeli ovipuka aviho vesukisa namphila ankho vehemutavela. (Deut. 2:7; 29:5) Na hono utuavela atyiho tuesukisa. (Mat. 6:31-33; 7:11) Na Sesusi nae ankho utekula ovalongwa vae. (Mat. 14:17-20) Atee umwe ankho uhakula vana vavela. (Mat. 4:24) Opo onkhalamutwe ihambukiswe Siovaa ina okuavela okulia nomuvalo vomeumbo liae. Mahi wesukisa okupola pokati. Kapondola vala okulipaa novilinga opo aavele okulia nomuvalo vomeumbo liae, mokonda tyesukisa vali okupameka oupanga wavo na Siovaa nokulinga ovipuka vivehambukiswa.
17. Oñgeni Siovaa na Sesusi vetulongesa nokutuviyula?
17 Okulongesa ombunga. Siovaa utulongesa nokutuviyula mokonda utuhole. (Heb. 12:7-9) Nga Tate yae, Sesusi nae ulongesa vana akalela komutwe noluembia. (Suau 15:14, 15) Sesusi una okankhenda navo. (Mat. 20:24-28) Utyii okuti ovakuankhali iya pamwe vapondola okupengesa. — Mat. 26:41.
18. Oityi onkhalamutwe yombunga ukahi nawa ena okuhinangela apeho?
18 Onkhalamutwe yombunga ihetekela Siovaa na Sesusi tyina ihinangela okuti aveho mombunga ovakuankhali. Onkhalamutwe kaipondola okukala “nonkhongo” nomukai wae novana vae. (Kolo. 3:19) Ina okueendela monondongwa mbuvasiwa momukanda Ova Galata 6:1 mbati una okuviyula “nomapole.” Tupu una ukuhinangela okuti aveho meumbo kumwe nae ovakuankhali. Nga Sesusi una okuhinangela okuti tyikuatesako vali ombunga otyetyi alinga, hatyetyi-ko apopia. — 1 Pet. 2:21.
19-20. Oñgeni onkhalamutwe yombunga, ina okuhetekela Siovaa na Sesusi tyina ilinga omatokolo?
19 Okuliinga omatokolo akuatesako ombunga. Siovaa walinga ovipuka aviho opo ovanthu vahambukwe. Mongeleka wetuavela omuenyo, opo tukale nehambu. Tupu waava Omona wae opo etuyovole konkhali nononkhia. Otyilikutila otyo, opala vala ouwa wetu mokonda ngwe katyimuyovola. Sesusi walingile ovipuka aviho opo akuateseko vakuavo. (Loma 15:3) Mongeleka nthiki imwe Sesusi kalile mokonda ankho una okulongesa ovanthu ovanyingi. — Malu. 6:31-34.
20 Onkhalamutwe yombunga ikahi nawa ina okuhinangela okuti okulingila omatokolo ombunga, otyipuka tyimwe tyalema unene. Onkhalamutwe yesukisa okulityilika okulinga omatokolo okutalela kuetyi muene ahanda. Mahi opo etyivile okulinga omatokolo ekahi nawa wesukisa okulongeswa na Siovaa. * (Pro. 2:6, 7) Una okusoka kuetyi matyikuatesako ombunga ha kwe muene. — Fili. 2:4.
21. Oityi matulilongesa monthele mailandulako?
21 Siovaa waavela onkhalamutwe yombunga otyilinga tyimwe otyinene, mahi mekemupula oñgeni afuisapo otyilinga otyo. Mahi inkha onkhalamutwe uhetekela ongeleka ya Siovaa na Sesusi, makala onkhalamutwe ikahi nawa. Inkha omukai ufuisapo otyilinga tyae, otyinepo tyavo matyikala nehambu. Oñgeni omukai ena okutala otyilinga tyonkhalamutwe yombunga? Iya ovitateka patyi apondola okukala navio? Omapulo oo makumbululwa monthele mailandulako.
OTYIIMBO 16 Hilivikei Jah Mokonda Yomona Wae Omulembulwa
^ pal. 5 Tyina omukuendye amanepe ukala onkhalamutwe yombunga. Monthele ei matulilongesa: Oityi onkhalamutwe? Omokonda yatyi Siovaa apakelako ononkhalamutwe? Oityi ononkhalamutwe mbupondola okulilongesila ku Siovaa na Sesusi? Monthele yavali, matulilongesa oityi omulume wanepa, nomukai wanepwa, vapondola okulilongesila ku Sesusi no konongeleka mbovanthu vapopiwa mo Mbimbiliya. Onthele yatatu mailekesa otyipi otyilinga tyononkhalamutwe mbomewaneno.
^ pal. 7 Ovipuka vimwe vipopiwa momikanda, no movindiu, no moviimbo, visokesa ovanthu okuti katyapengele omulume okutekula onya omukai wae. Tupu momihoko vimwe muna ovituhiwa visokesa okuti, omulume okutekula onya omukai wae, katyapengele.
^ pal. 20 Opo unoñgonoke oñgeni upondola okulinga omatokolo omawa tala onthele yati “Linga Omatokolo Ahambukiswa Huku” ili Momutala Womulavi 15 ya Abril yo 2011, pomafo 13-17.
