NSOLO WA PFUNDZIRO 5
“Nsolo wa Mamuna Onsene Ndi Kristu”
“Nsolo wa mamuna onsene ndi Kristu.”—1 AKOR. 11:3.
NYIMBO 12 Yahova Ndi Mulungu Wankulu
PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *
1. Kodi amuna anango asatsalakana tani akazawo na anawo?
KUNA imwe, pisabvekanji kukhala “nsolo” wa banja? Amuna anango asatsalakana akazawo mwakubverana na misambo yapacisa na njira idakuzwa iwo. Mwacitsandzo, mulongo anacemerwa Yanita wa ku Europa alonga: “Kunakhala ine anthu azinji asanyerezera kuti amuna ndi akufunika kakamwe kupiringana akazi, pontho akazi asafunika kuoniwa ninga anyabasa.” Pontho m’bale anacemerwa Luke wa ku Estados Unidos alonga: “Ababa anango asapfundzisa anawo amuna kuti pinthu pinalonga akazi ndi pyakusowa basa, pontho nee asafunika kubveserwa pinalonga iwo.” Mbwenye Yahova nee asafuna kuti amuna atsalakane akazawo munjira ineyi. (Onanimbo Marko 7:13.) Mphapo mamuna anakwanisa tani kukhala nsolo wadidi wa banja?
2. Nsolo wa banja usafunika kudziwanji, pontho thangwi yanji?
2 Toera kukhala nsolo wadidi wa banja, mamuna asafunika kudziwa pinthu pinafuna Yahova kuna iye. Iye asafunikambo kudziwa mathangwi adacitisa Yahova kupasa basa yakutsogolera anthu anango, pontho asafunika kudziwa kuti anatowezera tani citsandzo ca Yahova na Yezu. Mphapo thangwi yanji misolo ya mabanja isafunika kudziwa pyenepi? Thangwi Yahova aapasa basa ineyi, pontho iye asadikhira kuti iwo acite mwadidi basa idapaswa iwo.—Luka 12:48b.
KUKHALA NSOLO KUSAPHATANIZANJI?
3. Lemba ya 1 Akorinto 11:3 isatipfundzisanji thangwi yakukhala nsolo?
3 Lerini 1 Akorinto 11:3. Lemba ineyi isapangiza njira idakhunganya Yahova anace kudzulu na pa dziko yapantsi. Kukhala nsolo kusaphataniza pinthu piwiri pyakufunika kakamwe: Basa yakutonga na kutawirira pamaso pa Yahova. Mwacitsandzo, Yahova ndi “nsolo” peno ntongi wankulu kakamwe, pontho anace onsene akudzulu na pa dziko yapantsi anadzatawirira pamaso pace. (Aroma 14:10; Aef. 3:14, 15) Yahova apasa Yezu basa yakutsogolera mpingo, pontho Yezu anadzatawirira pamaso pa Yahova munjira inatsalakana iye mpingo. (1 Akor. 15:27) Yahova apasambo mamuna basa yakutsogolera nkazace na anace, pontho mamuna anadzatawirira pamaso pa Yahova na Yezu thangwi ya njira inatsalakana iye banja yace.—1 Ped. 3:7.
4. Yahova na Yezu ali na ufulu upi?
4 Nakuti Yahova ndi Nsolo wa anace akudzulu na pa dziko yapantsi, iye ali na ufulu wakukhazikisa mitemo na kukulumiza anace toera kubvera mitemo ineyi. (Iza. 33:22) Nakuti Yezu ndi nsolo wa mpingo Wacikristu, iye alimbo na ufulu wakukhazikisa mitemo na kukulumiza anthu toera kuibvera.—Agal. 6:2; Akol. 1:18-20.
5. Kodi m’bale wakumanga banja ali na ufulu upi, pontho thangwi yanji ufulu wace uli na madire?
5 Ninga Yahova na Yezu, m’bale wakumanga banja ali na ufulu wakukhazikisa mitemo pabanja pace. (Aroma 7:2; Aef. 6:4) Mbwenye ufulu wace uli na madire. Mwacitsandzo, mitemo inakhazikisa iye isafunika kubverana na midida ya Bhibhlya. (Mis. 3:5, 6) Mbwenye iye nee ali na ufulu wakukhazikisa mitemo kuna anthu akuti nee ndi a pabanja pace. (Aroma 14:4) Kusiyapo pyenepi, ana angakula mbabuluka panyumba, iwo asafunika kupitiriza kulemedza babawo, mbwenye nee asafunikabve kutsogolerwa na mitemo idakhazikisa babawo.—Mat. 19:5.
THANGWI YANJI YAHOVA APASA ANANGO BASA YAKUTSOGOLERA?
6. Thangwi yanji Yahova apasa anango basa yakutsogolera?
6 Yahova apasa anango basa yakutsogolera thangwi asafuna anace. Unoyu ndi muoni wa Yahova. Basa yakutsogolera isacitisa kuti pinthu pyonsene pifambe mwantendere na munjira yadidi kuna ana onsene a Yahova. (1 Akor. 14:33, 40) Yahova mbadakhonda kucita pyenepi, pinthu nee mbipidakhala mwadidi, pontho anace nee mbadakhala akutsandzaya. Mwacitsandzo, mbapidakhala pyakunentsa kudziwa munthu akhafuna kucita pisankhulo pyakumalisa na munthu wakuti mbadatsogolera pisankhulo pyenepi.
7. Mwakubverana na Aefesi 5:25, 28, Yahova asafuna kuti amuna atsalakane tani akazawo?
7 Khala basa yakutsogolera ndi yadidi kuna amuna akumanga banja, thangwi yanji akazi azinji lero nee asatsalakanwa mwadidi na amunawo? Thangwi amuna azinji asasiya kuphatisira midida ya Yahova mbaphatisira misambo yapacisa. Panango iwo asatsalakana akazawo munjira yakuipa toera kukwanirisa pifuno pyawo pyakuipa. Mwacitsandzo, mamuna panango anatsalakana mwakuipa nkazace toera kupangiza kuti iye ndi wakufunika kakamwe, pontho toera kupangiza kuna anango kuti ndiye anatonga. Panango iye ananyerezera kuti nee asafunika kukakamiza nkazace toera anfune, mbwenye anakwanisa kuncitisa kuti an’gope. Pontho iye anakwanisa kuphatisira njira ineyi toera kumuonera nkazace. * Manyerezero na macitiro anewa anakwanisa kucitisa kuti akazi akhonde kulemedzwa kakamwe ninga musafunika iwo, pontho Yahova nee asafuna kuti akazi atsalakanwe munjira ineyi.—Lerini Aefesi 5:25, 28.
MAMUNA ANAKWANISA TANI KUKHALA NSOLO WADIDI WA BANJA?
8. Mamuna anakwanisa tani kukhala nsolo wadidi wa banja?
8 Mamuna anakwanisa kukhala nsolo wadidi wa banja, angatowezera citsandzo ca Yahova na Yezu. Pakutoma tendeni tione makhaliro mawiri anapangiza Yahova na Yezu, buluka penepo tinaona kuti mamuna wakumanga banja anatowezera tani makhaliro anewa pakutsalakana nkazace na anace.
9. Yahova asapangiza tani kuti ndi wakucepeseka?
9 Kucepeseka. Yahova ndi waudziwisi kakamwe kupiringana pyonsene; ngakhale tenepo, iye asabvesera maonero a atumiki ace. (Gen. 18:23, 24, 32) Iye asatawirisambo kuti ale anatonga iye apereke maonero awo. (1 Ama. 22:19-22) Yahova ndi waungwiro, mbwenye iye nee asadikhira kuti ife ticite pinthu mwaungwiro. M’mbuto mwace, iye asaphedza atumiki ace toera antumikire munjira yadidi. (Masal. 113:6, 7) Na thangwi ineyi, Bhibhlya isalonga kuti Yahova ndi “mphedzi” wathu. (Masal. 27:9; Aheb. 13:6) Mambo Dhavidhi alonga kuti akwanisa kucita basa ikulu idapaswa iye basi ene na ciphedzo ca Yahova wakuti ndi wakucepeseka.—2 Sam. 22:36.
10. Yezu apangiza tani kucepeseka?
10 Onani citsandzo ca Yezu. Maseze Yezu akhali Mbuya wa anyakupfundzace, iye atsuka miyendo yawo. Thangwi yanji Yahova acitisa kuti pinthu pyenepi pidacita Yezu pilembwe m’Bhibhlya? Ndi toera anthu onsene atowezere citsandzo cace, kuphatanizambo misolo ya mabanja. Yezu alonga: “Ine ndakupangizani pinafunika imwe kucita, toera imwe mucitembo sawasawa ninga mudakucitirani ine.” (Juwau 13:12-17) Maseze Yezu akhali na cidzo cikulu, iye nee akhadikhira kutumikirwa. M’mbuto mwace, iye akhatumikira anango.—Mat. 20:28.
Mamuna wakumanga banja anapangiza kuti ndi wakucepeseka na waufuni, angaphedzera mabasa a panyumba na kuphedza banja yace toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova (Onani ndima 11, 13)
11. Mamuna wakumanga banja anatowezera tani kucepeseka kwa Yahova na Yezu?
11 Tisapfundzanji? Khala mamuna wakumanga banja ndi wakucepeseka, iye anapangiza pyenepi munjira zakusiyana-siyana. Mwacitsandzo, iye nee asadikhira kuti nkazace na anace acite pinthu ninga anthu aungwiro. Ngakhale kuti anthu a m’banja mwace nee asaphedzera maonero ace, iye asaabvesera. Marley, anakhala ku Estados Unidos alonga: “Ine na mamunanga midzidzi inango tisakhala na maonero akusiyana. Mbwenye ndisaona kuti iye asalemedza maonero anga, thangwi mbadzati kucita cisankhulo asabvundzisa maonero anga, pontho asandibvesera.” Kusiyapo pyenepi, mamuna wakumanga banja wakuti ndi wakucepeseka asaphedzerambo mabasa anango a panyumba, maseze anthu anango alonge kuti mabasa anewa asacitwa na akazi. Kucita pyenepi midzidzi inango pisakhala pyakunentsa. Thangwi yanji? Mulongo m’bodzi anacemerwa Rachel alonga: “Mbuto idabuluka ine, mamuna angaphedza nkazace kutsuka maparato peno kucenesa n’nyumba, mavizinyu na acibale asatoma kupenula khala iye ndi ‘mamuna wandimomwene.’ Iwo asanyerezera kuti iye nee asakwanisa kutonga nkazace.” Khala pyenepi pisacitikambo kunakhala imwe, kumbukani kuti Yezu atsuka miyendo ya anyakupfundzace, ngakhale kuti ineyi ikhaoniwa ninga basa ya mabitcu. Mamuna wakumanga banja wakuti ndi wakucepeseka nee asadzudzumika na pinalonga anango thangwi ya njira inatsalakana iye banja yace, mbwenye asafuna kuti nkazace na anace akhale akutsandzaya. Ndi n’khaliro upi unango wakuti ndi wakufunika kuna nsolo wa banja?
12. Yahova na Yezu asapangiza tani kuti asatifuna?
12 Ufuni. Pyonsene pinacita Yahova pisakulumizwa na ufuni. (1 Juwau 4:7, 8) Iye asapangiza kuti asatifuna, pontho asafuna kuti tikhale axamwali ace mukutipasa pinafuna ife kubulukira m‘Bhibhlya na gulu yace. Pontho iye asatitsalakana toera kupangiza kuti asatifuna. Mphapo ndiye tani pyakufuna pyathu pyakumanungo? Bhibhlya isalonga kuti Yahova “asatipasa mwakudzala manja pinthu pyonsene pinatitsandzayisa.” (1 Tim. 6:17) Tingadodoma, Yahova asatisandika, mbwenye iye nee asasiya kutifuna. Thangwi ya kutifuna, Yahova acita masasanyiro a ciomboli. Yezu apangizambo kuti asatifuna mukupereka umaso wace toera kutipulumusa. (Juwau 3:16; 15:13) Nkhabepo cinthu cinafuna kupingiza Yahova na Yezu toera kufuna anthu akuti ndi akukhulupirika kuna iwo.—Juwau 13:1; Aroma 8:35, 38, 39.
13. Thangwi yanji mamuna wakumanga banja asafunika kupangiza kuti asafuna banja yace? (Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Mamuna Adamala Kwene Kumanga Banja Asafunika Kucitanji Toera Nkazace Amulemedze?”)
13 Tisapfundzanji? Pyonsene pinacita nsolo wa banja pisafunika kukulumizwa na ufuni. Thangwi yanji pyenepi ndi pyakufunika kakamwe? Mpostolo Juwau alonga: “Ule anakhonda kufuna m’bale wace [peno banja yace], anacimwana kufuna Mulungu, wakuti iye nkhabe kumuona.” (1 Juwau 4:11, 20) Mamuna anafuna banja yace, pontho wakuti asafuna kutowezera citsandzo ca Yahova na Yezu asaphedza banja yace toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova, asatsalakana mabvero a banja yace na asatsalakana pyakufuna pyakumanungo pya banja yace. (1 Tim. 5:8) Iye asapfundzisa anace na kuasandika. Kusiyapo pyenepi, iye asacita pisankhulo pyakuti pinapasa mbiri Yahova, pontho pyakuti pinaphedza banja yace. Cincino tendeni tione kuti nsolo wa banja unatowezera tani Yahova na Yezu pakutsalakana banja yace.
NSOLO WA BANJA USAFUNIKA KUCITANJI?
14. Nsolo wa banja unaphedza tani banja yace toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova?
14 Kuphedza banja yace toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. Yezu apangiza kuti akhatowezera Babace, thangwi iye akhaphedza anthu toera apitirize kukhala na cikhulupiro cakuwanga. (Mat. 5:3, 6; Marko 6:34) Munjira ibodzi ene, cinthu cakufunika kakamwe kuna nsolo wa banja ndi kuphedza banja yace toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. (Deut. 6:6-9) Nsolo wa banja usacita pyenepi mukuleri Bhibhlya pabodzi na banja yace, kugumanika pa misonkhano na kumwaza mphangwa zadidi. Pontho pyenepi pisaaphedza toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova.
15. Kodi mamuna wakumanga banja anatsalakana tani mabvero a anthu a pabanja pace?
15 Kutsalakana mabvero a anthu a pabanja pace. Yahova apanga Yezu kuti asanfuna kakamwe. (Mat. 3:17) Yezu apangiza kuti akhafuna atowereri ace kubulukira mu pinthu pikhacita iye na pikhalonga iye. Atowereri ace ampangambo kuti asanfuna. (Juwau 15:9, 12, 13; 21:16) Nsolo wa banja unapangiza kuti usafuna nkazace na anace kubulukira mu pinthu pinacita iye, ninga kupfundza Bhibhlya pabodzi na iwo. Iye anapangizambo pyenepi mukuapanga kuti asaafuna na kuasimba ngakhale pamaso pa anthu anango.—Mis. 31:28, 29.
Toera kukomeresa Yahova, nsolo wa banja usafunika kutsalakana pyakufuna pyakumanungo pya nkazace na anace (Onani ndima 16)
16. Ndi pinthu pipi pinango pisafunika kucita nsolo wa banja, pontho ninji pisafunika iye kucalira?
16 Kutsalakana pyakufuna pyakumanungo pya banja yace. Yahova akhatsalakana pyakufuna pyakumanungo pya Aizraeli ngakhale mu ndzidzi ukhaatcunyusa iye thangwi yakukhonda kubvera. (Deut. 2:7; 29:5) Lero, iye asatsalakanambo pyakufuna pyathu pyakumanungo. (Mat. 6:31-33; 7:11) Mu ndzidzi ukhali Yezu pa dziko yapantsi, iye adyesa anthu akhantowera. (Mat. 14:17-20) Kusiyapo pyenepi, iye atsalakanambo ungumi wawo. (Mat. 4:24) Toera kukomeresa Yahova, nsolo wa banja usafunikambo kutsalakana pyakufuna pyakumanungo pya banja yace. Mbwenye pana pinthu pinango pyakuti iye asafunika kupicalira. Mwacitsandzo, iye nee asafunika kubvunga ndzidzi uzinji na basa yakudziko mbakhonda kutsalakana banja yace mwauzimu.
17. Kodi Yahova na Yezu asatipfundzisa tani, pontho asatisandika tani?
17 Kupfundzisa. Yahova asatipfundzisa, pontho asatisandika thangwi iye asafuna kutiphedza. (Aheb. 12:7-9) Mukutowezera Babace, Yezu asapfundzisambo mwaufuni ale anatonga iye. (Juwau 15:14, 15) Iye asapereka uphungu wamphambvu kakamwe, mbwenye iye asacita pyenepi mwaufuni. (Mat. 20:24-28) Iye asadziwa kuti ndife anthu akusowa ungwiro, pontho midzidzi inango tisadodoma.—Mat. 26:41.
18. Kodi mamuna wakumanga banja asafunika kukumbukanji?
18 Mamuna wakumanga banja anatowezera citsandzo ca Yahova na Yezu asakumbuka kuti nkazace na anace ndi akusowa ungwiro. Na thangwi ineyi, iye nee ‘asaipirwa kakamwe’ na nkazace peno na anace. (Akol. 3:19) M’mbuto mwace, iye asatowezera uphungu unagumanika pa Agalata 6:1, pontho asayesera ‘kuaphedza mwakukhurudzika’ mbakumbuka kuti iyembo ndi wakusowa ungwiro. Ninga Yezu, nsolo wa banja usadziwa kuti njira yadidi yakupfundzisa ndi kubulukira mu pinthu pinacita iye.—1 Ped. 2:21.
19-20. Kodi mamuna wakumanga banja anatowezera tani Yahova na Yezu pakucita pisankhulo?
19 Kucita pisankhulo pyakuti pinaphedza banja. Yahova asacita pisankhulo pyakuti pinaphedza anango. Mwacitsandzo, iye acita umaso tayu basi toera kutsandzayisa iye, mbwenye toera ife tikhalembo akutsandzaya. Pontho nkhabepo munthu adankakamiza toera kupereka Mwanace kuti tikwanise kulekererwa madawo athu. Iye acita pyenepi toera kutiphedza. Yezu akhacitambo pisankhulo pyakuti pikhaphedza anango. (Aroma 15:3) Mwacitsandzo, iye aphatisira ndzidzi wace wakupuma toera kupfundzisa mwinji wa anthu.—Marko 6:31-34.
20 Mamuna wakumanga banja asadziwa kuti ibodzi mwa mabasa akunentsa kakamwe ndi kucita pisankhulo pyakuti pinaphedza banja yace, pontho basa ineyi ndi yakufunika kakamwe kuna iye. Iye asacalira kucita pisankhulo pyakuti nee pinaphedza banja yace, peno pisankhulo pyakuti basi ene pisakomerwa na iye. Kusiyapo pyenepi, iye asanyindira Yahova toera am’phedze kucita pisankhulo pyadidi. * (Mis. 2:6, 7) Munjira ineyi, iye anapangiza kuti asafuna kuphedza banja yace, tayu iye basi.—Afil. 2:4.
21. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?
21 Yahova apasa misolo ya mabanja basa yakunentsa kakamwe, pontho iye asafuna kuti awangisire toera kucita mwadidi basa ineyi. Mbwenye mamuna wakumanga banja angawangisira toera kutowezera citsandzo ca Yahova na Yezu, anakhala nsolo wadidi wa banja. Pontho nkazi angacita mwadidi mabasa ace, banja yawo inakhala yakutsandzaya. Mphapo nkazi asafunika kuona tani mamunace wakuti ndi nsolo wa banja? Ndi pinentso pipi pyakuti nkazi anathimbana napyo? Nsolo unatowera unadzatawira mibvundzo ineyi.
NYIMBO 16 Tinasimba Yahova Thangwi ya Mwanace Wakudzodzwa
^ ndima 5 Mamuna angamanga banja, iye asakhala nsolo wa banja ineyi. Mu nsolo uno, tinaona kuti ndi mabasa api adapereka Yahova kuna anango, thangwi yanji iye acita pyenepi, pontho misolo ya mabanja inapfundzanji kubulukira mu citsandzo ca Yahova na Yezu. Mu nsolo unatowera, tinaona kuti amuna na akazi akumanga banja anapfundzanji kubulukira mu citsandzo ca Yezu na pitsandzo pinango pya m’Bhibhlya. Mu nsolo wacitatu tinaona mabasa anacita abale anatsogolera mu mpingo.
^ ndima 7 Manyerezero akuti ndi pyakutawirika kuna mamuna kutsalakana mwakuipa nkazace ngakhale kum’menya, kazinji kene asapangizwa m’mafilimu, m’masendzekero na m’mabukhu. Na thangwi ineyi, anthu anakwanisa kunyerezera kuti nee ndi pyakuipa kuna mamuna kutsalakana mwakuipa nkazace.
^ ndima 20 Toera kudziwa kuti munacita tani pisankhulo pyadidi, onani nsolo wakuti “Tome Decisões Que Honram A Deus,” mu A Sentinela ya 15 de Abril de 2011, tsa. 13-17.
