1. ¿Bin yuʼun ay ma lek ya yil sfamilia te winike?

¿BIN ya xtal ta awoʼtan te kʼalal ya awaʼiy te kʼopil «jolal ta familia»? Ay winiketik te jaʼ ya stʼunik te skostumbreik, te stsʼumbalik sok te banti talemik ta swenta te bin-utʼil ya yil te yinamik sok te snichʼnabik. Te Yanita jtul ermana te yak ta kuxinel ta Europa, jich ya yal: «Ta jlumal, te ants winiketik jich ya yilik te jaʼ pekʼel skʼoplal te ants te bitʼil te winike, jich kʼoem bitʼil jtul kriada». Te ermano Luke te kuxinem ta Estados Unidos jich ya yal: «Ay meʼil tatiletik ya snojptes te snichʼnabik te maʼyuk skʼoplal te bin ya yalik te antsetike, jich yuʼun te winiketik ma skʼan ya yichʼik ta wenta te bin ya yalike». Pero te Jehová ma skʼan te jichuk ya yil te yinam te winiketike (paja sok Marcos 7:13). ¿Bin-utʼil jtul winik jaʼ lekil jolal ya xkʼot ta sfamilia?

2. ¿Bin ya skʼan ya xkʼot ta yoʼtan te jolal ta familia, sok bin yuʼun?

² Yuʼun ay machʼa lekil jolal ya xkʼot ta familia, ya skʼan ya xkʼot ta yoʼtan te bin ya xkʼanbot yuʼun Jehová te ya spase. Jaʼnix jich ya skʼan ya snaʼ bin yuʼun te Jehová la yakʼ te ay machʼa ya xwentainwan sok bin-utʼil ya skʼan ya skʼayinbey stalel te Jehová sok te Jesús. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te yakuk xkʼot ta yoʼtan te winike?, melel akʼbil yaʼtelik yuʼun Jehová te jolaletik ta familia sok ya skʼan te lekuk ya spasike (Luc. 12:48).

3. ¿Bin ya snojptesotik te 1 Corintios 11:3 ta swenta te machʼa ya xwentainwan?

³ Kʼopona 1 Corintios 11:3. Te bersikulo ini ya yakʼ ta ilel te bin-utʼil te Jehová schajpanoj ta lek te sfamilia ta chʼulchan sok ta Balumilal. Ay cheb skʼoplal te bin smakoj te wentainwaneje: te yichʼel te aʼtelil sok te bin-utʼil ta pasele. Te Jehová jaʼ «te jolal» o te machʼa ya xwentainwan. Jich yuʼun spisil te yal snichʼnab jich bitʼil te chʼul-abatetik sok te ants winiketik,  ay ta jwentatik schʼuunbeyel te skʼope (Rom. 14:10; Efes. 3:14, 15). Te Jehová jaʼ yakʼojbey swentain Jesús te kongregasion, pero te Jesús jaʼ ay ta swenta yakʼel ta stojol Jehová te bin-utʼil ya yilotik (1 Cor. 15:27). Te Jehová jaʼnix jich yakʼbeyoj yaʼtel te winik ta stojol te yinam sok te snichʼnab, pero te mamalalil jaʼ ay ta swenta yakʼel ta stojol Jehová sok ta stojol te Jesús te bin-utʼil ya yil te sfamiliae (1 Ped. 3:7).

4. ¿Bin ya spas te Jehová sok te Jesús?

⁴ Te Jehová jaʼ jolal yuʼun sfamilia ta chʼulchan sok ta Balumilal, jaʼ yuʼun jaʼ ya yal te bintik ya skʼan ya spasik te yal snichʼnab sok te yakuk skʼotesik ta pasele (Is. 33:22). Te Jesús jaʼ te jolal ta kongregasion sok jaʼ ay ta swenta yalel te bin ya skʼan ya spasik sok te yakuk skʼotesik ta pasele (Gál. 6:2; Col. 1:18-20).

5. ¿Bin ay ta swenta spasel te jolal ta familia, sok bin-a te ma xjuʼ ya spase?

⁵ Jich bitʼil te Jehová sok te Jesús, te jolal yuʼun familia jaʼ ay ta swenta stael ta nopel te bin ya spas sok te sfamilia (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Manchukme jich-abi, maʼyuk ta swenta yalel spisil te bin ya yichʼ pasel. Jich bitʼil te bin ya yale, ya skʼan te lokʼemuk ta Biblia (Prov. 3:5, 6). Jaʼnix jich te jolal ta jun familia ma skʼan ya schikʼ sba ta yalel te bin ya skʼan ya spas yan familia (Rom. 14:4). Kʼalal ya schʼi te snichʼnab sok te stukel ya swentainikix sbaik, ayto skʼoplal ta yoʼtan, pero maʼyukix ta swenta yalel te bin ya skʼan ya spasike (Mat. 19:5).

6. ¿Bin yuʼun te Jehová la yakʼ te ay machʼa ya xwentainwan?

⁶ Te machʼatik ya xwentainwanik, jaʼ jun majtanil akʼbilik yuʼun te Jehová. Jaʼ yuʼun ta sfamilia te Jehová ay lamalkʼinal sok leknax chajpanbil (1 Cor. 14:33, 40). Te manchuk ma naʼbiluk te machʼa ya xwentainwane, maʼyuk bin lek, maʼyuk tseʼel oʼtanil sok maʼyuk machʼa ya sta ta nopel te bin ya yichʼ pasel te jichuke.

7. Jich bitʼil ya yal Efesios 5:25, 28, ¿bin-utʼil ya skʼan Jehová ya yil yinam te winike?

⁷ Teme kʼax lek la yakʼ Dios te bitʼil ay machʼa ya xwentainwane, ¿bin yuʼun-nix-a te bayal antsetik kʼax tenbil sok utsʼinbil ya yaʼiy sbaik yuʼun te smamalalik? Jaʼ ta swenta te bayal winiketik maba ya spasik te bin ya yal te Jehová ta swenta te sfamiliaik. Jaʼ ya skʼanik spasel te kostumbreetik sok te bin kʼayemik ta spasel ta slumalik. Jaʼnix jich yaniwan yutsʼin te yinamik yuʼun-nax ya spasik te bin ya skʼan yoʼtanike. Jun ejemplo, jtul winik maniwan lek ya yil te yinam yuʼun mukʼ skʼoplal ya skuy sba o yuʼun ya yakʼbey yil te yantik te mero winik ya skuy sbae. Yaniwan snop, manchukme ma suj te yinam yuʼun kʼux ya x-aʼiyot, yaniwan xjuʼ te ay bin ya spas yuʼun ya xiʼot yuʼune. Ay machʼatik ya stuuntesik te xiwel-abi yuʼun ya spasik te bin ya skʼan yoʼtanik. * Te pensaril-abi sok te bin ya spasike, ya spejkʼanbey skʼoplal te antsetik sok ma x-akʼot ta ichʼel ta mukʼ yuʼun. Jaʼnix jich skontrainoj ta jkʼaxel te bin ya skʼan te Jehová (kʼopona Efesios 5:25, 28).

8. ¿Bin-utʼil jtul winik lekil jolal ya xkʼot ta sfamilia?

⁸ Jtul winik lekil jolal ya xkʼot ta sfamilia teme ya stʼunbey stalel te Jehová sok te Jesús te bitʼil ya xwentainwanik. Kilbeytik skʼoplal cheb talelil te yakʼojik ta ilel te Jehová sok te Jesús sok te bin-utʼil te jolaletik  ta familia ya yakʼik ta ilel ta stojol te yinam sok te snichʼnab.

9. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te Jehová te pekʼel yoʼtane?

⁹ Te pekʼel oʼtanil. Te Jehová jaʼ te machʼa kʼax bayal spʼijil. Manchukme jich-abi, ya yaʼiy te bin ya yal te j-abatetik yuʼun (Gén. 18:23, 24, 32). Jaʼnix jich te machʼatik ya swentain, ya sjojkʼoybey te bin ya snopike (1 Rey. 22:19-22). Manchukme toj stukel te Jehová ma smaliy te tojukotik-euke. Te bin ya spase jaʼ te ya skoltay te j-abatetik yuʼun manchukme ma tojik swenta lek ya xbajt te skuxlejalik (Sal. 113:6, 7). Ta Biblia te David jich la yalbey te Jehová: «Haʼat jcoltaywanejat cuʼun» (Sal. 27:9; Heb. 13:6). Snaʼoj ta lek te spisil te bin juʼ yuʼun spasel, jaʼ ta swenta te pekʼel yoʼtan te Jehová sok te koltayote (2 Sam. 22:36).

10. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jesús te pekʼel yoʼtane?

¹⁰ Kiltik te ejemplo yuʼun te Jesús. Manchukme jaʼ Maestro sok Ajwalil yuʼunik te Jesuse, la spoktiklanbey yok te jnopojeletik yuʼune. ¿Bin yuʼun te Jehová la yakʼ jilel ta tsʼibayel ta Biblia te bin la spase? Yuʼun ya skʼan te pekʼeluk koʼtantik ta jpisiltik, tey ochem skʼoplal-a te jolaletik ta familia. Te Jesús jich la yal: «La jcaʼbeyex awilic scuenta yuʼun ha nix hich yac apasic te bin la jpasbeyexe» (Juan 13:12-17). Manchukme mukʼ yaʼtel te Jesús, jaʼ abatin ta stojol te yantik, ma jaʼuk te abatinik ta stojole (Mat. 20:28).

11. ¿Bin ya xnojptesotik te jolaletik ta familia te ejemplo yuʼun te Jehová sok te Jesús te pekʼel yoʼtanike?

¹¹ ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Jtul jolal ta familia bayal te bitʼil ya yakʼ ta ilel pekʼel oʼtanil. Jun ejemplo, ma smaliy te toj te yinam sok te snichʼnabe. Ya schʼam yaʼiy te bin ya yal te sfamilia manchukme ma akuerdo ay-a. Te Marley te ay ta kuxinel ta Estados Unidos, jich ya yal: «Ay ma pajaluk te bin ya jnop sok te jmamalale, pero ya kaʼiy te ay jkʼoplal ta yoʼtan, melel spisil-ora ya sjojkʼoybon te bin ya jnop sok ya yichʼ ta wenta te kʼalal ay bin ya sta ta nopel spasel». Jaʼ nix jich jtul winik te pekʼel yoʼtane, ya spas te aʼtelil ta yutil na manchukme ta slumal ya yalik te jaʼ yaʼtel antsetik. Wokol ta pasel-abi, ¿bin yuʼun? Jtul ermana te Rachel sbiil jich ya yal: «Tey ta jlumale, teme jtul winik ya skoltay te yinam ta spokel te  plato o ta smesel o skusel te nae, te spatxujk sok te sfamilia ya skuyik te ma mero winikuke. Yaniwan skuyik te ya xpasot ta mantal yuʼun te yiname». Teme jich ya snop te ants winiketik te banti ayat ta kuxinele, juluk ta awoʼtan te la spokbey yok te jnopojeletik te Jesús, manchukme bayal ya yalik te jaʼ aʼtelil yuʼun te mosoetik. Jtul lekil jolal ta familia ma jaʼuk ya smel yoʼtan te lekuk ya x-ilot yuʼun te yantike, jaʼ ya smel yoʼtan te lekuk ay te sfamiliae. Ma jaʼuknax te pekʼel oʼtanil, kiltik yan talelil te ya skʼan te ayuk yuʼunik te jolaletik ta familia.

12. ¿Bin ya spas te Jehová sok te Jesús ta swenta skʼuxul yoʼtanik?

¹² Te kʼuxul oʼtanil. Spisil te bin ya spas te Jehová ya spas sok skʼuxul yoʼtan (1 Juan 4:7, 8). Sok skʼuxul yoʼtan ya yakʼbotik te bin ya xtuun kuʼuntik ta swenta te schʼuunel koʼtantik, ta swenta te sKʼop sok te organisasion yuʼune. Ya skoltayotik swenta leknax ya kaʼiy jbatik, melel ya yalbotik te kʼuxotik ta yoʼtane. Te Jehová ya yalbotik «te cʼax bayel bin ya yaʼbotic spisil yuʼun ya jmulantic» (1 Tim. 6:17). Kʼalal ay banti ya xchʼayotik ya stojobtesotik, pero ma skʼan ya yal te ma kʼuxotikix ta yoʼtane. Ta swenta te skʼuxul yoʼtan te Jehová la yakʼ te sNichʼan yuʼun ya skoltayotik. Jaʼnix jich te Jesús kʼax kʼuxotik ta yoʼtan, jaʼ yuʼun la yakʼ skuxlejal ta jtojoltik (Juan 3:16; 15:13). Maʼyuk bin ya slajinbey te skʼuxul yoʼtan te Jehová sok te Jesús ta stojol te machʼatik jun yoʼtanike (Juan 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya yakʼ ta ilel kʼuxul oʼtanil te jolal ta familia? (Ilawil te rekuadro « ¿Bintik ya xjuʼ ya spas te winik te nujpunelto yuʼun ya x-ichʼot ta mukʼ yuʼun te yinam?»).

¹³ ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Spisil te bin ya spas jtul jolal ta familia ya skʼan ya spas sok skʼuxul yoʼtan. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal? Te jpuk-kʼop Juan jich la yal: «Te machʼa ma ba cʼux ta yoʼtan te yermano [o te sfamilia] te yilbeyej sit, ¿bin utʼil cʼan cʼuxuc ta yoʼtan te Dios te ma ba yilbeyej sit stuquel?» (1 Juan 4:11, 20). Jtul winik te kʼux ta yoʼtan te sfamilia sok ya stʼunbey stalel te Jehová sok te Jesús, ya yakʼbey te bin ya xtuun yuʼun ta swenta schʼuunel  yoʼtanik, te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik sok te bin ya xtuun yuʼun te sfamiliaik (1 Tim. 5:8). Ya snojptes sok ya stojobtes te snichʼnabe. Jaʼnix jich ya xpʼijub bael ta swenta te bin ya sta ta nopel spasel, te ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te Jehová sok ya sta slekilal te sfamiliae. Ta ora ini ya kiltik bitʼil te jolal ta familia ya stʼun te ejemplo yuʼun te Jehová sok te Jesús.

14. ¿Bin-utʼil ya xkoltaywan te jolal yuʼun tulanuk schʼuunel yoʼtan te sfamilia?

¹⁴ Ya yil te tulanuk schʼuunel yoʼtan te sfamilia. Jich bitʼil te sTat te Jesús la skʼan te tulanuk schʼuunel yoʼtan te jnopojeletik (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34). Jaʼnix jich te jolal ta familia mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te tulanuk schʼuunel yoʼtan te machʼatik ay yuʼune (Deut. 6:6-9). Jaʼ yuʼun ya spas tulan yuʼun ya skʼoponik sok ya snopik te Biblia sok te sfamilia, te ya xbajtik ta tsoblej, te ya scholik skʼop Dios sok te ya yamigoinikxan te Jehová.

15. ¿Bin-utʼil jtul jolal ya yakʼ ta ilel te kʼux ta yoʼtan te sfamiliae?

¹⁵ Ya yakʼbey yil te kʼux ta yoʼtan te sfamilia. Te Jehová la yal ta stojol yantik te kʼux ta yoʼtan te Jesuse (Mat. 3:17). Ta swenta te bin la spas sok te bin la yal te Jesús, la yakʼ ta ilel te kʼux ta yoʼtan te jnopojeletike. Jaʼnix jich la yalbeyik te Jesús te kʼux ta yoʼtanike (Juan 15:9, 12, 13; 21:16). Ta swenta te bin ya spas te jolal ta familia, ya yakʼ ta ilel te kʼux ta yoʼtan te yinam sok te snichʼnab, jich bitʼil te kʼalal ya snopik te Bibliae. Jaʼnix jich ya yaltiklanbey te kʼux ta yoʼtan sok te ay skʼoplalik ta yoʼtan sok te kʼalal snujpʼ ya yile, ya yutsilkʼoptay te kʼalal jokinbil yuʼun te yantik (Prov. 31:28, 29).

16. 1) ¿Binxan ya skʼan ya spas te jolal ta familia? 2) ¿Bin-a te ma skʼan ya xbajt ta yoʼtan spasel?

¹⁶ Te ya yakʼbey te bintik ya xtuun yuʼun te sfamilia. Te Jehová maʼyuk bin-ora la skom sba ta yakʼbeyel te bintik ya xtuun yuʼun te israeletik, manchukme la skʼaxuntayik kʼop (Deut. 2:7; 29:5). Jaʼnix jich ta ora ini, ya yakʼbey te j-abatetik yuʼun te bintik ya xtuun yuʼunike (Mat. 6:31-33; 7:11). Jaʼnix jich te Jesús la smakʼlin te jnopojeletik sok la slekubteslan te kʼalal ayik ta chamel (Mat. 4:24; 14:17-20). Swenta lek ya x-ilot yuʼun Jehová te jolal ta familia, ya skʼan ya yakʼbey te bintik ya xtuun yuʼun te machʼatik ay yuʼune. Pero ma skʼan ya xbajt ta yoʼtan te yaʼtel te jich maba ya skanantaybeyix schʼuunel yoʼtan te sfamilia sok te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik.

17. ¿Bin-utʼil ya yakʼbotik tojobtesel te Jehová sok te Jesús?

¹⁷ Ya yakʼ tojobtesel. Te Jehová ya stojobtesotik swenta lek ya xbajt te jkuxlejaltik (Heb. 12:7-9). Jaʼnix jich te Jesús la stojobtes sok yutsil yoʼtan te machʼatik ay ta swentae (Juan 15:14, 15). Jamal ya xkʼopoj te kʼalal ya xtojobteswan, pero ya spas sok yutsil  yoʼtan (Mat. 20:24-28). Ya snaʼ te jmulawilotik sok te ay banti ya xchʼayotike (Mat. 26:41).

18. ¿Bin ya skʼan ay ta yoʼtan jtul jolal ta familia?

¹⁸ Te jolal ta familia te ya stʼunbey stalel te Jehová sok te Jesús, spisil-ora ay ta yoʼtan te maba toj te yinam sok te snichʼnab, jaʼ yuʼun maba ya x-ilin o ya xkʼajkʼub ta stojolik (Col. 3:19). Jaʼ ya spas te bin ya yal Gálatas 6:1 te ya xtojobteswan sok slamalil yoʼtan sok te manchuk ya xchʼay ta yoʼtan te jmulawil-euke. Jich bitʼil la spas te Jesús, ya snaʼ te jaʼ lek ya xnojpteswan sok te ejemplo yuʼune (1 Ped. 2:21).

19, 20. Te kʼalal ay bin ya sta ta nopel spasel te jolal ta familia, ¿bin-utʼil ya stʼunbey stalel te Jehová sok te Jesús?

¹⁹ Ya sta ta nopel spasel te bin lek ta stojol te sfamilia. Kʼalal ay bin ya sta ta nopel spasel te Jehová, jaʼ ya spas te bin lek ta stojol te yantik. Jich bitʼil te kʼalal la spasotik, ma yuʼunuk jaʼ ya sta slekilal-a, jaʼ ya skʼan te yakuk jmulantik te kuxinele. Jaʼnix jich te kʼalal la stikun tal te sNichʼan yuʼun ya xlaj ta jtojoltik, maʼyuk machʼa sujot yuʼun. Jich la spas yuʼun ya skoltayotik. Jaʼnix jich te Jesús te kʼalal ay bin ya sta ta nopel spasel, jaʼ ya sta ta ilel te bin ya xkoltayot te yantik (Rom. 15:3). Jun ejemplo jaʼ te kʼalal lujben la yaʼiy sba-ae, maba la skux yoʼtan swenta ya snojpteslan te ants winiketike (Mar. 6:31-34).

²⁰ Jun te bin wokol ya yaʼiy spasel te jolal ta familia, jaʼ te ya snop ta lek te bin ya spas swenta ya sta slekilal te sfamilia. Mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te bin ay ta swentae. Ya spas tulan te ayuk swentail sok te ma animaltik ya sta ta nopel te bin ya spase. Ya yakʼ sba ta nojptesel yuʼun te Jehová yuʼun jaʼ ya spas te bin lek ta stojol te yantik, ma jaʼuk te bin ya skʼan yoʼtan stukel (Prov. 2:6, 7; Filip. 2:4). *

21. ¿Bin ya kiltik ta yan artikulo?

²¹ Te Jehová yakʼbeyoj tulan yaʼtel te jolaletik ta familia, sok ta patil ya yichʼtiklan ta kʼop ta swenta te bitʼil la spas te yaʼtelike. Teme ya spas tulan te mamalalil ta stʼunel te ejemplo yuʼun te Jehová sok te Jesús, lekil jolal ta familia ya xkʼot. Teme ya spas te bin ay ta swenta te yiname, tseʼel yoʼtan ta snujpunelik. Te inamil, ¿bin-utʼil ya skʼan ya yil te yaʼtel yichʼoj te smamalal sok binwan tulan ya yaʼiy spasel? Ya kiltik ta yan artikulo.