1. Nḓila ine munna a fara ngayo mufumakadzi wawe na vhana vhawe i nga ṱuṱuwedzwa nga mini?

U VHA ṱhoho zwi amba mini kha inwi? Vhaṅwe vhanna vha tendela mvelele kana nḓila ye vha aluswa ngayo i tshi ṱuṱuwedza nḓila ine vha fara ngayo vhafumakadzi na vhana vhavho. Ṱhogomelani zwe muṅwe wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Yanita ane a dzula ngei Yuropa a zwi amba, o ri: “Hune nda dzula hone, vhathu vhanzhi vha tenda uri vhafumakadzi a si vha ndeme kha vhanna nahone vha tea u dzhiiwa vhe vhashumi.” Muṅwe wahashu wa tshinnani ane a pfi Luke ane a dzula ngei Amerika o ri: “Vhaṅwe vhokhotsi vha gudisa vharwa vhavho uri zwine vhafumakadzi vha zwi amba a si zwa ndeme nahone a vho ngo fanela u thetsheleswa.” Naho zwo ralo, Yehova ha ṱoḓi vhanna vha tshi fara vhafumakadzi vhavho nga yeneyo nḓila. (Vhambedzani Marko 7:13.) Fhedzi munna a nga guda hani u vha ṱhoho ya muṱa yavhuḓi?

2. Ṱhoho ya muṱa i fanela u pfesesa mini nahone ndi ngani?

² Ṱhoho ya muṱa i fanela u thoma ya pfesesa uri Yehova u ṱoḓa mini khayo uri i kone u vha ṱhoho ya muṱa yavhuḓi. U tea u dovha a pfesesa uri ndi ngani Yehova o ita uri hu vhe na ṱhoho, na uri a nga edzisa hani tsumbo ye Yehova na Yesu vha i vhea. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri munna a ḓivhe zwenezwi? Ndi ngauri Yehova o ṋea vhanna vhuḓifhinduleli ha uri vha vhe ṱhoho nahone u lavhelela uri vha ite zwenezwo nga nḓila yavhuḓi.—Luka 12:48b.

3. Ri guda mini nga ha u vha ṱhoho kha 1 Vhakorinta 11:3?

³ Vhalani 1 Vhakorinta 11:3. Heyi ndimana i ṱalutshedza nḓila ye Yehova a dzudzanya muṱa wawe ngei ṱaḓulu na fhano kha ḽifhasi. U vha ṱhoho zwi katela zwithu zwivhili zwa ndeme, zwine zwa vha u vha na maanḓa na vhuḓifhinduleli. Samusi Yehova  e ṱhoho nahone e na maanḓa, vhana vhawe vhoṱhe vhane vha vha kha ḽifhasi na vharuṅwa ngei ṱaḓulu vha ḓo ḓifhindulela khae. (Vharoma 14:10; Vhaef. 3:14, 15) Yehova o ṋea Yesu vhuḓifhinduleli ha uri a vhe ṱhoho ya tshivhidzo nahone u ḓo ḓifhindulela kha Yehova nga nḓila ine a ri fara ngayo. (1 Vhakor. 15:27) Yehova o ṋea vhanna vhuḓifhinduleli ha uri vha vhe ṱhoho dza vhafumakadzi vhavho na vhana, fhedzi vhanna vha ḓo ḓifhindulela kha Yehova na Yesu nga nḓila ine vha fara ngayo miṱa yavho.—1 Pet. 3:7.

4. Yehova na Yesu vha na maanḓa a u ita mini?

⁴ Samusi Yehova e Ṱhoho ya vhoṱhe vha re fhano kha ḽifhasi na ngei ṱaḓulu, u na maanḓa a u vhea milayo ya nḓila ine vhana vhawe vha fanela u ḓifara ngayo na u ita vhungoho ha uri yeneyo milayo i a tevhedzwa. (Yes. 33:22) Samusi Yesu e ṱhoho ya tshivhidzo, u na maanḓa a u vhea milayo na u ita vhungoho ha uri yeneyo milayo i a tevhedzwa.—Vhagal. 6:2; Vhakol. 1:18-20.

5. Ṱhoho ya muṱa i na maanḓa afhio nahone eneo maanḓa a na mikano ifhio?

⁵ Ṱhoho dza miṱa dzi na maanḓa a u dzhia phetho miṱani yadzo u fana na Yehova na Yesu. (Vharoma 7:2; Vhaef. 6:4) Naho zwo ralo, maanḓa a ṱhoho ya muṱa a na mikano. Sa tsumbo, milayo yawe i fanela u vha yo thewa Ipfini ḽa Mudzimu. (Mir. 3:5, 6) Ṱhoho ya muṱa a i na maanḓa a u vhetshela milayo vhathu vhane vha si vhe miraḓo ya muṱa wayo. (Vharoma 14:4) Musi vhana vhawe vha si tsha dzula hayani, vha bvela phanḓa vha tshi ṱhonifha khotsi avho, fhedzi a vha tsha vha fhasi ha vhuṱoho hawe.—Mat. 19:5.

6. Ndi ngani Yehova o ita nzudzanyo ya uri hu vhe na ṱhoho?

⁶ Yehova o ita uri hu vhe na ṱhoho ngauri u funa muṱa wawe. Nzudzanyo ya uri hu vhe na ṱhoho ndi tshifhiwa tshi bvaho kha Mudzimu. Musi hu na ṱhoho, zwi ita uri zwithu muṱani wa Yehova zwi tshimbile nga mulalo na nga nḓila yo dzudzanyeaho. (1 Vhakor. 14:33, 40) Arali ho vha hu si na ṱhoho, muṱa wa Yehova wo vha u tshi ḓo vha u songo dzudzanyea nahone u songo takala. Sa tsumbo, ro vha ri sa ḓo ḓivha uri ndi nnyi ane a fanela u dzhia phetho na uri ndi nnyi ane a tea u ranga phanḓa kha u ita zwe zwa phethwa.

7. U ya nga Vhaefesa 5:25, 28, naa Yehova o vha a tshi khou ṱoḓa vhanna vha tshi tsikeledza vhafumakadzi vhavho?

⁷ Arali nzudzanyo ya Mudzimu ya uri hu vhe na ṱhoho muṱani i yavhuḓi, ndi ngani vhafumakadzi vhanzhi vha tshi pfa u nga vha khou tsikeledzwa kana u sa farwa zwavhuḓi nga vhanna vhavho? Vha ḓipfa nga yeneyi nḓila ngauri vhanna vhanzhi a vha tevhedzi zwine Bivhili ya zwi amba nga ha muṱa, fhedzi vha ita zwine mvelele yavho kana mikhuvha ya hune vha dzula hone ya zwi amba. Vha nga ita na u tambudza vhafumakadzi vhavho u itela uri vhone vhaṋe vha ḓipfe vho takala. Sa tsumbo, munna a nga tsikeledza mufumakadzi wawe u itela uri a ḓipfe e wa ndeme kana u sumbedza uri u munna vhukuma. A nga humbula uri ndi ngoho uri a nga si kone u kombetshedza mufumakadzi wawe uri a mu fune, fhedzi a nga ita uri a mu ofhe. A nga shumisa zwenezwo u itela u mu tsikeledza. * Vhanna vhane vha humbula nga yeneyi nḓila na u ita zwithu nga yeneyi nḓila vha vha vha tshi khou khakha. A vha ṱhonifhi vhafumakadzi nga nḓila ine vha tea u vha ṱhonifha ngayo nahone zwine vha khou zwi ita zwo fhambana vhukuma na zwine Yehova a ṱoḓa vha tshi zwi ita.—Vhalani Vhaefesa 5:25, 28.

8. Munna a nga guda hani u vha ṱhoho yavhuḓi ya muṱa?

⁸ Munna a nga guda nḓila yavhuḓi ya u vha ṱhoho nga u edzisa nḓila ine Yehova na Yesu vha shumisa ngayo maanḓa avho. Kha ri ambe nga ha zwithu zwivhili zwine Yehova na Yesu vha zwi sumbedza nahone ri vhone uri ṱhoho ya muṱa i nga zwi sumbedza hani kha mufumakadzi na vhana vhayo.

9. Yehova u sumbedza hani uri u a ḓiṱukufhadza?

⁹ U ḓiṱukufhadza. A hu na muthu o ṱalifhaho u fana na Yehova. Naho zwo ralo, Yehova u a ṱoḓa u pfa mihumbulo ya vhaṅwe. (Gen. 18:23, 24, 32) O tendela vhathu vhane vha vha nga fhasi ha vhuṱoho hawe vha tshi amba mavhonele avho. (1 Dzikh. 22:19-22) Yehova o fhelela, fhedzi ha lavheleli uri riṋe ri vhe vho fhelelaho. Nṱhani hazwo, u thusa vhathu vha songo fhelelaho uri vha kone u mu shumela nga nḓila i bvelelaho. (Ps. 113:6, 7) Bivhili i ri Yehova ndi “muthusi.” (Ps. 27:9; Vhahev. 13:6) Khosi Davida o amba uri o vha a sa ḓo kona u ita mushumo muhulwane we a u ita arali Yehova a vhe a songo ḓiṱukufhadza nahone a mu thusa.—2 Sam. 22:36.

10. Yesu o sumbedza hani uri u a ḓiṱukufhadza?

¹⁰ Kha ri ambe nga ha tsumbo ya Yesu. O ṱanzwa milenzhe ya vhafunziwa vhawe naho e Murena na Muṋe wavho. Ndi ngani Yehova o ita uri enea mafhungo a ṅwalwe Bivhilini? O vha a tshi khou ṱoḓa uri ṱhoho dza miṱa na vhaṅwe vhoṱhe vha tevhedze yeneyi tsumbo. Yesu o ri: “Ndo ni vhetshela tsumbo, uri zwe nda ni ita zwone, na inwi ni ite zwenezwo.” (Yoh. 13:12-17) Yesu o vha a sa lavheleli u shumelwa naho o vha e na maanḓa. Nṱhani hazwo, o vha a tshi shumela vhaṅwe.—Mat. 20:28.

11. Ṱhoho ya muṱa i nga guda mini nga ha u ḓiṱukufhadza kha tsumbo ya Yehova na ya Yesu?

¹¹ Ri guda mini? Arali ṱhoho ya muṱa i tshi ḓiṱukufhadza, i ḓo zwi sumbedza nga ndila dzo fhambanaho. Sa tsumbo, ha nga lavheleli uri mufumakadzi na vhana vhawe vha ite zwithu nga nḓila yo fhelelaho. U thetshelesa mavhonele a mufumakadzi na vhana vhawe naho eneo mavhonele a sa tendelani na awe. Muṅwe mufumakadzi ane a pfi Marley ane a dzula Amerika u ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga, nṋe na munna wanga ri a vha na mavhonele a sa fani. Fhedzi ndi vhona a tshi ndzhiela nṱha na u nṱhonifha ngauri u a humbula nga ha zwe nda zwi amba a sa  athu u dzhia phetho.” Zwiṅwe hafhu, munna ane a ḓiṱukufhadza u a ita mishumo ya hayani naho vhathu vha henefho vha tshi i dzhia i mishumo ya vhafumakadzi. Zwenezwo zwi nga konḓa. Ndi ngani? Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Rachel u ri: “Hune nda bva hone, arali munna a thusa mufumakadzi wawe u ṱanzwa phuleithi kana u kunakisa, vhahura vhawe na mashaka vha mu dzhia e si munna vhukuma. Vha vhona u nga u langwa nga musadzi.” Arali vhathu vha hune na dzula hone vha tshi humbula nga yeneyo nḓila, ni songo hangwa uri Yesu o ṱanzwa milenzhe ya vhafunziwa vhawe naho wo vha u tshi dzhiiwa u mushumo une wa itwa nga phuli. Munna ane a vha ṱhoho yavhuḓi, ha tei u ita uri vhathu vha humbule uri u na maanḓa kana ndi wa ndeme, fhedzi u tea u ita uri mufumakadzi na vhana vhawe vha pfe vho takala. Nga nnḓa ha u ḓiṱukufhadza, ndi tshifhio tshiṅwe tshithu tsha ndeme tshine ṱhoho ya muṱa ya tea u tshi sumbedza?

12. Lufuno lu ṱuṱuwedza Yehova na Yesu uri vha ite mini?

¹² Lufuno. Zwoṱhe zwine Yehova a ita u vha o ṱuṱuwedzwa nga lufuno. (1 Yoh. 4:7, 8) U sumbedza uri u a ri funa na uri u ṱoḓa ri tshi vha khonani dzawe nga u ri fha Bivhili na ndangulo yawe. U ri thusa uri ri ḓipfe ro tsireledzea nga u ri vhudza uri u a ri funa. Hu pfi mini nga ha zwithu zwine ra zwi ṱoḓa u itela uri ri kone u tshila? Yehova u “ri ṋea zwoṱhe zwine ra ḓiphiṋa ngazwo.” (1 Tim. 6:17) Musi ri tshi khakha, u a ri khakhulula, fhedzi ha litshi u ri funa. Yehova o ri ṋea tshirengululi nge a ri funa. Nahone Yesu u ri funa lwe a ṋekedza vhutshilo hawe a tshi itela riṋe. (Yoh. 3:16; 15:13) A hu na tshine tsha nga thivhela Yehova na Yesu u funa vhane vha fhulufhedzea khavho.—Yoh. 13:1; Vharoma 8:35, 38, 39.

13. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ṱhoho ya muṱa i fune muṱa wayo? (Sedzani bogisi “ Munna Ane A Kha Ḓi Bva U Vhinga A Nga Ita Mini Uri A Ṱhonifhiwe Nga Mufumakadzi Wawe?”)

¹³ Ri guda mini? Zwoṱhe zwine ṱhoho ya muṱa ya ita zwi tea u ṱuṱuwedzwa nga lufuno. Ndi ngani zwenezwo zwi zwa ndeme? Muapostola Yohane u ri: “A sa funi wahawe [kana muṱa wawe] ane a kona u mu vhona, a nga si fune Mudzimu ane a si kone u mu vhona.” (1 Yoh. 4:11, 20) Munna ane a funa muṱa wawe na ane a ṱoḓa  u edzisa tsumbo ya Yesu, u ḓo thusa muṱa wawe uri u vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova, u ḓo ita uri vha ḓipfe vha tshi funiwa na u ita uri vha vhe na zwine vha zwi ṱoḓa u itela u tshila. (1 Tim. 5:8) U ḓo gudisa vhana vhawe na u vha kaidza. U ḓo bvela phanḓa a tshi guda u dzhia phetho dzine dza hulisa Yehova na dzine dza vhuyedza muṱa wawe. Zwino ri ḓo amba nga ha zwenezwi zwithu, ra vhona uri ṱhoho ya muṱa i nga edzisa hani Yehova na Yesu.

14. Ṱhoho ya muṱa i thusa hani muṱa wayo uri u vhe na vhushaka ha tsini na Yehova?

¹⁴ I tea u thusa muṱa wayo u vha na vhushaka havhuḓi na Yehova. Yesu o sumbedza uri u fana na Khotsi awe ngauri o vha a tshi ṱoḓa u thusa vhatevheli vhawe uri vha dzule vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova. (Mat. 5:3, 6; Marko 6:34) Zwi fanaho na zwenezwo, tshithu tsha ndeme vhukuma kha ṱhoho ya muṱa ndi u thusa muṱa wayo uri u vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova. (Dot. 6:6-9) U zwi ita nga u ita vhungoho ha uri ene na muṱa wawe vha guda Ipfi ḽa Mudzimu, vha ya miṱanganoni, vha huwelela mafhungo maḓifha na u dzula vhe na vhukonani na Yehova.

15. Ṱhoho ya muṱa i nga thusa hani muṱa wayo uri u pfe u tshi funiwa?

¹⁵ I tea u ita uri muṱa wayo u pfe u tshi funiwa. Yehova o amba uri u funa Yesu zwi tshi pfiwa nga vhaṅwe. (Mat. 3:17) Yesu o vha a tshi anzela u sumbedza uri u funa vhatevheli vhawe nga zwe a zwi ita na u zwi amba. Na vhatevheli vhawe vho mu vhudza uri vha a mu funa. (Yoh. 15:9, 12, 13; 21:16) Ṱhoho ya muṱa a nga sumbedza uri u funa mufumakadzi na vhana vhawe nga zwine a ita zwi fanaho na u guda Bivhili navho. U tea u dovha a vha vhudza uri u a vha funa na u vha dzhiela nṱha nahone arali zwi tshi konadzea a vha khoḓe phanḓa ha vhathu.—Mir. 31:28, 29.

16. Ndi zwifhio zwiṅwe zwine ṱhoho ya muṱa ya tea u zwi ita nahone i fanela u iledza mini?

¹⁶ I tea u ṋea muṱa wayo zwine vha zwi shaya. Yehova o ita vhungoho ha uri Vhaisiraele vha wane zwithu zwe vha vha vha tshi zwi shaya naho o vha a tshi khou vha kaidzela u sa mu thetshelesa. (Dot. 2:7; 29:5) Na riṋe u a ri ṋea zwine ra zwi shaya. (Mat. 6:31-33; 7:11) Na Yesu o vha a tshi kanzwa vhe vha vha vha tshi mu tevhela. (Mat. 14:17-20) O dovha a fhodza vhanzhi vha lwalaho. (Mat. 4:24) Ṱhoho ya muṱa i tea u ṋea muṱa wayo zwine vha zwi shaya uri i takadze Yehova. Naho zwo ralo, hu na zwine a tea u zwi iledza. Ho ngo tea u tou fombe kha mushumo wa u ḓitshidza lune a kundelwa u thusa muṱa wawe uri u vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova na u ita uri vha pfe vha tshi funiwa.

17. Yehova na Yesu vha ri funza na u ri kaidza nga nḓila ḓe?

¹⁷ I tea u gudisa muṱa wayo. Yehova u a ri gudisa na u ri kaidza ngauri u ṱoḓa u ri thusa. (Vhahev. 12:7-9) Yesu na ene u gudisa vhatevheli vhawe nga lufuno u fana na Khotsi awe. (Yoh. 15:14, 15) U a khwaṱhisa tshanḓa musi a  tshi kaidza, fhedzi a dovha a vha na vhuthu. (Mat. 20:24-28) U a zwi pfesesa uri ri na tshivhi nahone ri anzela u khakha.—Mat. 26:41.

18. Ndi zwifhio zwine munna a re ṱhoho yavhuḓi ya muṱa a zwi humbula?

¹⁸ Ṱhoho ya muṱa ane a edzisa Yehova na Yesu u a zwi humbula uri mufumakadzi na vhana vhawe vha a khakha. Ha ‘halifheli’ mufumakadzi wawe kana vhana vhawe. (Vhakol. 3:19) Nṱhani hazwo, u shumisa mulayotewa u re kha Vhagalata 6:1, a lingedza u vha khakhulula nga “vhuthu” a tshi humbula uri na ene u a khakha. U fana na Yesu, u a zwi ḓivha uri nḓila i fhiraho dzoṱhe ya u funza ndi nga u vhea tsumbo.—1 Pet. 2:21.

19-20. Ṱhoho ya muṱa i nga edzisa hani Yehova na Yesu musi i tshi ita phetho?

¹⁹ I tea u ita phetho dzi vhuyedzaho vhaṅwe. Yehova u ita phetho dzi vhuyedzaho vhaṅwe. Sa tsumbo, musi Yehova a tshi ita phetho ya u sika zwithu zwoṱhe zwi tshilaho, ho ngo zwi itela u ḓivhuyedza ene muṋe, fhedzi o vha a tshi ṱoḓa uri ri ḓiphiṋe nga vhutshilo. A hu na we a mu kombetshedza uri a ṋekedze Murwa wawe uri a fele zwivhi zwashu. O zwi ita nge a vha a tshi ṱoḓa u ri thusa. Na Yesu o ita phetho dze dza vha dzi tshi vhuyedza vhaṅwe. (Vharoma 15:3) Sa tsumbo, o funza gogo ḽa vhathu naho o vha o neta.—Marko 6:31-34.

²⁰ Munna a re ṱhoho yavhuḓi ya muṱa u a zwi ḓivha uri a zwo ngo leluwa u ita phetho i kwamaho muṱa wawe nahone u dzhia honoho vhuḓifhinduleli vhu ha ndeme khae. U lingedza u sa ita phetho a tshi ṱuṱuwedzwa nga nḓila ine a ḓipfa ngayo nga tshenetsho tshifhinga kana hu si na tshiitisi tshi pfalaho. Fhedzi u tendela Yehova a tshi mu gudisa nḓila ya u ita phetho dzavhuḓi. * (Mir. 2:6, 7) Nga yeneyo nḓila, u ḓo vha a tshi khou humbula u vhuyedza vhaṅwe, hu si ene muṋe.—Vhafil. 2:4.

21. Ri ḓo fhindula mbudziso dzifhio kha thero i tevhelaho?

²¹ Yehova o ṋea ṱhoho dza miṱa vhuḓifhinduleli vhuhulwane vhukuma nahone u lavhelela uri vha ite wonoyo mushumo nga nḓila yavhuḓi. Arali munna a lingedza u tevhela tsumbo yo vhewaho nga Yehova na Yesu, u ḓo vha ṱhoho yavhuḓi ya muṱa. Arali mufumakadzi a hwala zwavhuḓi vhuḓifhinduleli he a hweswa hone, vha ḓo takala mbinganoni yavho. Mufumakadzi u tea u dzhia hani vhuḓifhinduleli he munna wawe a ṋewa hone ha u vha ṱhoho? Mufumakadzi u sedzana na vhuleme vhufhio? Ri ḓo fhindula dzenedzo mbudziso kha thero i tevhelaho.