1. Asuh nup kò-òren ṙô ngam kikānö nö hatöönö re urēhěkūö ò nö kēḵ ngam pinīhö?

Ṙòkhöre yin vē Kristīön nö elkatòh chööngö Yēsū. Yěn hapīhö pöri ngòh Kristīön kikānö, elkatòh ngam pīhöre ngaich anga-aṅ. Töthet pöri ngam pīhö ò lökten min anga-aṅ nö kihngen nö tumṙeūtöre tö ò. Lökten ngam kikānö urēhěkūö ò nö kēḵ ngam pinīhö, hòṅ hatöönöre anga-aṅ nö ngö ṙô: ‘Asuh nup tinrīken ngòh prötör mahameukten ò min nö tö akaha nö kui ngam mikūönö? Urěhlö minë la-en ngam Tēv hòng anga-aṅ? Yěn hö-ö, ngaich sitih inlahen min anga-aṅ nö hayööken chu im linökö lōn ngam Tēv?’ Hòṅ hatöönö re inrē ngam kikānö nö ngö ṙô: ‘Asuh nup tövai tinrīken chu, nup tö yöölen tī min tö āi yěi ngaich pīhöre? Aṅhavin öich tö ngam manööyö, öt tumlip tī re öichu? Sitih inlahen ang ngam innôlö chu in Yāvē?’ (Mum. 4:9, 12) Yěn lööngö kahëḵ ngam kikānö tö fësla re urēhěkūö ò nö hapīhö, angu-ö min tö ṙamölōn tī tö ò ip unôich.

2. Asuh nup min haköp hī el ngih ātiköl?

² Pōyen yip Kristīön kanānö hī töngamuh tumṙeūtöre tö pīhö re. Eūḵ ngam la-en cha in! Ṙamölōn ayī-ö öi holuṙen tö cha öi löklōn ngam Tēv. In ngih ātiköl min ayī-ö teūngen tö sanapṙô minë tölūöi intöönö: (1) Asuh nup ṙung kanihngen më kikānö töpīhövö (2) Kūöyòh nöng hōḵ ngam kikānö nö tumṙeūtöre töm pīhöre pòrô nö kihngen? (3) Asuh öp haköplö mina Kristīön pamīhöre nö in Yēsū, in Apikēl, in Mariā inrē ök yöng Yēsū?

3. Asuh nup lāinyngen minë kanihngen nö yih in mina pamīhöre?

³ Inlōnti ön ngam pinīhö nö aṅ im Tēv lökten e nö töhet, töthet pöri mina tarik pamīhöre. (1 Yôh. 1:8) Angū-ö lāinyngen minë kanihngen nö yih nö in cha. Ngö ṙô ön ngam Paipöl “kihngen pöri min vē töngatī nö im alaha. (1 Kòr. 7:28) Ta-a chěi töi ngëchkö minë kanihngen ngam töpīhövö kikānö.

4. Kūöyòh lohten nö kihngen öp kikanö nö tumṙeūtöre tö pīhöre?

⁴ Lohten nö kihngen ngam kikanö nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre, kūö inlaha inruklö ò tö mina yöng ò. “Im kamngö chūök chu haruklöngö,” ngöṙô ang Marisôl, ngam kananö hī aṅ Amerika “löktökūö nyini-ö re chū-ö haköptu tö inlahen ngòh kikanö nö öt kūöṅnö töm kikōnyö, nup la-en kahëkö ngam kikōnyö mihôiṅ ngam kikanö nö kēken u. Akahakūö chin tö Yāvē nö halēnlö ngam kikōnyö nö kui në mikūönö hī, sön pöri chu-ö öich öt lööṙen tumṙeūtöre tö öp pīhöre, lohten nö kūö ngam inruklö chu.”

5. Asuh nup tövaich mufē öp töpihövö kikōnyö I alaha ngam pīhöre?

⁵ Rikre pöri yip kikōnyö töt milēḵṙen tö pīhöre. Ngöṙô Ivôn, “Im kamngö chūök chu, ötkô nö urěhtikūö ngam kikanö nö nyā tö ngam pīhöre. Harunö më kikanö löktökūö kanuönö re nö kahul,söich hilā inre, öt kētu la-en yip kikōnyö, höng ūichhak cha-a nö tölṙô më kananö re tö më yöngre inrē kikanö. ” Ngöṙô öng sistör Yingling ngam mi-iyöng Asiā: “Ngö ṙô yip tarik im panam chu, mihôiṅ ngam kikanö nö öt elkūyu nö haköp, yěn höng heuveū-en pöri tönup la-en kikanö el patī. Ötkô inrē cha-a nö vë-eny mufē re, pön la-en ngam kikōnyö angu-ö.” Ngam töngatī mufē töpīhövö kikōnyö, mahakihten ngam pīhöre anga-aṅ nö elkatòh chööngö ò. Miṙivngölōn Yāvē inrē anga-aṅ yěn ngatī inlahen.—Efi. 5:28, 29; 1 Pīt. 3:7.

6. Sitih inlahen öng kò-òren ngam kikānö nö hangönlöm innôlö re tö Yāvē?

⁶ Sā ngam haköp hī vahë ik raneh ātiköl, lōnu ang Yāvē tö më kikōnyö nö meukṙen ngam mikūönö re, hayööken cha inrē nö löklōn ngam Tēv. (1 Tim. 5:8) Hòṅ kēnyö ṙētak re pöri inrē ngam kikānö nö vë-ekūöm Ṙô ngam Tēv, afītöre tö minë haköp re, vë-ekūötēv inrē. Hö-ö pöri anga-aṅ nö lööṙen nö kēken u, pön pōyen min nup la-en ò nö i patī re, sön pöri nö hòṅ kēnyö ṙētak re anga-aṅ. Kūöyòh? Pön lōn Yāvē angu-ö tö ò nö ngatī la-en. —Inl. 17:27.

7. Asuh öp min mahayööken ngam kikānö nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre?

⁷ Kô-en ngam kikānö nö öt lööṙen nö elkatòh ngam pīhöre kūö ngam pīhö ò nö töthet. Yēḵ ò pöri nö kööpölōn tö e nö kuilōn Yāvē tö ò nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre, angū-ö min mahayööken ò nö hang chööngö ngam pīhöre milēḵṙen inrē tö ò.

8. Sā ṙô ngam Efisös 5:22-24, kūöyòh ngòh töpīhövö Kristīön kikānö nö tumṙeūtöre tö ngam pīhö re?

⁸ Tumṙeūtöre an ngòh töpīhövö Kristīön kikānö tö ngam pīhöre, pòn lōn Yāvē angu-ö nö in ò. (Vë-evkūö Efisös 5:22-24.) Ṙinātu ellōn anga-aṅ nö ikui ngam Yöng re lātulöng, tö ò nö hāngenlōn tö ò, öt löktu nö vaichö ṙô nö halēnö ò.—Chöö. 6:24; 1 Yôh. 5:3.

9. Asuh nup ṙūng inlahen ngam kikānö tumṙeūtö re tö pīhöre?

 ⁹ In-nāichngen ngam kikānö angū-ö tö ṙô ngih panam yěn tumṙeūtöre tö më pīhöre. Kô-en pöri cha-a nö öt akahakūö tö lōn ngam Tēv ngam kamëtö ngam chööngö töngatī, nö tö hāngenlōn tö më kūön re kikānö. Öt löktu anga-aṅ nö hanāichngen cha. Yēḵ ngam kikānö pöri nö hang inlēnö re nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre, lanāmö min nö el ngam mikūönö cha. (Sal. 119:165) Ṙāmölōn min anga-aṅ, töm pīhö ò hēk tö më kūön ò inrē.

10. Asuh nup haköplö hī in minë vahënyö Keröl?

¹⁰ Ngòh kikānö hamang chööngö nö tumṙeūtö re tö pīhöre, hameuktöre anga-aṅ nö hāngenlōn tö Yāvē milēḵṙen inrē tö ò. Ngö ṙô ang Keröl aṅ Saòt Amerika “Akahalōn chin tö ngam pīhöre nö ötlöktu nöt vaich, yēḵ chu pöri min mināich elmat tö ò, ötlöng min ngam innôlö chu in Yāvē. Lökten chu iṙūöhen tumṙeūtöre tö ngam pīhöre pòrô anga-aṅ nö vaich, kūö chu hòṅ haṙamlōn Yāvē.”

11. Asuh öp mahayööken sistör Anīs nö aṙēlö vanaichö öp pīhöre, asuh öp haköplö hī in ò?

¹¹ Kihngen ngam kikānö töpīhövö nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre, yēḵ ò nö meuk inlaha ngam pīhöre nöng öt chumkūöṙen tö ò öt afēkö mufē ò inrē. Hangihtöre pöri tö ṙô sistör Anīs nö vë-eny nang hī. Ngö ṙô anga-aṅ: “Kalahtenre chū-ö öich sōḵ tainy, pöich ngö lōn, öthěng hang tak tarik tötvaich. Kōsis pöri chu-ö asīnken Yāvē öich aṙē-ěl, teūngen chū-ö tö lanāmö elkuilōn re.” (Sal. 86:5) Yěn harūnöre ngam inpīhö kikānö nö aṙē-ěl, ngaich ötkihngen min anga-aṅ nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre.

12. Achīö yip tövënyu inlahen imat ngam Paipöl?

¹² Ngö ṙô ngih panam nö vë-eny inlahen yip tarik tumṙeūtöre nö tötkalēḵen cha-a. Harīkngöre ṙô pöri ngam Paipöl nö vë-eny nang hī. Vë-eny nang hī angu-ö tö inlahen yik tarik misī tumṙeūtöre, aṅhavin cha-a nö ṙòkhöre tö ngam töt pinhë-eṅkūö. Ta-a  chěi töi ngëichkö minë haköp re in Yēsū, in Apikēl hēk Mariā inrē.

13. Kūöyòh ang Yēsū nö tumṙeūtöre tö Yāvē? Mikahtö elnang hī.

¹³ Elkatòh chööngö Yāvē ang Yēsū, öt kūö ò pöri nö kuöṅn mikah hēk ötheuveū-en inrē. Tö pōyen mikah ök nö tarik lökten ò nö töheuveū-eu ṙô nö haköphöti. (Yôh. 7:45, 46) Akahakūö inrē ang Yāvē tö heuneū-en Yēsū lökten ò nö halöngten ò nö holṙen re ik sā ò nö vīlen në taṙòkhöre ikūöng panam. (Inch. 8:30; Hep. 1:2-4) Hēk unôichrit ò nö havanlöre nö chuh el halīöngö kē-ekūö ò ang Yāvē tö nuk ‘taṙòkhöre chööngö el halīöngö ing panam inrē.’ (Mët. 28:18) Pòrô ang Yēsū nö öt hāṅten tö mikah sön pöri anga-aṅ nö hatöntöre nö in ngam Yöng re. Kūö ò nö hāngenlōn tö ò.—Yôh. 14:31.

14. Asuh öp haköplö më töpīhövö kikōnyö nö in Yāvē, asuh inrē öp haköp cha nö im Inchōḵ-oṙô 31?

¹⁴ Asuh öp haköplö më töpīhövö kikōnyö. Öt kūö Yāvē nö kūöṅn elmat tö ngam kikānö lökten nö hōten ò nö tumṙeūtöre. Ṙën öi ngatī ṙô pön katöllö më kikānö inrē ang Yāvē nö hol më kikōnyö min mahayöng nö hol Yēsū. (Kal. 3:26-29) Ṙātö ellōnre ang Yāvē nö ikui ngam Kūön re lökten nö kētö la-en ò. Ngatī mihôiṅ ngam inpīhö kikōnyö nö kētö la-en ngam pīhöre nö holṙen ò. Vë-eny nang hī ngam Paipöl tö nup la-en ngòh tö akaha kikānö tö sā ò nö meukṙen nômö më aṅpatī re, havah taṙeū re anga-aṅ inrē. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 31:15, 16, 18.) Öt höng sāḵ yāich ngam pīhö ò kikanö tö tī ò ngam tötrēhěn nö halöngnyu ṙô nö vë-eny mufē ellōnre. Tön hangihtöre min anga-aṅ tö nup ṙô ngam pīhöre. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 31:11, 26, 27.) Yěn milēḵṙen min ngam kikōnyö tö ngam pīhöre, ngaich möl min ngam kikānö nö ṙamölōn nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre.

15. Asuh öp haköplö më töpīhövö kikānö nö in Yēsū?

¹⁵ Asuh öp haköplö më töpīhövö kikānö. Pōyen nuk tökiröng la-en kahëken Yēsū. Öt ngö lōn pöri anga-aṅ tö Yāvē nö hanāichngen ò lökten nö hōten ò nö tumṙeūtöre. (1 Kòr. 15:28; Filip. 2:5, 6) Ngatī inlahen ngòh tö akaha kikānö nö öt ngölōn töre nö tö hanāichiṙen yěn hōtu nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre. Tön holṙen ngam pīhöre min anga-aṅ kūö ò nö hāngenlōn tö ò. Hangenlōn inrē anga-aṅ tö Yāvē hěnghöre milēḵṙen inrē tö ò.

16. Sā ṙô ngam 1 Samuěl 25:3, 23-28, asuh nuk kanihngen Apikēl? (Ngëchköm lama-uk nyat.)

¹⁶ Töi ngëchken Apikēl hēk. Töt akaha ök pīhö ò ang Nēpòl, pön töng ngamëchköre, tö tāilölōn, tötṙamlōn inrē tö kinë-ekūöre. Ik sā Tāvit tö yik tarik ò inrē nö yih nö hòṅ fëlngen Nēpòl. Mihôiṅ öre ang Apikēl nöng ṙamtöre lōn tö inlahen cha ngaich hökngen cha. Hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī. Tön laklö nômö ngam pīhöre anga-aṅ. Höng hěng tak anga-aṅ nö chuh in Tāvit. Asehkūöre më-eṅ tö inlahen ò nö öt vöö nö lākūö yik tö 400 ṙòken kumyung hol Tāvit. Afukkui re anga-aṅ tö nuk fālen ök pīhöre. (Vë-evkūö 1 Samuěl 25:3, 23-28.) Fē-ělre ngaich ang Tāvit tö tī Yāvē nö yūs ngam kikānö pön sōten ò nö köölö falen nö ikūö ò.

17. Asuh öp haköplö ngam töpīhövö kikōnyö im inlahen nā Tāvit nā Apikēl?

¹⁷ Asuh öp haköplö më töpīhövö kikōnyö. Tö-akaha ang Apikēl nö kikānö. Yöölen ang Tāvit ik sā re nö hang ṙô ò. Möiny anga-aṅ nö öt kapahatī tö tarik. Ngatī töngamuh ngam töpīhövö kikōnyö nö afītöre tö nup ṙô ngam pīhöre urēhěkūö ò nö kēḵ nup tökiröng fësla re.

18. Asuh öp haköplö më töpīhövö kikānö nö in Apikēl?

 ¹⁸ Asuh öp haköplö më töpīhövö kikānö. Yēḵ ngam töpīhövö kikānö nö töhāngenlōn tö Yāvē, yöölen min ngam mikūönö ò. Pòrô nö töt ṙamātö ellōn re öp pīhö ò hēk töt ngönö ṙinātö ellōn inrē. Öt chöh löknyöre min anga-aṅ nö pisūḵ ngam mikūönö re. Milēḵṙen pöri min anga-aṅ tö ngam pīhöre, tumṙeūtöre inrē tö ò, amahköten ngam pīhö ò min nö tūöktöre ellōn nö hòṅ haköp inlahen Yāvē. (1 Pīt. 3:1, 2) Pòrô pöri nö öt ngatī sön ngenre anga-aṅ nöng tumṙeūtöre tö ngam pīhöre, ngaich ṙāmölōn min Yāvē nö in ò.

19. Asuh nup tötkô nö chūök ngam kikānö nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre?

¹⁹ Ngòh Kristīön kikānö tumṙeūtöre töpīhöre, öt höng hōḵ min anga-aṅ tönup ṙô öp pīhöre yēḵ u nöt sāḵta nö i ṙô ngam Paipöl. Tö sā öp pīhö ò öre yěn hōten ò nö minyôinyaṅ, ulāya inrē hēk kēken nup tövaich nö imat Yāvē. Kööpölōn min anga-aṅ töre nö hòṅ hang chööngö Yāvē mööḵlö tö chööngö tarik. Holtö minlēḵṙen re min anga-aṅ nö vë-eny nang ngam pīhöre.—Inl. 5:29.

20. Sitih mikahkūö öi tö Mariā nö vai ngam innôlö ò nö in Yāvē?

²⁰ Ngön ngam ṙinātö ellōn Mariā nö in Yāvē. Pōyen mikahkūö anga-aṅ tö minë ṙô ngam töhet Līpöre. Hěngheuh ik sā ò nö chöhken Ēlisöpet, vë-eny ṙô ngam Hötṙeh Kinlēḵngô anga-aṅ lohten nö 20 nuk miröökö kahakkö ò. (Lūk. 1:46-55) Afītöre man tö ngih: Ngaich ang Mariā nö mikahayö nö in Yôsef, sön pöri ök ma-ahānga nö öt chuh in Yôsef pön chuh in Mariā ngaich vë-eny nang ò tö ò min nö pirūkö ngam Kūön ngam Tēv. (Lūk. 1:26-33) Ṙinātu ellōn takô ang Yāvē nö in Mariā tö ò min nö chumkūöken ngam Kūön ò hāngenlōn inrē min tö ò. Pòrô ngaich ang Yēsū nö havanlöre nö chuh el halīöngö sön nöng köp ngam innôlö Mariā nö in Yāvē. —Inl. 1:14.

21. Asuh öp haköp më töpīhövö kikōnyö nö in Mariā?

²¹ Asuh öp haköplö më töpīhövö kikōnyö. Ṙamölōn ngam tö akaha inpīhö kikōnyö yěn  meuk ngam pīhöre nö akahakūö tö minë ṙô ngam Tēv. Pòrô nö pōyen mikahkūö öre ngam kikānö tö minë ṙôm Tēv, öt ngö lōn min ngam kikōnyö, hòṅ kēḵ ngam kamngö chu an ngam pīhö chu. Meūkö e pöri min anga-aṅ nöng yanöölen ngam mikūönö cha. Pòrô pöri nö töpōihöl nö haköp ngam kikanö, sön nöng la-en ngam kikōnyö ngam inköptö ngam mikūönö tö minë ṙô ngam Tēv.—Efi. 6:4.

22. Asuh öp haköp më töpīhövö kikānö nö in Mariā?

²² Asuh öp haköplö më töpīhövö kikānö. Kò-en ngam kikōnyö nö hayööken ngam pīhöre nö hangön ngam ṙinatö ellōn ò, hòṅ kahngenre pöri ngam kikānö inrē nö hangön ngam ṙinatö ellōn re nö in Yāvē. (Kal. 6:5) Hòṅ kēnyö ṙētak re anga-aṅ nö vë-ekūöm Paipöl, afītöre inrē tö nup haköpre. Ṙūöhlöre min ngam hanāngenlōn ò tö Yāvē. Ṙamölōn min anga-aṅ nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre.

23. Asuh nup yanöölen ngam kikanö tö më aṅpatī ò inrē yēḵ ò nö tumṙeūtöre tö ngam pīhöre?

²³ Më töpīhövö kikānö tumṙeūtöre tö pīhöre, töhāngenlōn cha-a tö Yāvē. Mötlö ṙanamlōn cha-a tö më töt hamang chööngö Yāvē nöt tumṙeūtöre tö pīhöre. Ṙātö inchōḵ elmat më ṙālö kikōny-kikānö acha-a. Rö-ö nöng ngam mikūönö ò tö yöölen pön yöölen inrē ngam māṅ. (Tai 2:3-5) Pōilö yin më kikānö töngamuh lamöklōn Yāvē. (Sal. 68:11) Ṙòkhöre ayī-ö pòrô kikōnyö kikanö, öi kö la-en re el ngam māṅ. Im yamih in min ātiköl öi mikahtö kūöre tö minë la-en hī öi kö hěngtak.