1. Ngako u txi la kutekwa, ngu sihi siwotiso asi u fanelako ku ti wotisa sona?

OTSHE Makristu ma hahatshi ka wusungo wa Jesu Kristu. Hambiketo, ngako wamsikati a txi txhadha, a maneka hahatshi ka wusungo wa mwamna wakwe awu a nga mbi hetiseka. Eto ti ngava txikarato. Ngako u txi pimisa ngu kulava kutekwa, u fanete kutiwotisa tiya: ‘Nji txani txi kombisako ti to mwanathu wuwa a nava msungo wa wunene wa mwaya?’ Ina ene a teka timhaka ta moya i di ta lisima ka wutomi wakwe? Ngako a si ti teki i di ta lisima, nji txani txi kombisako ti to a nava msungo wa wunene wa mwaya msana kova hi di txhadhile? U fanete kutshumela u ti wotisa tiya: ‘Ngu tihi tifanelo ati ti no ya ni vhuna wukati? Ina na timisela ni kuva ni wuha? Ina ni ni wuxaka wo tsana ni Jehovha?’ (Ekl. 4:9, 12) Ngako wamsikati a txi maha sisungo sa sinene a si se txhadha, ti na mmaha eva ni litsako wukati kwakwe ni kuhumelela.

2. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

² Vanathu vo tala, njikombiso txa txinene txo tiveka hahatshi ka vamna vawe. Ma ndunduzelwa ngu toneto! Hi ni lungelo yo thumela Jehovha ni vavasikati vo nga tiya. Ka gondo yiya, hi na mana tixamulo ta siwotiso siya: 1) Ngu sihi sikarato asi vavasikati va nga mananako naso? 2) Ngu kutxani wamsikati ti txi lava e tiveka hahatshi ka mwamna wakwe? 3) Vavamna ni va vasikati va i ku Makristu, va nga gonda txani ka txikombiso txa Jesu, Abhigayeli, ni ka Mariya mame wa Jesu?

3. Ngu kutxani ku si ngako ni wukati wo hetiseka?

³ Wukati i ningo yo hetiseka ayi yi tako ngu ka Txizimu, kambe vathu kha va hetiseka. (1 Joh. 1:8) Ngu toneto Bhiblia ya txharihisa ava va nga txhadha ti to va na wonisana ni sikarato asi Bhiblia yi si dhanako to “sixaniso sa ha mafuni.” (1 Vak. 7:28) He woni simwani sa sixaniso asi vavasikati va nga mananako naso.

4. Ngu kutxani mbimo yimwani wamsikati a nga tipfako i di kukhoziswa kutiveka hahatshi ka mwamna wakwe?

⁴ Mbimo yimwani, ngu mhaka ya m’dhawuku awu wamsikati a nga kulela ka wona, wamsikati a nga wona kutiveka hahatshi i di kukhoziswa. Marisol wa Estados Unidos, a womba tiya: “Amu ni nga kulela kona, wamsikati a gelwa tiya: ‘Kha ku na kuhambana ka wamsikati ni dijaha ka totshe.’ Ani na tiziva to Jehovha a mahile lulamiselo ya wusungo, ni ku a lava ti to wamsikati e xonipha wusungo. Kambe eto mbimo yimwani kha ti hehuki.”

5. Ngu ahi mawonelo aya vamwani va ku nawo ngu vavasikati?

⁵ Mbimo yimwani wamsikati, a nga tekwa ngu wamwamna a ku ni mawonelo ati to wamsikati mbwa hahatshi ka wamwamna. Mwanathu mwani wa txisikati a dhanwako ku Ivon wa América do Sul, a womba tiya: “Amu ni nga kulela kona, wamwamna ngene a khatako e dya, kugwitisa wamsikati. Mahorana mthumo wawe mbwo bhika ni kuhiyela. Kasi sifanyana so thumelwa ngu va mame va sona ni tindiyawe, ni ku si gelwa ti to sona mbakoma va ha mtini.” Mwanathu mmwani wa txisikati a dhanwako ku i Yingling wa Ásia, a womba tiya: “Ka lidimi langu, ku ni diwombo di di ku, wamsikati kha zivi, ni ku kha na wusikoti. Txawe ngu maha mithumo ya ha mtini ni ku kha nga ni dipswi ka mwamna wakwe.” Wamwamna wu a ku ni mawonelo awa, ti nga mkaratela kuranda msikati wakwe ni ku a nga tandeka kulondetela Jesu se e henyisa Jehovha.—Vaef. 5:28, 29; 1 Pedro 3:7.

6. Ngu tihi ti vavasikati ava va nga tekwa va fanelako kumaha ti to ve tsanisa wuxaka wawe ni Jehovha?

⁶ Nga ha hi nga tiwona ngu kona ka gondo yi yi nga pinda, Jehovha a emela ti to vavamna ve khatalela vasikati vawe ngu didhawa da moya ni da nyama. (1 Tim. 5:8) Hambiketo, vavasikati ava va nga tekwa, va fanete ve tininga mbimo ti to ve gonda ni kualakanyisisa ngu dipswi da Txizimu, ve tshumela ve khongela ka Jehovha. Eto ti nga va txikarato. Vavasikati va va zumbako va ti ñolekile, va nga tiwona ti txi karata kumaha toneto. Kambe ngu kutxani ti di ni lisima? Nguko Jehovha a lava ti to mmwani ni mmwani wathu eva ni wuxaka wo tsana nayo.—Mith. 17:27.

7. Nji txani txi nga vhunako wamsikati ti to e tiveka hahatshi ka mwamna wakwe?

⁷ Ta pfisiseka ku wamsikati ti mu karatela kutiveka hahatshi ka mwamna wakwe, nguko kha hetiseka. Kambe ti nga mu hehukela ngako a txi pfisisa ti to ngu kutxani Jehovha a txi lava ti to e ti veka hahatshi.

8. Ngu kuya ngu Vaefesu 5:22-24, ngu kutxani wamsikati wu i ku Mkristu a txi ti veka hahatshi ka mwamna wakwe?

⁸ Wamsikati wu i ku Mkristu a ti veka hahatshi ka mwamna wakwe nguko wa tiziva to ngu ti Jehovha a ti lavako kwakwe. (Lera Vaefesu 5:22-24.) Ene wa themba Tate wakwe wa nzumani, ni ku wa tiziva ti to aku Jehovha a mu randako a si na ku mu ninga milayo ayi yi no mtisela tshiku.—Dhewut. 6:24; 1 Joh. 5:3.

9. Ngu yihi wuyelo yi va kuho ngako wamsikati a txi ti veka hahatshi ka wusungo wa mwamna wakwe?

 ⁹ Mafu yawa ma kuzeta vathu ti to va si engisi milayo ya Jehovha ni kuwona kutiveka hahatshi ka mwamna i di kukhoziswa. Vathu va va ku ni mawonelo onewo, kha va txi zivi Txizimu txathu txa lirando. Aku Jehovha aku ni lirando, asi na kuninga vanana vakwe, milayo ayi yi no va maha ve khoziswa. Wamsikati awu a hetisisako txienge txakwe, wa tisa kudikha ha mwayani. (Mas. 119:165) Ngako a txi maha toneto, votshe ha mwayani va na wuyelwa.

10. Hi gonda txani ka ti Carol a nga tiwomba?

¹⁰ Wamsikati awu a tivekako hahatshi ka wusungo wa mwamna wakwe awu a nga mbi hetiseka, wa kombisa ti to wa xonipha ni kuranda Jehovha awu i ku ene a nga veka wusungo. Mwanathu mmwani awu a dhanwako ku i Carol wa América do Sul, a womba tiya: “Ani na tiziva ti to mwamna wangu wa maha tiphazamo. Na tiziva kambe ti to nzila yi ni angulako ngu yona mbimo yi ene a mahako tiphazamo ya kombisa ti to na mranda Jehovha mwendo ahim-him. Ngu toneto, ni maha totshe ti ni ti kotako ti to ni tiveka hahatshi ka mwamna wangu, ti to ni tsakisa Tate wangu wa nzumani.”

11. Nji txani txi vhunako Aneese ngako mwamna wakwe a txi maha tiphazamo? Hi nga gonda txani ka ti a nga womba?

¹¹ Mbimo yimwani ti nga karata ka wamsikati e tiveka hahatshi ngako wamwamna a si khatali ngu matipfelo a msikati wakwe. Kambe hi nga wona ati mwanathu mwani awu a dhanwako ku i Aneese a ti wombako ngako eto ti txi maheka. A womba tiya: “Ni zama ku ti ñola. Na khumbula ti to hotshethu ha maha tiphazamo. Txikongomelo txangu ngu divalela ni di txhatxhekile, nga ti Jehovha a mahako. Mbimo yi ni m’divalelako, ni pfa kupepa moyani.” (Mas. 86:5) Wa msikati wu a divalelako, ta mu hehukela kutiveka hahatshi ka mwamna wakwe.

12. Ngu sihi sikombiso si ku mu ka Bhiblia?

¹² Vamwani va pimisa ti to ngako u txi ti veka hahatshi u mpweka. Kambe eto hi nga ditshuri. Bhiblia yi ni sikombiso sa vathu ava va nga ti ni txibindi kambe va nga ti tiveka hahatshi.  He woni to hi nga gonda txani ka txikombiso txa Jesu, Abhigayeli ni Mariya.

13. Ngu kutxani Jesu a txi tiveka hahatshi ka Jehovha? Txhamusela.

¹³ Jesu a ti tiveka hahatshi ka Jehovha, a ti maha eto hambi ku a nga ti ni wuzivi ni wusikoti. (Joh. 7:45, 46) Jehovha a ti tiziva to Jesu ati ni wusikoti, aha koza e mtumelela kumaha nayo mtumbuluko. (Mav. 8:30; Vaheb. 1:2-4) Kukhukhela mbimo yi Jesu a nga wuka, Jehovha a mningile “mtamo wotshe nzumani ni ha mafuni.” (Mat. 28:18) Hambiku Jesu a ku ni wotshe wusikoti ewo, ene wa kombela mkongomiso ka Jehovha. Ngu kutxani? Nguko ene wa mranda Tate wakwe.—Joh. 14:31.

14. Vavamna va nga gonda txani ka a) nzila yi Jehovha a wonako ngu yona vavasikati? b) ti ti ku ka Mavingu 31?

¹⁴ Vavamna va nga gonda txani? Hi nga ti to aku Jehovha a lavako ti to wamsikati e tiveka hahatshi hi nga ti to ova i si nga wa txilo. A kombisile toneto ngu kusawula vavasikati ti to veya fuma kumweko ni Jesu. (Vag. 3:26-29) Jehovha a kombisile to wa mthemba Mwanana wakwe ngu ku mu ninga wukoma. Ngu ha kufanako, vavamna va va ku ni wutxhari, va themba vasikati vawe ngu ku va ninga wutixamuleli wo kari. Bhiblia yi txi womba-womba ngu wamsikati wa migingiriko yi womba to wa khatalela mwaya ni mabhindu. (Lera Mavingu 31:15, 16, 18.) Ene hi nga txithumi txo pwata mapimo. Ngu toneto, wamwamna wa kombisa ku mthemba ngu kuengisa ni kuthumisa mawonelo a msikati wakwe. (Lera Mavingu 31:11, 26, 27.) Ngako wamwamna a txi ñola msikati wakwe ngu txithavo, ti na m’hehukela msikati kutiveka hahatshi kwakwe.

15. Vavasikati va nga gonda txani ka txikombiso txa Jesu?

¹⁵ Vavasikati va nga gonda txani? Ti si nga ni mhaka ni ku Jesu a nga ti ni wusikoti wo tala, ene kha tiwona i di kukhoziswa kutiveka hahatshi ka wusungo wa Jehovha. (1 Vak. 15:28; Vaf. 2:5, 6) Ngu ha kufanako, wamsikati wa migingiriko awu a tekelelako txikombiso txa Jesu, kha tipfi a txi khoziswa ngu kutiveka hahatshi ka wusungo wa mwamna wakwe. Ene wa vhuneta mwamna wakwe i si nga nguko a mrandako dwe, kambe ngu ku a randako Jehovha ni ku mxonipha.

16. Ngu kuya ngu 1 Samuwele 25:3, 23-28, ngu sihi sikarato asi Abhigayeli a nga manana naso? (Wona mfota wa kapa.)

¹⁶ Abhigayeli ati ni wamwamna awu a nga ti dhanwa ku i Nabhali. Ene a ti ni likungo, e tshumela e ti guleta, ni ku i ti dihundwa. Hambiketo, Abhigayeli kha nga mleka. I ti ku a ti ti lavile, a di lekile Dhavhidha e ta daya mwamna wakwe. Kuhambana nito, ene a tekile mazambo ya ma nga txi laveka ti to e hulukisa mwamna wakwe kumweko ni va mwayani kwakwe. Hi nga wona txibindi txi Abhigayeli a nga va natxo, ngu kuya ema masoni ka 400 wa masotxhwa e womba-womba ni Dhavhidha ngu txithavo. Ene a ti ti emisete hambi kurwala mnando wa mwamna wakwe. (Lera 1 Samuwele 25:3, 23-28.) Dhavhidha a ti woni ti to Jehovha a ti ko thumisa wamsikati wuwa ti to e mtsivela kumaha txionho txa hombe.

17. Vavamna va nga gonda txani ka mhaka ya Dhavhidha ni Abhigayeli?

¹⁷ Vavamna va nga gonda txani? Abhigayeli i ti wamsikati wa mapimo. Ngu wutxhari, Dhavhidha a engisile txialakanyiso txakwe. Wuyelo ya toneto, ti m’vhuni ku e vayilela kudaya vathu vo mbina mnando. Ngu ha kufanako, vavamna va va ku ni mapimo, va alakanyisisa ngu mawonelo a vasikati vawe va si se maha txisungo. Mawonelo onewo ti nga maha me va vhuna kumaha sisungo sa sinene.

18. Vavasikati va nga gonda txani ka txikombiso txa Abhigayeli?

 ¹⁸ Vavasikati va nga gonda txani? Wamsikati wu a randako Jehovha ni ku mu xonipha, a nga vhuna ngutu mwayani kwakwe, hambi i di ti to mwamna wakwe kha thumeli Jehovha nem kuengisa milayo Yakwe. Ene kha nambi wona eto i di txivangelo txo e daya wukati. Hahanze keto, a na kuzeta mwamna wakwe ngu txixonipho ni kutiveka hahatshi ti to e thumela Jehovha. (1 Pedro 3:1, 2) Hambi i di ti to mwamna wakwe kha tumeli kuthumela Jehovha, Jehovha a na tsakela txikombiso txa wamsikati txa kutiveka hahatshi.

19. Nga siemo sihi aha mwanathu wa txisikati a no mbi seketela mwamna wakwe awu i singako Fakazi?

¹⁹ Hambiketo, wamsikati wu i ku Mkristu kha na mbi seketela mwamna wakwe ngako atxi mu gela to e ndaka matshina a milayo ya Bhiblia. Ngu txikombiso, ene kha na mbi tumela ngako mwamna wakwe a txi m’gela ti to e hemba, epa, mwendo kumaha timwani ati ti lwisanako ni Bhiblia. Otshe Makristu, kupata ni va va nga tekwa, va fanete kukhata ngu kuengisa Jehovha Txizimu. Ngako mwanathu wa txisikati a txi kuzetelwa ngu mwamna wakwe kumaha ti ti lwisanako ni matshina a milayo ya Bhiblia, a fanete kutxhamusela ngu nzila ya yinene na a si jika-jiki to ngu kutxani a txi lamba kumaha timhaka ti ti lwisanako ni Bhiblia.—Mith. 5:29.

20. Hi ti zivisa kutxani ti to Mariya a ti ni wuxaka wo tsana ni Jehovha?

²⁰ Mariya a ti ni wuxaka wo tsana ni Jehovha. Ti hakubasani ti to ene a ti yi ziva kwati Mibhalo. Mbimo yi a nga ya bhula ni Izabheli mame wa Johani M’bhabhatisi, ene wombile mapswi ya ma ku ka Mibhalo ya Txihebheru. (Luka 1:46-55) Khumbula tiya: Hambiku Mariya a nga ti namorara ni Josefa, ngelozi ya Jehovha kha ya lava kukhata ngu kuwomba-womba ni Josefa. Kambe yi tiya womba-womba ni Mariya ngu kukongoma, yi m’gela ti to a ndina khura txirumbu e veleka Mwanana wa Txizimu. (Luka 1:26-33) Jehovha a ti mu ziva kwati Mariya, se a ti tsaniseka to a ndina randa ni kukhatalela kwati Mwanana wakwe. Ti ha kubasani ti to Mariya a vite ni wuxaka wa wunene ni Jehovha hambi  msana kova Jesu a di wusilwe eya nzumani.—Mith. 1:14.

21. Vavamna va nga gonda txani ka ti Bhiblia yi ti wombako ngu Mariya.

²¹ Vavamna va nga gonda txani? Wamwamna wu a ku ni wutxhari, wa tsaka ngako a di ni msikati wu a yi zivako kwati Mibhalo. Ene kha thavi ti to msikati wakwe a na jika e m’gondisa. Ene wa tiziva ti to wamsikati awu ayi zivako kwati Mibhalo ni matshina a milayo ya Bhiblia a nga vhuna mwayani. Phela hambi i di ti to wamsikati a gondile ngutu, wamwamna ngene a ku ni wutixamuleli wo thangela ka wukhozeli wa mwaya ni ka mithumo yimwani ya moya.—Vaef. 6:4.

22. Vavasikati va nga gonda txani ka Mariya?

²² Vavasikati va nga gonda txani? Wamsikati a fanete kutiveka hahatshi ka mwamna wakwe, hambiketo ene a ni wutixamuleli wo khatalela wuxaka wakwe ni Jehovha apune. (Vag. 6:5) Ene a fanete kutiha mbimo yo timahela gondo yakwe ni kualakanyisisa. Eto ti na m’vhuna ku e randa Jehovha ni ku mxonipha ni ku ti na m’hehukela kutiveka hahatshi ka mwamna wakwe.

23. Vavasikati ava va tivekako hahatshi va wuyeliswa kutxani vona, timwaya tawe ni dibanza?

²³ Vavasikati ava va simamako ve xonipha vamna vawe nguko va randako Jehovha va mana litsako kupinda vale va si xoniphiko lulamiselo ya Jehovha ya wusungo. Vona va veka txikombiso txa txinene ka mahorana ni majaha. Vona va maha ti to ha mwayani ni dibanzani kutsakisa. (Tit. 2:3-5) Ka va va thumelako Jehovha nyamsi, mtalo wawe mba txisikati. (Mas. 68:11) Hotshethu ti si nga ni mhaka ni ti to hi vavasikati mwendo hi majaha, hi ni mthumo wa lisima dibanzani. Ka gondo ayi yi londiselako hi na ta wona to mmwani ni mmwani wathu a nga txi hetisisa kutxani txienge txakwe.