Skip to content

Skip to table of contents

Nsunzo 6

“Mulobwana ddi Munddimuwa wa Mwadhiye”

“Mulobwana ddi Munddimuwa wa Mwadhiye”

“Mulobwana ddi munddimuwa wa mwadhye.”1 KOR. 11:3.

JIBO 13 Nimutagihe Yezu

DHINASUNZE IYO *

1. Akala murogora onowubuwela oteliwa, onfwanyela ovikosa mavuzo gani?

AKRISTU otene ali mutxiddo mwa osogorhela woligana wa Yezu Kristu. Masiki dhawene, muyana wa Mukristu agateliwa onkala mutxiddo mwa osogorhela wa mamune wohiligana. Masaka abano kahiye elobo yovevuwa wiwelela nlago ntti. Nona akala murogora onowubuwela oteliwa na mbali jamakamaka ovikosa mavuzo aba: ‘Txini enlagiha wi mbaliya oddu agadditela, onela okala mwazambo waderetu wa ntakulu? Iyene onowika mabasa omuyani vamburoni voroma mwigumini mwaye? Akala kahiye mwenemo, txini enlagiha wila agadditela onela okala mwazambo waderetu onzuzumela dhilobo dhomuyani?’ Murogora vina onofwanyela ovivuza dhahi: ‘Miyo ddikana mikalelo dhapama dhinakamihedhe matelo ehu? Miyo ddili muttu wovaha vina wovilela? Ddihikaana mandano oliba na Yehova?’ (Koh. 4:9, 12) Muyana agakosa dhosakula dhaderetu ahinatti oteliwa, ejo enela omukamihedha okana matelo aderetu vina owagalala.

2. Mavuzo gani anfuna iyo osekeserha mwari mwa nsunzo ntti?

2 Arogora matxikwi na matxikwi anottiya yotagiha yaderetu ya wawiwelela amamunawa. Eji jotamaaleleya! Iyo ninowagalala omulabela Yehova na arogora aba ororomeleya! Nsunzo ntti ninela onikamihedha wakula mavuzo aba: (1) Ateliwi angumanana makattamiho gani? (2) Sabwaya jani enfwanyelela muteliwi omwiwelela mamune? (3) Atelani ali Akristu anawodhe dhavi otagiha wiwelela wa Yezu, Abigaili vina Maria mwadhi José, mai wa Yezu?

MAKATTAMIHO GANI ANGUMANANA AROGORA ALI ATELIWI?

3. Txini entotela makattamiho vamateloni?

3 Matelo mvaho woligana onda wa Mulugu, mbwenye atelaniya attu ohiligana. (1 Jo. 1:8) Mazu a Mulugu anologa s’ohivuba wi abale antelana anowoona “makathamiho vamuralani vawa.” (1 Kor. 7:28) Ovano ninfuna nisekeserhe makattamiho angumanana ateliwi.

4. Txini egamuttukuleli muteliwi wubuwela wi kana ttima sabwa ya omwiwelelaga mamune?

4 Txino sabwa ya mburo oleliwe muteliwiya, eji enodha omuttukulela wubuwela wi mamune kanimuriha. Marisol onkala elabo ya Estados Unidos ologile dhahi: “Wunuwile miyo ayana anaddeliwa wi mwa dhilobo dhotene, kavali ottiyana mulobwana na muwiyana. Mbwenye miyo ddinoziwa wi mabasa osogorhela vamuralani, Yehova omuttomeli mulobwana; ayana anofwanyela wiwelela vina wariha. Mbwenye masaka mena enoddirutxaga omwiwelela mamunaga sabwani attu a mwilaboni anloga wila kaddinfwanyela okosa ejuwene.”

5. Alobwana ena anna dhilemelelo gani dhihiniwanana na Bibilia sabwa ya ayana?

5 Enodhaga opadduwa muyana oteliwa na mulobwana onubuwela wila mwiyana kana ttima. Murogora Ivon, onkala ogusuni wa Amerika ohiloga: “Murudda onkalimi mudhidhi woja onroma ddi mwazambo ngamala mwadhiye. Anayana anjedheliwana ofula, osuwa dhobo vina opiya, oku analobwana onunuwa alabiwaga na amambalawa vina arogorawa, sabwani anleliwa wi awene ‘amwene antakulu.’” Murogora onkuweliwa Yingling onkala elabo ya Asia ohiloga: “Okuno ohikala yeddelo enloga wi muteliwi kanfwanyela okana ttontto vina eziwelo. Mabasa a muteliwi ba vatakulu bahi, vina kanfwanyela onvaha monelo mamunaye.” Mulobwana ohinlagiha okwela vina ohinfwara magano a Mbibiliani onorutxiha egumi ya mwadhiye, vina onovonya omutagiha Yezu vina omwagalaliha Yehova.—Ef. 5:28, 29; 1 Ped. 3:7.

6. Txini enfwanyela ateliwi okosa wi onuwihe mandano awa na Yehova?

6 Ninga monelihu nsunzo nivirile, Yehova onjedhela wi mamuni oli Mukristu azuzumelege amudhaye mpaddi womuyani vina womaningoni. (1 Tim. 5:8) Masiki dhawene, murogora oteliwe onofwanyela otamela mudhidhi labo na labo wi engese Nzu na Mulugu, atanalele vina amulobelele Yehova. Eji enodha okala elobo yorutxa. Ateliwi anokana dhilobo dhinjene dhokosa, sabwa ya ejuwene anodha wubuwela wila kankana mudhidhi nne guru wi engese, alobele vina atanalele, mbwenye okosa eji elobo yofuneya. Sabwaya? Sabwani Yehova onfuna wi muttu-muttu wa iyo adhowegevi onuwihagavi mandano aye na iyene.—Mer. 17:27.

7. Txini enfwanyela okosa muteliwi wi mabasa amuttomeli Yehova anvevuwele?

7 Joziweya wi dila dhina enokala yorutxa muteliwi omwiwelela mamune oli muttu wohiligana. Masiki dhawene, iyene aganonelamo enlogela Bibilia wi amwiwelelege mamune, eji enele omukamihedha wakwanihedha eninfunana Yehova.

ATELIWI ANFWANYELELANI WIWELELA?

8. Ninga Munlogela Éfeso 5:22-24, sabwaya jani muteliwi agafwanyelaga omwiwelelaga mamune?

8 Ateliwi ali Akristu anofwanyela wawiwelela amamunawa sabwani eji jinafunana Yehova. (Kengesa Éfeso 5:22-24.) Iyene onofwanyela omukuluvela Babi waye wa wirimu, aziwaga wi dhotene dhinkosa Yehova onkosa na okwela, nona kagamukumbirhile okosa elobo ehininvaha ttima.—Olib. 6:24; 1 Jo. 5:3.

9. Txini enpadduwa na murogora wa Mukristu agamwiwelelaga mamunaye?

9 Attu a mwilaboni anowakokomeza ayana opwaza magano a Yehova vina wonaga wi nlamulo na wawilelaga amamunawa elobo ehinavaha ttima. Attuya ana mobuwelo obo kamuziwile Mulugu wehu wokwela. Yehova txipo kagavahile arogora aba anakweliye malamulo ahinavaha ttima. Murogora onivilibihedha wi amwiwelele mamune onokamihedha odhana murenddele vatakulu vaye. (Masal. 119:165) Eji enele omukamihedha mamunaye, iyene vina anaye.

10. Txini ensunzihu na elogile Carol?

10 Muteliwi onimwiwelela mamunaye odduwene oli muttu wohiligana onotonyihedha wi onomukwela vina onomuriha Yehova witile niganona. Carol onkala ogusuni wa Amerika ohiloga: “Mamunaga onovonya, nona ddinoziwa wi mukalelo ontanalela miyo dhovonya dha mamunaga enowoniha ttima envaha miyo mandano aga na Yehova. Miyo ddinovilibihedha omwiwelela mamunaga sabwani ddinfuna ddimwagalalihe Babi waga wa wirimu.”

11. Txini emukamihedhe murogora onkuweliwa Aneese okala muttu wolevelela, nanda ninsunzavo eni na yotagiha yaye?

11 Enokala elobo yorutxa muteliwi omwiwelela mamunaye vina omuriha, akala mamunayeya kantanalela dhogana dhaye obe monelo waye. Ndoweni nitanalelini txini enkosaga murogora Aneese egampadduwela. Iyene ologile dhahi: “Miyo kaddinkoya ntxiga; sabwani ddinoziwa wi iyo notene ninovonya. Eganile miyo ja omulevelela na murima wotene dhahene ninga munkosela Yehova. Vowi miyo ddigamulevelela ddinokala wofwaseya.” (Masal. 86:5) Muteliwi agakala wolevelela kinamurutxe omwiwelelaga mamunaye.

TXINI ENSUNZA IYO NA DHOTAGIHA DHA MBIBILIANI?

12. Dhotagiha gani dhili Mbibiliani?

12 Attu ena anloga wi muttu oniwelela ddowobana. Mbwenye ejoya kahiye ebaribari. Mbibiliani mukala dhotagiha dhinjidhene dha attu a guru alagihile wiwelela. Ndoweni nooneni enasunzehu na yotagiha ya Yezu, Abigaili, na Maria.

13. Sabwaya jani Yezu agamwiwelela Yehova? Katapulela.

13 Yezu onomwiwelela Yehova, eji kintapulela wi iyene muttu wawobana vina kana eziwelo. Iyene ohikana eziwelo enddimuwa vaddiddi, bali velaboni ya vati Yezu wansunziha na mukalelo wohirutxa ononelamowa. (Jo. 7:45, 46) Yehova onovaha ttima vaddiddi ttontto ya Yezu, ofiyedha omuloba wi elabe vamodha mudhidhi wattanddiye erimu na elabo ya vati. (Gano 8:30; Aheb. 1:2-4) Oromana nvenyihedhiwe Yezu mukwani, Yehova ohinvaha ‘owodha, wottongana wirimu vina elabo ya vati.’ (Mt. 28:18) Masiki Yezu vaniyena eziwelo enddimuwa, onovittiya wi eddihiwe na Yehova. Sabwaya? Sabwani iyene onomukwela Babe Yehova.—Jo. 14:31.

14. Txini ensunzavo amamuni na (a) mukalelo onawoona Yehova ayana? (b) mowiwanana na mazu ali va Gano 31?

14 Enfwanyela osunza amamuni. Ebaribari wi Yehova ohimuttoma muteliwi wi amwiwelelege mamune, mbwenye eji kintapulela wi Mulobwana ddina ttima opitta mwadhiye. Yehova ohoniha mwinyene mwa omuttoma Yezu wi amusogorhelege mamuni na muteliwi. (Gal. 3:26-29) Yehova ohoniha wi onomukuluvela Mwanaye modhela onvaha ettomo yolamulela. Na mukalelo wakakene, mamuni wa malago onofwanyela omukuluvelana mwadhiye ewodhelo ya osogorhela. Nzu na Mulugu nilogaga sabwa ya mabasa anwodha okosa muteliwi, ninologa wi onowattiyedha poso attu a ntakulu naye, onogula nddabo vina onotxeyamo mvidera, onokosa marhondda apaga kobiri na mada aye. (Kengesa Gano 31:15, 16, 18.) Iyene kanfwanyela woniwa ninga mudhari ohintanaliwana monelo waye. Bili dhawene, mamuni onofwanyela omukuluvela vina omutanala agavahaga monelo. (Kengesa Gano 31:11, 26, 27.) Mulobwana onimweddiha mwadhiye na mukalelo obu wa nriho, anele omwagalaliha vina mwadhiye anelege omwiwelela.

Ateliwi ansunzavo eni na yotagiha ya Yezu omwiwelela Yehova? (Kang’ana ddima 15)

15. Ateliwi ansunzavo eni ya yotagiha ya Yezu?

15 Enfwanyela osunza ateliwi. Masiki Yezu vaniyena eziwelo enddimuwa iyene onodhowavi amwiwelelaga Yehova. (1 Kor. 15:28; Fil. 2:5, 6) Na mukalelo wakakene, muteliwi agafwara yotagiha ya Yezu kanobuwele wi mamune ononpittiha. Na okwela onela omukamiihedha mamunaye, iyene onkosela eji sabwa ya omukwela vina omuriha Yehova vamburoni voroma.

Bamalile omudhelana dhoja David na alobwana aye, Abigaili onokokorha osogorho wa David. Iyene onokokorha amulobaga wi anakose elobo eganvahile muladdu wokuttula nikame, mwa wiyihedha obure wakene (Kang’ana ddima 16)

16. Ninga munlogela 1 Samuwel 25:3, 23-28, makattamiho gani agumanilena Abigaili? (Kang’ana foto ya kapa.)

16 Abigaili wateliwe na mulobwana wakuweliwa Nabali. Iyene wali mulobwana wa mukumbela vaye, wahaziwa otamalela vina wovittukulela. Abigaili kokala mwina agahitamela mukalelo wa ommwala. Agahimuttiya Davidi na olobwana aye, odhowa ompa Nabal na attu a ntakulu naye. Mbwenye iyene kakosile ejuwene, wahitamela marhe wila ambarelena Nabali na attu otene a ntakulu naye. Katanalela oliba murima wana Abigaili venevo vadhowiliye ogumana na anyakoddo 400 wi na nriho alogele makaniya na David. Iyene na oliba murima wahivilevela ottukula muladdu watotile mamunaye. (Kengesa 1 Samuwel 25:3, 23-28.) David wahifiyedha ononelamo wi ddi Yehova wamurumile muyana oddule woliba murima wi ambarele anakose yottega enddimuwa.

17. Amamuni enfwanyela osunzavo eni na ejile empadduweli David vina Abigaili?

17 Enfwanyela osunza amamuni. Abigaili wali muyana wa zelu. David wafaseyela ovuruwana malago aye. Yodhelavoya jawi David wahiyelela mundduni arabelaga okuttula nikami na attu ahana muladdu. Na mukalelo wakakene, amamuni anofwanyela wariha awadhiwa, avahaga ttima monelo dhawa. Txino monelo wa mwadhiye onela omukamihedha orabela okosa yosakula yohitanaleleya.

18. Txini ensunzavo ateliwi na yotagiha ya Abigaili?

18 Enfwanyela osunza ateliwi. Muteliwi onimukwela vina onimuriha Yehova, onele wakamihedha amudhaye masiki akala mamune kanimulabela Yehova obe kaneddana magano a Mbibiliani. Iyene kanatamele magano ahili Mbibiliani wi afudhena matelo aye. Othiya ejo, iyene agamurihaga vina agamwiwelelaga, ejo enele omuttukulela mamune osunza sabwa ya Yehova. (1 Ped. 3:1, 2) Masiki akala ejo kimpadduwa, yotagiha yaye yaderetu ya omuriha mamunaye vina owiwelela enele omwagalaliha Yehova.

19. Makattamiho gani animuttukulela muteliwi ohimwiwelela mamune?

19 Masiki ekalaga yofuneya muteliwi oli Mukristu omwiwelela mamune, eji kintapulela wi agamukumbirha olupa malamulo obe magano anfwanyeya mBibiliani onela orumela. Motagiha, kamutanalele murogora oteliwe na mulobwana ohili munamona wa Yehova amukumbirha wi eye, azivale obe alupe nigano na Mbibiliani. Akristu otene, na arogora ateliwe anofwanyela omwiwelela Yehova vamburoni voroma. Akala murogora onokumbirhiwa wila alupe magano a Mbibiliani, iyene onofanyeelela okodda vina na oviyeviha onele otapulelamo enkoddeliye.—Mer. 5:29.

Kang’ana ddima 20 *

20. Ninziwa dhavi wila Maria wahikaana mandano ofiyedheya na Yehova?

20 Maria wahikaana mandano ofiyedheya na Yehova. Iyene wanziwa deretu malebo a Mbibiliani. Mudhidhi walogiye na Elizabeti mai wa Joau Mbatizi, ahifiyedha oromola maversu 20 a Malebo a Ebrahiko. (Lk. 1:46-55) Ndoweni nitanaleleni mudhidhi weddeleliwa Maria na José, anju wa Yehova wamutwayuweli Maria ottiya mweddaye José. Venevo wahimwaddela wila agahimbala Mwana wa Mulugu. (Lk. 1:26-33) Yehova wanziwa wila Maria wali muttu wororomeleya vina agahimulela Mwanaye na mukalelo wofwanyelela. Maria mohaganyedha wahikanavi mandano ofiyedheya na Yehova masiki vavenyile Yezu mukwani eyelela wirimu.—Mer. 1:14.

21. Amamuni ansunzavo eni na yotagiha ya Maria ninga munlogela Bibilia?

21 Enfwanyela osunza amamuni. Mamuni wa eziwelo onowagalala mwadhiye agaziwa mwawakwana-mwene Malebo okoddela. Iyene kanasilidhiwe sabwa ya mwadhiye oziwa malebo, ovaga wi anadhe akale mwazambo wa ntakulu. Iyene onononelamo wi sabwa ya mwadhiye oziwa deretu Malebo vina magano a Mbibiliani onela okamihedha murala wawa. Masiki akala muteliwi ohileliwa pama opitta mamune, enziweya jawi mabasa omuyani ninga weddiha nsunzo na ntakulu ba mulobwana.—Ef. 6:4.

Ateliwi anasunze dhavi na yotagiha ya Maria mai wa Yezu, sabwa ya osunza vina otanalela malebo? (Kang’ana ddima 20, 22) *

22. Txini enfwanyela osunza muteliwi na yotagiha ya Maria?

22 Enfwanyela osunza ateliwi. Muteliwi onofwanyela omwiwelela mamune, mmbwenyi iyene onofwanyela vina ozuzumela mpaddi waye womuyani. (Gal. 6:5) Wila ejo ewodheye, iyene onofwanyela otamela mudhidhi wila akose nsunzo nomwinya wi atanalele. Ejo enele omukamihedha iyene wunuwiha omukwela waye Yehova vina omuriha, wi afwanye wagalala wa omuriha mamune.

23. Wiwelela wa ateliwi onakamihedha dhavi awene, muralawa, vina mulogo?

23 Ateliwi anawiwelela amamunawa sabwa ya omukwela Yehova onokana wagalala onddimuwa vaddiddi opitta abale ankodda osogorhela wimetxile Yehova vamuralani. Awene anottiya yotagiha yapama mwa azombwe ayana vina alobwana. Yeddelo yawa yapama ottiya okamihedhavi vamuralani vawa, enokamihedha vina mulogo. (Tito 2:3-5) Masaka abano, iyo ninimulabela Yehova mumodhani na arogora matxikwi na matxikwi ororomeleya. (Masal. 68:11) Iyo notene, alobwana na ayana nihikana ewodhelo enddimuwa ya okamihedha mulogo. Nsunzo ninfarela ninela osunza txini enfwanyelihu okosa wila nikamihedhe mulogo.

JIBO 131 “Emagile Mulugu”

^ par. 5 Masasanyedho akosile Yehova vamuralani ba muteliwi omuriha vina omwiwelela mamune. Muteliwi onawodhe dhavi omuriha vina omwiwelela mamune? Enowodheya ateli vamodha na ateliwiya osunza ovirihamo merelo eddilena Yezu vamodha na ateliwi ena anlogiwa Mbibiliani abuwene ana elemelelo ya wariha amamunawa.

^ par. 68 FOTO YA NIKUKU: Mudhidhi waloga Maria na Elizabeti, mai wa Joau Mbatizi, Maria wahiromola vipadde dhinji dha Malebo a Ebrahiko.

^ par. 70 FOTO YA NIKUKU: Muteliwi wa Mukristu wi avadde mpaddi womuyani onofwanyela otamela mudhidhi wi amusunze Bibilia.