Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 6

“Erhwe ly’Omukazi Ali Mulume”

“Erhwe ly’Omukazi Ali Mulume”

“Erhwe ly’omukazi ali mulume.”​—1 KO. 11:3.

OLWIMPO 13 Kristo, Kielelezo Chetu

OKU BUGEKE *

1. Amango omunyere ali ahigirira kushabwa, bibazo bihe akwanene kuchibaza?

ABAKRISTU boshi bayumangirwe n’omuntu oshinganene, Yesu Kristu. Aliko, amango omukazi w’Omukristu amashabwa, anayimangirwa n’omuntu orhashinganene; omulume. Echola chakamulerhera echibazo. Che chirhumire amango mwali-werhu ali awaza okushabwa na mwene-werhu mulebe, kuli kwinja achibaze ntya: ‘Bichi binyerekere ok’oyula mwene-werhu nj’aba rhwe linja ly’omulala? K’anaheba akasi ka Yehova oku nafasi y’oburhanzi omu kalamo kage? Akaba nanga, nj’anagala kurhurhabala rhugenderere kugwarha obwira bukomere haguma na Yehova hanola nji rhushabana?’ Kandi, kuli kwinja mwali-werhu achibaze ntya: ‘Ngeso zichi zinja ngwerhe nji zarhabala obuhya bwerhu? Ka nampana, inamba wakulembera? Ka nangwerhe obwira bukomere haguma na Yehova?’ (Muh. 4:9, 12) Nk’omunyere anarhola emigo minja achili mulamba, echola chakamurhabala nj’arhole emihigo minja omu buhya bwage amango ashabwa.

2. Bichi rhwaganirira mu gunola mwazi?

2 Bali-berhu banene ba Bakristu bali mufano gwinja oku bilolere okuchihebe eshishi za beba. Bakwanene okubwirwa koko kw’echola! Rhugwerhe mwishingo gunene okubona rhuli rhwakolera Yehova haguma n’abola bakazi bimana! Mu gunola mwazi, rhwashubiza ku binola bibazo bisharhu: 1) Bibazo bihe biguma abakazi bali bahurana? 2) Bulagurhe omukazi anabona oku bihemere achihebe eshishi z’eba? 3) Bichi omufano g’okuchiheba eshishi gwa Yesu, Abigaili, na Mariya nyina wa Yesu, gwakayigiriza abalume n’abakazi b’Abakristu?

BIBAZO BIHE ABAKAZI B’ABAKRISTU BALI BAHURANA?

3. Bulagurhe bala boshi bashabene banahurana ebibazo?

3 Obuhya luli luhembo lushinganene lurhengerere emwa Mungu, aliko abantu barhashinganene. (1 Yo. 1:8) Echola che chirhumire Echinwa cha Mungu chibwirire abalume n’abakazi oku bahurana ebibazo; k’okuderha “amalibuko omu mibiri yabo.” (1 Ko. 7:28) Hala bibazo biguma omukazi akahurana.

4. Bulagurhe omukazi akabona oku kali kabonerero okuchiheba eshishi z’eba?

4 Nkabaga eju y’okuntu omukazi akulaga, akabona nk’okuchiheba eshishi z’eba kali kabonerero. Marisol olamire omu États-Unis aderhere ntya: “Emunda nakuliraga, bakazaga zigana kubwira abakazi bachihangane babe kuguma n’abalume mu buli choshi. Imenyere oku Yehova aderhere okw’abalume b’abakwanene kuderha Echinwa ch’obuzinda abakazi bakwanene bakenge. Si n’abakazi nabo bakwanene kukengwa. Aliko binazigana kunkomerera kuchiheba eshishi za bani bulala egulu lili lyaderha oku ntakwanene kujira ntyo.”

5. Mawazo mahe marhapatene n’amandiko bantu baguma bajira oku bilolere akasi k’omukazi?

5 Kandi, hali ok’omukazi akashabwa n’omulume onawaza okw’abakazi barhali b’akamaro kuguma n’abalume. Ivon, mwali-werhu olamire omu Amerique ye Side aderhere ntya: “Omu eneo yerhu, abalume babanarhanga kulya kisha abakazi banalya buzinda. Abanyere badorho babakwanene kuvuya n’okushuka ebintu, s’aliko nyina n’abali babakolera abarhabana bachili badorho, n’okuyinja babwira abola barhabana oku bali ‘bami omu nju.’” Mwali-werhu oyirikirwe Yingling, olamire omu Asie, aderhere ntya: “Omu lulimi lwerhu, hali omugani guderha oku ‘omukazi arhakula.’ Akasi kabo kuli kujira amakasi moshi m’omu nju, s’aliko barhakwanene kubwira b’eba amawazo mabo.” Omulume oshunikirwe n’emigenzo eli nk’eyola erhali mu buzigire, erhanarhengerere omu mandiko, anarhuma akalamo kakomerera mukage, anagambwa kuyiga Yesu, n’okugayisa Yehova.​—Efe. 5:28, 29; 1 Pe. 3:7.

6. Bichi abakazi bakwanene kujira yi bagenderera kukomeza obwira bwabo haguma na Yehova?

6 Nk’oku rhwayigaga omu mwazi gwageraga, Yehova ahere abalume b’Abakristu akasi k’okuyenezeza abantu b’omulala gwabo ebintu by’ekiroho n’eby’omubiri bakenere, n’okubarhabala bachiyunve bwinja. (1 Ti. 5:8) Aliko, bali-berhu bashabirhwe bakwanene kuchihangana bwenene bapate akasanzi k’okusoma Echinwa cha Mungu buli lusiku, n’okuwaza bwenene oku bibasomere mo, n’okupata akasanzi k’okusalira Yehova bwenene chiro akaba oku bakaba bagwerhe binene by’okukola. Byakaba bibakomerere okujira ntyo. Abakazi bajira binene by’okukola, che chirhumire hali oku bakayinja bawaza oku nta kasanzi bagwerhe na nta misi bagwerhe y’okukola ebyola bindi bintu. Aliko kuli kwinja bachinyege akasanzi. Bulagurhe? Bulala Yehova alonzeze buli muguma werhu achijirire anagendereze obwira bukomere haguma naye.​—Mdo. 17:27.

7. Bichi byakarhabala omukazi abone oku biyorohere okukenga n’okuchiheba eshishi z’eba?

7 Kweri, byakahema omukazi achihangane bwenene y’achiheba eshishi z’eba orhashinganene. Aliko akabona oku biyorohere okuchiheba eshishi z’eba nk’amenyere n‘okuyemera empanvu z’amandiko zimubwirire bulagurhe akwanene achihebe eshishi.

BULAGURHE OMUKAZI ANAYEMERA EBA AMUYUMANGIRE?

8. Nk’oku olwandiko lwa Waefeso 5:22-24 luderhere, bulagurhe omukazi w’Omukristu anayemera eba amuyumangire?

8 Omukazi w’Omukristu anayemera eba amuyumangire bulala ntyo ku Yehova amuhemere ajirage. (Osome Waefeso 5:22-24.) Analangalira Eshe w’embingu, bulala amenyere oku byoshi anakola, buli mango biba bishunikirwe n’obuzigire, n’okw’anamubwira akole chintu chilebe bulala amenyere oku chimuherhere akamaro.​—Kum. 6:24; 1 Yo. 5:3.

9. Gurhe byakaba amango omukazi w’Omukristu amakenga Yehova omu kuyemera eba amuyumangire?

9 Egulu rhulamire mo, lili lyashunika abakazi basuzagure amakanuni ma Yehova n’okubona nk’okuchiheba eshishi kali kabonerero. Kweri, balala baderha ntyo, barhamenyere Mungu werhu w’obuzigire. Ntako Yehova akahere abanyere bage bazigirwa erhegeko ly’okubabonerera. Mwali-werhu onachihangana bwenene kukenga Yehova omu kuchiheba eshishi z’eba, anarhabala y’omurhula guba omu mulala gwage. (Zb. 119:165) Okujira ntyo, kunamulerhera yewe yenyine, eba, n’abana enyungu.

10. Bichi ebinwa Carol aderhere byakarhuyigiriza?

10 Omukazi onachiheba eshishi z’eba orhashinganene anayerekana okw’azigire n’okukenga Yehova wahaga bantu baguma obukulu. Carol olamire omu Amerique ye Side aderhere ntya: “Inyinji oku bani akagoma, inamenyere ok’okuntu nakajira amango amagoma, kwayerekana kangana gurhe mbwene ok’obwira bwani haguma na Yehova buli bw’akamaro. Che chirhumire nanchihangana kugenderera kuchiheba eshishi zage bulala ndonzeze kusimisa Darha w’embingu.”

11. Bichi binarhabala mwali-werhu oyirikirwe Aneese ababalire abandi, na bichi eby’aderhere byakarhuyigiriza?

11 Byakakomerera omukazi okugenderera kukenga n’okuchiheba eshishi z’eba amango amawaza okw’eba arhamuyunva. Aliko yunva oku mwali-werhu muguma oshabirwe oyirikirwe Aneese anajira amango echola chamarhengerera. Aderhere ntya: “Inanchihangana okurhabika omujinya. Inanyibuka oku rhweshi rhunagoma. Omuhigo gwani kuli kubabalira oku bulonza nk’oku Yehova naye anajira. Amango namababalira abandi, nanyunva namarhulera omu bwenge.” (Zb. 86:5) Omukazi onababalira abandi, anabona oku biyorohere okuchiheba eshishi.

BICHI EMIFANO ELI OMU BIBLIA YAKARHUYIGIRIZA?

12. Mifano ya bantu nyabachi eli omu Biblia?

12 Bantu baguma bakawaza ok’omuntu onachiheba eshishi aba muzamba. Aliko obola burhali bukweri. Ebiblia eli mu mifano minene y’abantu baligwerhe bushiru bunene, aliko baliri bachiheba eshishi. Rhushambale oku by’omufano gwa Yesu, Abigaili na Mariya gwakarhuyigiriza.

13. Bulagurhe Yesu anachiheba eshishi za Yehova? Ofasiriye.

13 Yesu anachiheba eshishi za Yehova, arhali mpu bulala nta bwenge agwerhe changwa mpu ntacho akagala. Enyigirizo zage ziyorohere zinayunvikene, ziyerekene okw’ali mwenge bwenene. (Yoh. 7:45, 46) Yehova alimenyere oku hali echi Yesu akagala che charhumaga amuleka bakole haguma amango alemaga buli chintu oku gulu n’omu mbingu. (Mez. 8:30; Ebr. 1:2-4) Na kurhenga amango Yesu afukaga, Yehova amuhereza ‘obukulu boshi omu mbingu n’oku gulu.’ (Mt. 28:18) Chiro akaba oku Yesu agwerhe buhashe bunene, agenderere kulangalira obwerekezi bwa Yehova. Bulagurhe? Bulala azigire Eshe.​—Yoh. 14:31.

14. Bichi abalume bakayiga kugerera: a) Okuntu Yehova anabona abakazi? b) Ebinwa bili omu Mezali 31?

14 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abalume. Yehova arhabwiraga omukazi oku achihebe eshishi z’eba mpu bulala anabona kw’abakazi barhali b’akamaro kuguma n’abalume. Yehova yewe yenyine ayerekene ntyo omu kuchishoga abakazi n’abalume nji baje kurhegeka haguma na Yesu. (Gal. 3:26-29) Yehova ayerekene okw’achizerere Omugala omu kumuhereza obukulu. Konakuguma, omulume oyengehere anaha mukage eby’ayumangira. Ebiblia eyerekene eby’omukazi ogwerhe obuhashe (mwinja) akajira. Omufano, akayumangira akasi kali kakolwa ahambuga, akaguza n’okugula eshwa, akanachuruza. (Osome Mezali 31:15, 16, 18.) Arhali muja orhakwanene kuderha eby’awazize. Eba anachizera ye n’okuyunviriza amawazo mage. (Osome Mezali 31:11, 26, 27.) Amango omulume amakengesa mukage ntyo, naye anayunva asimire okuchiheba eshishi zage.

Bichi omufano gwa Yesu g’okuchiheba eshishi gwakayigiriza abakazi benja? (Olole echifungo che 15)

15. Bichi omufano gwa Yesu gwakayigiriza abakazi?

15 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abakazi. Chiro akaba oku Yesu alikolere bintu binene, arhabonaga ok’okuchiheba eshishi za Yehova kali kabonerero. (1 Ko. 15:28; Flp. 2:5, 6) Konakuguma, omukazi ogwerhe obuhashe oyigire omufano gwa Yesu, arhabona ok’okuchiheba eshishi z’eba kali kabonerero. Arhali mpu bulala amusimire konyine, s’ech’oburhanzi, bulala azigire Yehova anamukengere.

Enyuma y’okurhumira Daudi n’abambali bage ebilyo, Abigaili amayegera Daudi. Buzinda amafukama embere zage n’okumulakirira amenye ajira egosa likomere omu kuchivanja (Olole echifungo che 16)

16. Nk’oku olwandiko lwa 1 Samweli 25:3, 23-28 luderhere, bibazo bihe Abigaili alihurene? (Olole efoto eli oku chiganda.)

16 Eba wa Abigaili aliyirikirwe Nabali. Aliri mulume w’okuchikaziza, w’echiburi, orhanaderha koko. Chiro akaba ntyo, Abigaili arhashondaga gurhe akarhenga omu bunyumpa bwage. Nk’alonzaga akachisirire n’okuleka Daudi n’abambali bage bayirhe eba. Ahali h’okujira ntyo, ajira okwage koshi akagala y’alanga eba Nabali n’omulala gwage. Jaga wawaza bushiru bungana gurhe Abigaili alikwanene agwarhe y’ayegera balume 400 bagwerhe entwaro n’okuganira na Daudi oku bukenge. Analiri tayari kuheka amagosa moshi m’eba. (Osome 1 Samweli 25:3, 23-28.) Daudi arhalegamaga kurhegera oku Yehova yi wakolesaga oyola mukazi ogwerhe obushiru omu kumuha ehano lyarhumaga arhakola echaha chizibu-zibu.

17. Bichi omufano gwa Daudi na Abigaili gwakayigiriza abalume?

17 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abalume. Abigaili aliri mukazi oyengehere. Daudi ayunviriza n’obwengehe ehano ly’oyola mukazi. Okujira ntyo kwarhuma arhayirha abantu barhagwerhe gosa. Omulume oyengehere anayunviriza bwinja amawazo ma mukage amango akola rhola emihigo y’akamaro. Nkabaga amawazo ma mukage makamurhabala amenye akola eby’obuhwinja.

18. Bichi omufano gwa Abigaili gwakayigiriza abakazi?

18 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abakazi. Omukazi ozigira n’okukenga Yehova, analerhera omulala gwage enyungu, chiro akaba okw’eba arhakolera Yehova arhanakenga amakanuni mage. Arhalonza gurhe akarhenga omu bunyumpa bwage. Ahubwe, kugerera obukenge n’okuchiheba eshishi, achihangana kurhabala eba ayige eju ya Yehova. (1 Pe. 3:1, 2) Chiro akaba okw’eba arharholere omuhigo g’okukolera Yehova, Yehova yewe anasima okubona ok’oyola mukazi ali agenderera kukenga eba n’okubera mwimana embere zage.

19. Mango machi omukazi arhakwanene kuyemera eby’eba aderhere?

19 Chiro akaba ntyo, omukazi w’Omukristu ochihebere eshishi arhayemera eby’eba aderhere nka birhapatene n’amakanuni changwa n’amarhegeko me Biblia. Omufano, rhuderhe okw’eba wa mwali-werhu muguma orhali Mukristu anamubwira abeshe, ayibe, changwa akole echindi chintu chibi Yehova arhasima. Abakristu boshi kuheba ha na bali-berhu bashabirwe, bakwanene kurhanga kukenga Yehova Mungu. Nka bamabwira mwali-werhu avune amakanuni me Biblia, akwanene kulahira n’okufasiriya oku bukenge bulagurhe arhakajira eby’eba amuhemere ajire.​—Mdo. 5:29.

Olole echifungo cha 20 *

20. Bichi biyerekene oku Mariya aligwerhe obwira bukomere haguma na Yehova?

20 Mariya aligwerhe obwira bukomere haguma na Yehova. Nta ngangane, alimenyere amandiko bwinja. Omu nganiro aligwerhe haguma na Elizabeti, nyina wa Yowane Mubatiza, Mariya aliganirire ku Mandiko m’Echiebrania marhalukire 20. (Lu. 1:46-55) Shubaga owaze kw’echila: Chiro akaba oku Mariya aliri hofi kushabwa na Yusufu, malaika wa Yehova arharhangaga kuja shambala na Yusufu. Malaika arhanga kuganira na Mariya bwage-bwage n’okumubwira oku akaburhire Omugala wa Mungu. (Lu. 1:26-33) Yehova alimenyere Mariya bwinja analichizerere oku akazigire Omugala n’okumushishikala. Na Mariya aligenderere kugwarha obwira bukomere haguma na Yehova chiro n’enyuma y’olufu lwa Yesu n’amango afukaga n’okuja embingu.​—Mdo. 1:14.

21. Bichi eby’Ebiblia eganirire eju ya Mariya byakayigiriza abalume?

21 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abalume. Omulume oyengehere anagwarha obusime nka mukage amenyere Amandiko bwinja. Arhamukolera kubi n’okuyinja awaza okw’ali alonza kumunyega obukulu. Anamenyere oku nka mukage ayinji Ebiblia n’amakanuni malimo bwinja, akarhabala omulala gwage. Aliko, chiro akaba omukazi akaba agwerhe masomo manene kulusha eba, omulume yekwanene ayumangire obuharamye n’amandi makasi m’ekiroho omu mulala gwage.​—Efe. 6:4.

Bichi omufano gwa Mariya nyina wa Yesu g’okuyiga n’okuwaza oku by’ayigire, gwa kayigiriza abakazi? (Olole echifungo cha 22) *

22. Bichi omufano gwa Mariya gwakayigiriza abakazi?

22 Eby’ogola mufano gwakayigiriza abakazi. Omukazi akwanene kuchiheba eshishi z’eba, aliko yenyine yekwanene agendereze kukomeza obwemere bwage. (Gal. 6:5) Y’agala kujira ntyo, akwanene kurheganya ebisanzi by’okuyiga yenyine, n’okuwaza bwenene oku by’ali ayiga. Okola kwamurhabala agenderere kuzigira n’okukenga Yehova n’okupata omwishingo amango ali achiheba eshishi z’eba.

23. Nka gurhe abakazi bachihebere eshishi banachilerhera bowe bonyine enyungu, emilala yabo n’echibaga?

23 Abakazi bagenderere kuchiheba eshishi za beba bulala bazigire Yehova, banagwarha busime bunene n’omwishingo kulusha balala basuzagura aba Yehova ahere obukulu. Banayerekana omufano gwinja oku barhabana n’oku banyere bachili misole. Banashuba kurhabala y’obuzigire n’omurhula guba omu mulala n’omu chibaga. (Tit. 2:3-5) Zene, abakazi babanene omu bakozi ba Yehova bimana. (Zb. 68:11) Rhweshi, rhube balume changwa bakazi rhwakarhabala y’omwishingo guba omu chibaga. Omwazi gukulikire ho nji gwayerekana nka gurhe buli muguma werhu akajira ntyo.

OLWIMPO 131 “Kile Ambacho Mungu Ameunganisha”

^ mus. 5 Yehova apangire oku omukazi akwanene akenge bwenene eba. Aliko si, k’okuderha gurhe okola? Omufano gwa Yesu n’ogw’abakazi baganirirwe omu Biblia, gwakayigiriza omulume n’omukazi bintu binene oku bilolere obukenge.

^ mus. 68 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Amango aliri aganira haguma na Elizabeti, nyina wa Yowane Mubatiza, Mariya aderha ebinwa birhengere omu Mandiko m’Echiebrania aligwerhe omu bwenge.

^ mus. 70 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Omukazi w’Omukristu anarheganya akasanzi k’okuyiga Ebiblia y’agenderera kugwarha obwemere bukomere.