1. Omapuriro yeṋe omukazendu omukambure omukombe ngu mape ya e ripura, indu tja tye okukupwa?

OTJIURU tjOvakriste avehe oJesus Kristus ngu ri ohomonena. Nungwari, omukazendu Omukriste tja kupwa eye u riwisa kehi yomurumendu we ngu he ri ohomonena. Tjiri iho katjiṋa otjipupu. Kunao, omukazendu tji ma vanga okukupwa ma sokuripura omapuriro nga: ‘Otjikeṋa tji matji raisa kutja omurumendu omukambure ngwi ma rire otjiuru tjeṱunḓu otjiwa? Hapo okukarera Jehova otjiṋa otjinanḓengu tjinene mehupo re? Ndovazu kaperi nao, ongwaye tji mbi noumune wokutja eye ma yenene okutuvatera okukara noupanga ouwa kuna Jehova kombunda yorukupo?’ Omukazendu omukambure wina ma sokuripura omapuriro nga: ‘Ovikaṋena viṋe mbi mbi navyo mbi mavi yenene okuyeta ouwa morukupo rwetu? Hapo mbi nomuretima nu owami ondjandje? Hapo mbi noupanga ouwa kuna Jehova?’ (Omuzuv. 4:9, 12) Indu omukazendu tja tjiti ozondando ozombwa komurungu yorukupo, iho matji mu vatere kutja ma kare norukupo oruṋingandu.

2. Morupa ndwi matu ke rihonga tjike?

² Ovakazendu ovakambure ovengi ve raisa otjihorera otjiwa tjokuriwisa kehi yovarumendu vawo. Tjiri owo mave sokutangwa. Nu tu nondjoroka okukarera Jehova pu novakazendu ovaṱakame mbo. Morupa ndwi matu katara omaziriro komapuriro yetatu nga: (1) Omauzeu yeṋe tjiva ovakazendu mba kupwa ngu mave yenene okumuna? (2) Ongwaye omukazendu tji ma sokuriwisa kehi yomurumendu we? (3) Ovarumendu ovakambure novakazendu vawo mave rihongo tjike ohunga nokuriwisa kehi youvara okuza kotjihorera tja Jesus, Abigajil na Maria, omukazendu wa Josef nu ngwa ri ina ya Jesus?

3. Ongwaye ovakupasane avehe tji ve muna omauzeu motukupo twawo?

³ Orukupo otjiyandjewa otjihuze okuza ku Mukuru, posi yokutja kaweṱe ohomonena. (1 Joh. 1:8) Kunao, Embo ra Mukuru opu ri rakiza ovakupasane kutja mave munu “ouzeu.” (1 Kor. 7:28) Matu ka hungirira komauzeu tjiva omukazendu ngu mape ya a munu.

4. Ongwaye omukazendu ngwa kupwa tji mape ya a munu kutja okuriwisa kehi yomurumendu we maku yarura onḓengu ye pehi?

⁴ Mape ya mena romuano omukazendu me kurisiwa, a munu kutja okuriwisa kehi yomurumendu we maku wisa onḓengu ye pehi. Marisol, omukazendu omukambure ngwa tura moUnited States, wa tja: “Koṋa ku mbe kurira, ovakazendu potuingi aave raerwa kutja mave sokukara nouyara umwe tjimuna ovarumendu. Ami me tjiwa kutja Jehova wa yandja ouvara kovarumendu nu wa tya kutja ovakazendu mave sokuriwisa kehi yawo. Posi yokutja, ovakazendu wina mave hepa okuraisirwa ondengero. Kunao, irira ouzeu kwami okuriwisa kehi yomurumendu wandje mena roumune wovandu.”

5. Oumune uṋe woposyo ovarumendu tjiva mbu ve nawo ohunga novakazendu?

⁵ Omukazendu mape ya a kupwa i yomurumendu ngu muna kutja ovakazendu ovandu vokehi. Omukazendu omukambure wena Ivon, ngwa tura moSouth America, wa tja: “Momaturiro wetu, ovarumendu ve rya ovatenga povakazendu. Ovanatje ovazandu ovaṱiṱi ve ungurirwa i ooina novaṱena kwawo, nokuraerwa kutja owo ombe ri ‘ovahona ponganda.’ Nungwari imba ovakazona ovaṱiṱi ve undjirwa ko okuzika nokukohorora ponganda.” Omukazendu omukambure wena Yingling, ngwa tura moAsia, wa tja: “Meraka randje pe nomambo nge heya kutja ovakazendu kave hepa okurira ozonongo. Omerizirira wawo owokuungura oviungura avihe ponganda, nu kave yandjerwa okuyandja oumune wawo kovarumendu vawo.” Omurumendu ngu ha raisa orusuvero nu ngu ha tjiti imbi Ombeibela mbi i hungira, u tjita kutja i rire ouzeu komukazendu we. Omurumendu ngwi ka horere ku Jesus nu iho tji tjita kutja a ha yorokisa omutima wa Jehova.—Ef. 5:28, 29; 1 Petr. 3:7.

6. Ovikwaye ovakazendu mba kupwa mbi mave hepa okutjita okukurisa oupanga wawo kuna Jehova?

⁶ Otja tji pa hungirirwa ko morupa ndwa kapita, Jehova u undjira ko kutja ovarumendu ovakambure ve yandje ombango kovihepwa vyomaṱunḓu wawo nokuvevatera kutja ve rikotamene ku Jehova. (1 Tim. 5:8) Posi yokutja, ovakazendu ovakambure mba kupwa mave sokutwapo oruveze rokulesa Embo ra Mukuru eyuva arihe, okuripurira ko oukoto nokukumba ku Jehova okuza komutima. Imbyo kaviṋa ovipupu okutjita. Ovakazendu mba kupwa ve kara noviungura ovingi, kunao mape ya ave munu kutja kave noruveze poo omasa okuungura oviṋa mbyo. Posi yokutja ounanḓengu kuwo okutwapo oruveze. Omena raye? Mena rokutja Jehova u vanga kutja omundu auhe ma kare noupanga wopopezu kuna ye.—Oviung. 17:27.

7. Otjikwaye tji matji tjiti kutja i rire oupupu komukazendu ngwa kupwa okuriwisa kehi yomurumendu we?

⁷ Omukazendu mape ya a kondjo nomasa okuriwisa kehi yomurumendu we ngu he ri ohomonena. Posi yokutja, ma rire oupupu ku ye indu tja zuu nawa, nu a yakura omapu nge ri mOmbeibela ngu maye raisa kutja ongwaye tji ma sokuraisa ondengero nokupuratena komurumendu we.

8. Otja kOvaefese 5:22-24, ongwaye omukazendu Omukriste tje sokuriwisa kehi yomurumendu we?

⁸ Omukazendu Omukriste ngwa kupwa u riwisa kehi yomurumendu we mena rokutja erakiza okuza ku Jehova. (Lesa Ovaefese 5:22-24.)  Eye u nongamburiro mu Ihe womeyuru mena rokutja u tjiwa kutja we mu suvera, nu kemee mu ningire okutjita otjiṋa tji tji hi nokumuyetera ouwa.—Deut. 6:24; 1 Joh. 5:3.

9. Omukazendu Omukriste tja ṱakamisa omambo wa Jehova wokuriwisa kehi yomurumendu we ku yeta ouwa waye?

⁹ Ouye u tunduuza ovakazendu okuhinokupuratena komirari vya Jehova, nokutja ve mune kutja okuriwisa kehi yomurumendu otjiṋa tji matji wisa onḓengu yawo. Otjingaperi kutja, ovandu mbe hungira omambo otja ingo kave tjiwa Mukuru wetu worusuvero. Jehova kamaa yandja erakiza kovanatje ve ovakazona ovasuverwa ndi ma ri wisa onḓengu yawo. Omukazendu omukambure ngu ungura oukukutu okuṱakamisa eronga ra Jehova, u vatera eṱunḓu re okukara mohange. (Eps. 119:165) Ovandu avehe meṱunḓu ve kara nondjoroka.

10. Matu rihongo tjike okuza komambo wa Carol?

¹⁰ Omukazendu ngu riwisa kehi yomurumendu we ngu he ri ohomonena, u raisa kutja wa suvera nu u nondengero ku Jehova ngwa yandja ouvara tjiva ku varwe. Carol, ngwa tura moSouth America, wa tja: “Ami me tjiwa kutja omurumendu wandje ma kayenda komurungu okutjita ozondataiziro. Nu wina me tjiwa kutja ongaro ndji me raisa indu tja tataiza, mai raisa kutja mbi noupanga mbu ri vi kuna Jehova. Kunao ami mbi kondja okuriwisa kehi ye. Mena rokutja mbi vanga okuyorokisa Tate wandje womeyuru.”

11. Ovikwaye mbya vatera omukazendu omukambure wena Aneese, nu matu rihongo tjike okuza komambo we?

¹¹ Irira ouzeu komukazendu okuraisa ondengero nokuriwisa kehi yomurumendu we, indu tji ma munu kutja eye ke nokuripurira koumune nozongendo ze. Posi yokutja, tara ku imbi omukazendu omukambure ngwa kupwa wena Aneese mbye tjita indu tje ri mongaro otja indjo. Eye wa tja: “Ami mbi kondja kutja e ha pindike. Mbi zemburuka kutja atuhe tu tataiza. Tjimuna Jehova, mbi kondja okuisira. Indu tji mba isire, tji tjita kutja mbi kare nohange momuinyo.” (Eps. 86:5) Indu omukazendu tje isira, i rira oupupu ku ye okuriwisa kehi yomurumendu we.

12. MOmbeibela mu novihorera viṋe?

¹² Ovandu tjiva ve muna kutja omundu ngu riwisa kehi ya varwe omundu otjingundi. Posi yokutja  oumune otja imbo u ri posyo. Ombeibela i novihorera ovingi vyovandu mbaave riwisa kehi ya varwe, posi yokutja mba ri ovandu ozombanḓe. Tara ku imbi mbi matu rihongo okuza ku Jesus, Abigajil na Maria.

13. Ongwaye Jesus tje riwisa kehi ya Jehova? Kahurura.

¹³ Jesus u riwisa kehi youvara wa Jehova, nungwari ka tjiti nao mena rokutja ke nounongo. Omuano Jesus mbwaa hongo u raisa oukahu kutja eye omundu onongo tjinene. (Joh. 7:45, 46) Jehova aa tjiwa kutja Jesus u nounongo, kunao we mu yandjera kutja ma ungure kuna ye indu tjaa meme oviṋa avihe meyuru na kombanda yehi. (Omiano 8:30; Hebr. 1:2-4) Nu kombunda ya indu Jehova tja pendura Jesus, eye we mupa “ouvara auhe meyuru na kombanda yehi.” (Mat. 28:18) Nandarire kutja Jesus u nounongo ouingi, eye u ṱaṱera ku Jehova okumupa omuhunga. Ongwaye? Mena rokutja wa suvera Ihe.—Joh. 14:31.

14. Ovarumendu mave rihongo tjike (a) komuano Jehova me vara ovakazendu? (b) komambo nge ri mOmiano ekondwa 31?

¹⁴ Oviṋa ovarumendu mbi mave yenene okurihonga. Jehova ka twapere kutja omukazendu ma sokuriwisa kehi yomurumendu we, mena rokutja u vara ovakazendu nonḓengu yokehi povarumendu. Nungwari, eye wa raisa kutja ke noumune mbwo, indu tja toorora ovakazendu novarumendu okukanana puna Jesus. (Gal. 3:26-29) Jehova wa raisa kutja u nongamburiro mOmuna we indu tje mupa ouvara. Momuano otjingewo, omurumendu onongo u yandja omerizirira tjiva komukazendu we. Ombeibela i hungira oviṋa tjiva omukazendu mbi ma yenene okutjita. Otjotjihorera, eye ma yenene okukara nouvara na imbi mbi mavi tjitwa ponganda, okuranda nokurandisa omahi nokutjita ongetjefa. (Lesa Omiano 31:15, 16, 18.) Eye u nousemba wokuyandja oumune we, nungwari ke ri tjimuna omukarere. Omurumendu we u nongamburiro mu ye nu u puratena koumune we. (Lesa Omiano 31:11, 26, 27.) Indu omurumendu tji ma tjindi omukazendu we nondengero otja indjo, ku tjita kutja i rire oupupu ku ye okuriwisa kehi ye.

15. Ovakazendu mave rihongo tjike okuza kotjihorera tja Jesus?

¹⁵ Oviṋa ovakazendu mbi mave yenene okurihonga. Nandarire kutja Jesus wa yenenisa oviṋa ovingi, eye kaa munu kutja okuriwisa kehi ya Jehova maku wisa onḓengu ye pehi. (1 Kor. 15:28; Fil. 2:5, 6) Momuano otjingewo, omukazendu omusore ngu horera kotjihorera tja Jesus kamaa munu kutja, okuriwisa kehi yomurumendu we otjiṋa tji matji wisa onḓengu ye. Eye ma yandja oruvara komurumendu we mena rokutja we mu suvera, nu tjinenenene mena rokutja wa suvera nokuyandja ondengero ku Jehova.

16. Otja ku 1 Samuel 25:3, 23-28, omatokero yeṋe Abigajil nga muna? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

¹⁶ Abigajil wa ri nomurumendu wena Nabal. Eye wa ri omurumendu ngwee ripurire kuye omuini, omuritongamise nu ngu ha ri nondangi. Nandarire nao, Abigajil kaa paha ombitira po morukupo rwe. Andakuzu aa vanga kutja orukupo rwe ru yande, atja yandjera kutja David novarumendu ve ve zepe omurumendu we. Nungwari Abigajil ka tjitire nao, eye wa toora omukambo okutjevera omurumendu we neṱunḓu rawo arihe. Ripura uriri ohunga nomuano mbwa ri ombanḓe okuyenda kovarumendu 400 mba ri novirwise, nokukahungira kuna David ohunga nouzeu mbu ri po momuano wondengero. Nu nandarire Abigajil wa ningira ondjesiro kongaro omurumendu we ndja raisa. (Lesa 1 Samuel 25:3, 23-28.) David wa muna kutja Jehova wa ungurisa omukazendu ombanḓe ngwi okumupa ondunge ndjaa hepa, ndji mai mu vatere kutja a ha tjiti ouvi ounene.

17. Ovarumendu mave rihongo tjike okuza kotjihorera tja David na Abigajil?

 ¹⁷ Oviṋa ovarumendu mbi mave yenene okurihonga. Abigajil wa ri omukazendu onongo. Nu David wa puratena ku ye. Kunao, eye ka zepere ovandu ovehinandjo. Momuano otjingewo, omurumendu onongo u ripurira ko oukoto koumune womukazendu we ngunda e hiya toora omukambo omunanḓengu. Mape ya kutja oumune womukazendu we au mu vatere kutja a ha toora omukambo mbu he ri omusemba.

18. Ovakazendu mave rihongo tjike okuza kotjihorera tja Abigajil?

¹⁸ Oviṋa ovakazendu mbi mave yenene okurihonga. Omukazendu ngwa suvera Jehova nokumuraisira ondengero ma yenene okuvatera eṱunḓu re, nandarire indu omurumendu we tje ha karere Jehova poo tje ha hupu otja komirari vye. Eye ka paha ombitira po morukupo rwe. Nungwari, u kondja okuraisa ondengero nokuriwisa kehi ye, kutja me mu tunduuze okurihonga ohunga na Jehova. (1 Petr. 3:1, 2) Nandarire kutja omurumendu we wa toorora okuhinokumukarera, Jehova ma kara nondjoroka okumuna kutja omukazendu omukambure u ri wisa kehi yomurumendu we nu omuṱakame ku Ye.

19. Omozongaro zeṋe nḓu mape ya omukazendu a ha puratene komurumendu we?

¹⁹ Nungwari, omukazendu omukambure kamaa yandja oruvara komurumendu we, indu tji me mu ningire okupirukira omatwako poo omirari vyOmbeibela. Otjotjihorera, ngatu tje omurumendu ngu he ri Omuhongonone wa Jehova wa ningire omukazendu we omukambure okukora ovizeze, okuvaka poo okutjita otjiṋa tji tji he ri otjiwa komurungu wa Jehova. Ovakambure avehe, nandarire ovakazendu mba kupwa, ve sokukara nonḓuviro ku Jehova Mukuru rutenga. Indu omukazendu omukambure tja ningirwa okupirukira omirari vyOmbeibela, eye u sokutja kako nu a kahurura nawa kutja ongwaye tje hi nokutjita nao.—Oviung. 5:29.

20. Matu tjiwa vi kutja Maria wa ri noupanga ouwa kuna Jehova?

²⁰ Maria wa ri noupanga wopopezu kuna Jehova. Eye aa tjiwa Omatjangwa nawa. Motjihungiriro tje kuna Elisabet, ngwa ri ina ya Johanes omupapitise, Maria wa hungirira kOmatjangwa wOtjiheberi povikando vyokombanda 20. (Luk.  1:46-55) Nu wina ripurira ku imbi. Nandarire kutja Maria wa varekerwe i Josef, omuengeli wa Jehova rutenga we rimunikisa ku ye. Omuengeli wa raera Maria kutja ma panduka omuatje omuzandu ngu ma rire Omuna wa Mukuru. (Luk. 1:26-33) Jehova aa tjiwa Maria nawa nu wa ri nongamburiro kutja eye ma suvere nokutjevera Omuna we. Nu Maria wa kayenda komurungu okukara noupanga ouwa kuna Jehova, nandarire kombunda yonḓiro ya Jesus na indu tja pendurwa okuyenda meyuru.—Oviung. 1:14.

21. Ovarumendu mave rihongo tjike okuza kotjihorera tja Maria tji tji ri mOmbeibela?

²¹ Oviṋa ovarumendu mbi mave yenene okurihonga. Omurumendu onongo u kara nondjoroka okutjiwa kutja omukazendu we u tjiwa Omatjangwa nawa. Eye ka pindike nu ka munu kutja omukazendu we ma vanga okurira otjiuru tjeṱunḓu. Eye u muna kutja indu omukazendu we tji ma tjiwa Ombeibela nomirari vyayo, ma yenene okuvatera eṱunḓu. Otjingaperi kutja, nandarire kutja omukazendu wa hongwa pomurumendu we, omerizirira womurumendu okuhongorera po momerikotameneno weṱunḓu, na moviṋa vyarwe mbi mavi kurisa oupanga wawo kuna Jehova.—Ef. 6:4, NW.

22. Ovakazendu mave rihongo tjike okuza ku Maria?

²² Oviṋa ovakazendu mbi mave yenene okurihonga. Omukazendu u nomerizirira wokuriwisa kehi yomurumendu we, posi yokutja omerizirira we okutjita kutja ongamburiro ye i kare nomasa. (Gal. 6:5) Kunao, eye ma sokutwapo oruveze okutjita omakonḓononeno we omuini wOmbeibela nokuripurira ko oukoto. Okutjita nao maku mu vatere kutja ma kayende komurungu okusuvera Jehova nokumuraisira ondengero. Nu wina ma kara nondjoroka indu tji me riwisa kehi yomurumendu we.

23. Omomuano uṋe okuriwisa kehi yovarumendu mu ku yeta ouwa kovakazendu, keṱunḓu na kombongo?

²³ Ovakazendu mbe riwisa kehi yovarumendu vawo mena rorusuvero ku Jehova mave munu ondjoroka nokukowa mu imbi mbi ve navyo, pu imba mbe ha kongorere erakiza ra Jehova rokuriwisa kehi ya imba mbe nouvara. Owo wina ve raisa otjihorera otjiwa kovarumendu novakazendu omitanda. Nu ve vatera kutja pe kare orusuvero nohange meṱunḓu rawo, na wina mombongo. (Tit. 2:3-5) Ndino, ovakarere va Jehova ovaṱakame ovengi ovakazendu. (Eps. 68:11) Atuhe, kutja oweṱe ovarumendu poo ovakazendu, matu yenene okuyeta ondjoroka mombongo. Morupa ndu maru kongorere ko matu katara komuano auhe wetu mu ma yenene okutjita nao.