1. Hambzaji iri kurangarira kurovohwa, inodikana kuzviita muvhunjo japi?

MAKRISTU ese anotungamirihwa ndi Jesu Kristu, mutungamiriri wakakwana. Ngo kudaro, hambzaji yo Cikristu painocadha, iyona inotungamirihwa ngo mwanarume acizivi kukwana. Izvi azvizivi kureruka. Asi hambzaji painorangarira kurovohwa, zvaizova zvakanaka kuzvivhunjisa kudari: ‘Ngo zvapi zvandinodikana kuva nazvo zvinozobesera kuti hama iyi ive musoro waushoni wo mbhuri? Inodira pakutanga kushandira kwayo Jehovha here? Kudari icikazviiti, ngo zvapi zvinondiita kuti ndirangarire kuti inozova musoro waushoni wo mbhuri tikazopeja kucadha?’ Hambzaji inodikanazve kuzvivhunjisa kudari: ‘Mugariro japi jandinodikana kuva najo jingazobesera mucadho wedu? Kureva kuti ndiri mundhu anosengerera no kukova? Ndicadikana kuvangisa ushamwari hwangu na Jehovha?’ (Mucumaeri 4:9, 12) Kuti muve mwanakaji wakadakara mu mucadho, zvinofira pa zvivaringo zvamunotema mucito marovohwa.

2. Tinoda kujijenyi pa musoro uno?

² Zviuru zvo hambzaji jedu jo Cikristu jakagaja muezaniso wakanaka maningi ngo kuzwira mamunavo. Ivona vanofanera kusimbwa maningi! Tinodakara maningi ngo kushandira Jehovha no hambzaji iji jakagondeka! Pa musoro uno, tinoda kuzodavira muvhunjo mutatu: (1) Zvineso zvapi zvinosongana no hambzaji jakarovohwa jo cikristu? (2) Ngenyi hambzaji yakarovohwa inodikana kuzwira mwamuna wayo? (3) Majimwamuna o Cikristu no vakaji vavo, vanojijenyi ngo muezaniso wo kujidodokesa wa Jesu, Abhigairi na Mariya, mai wa Jesu?

3. Ngenyi vese vakacadha vanosongana no zvineso?

³ Mucadho, icipo cakakwana cinovha kuna Mwari, asi vandhu vanoumba mucadho avazivi kukwana. (1 Johani 1:8) Izvo ndizvona zvinoitisa kuti Soko ra Mwari ringwaje vandhu  vakacadha kuti ivona vanozosongana no zvineso, zvinosananguhwaya inga “nyatwa yo muviri.” (1 VaKorinto 7:28) Tinozobhuya ngo zvineso zvinganani zvinosongana no hambzaji jakarovohwa jo Cikristu.

4. Ngenyi nguva jimweni azvizivi kureruka kuti mwanakaji azwire mwamuna wake?

⁴ Nguva jimweni ngo ndava yo manera aakarehwa, mwanakaji angavona zvecinesa kuzwira mwamuna wake. Hambzaji Marisori vanogara Estadhus Unidhus vakananga kudari: “Kwandakakurira, kazinji vanakaji vanovhunjwa kuti ivona vanodikana kuva vakaezana no vanarume pa zvese zvavanoita. Ndinozviziva kuti Jehovha wakaita kuti mwamuna ave no mutoro wo kuva musoro wo mbhuri i mwanakaji anodikana kumuzwira. Asi mwanakaji wondhowo anodikanavo kureremejwa. Asi zvinondinesa maningi kureremeja mwamunangu nguva jese ngokuti nyika inonanga kuti apana dikano yo kuita zvondhozvo.”

5. Ngoapi mavonero akashata ano vanarume vamweni ngo pamusoro po vakaji vavo?

⁵ Mwanakaji angarovohwa ngo mwanarume anorangarira kuti mwanakaji aasisiri maningi inga mwanarume. Hambzaji imweni inodanwa Ivhoni inogara Amerika dhu Suri, yakati: “Kwandinogarari, mwanarume ndiyena anotanga kuha perapo mwanakaji wohavo. Zvinovetehwa kuti vasikane vabike no kuita basa rese ro pa muzi, asi vafana vanoimira kuti vaitihwe zvese ndi mai wavo no hambzaji javo. Cimwenizve, zvinonangwa kuti ivona ‘iveno vo muzi.’” Hambzaji inodanwa Yingling, inogara Azia yakati: “Mu ndumi yangu zvinonangwa kuti vanakaji avadikani kuziva maningi kana kukwanisa maningi kuita zviro. Basa ravo, ngo ro kuita basa rese ro pa muzi asi ivona avatendehwi kunanga mavonero avo kuno mwamunavo.” Mwamuna acikakhombiji rudo no kutama kuteveja zvinonangwa ngo Bhaibheri, anoita kuti upenyu hwo mukaji wake unese maningi. Cimwenizve, anonga acikatevejeri Jesu i anongazve acikadakajisi Jehovha.—VaEfeso 5:28, 29; 1 Pedru 3:7.

6. Ngozvapi zvinodikana kuitwa ngo vanakaji vakarovohwa kuti vavangise ushamwari hwavo na Jehovha?

⁶ Inga zvakanangwaya pa musoro wakapera, Jehovha anovetera kuti mwamuna ape mbhuri yake zvese zvainoda kudivi ro umwari, mazwiro no ku divi ro kunyama. (1 Timoti 5:8) Asi hambzaji jakacadha, jinodikana kupsaka nguva njiku jese kuti jiverenge Soko ra Mwari, jirangarijisise pomwe no kuita mukumbiro kuna Jehovha zvecivha ngo mu mwoyo kamare. Kuita zviro izvi zvinganesa maningi. Kazinji, vanakaji vakarovohwa vakabatikana maningi, nguva jimweni vangatojizwa inga kuti avana nguva no simba ro kuita zviro izvi, asi zvinosisira maningi kuzviita. Ngenyi? Ngokuti Jehovha anoda kuti umwe nga umwe wedu asakurire no kuramba ano ushamwari wo mundhu ega naye.—Maitiro o Vapostori 17:27.

7. Zvicinyi zvinozoita kuti mwanakaji arerukihwe kuzwira mwamuna wake?

⁷ Zvinozwisisika kuti mwanakaji anodikana kushanda ngo simba kuti azwire mwamuna wake acikazivi kukwana. Asi zvinozomurerukira kuita zvese zvaakagajwa ndi Jehovha kuti aite, kudari akazwisisa no kutendera zvinonangwa ngo Bhaibheri ngo pamusoro po kuzwira mwamuna wake.

8. Inga zvinonangwa pana VaEfeso 5:22-24, ngenyi hambzaji yakarovohwa yo Cikristu inosana kuzwira mwamunayo?

⁸ Mwanakaji anosana kuzwira mwamuna wake ngokuti ndizvona zvinoda Jehovha kuti iyena aite. (Verenganyi VaEfeso 5:22-24.) Iyena anothemba Baba wake vo mugore ngokuti anoziva kuti ivona vanomuda, nokutizve  avacaizomukumbira kuti aite zviro zviciripi zvaushoni.—Deuteronòmio 6:24; 1 Johani 5:3.

9. Zvicinyi zvinoitika kudari mwanakaji wo Cikristu akazwira mwamunake?

⁹ Nyika inoitisa kuti vanakaji vatame kuzwira ndhungamiro ja Jehovha. Cimwenizve, inoitazve kuti ivona vavone kuti kuzwira majimwamuna avo kunonesa maningi. Zvokadi kamare, vandhu vanonangaro zviro izvi avazivi Mwari wedu ano rudo. Jehovha acaaizopa vana vake vanosisira mupango waizovanesera. Mwanakaji anoshanda ngo simba kuti aite basa raakagajwa ndi Jehovha, anomusijira runyararo pa muzi pake. (Nduyo 119:165) Mwamuna wake vanobesereka, kubatanijavo iyena no vana vake.

10. Tinojijenyi ngo zvakananga hambzaji Karori?

¹⁰ Mwanakaji anozwira mwamunake acikazivi kukwana anokhombija kuti anoda no kureremeja Jehovha, uwo wakaita kuti mwamunake vave mutungamiriri. Hambzaji Karori vanogara Amerika dhu Suri vakati: “Ndinoziva kuti mwamunangu vanoposa. Cimwenizve, ndinoziva kuti manera andinomutaja paanoposa, anokhombija kuti inini ndinoreremeja ushamwari hwangu na Jehovha. Ngo kudaro, ndinoeja kwenderera mberi ndecimuzwira ngokuti ndinoda kudakajisa Baba wangu vo mugore.”

11. Zvicinyi zvinobesera hambzaji inodanwa Aneese kuti iregerere? Waro tingajijenyi ngo zvovakananga?

¹¹ Zvinganesa maningi kuti mukaji areremeje no kuzwira mwamunake, kudari iyena akavona kuti mwamuneo avatatiji kuti vanomuda no kutaja zvineso zvaanosongana nazvo. Asi vonanyi basi zvinoitwa no hambzaji imweni inodanwa Aneese, pazvinoitika zviro zvakadari. Iyona yakati: “Ndinoeja kutama kunyangajwa. Ndinoceukija kuti tese tinoshaisha. Ndinotema civaringo co kuregerera inga zvinoita Jehovha. Pandinoregerera, ndinovazve no runyararo hwo mukati.” (Nduyo 86:5) Mwanakaji anoregerera, kazinji zvinomurerukira maningi kuzwira.

12. Bhaibheri rino muezaniso jo mushovonyi?

¹² Vamweni vanorangarira kuti mundhu anozwira, wakarembejeka. Asi mavonero awo asipi o cokwadi. Bhaibheri rino muezaniso jakawanda maningi jo vandhu vaizwira vakakhombija  cicunge. Vonanyi zvatingajija ngo muezaniso wa Jesu, Abhigairi na Mariya.

13. Ngenyi Jesu waizwira Jehovha? Sananguranyi.

¹³ Jesu anozwira Jehovha, asi, asipi ngokuti apana caanokwanisa kana caanoziva. Kujijisa kwaakaita ngo njira yakareruka no kujeka, zvinokohombija kuti iyena anoziva maningi. (Johani 7:45, 46) Jehovha waiziva kuti Jesu waikwanisa maningi kuita zviro. Ngo kudaro, Jehovha wakashanda naye pa kuita zviro zvese mudenga no pasi pano. (Mazwi Akangwara 8:30; Vaheberi 1:2-4) Cimwenizve, Jesu paakamuswa, Jehovha wakamupa “simba rese mugore no pasi pano.” (Mateu 28:18) Pikija Jesu waikwanisa ushoni kuita zvizinji, waindokumbira ndhungamiro kuna Jehovha. Ngenyi? Ngokuti iyena anoda Babake.—Johani 14:31.

14. Majimwamuna vangajijenyi ngo (a) mavonero anoita Jehovha vanakaji? (b) magama anowanika pana Mazwi Akangwara 31?

¹⁴ Majimwamuna vangajijenyi? Jehovha paakananga kuti mwanakaji anodikana kuzwira mwamuna wake, aacaida kunanga kuti iyena aasisiri. Jehovha wakanasa kujekesa zvondhozvo ngo kusana kwake vanakaji pamwepo no vanarume kuti vashande inga majimambo pondhopo na Jesu. (VaGalàsia 3:26-29) Jehovha wakakhombija kuti anothemba Mwana wake paakamupa simba ro kutonga. Mukufananavo, mwamuna ano ungwaru anoita kuti mukaji wake atungamirirevo zviro zvimweni. Bhaibheri rinosanangura zviro zvaushoni zvinoitwa ngo mwanakaji wakangwara. Inga muezaniso, iyena anganasa kutungamirira basa rinoitwa pa muzi, kutengesa no kutenga munda no kungwarira nyagoso jo mbhuri. (Verenganyi Mazwi Akangwara 31:15, 16, 18.) Iyena asipi muranda kuti atame kunanga mavonero ake. Kusiyapo zvondhozvo, mwamuna wake vanomuthemba no kupurukira mazano ake. (Verenganyi Mazwi Akangwara 31:11, 26, 27.) Vanarume pavanotaja vakaji vavo ngo mukhaindi uwu wo nderemejo, iyena anozodakara ngo kumuzwira.

15. Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi ngo muezaniso wa Jesu?

¹⁵ Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi? Pikija Jesu wakaita zviro zvakakura maningi, iyena aacaivona kuzwira Jehovha inga ciro cinonesa. (1 VaKorinto 15:28; VaFilipi 2:5, 6) Mukufananavo, mwanakaji wakangwara anotevejera muezaniso wa Jesu, aazovoni kuzwira mwamunake inga ciro cinonesa maningi. Iyena anozobesera mwamunake, haiwa basi ngokuti anomuda, asi ngokuti pakutanga iyena anoda Jehovha no kumureremeja.

16. Mukuzwirana na 1 Samueli 25:3, 23-28, Abhigairi wakasongana no cineso capi? (Vonanyi pikica yo pa kapa.)

¹⁶ Abhigairi wainga no mwamuna waidanwa Nabhari. Iyena waijikuja, aacaibongesera i aacainga no basa no vamweni. Pikija zvakadaro, Abhigairi aazivi kuda kurambana naye. Kudari Abhigairi aacaidepizve kugara no mwamunake, iyena waizosiya kuti Dhavhidhi no vanarume vake vauraye mwamunake. Asi iyena aazivi kuita zvondhozvo. Kusiyapo izvo, iyena wakaita zviri zvese kuti ajivirire mwamunake no vese vo pa muzi pake. Amborangariranyi cicunge cakava na Abhigairi, paakaima pamberi po masoca anokwana kuita 400, ngo nderemejo yese wobhuya na Dhavhidhi. Cimwenizve, iyena wakatoenda kokumbira ruregerero ngo zvainga zvakaita mwamunake. (Verenganyi 1 Samueli 25:3, 23-28.) Ngo kukasika Dhavhidhi wakazwisisa kuti Jehovha wainga ecishandisa mwanakaji uwu ano cicunge, kuti amupe ngwajo yo kutama kuita cishaishi cikuru.

17. Majimwamuna vangajijenyi ngo ciitiko ca Abhigairi na Dhavhidhi?

¹⁷ Majimwamuna vangajijenyi? Abhigairi wainga mwanakaji wakangwara. Dhavhidhi  wakapurukira ngwajo yaakapuwa ndiyena ngo kujidodokesa kwese. Inga muviyo, zvakamuita kuti atame kuva no ndava yo ngazi. Mukufananavo, mwamuna wakangwara anonasa kupurukira mavonero o mukaji wake, paanoda kutema civaringo cikuru. Kangaije mavonero ake angazomuita kuti atame kutema civaringo cakashata.

18. Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi ngo muezaniso wa Abhigairi?

¹⁸ Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi? Mukaji anoda no kureremeja Jehovha angabesera maningi mbhuri yake, pikija mwamunake avashandiri Jehovha kana avaponi mukuzwirana no ndhungamiro jake. Iyena aandogari ecipsaka njira yo kuda kurambana no mwamunake. Kusiyapo zvondhozvo, ngo kureremeja no kuzwira kwake kangaije angaita kuti mwamunake vade kujija ngo pamusoro pa Jehovha. (1 Pedru 3:1, 2) Asi pikija mwamunake vakatama kuda kushandira Jehovha ngo ndava yo muezaniso wake waushoni, Jehovha anodakara maningi ngo kuvona kuti iyena anozwira mwamunake no kuramba akagondeka.

19. Ngopapi po kuti hambzaji aizozwiri mwamuna wayo?

¹⁹ Asi hambzaji yakarovohwa yo Cikristu aizwiri mwamunayo kudari zvaari kudaro, zvinophwanya mutemo kana ndhungamiro jo Bhaibheri. Inga muezaniso, ngatiti hambzaji ino mwamuna vacikanamati Jehovha vomuvhunja kuti iyena anyepe, aabe kana kuita ciri cese cicikadakajisi Jehovha. Makristu ese, kubatanijavo hambzaji jakacadha, anodikana kuzwira Jehovha Mwari pakutanga. Kudari hambzaji ikakumbihwa kuti itame kuzwira ndhungamiro jo Bhaibheri, iyona inodikana kuramba, yosanangura ngo njira yo kunaka mwoyo asi no yakavanga kuti ngenyi iyona aizoiti zviro zvoyakumbihwaro.—Maitiro o Vapostori 5:29.

20. Tinozvizivisa kudini kuti Mariya wainga no ushamwari wo phedo na Jehovha?

²⁰ Mariya wainga no ushamwari wo phedo na Jehovha. Zvokadi kamare, iyena wainasa kuziva Matahwa. Paakabhuya na Erizabheti, mai wa Johani Mubhabhatiji, wakanokora vhaza jinodarika makumaviri Matahwa o Cihebheru. (Luka 1:46-55) Cimwenizve, amborangariranyi  izvi basi: Pikija Mariya wainga wakabatihwa ndi Josefa, ngirozi aizivi kutanga yabhuya na Josefa. Iyona yakatanga kubhuya na Mariya kamare no kumuvhunja kuti iyena waizobara Mwana wa Mwari. (Luka 1:26-33) Jehovha wainasa kuziva Mariya i waithemba kuti iyena waizoda mwana wake no kukwanisa kumukorondha. Pacina kukana-kana, Mariya wakaenderera mberi ano ushamwari waushoni na Jehovha, pikija Jesu paakapera kubahwa no kumuswa kwenda mugore.—Maitiro o Vapostori 1:14.

21. Majimwamuna angajijenyi ngo zvinonanga Bhaibheri ngo pamusoro pa Mariya?

²¹ Majimwamuna vangajijenyi? Mwamuna wakangwara anodakara maningi mukaji wake paanonasa kuziva Matahwa. Iyena aanyangajwi no mukaji wake i aarangariri kuti iyena anoda kuva musoro wo mbhuri. Iyena anozviziva kuti mukaji anonasa kuziva Bhaibheri no ndhungamiro jaro, angabesera mbhuri yake. Zvokadi kamare, pikija mukaji anoziva maningi kupinda mwamuna wake, mwamuna, ndiyena ano mutoro wo kutungamirira mbhuri yake pa zvese, inga muezaniso pa kunamata ko mbhuri.—VaEfeso 6:4.

22. Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi ngo muezaniso wa Mariya?

²² Vanakaji vakarovohwa vangajijenyi? Mukaji anodikana kuzwira mwamunake, asi anodikana kunasa kujija Bhaibheri kuti arambe ano rutendo hwakavanga. (VaGalàsia 6:5) Kuti zvondhozvo zvikwanisike, iyena anodikana kupsaka nguva kuti aite jijo yo mundhu ega no kurangarijisisa zvaajijaro. Izvo zvinozomubesera kuti arambe ecida Jehovha no kumureremeja. Cimwenizve, zvinozomuita kuti adakare ngo kuzwira mwamunake.

23. Kuitisa kudini vanakaji vanozwira vanobesereka pacavo, mbhuri yavo pomwe no ungano?

²³ Vanakaji vanoenderera mberi vecizwira mwamunavo ngo kuti vanoda Jehovha, vanozova no mudakaro mukuru kupinda vaya vanoramba nasiriro ya Jehovha yo kutungamirihwa ngo mwamunavo. Ivona vanogajazve muezaniso wakanaka kuno majaha no vasikane. Vanoitazve kuti mu ungano no pa mbhuri, pave no mugariro wo runyararo no wo rudo. (Tito 2:3-5) Nyamasi uno, vashandiri vazinji vakagondeka va Jehovha ndi vanakaji. (Nduyo 68:11, Shanduro yeNyika Itsva) Ngokudaro, tese, azvinenyi dangani tiri vanarume kana vanakaji, tingakwanisa kubesera kuti ungano ive no mudakaro. Musoro unotevera unozovonesa kuti tingazviitisa kudini zvondhozvo.