1. Kansi kalongosi wamene oganiza zolunguliwa ofunika kuzikonsha makonsho otyani?

AKHRISTU onse ali pansi pa usogoleli wa Yesu Khristu, wamene ni msogoleli wangwilo. Olo n’tetyo, munakazi wacikhristu akalunguliwa, onkhala pansi pa ulamulilo wa mulume wake wamene aliye ungwilo. Koma izi n’zosapepuka. Ngati kalongosi oganizila zolunguliwa na mkwasu muyakine, angacite luweme kuzikonsha kuti: ‘Kansi n’cinji cuonesha kuti mkwasu uyu angankhale mutu wabanja muweme? Kansi oika kutumikila Yehova pamalo oyamba mu umoyo wake? Ngati ocita lini tetyo, kansi n’cinji cunipangisha kuona kuti akaniyavye kutang’isha ushamwali wangu na Yehova pavuli pakuti talungulana?’ Kalongosi ofunika soti kuzikonsha kuti: ‘Kansi nili na minkhalidwe iyakine yotyani iweme yati ikatang’ishe cikwati casu? Kansi n’ne wodekha koma soti wopasa? Kansi nili pa ushamwali wotang’a na Yehova?’ (Mla. 4:9, 12) Ngati munakazi okwanisha kupanga zosankha za nzelu akaliyolunguliwa, zingamuyavye kuti akankhale na cikwati ca cipambano koma soti ca cimwemwe.

2. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

² Azilongosi ŵasu anyinji ni cisanzo ciweme ngako pa nkhani yogonjela azinalume ŵao. Tetyo, ofunika kuyamikiliwa. Tusangalala ngako kutumikila Yehova pamozi na anakazi okhulupilika amene aŵa. M’nkhani ino, tipeze mayankho ya makonsho atatu aŵa: (1) Kansi anakazi olunguliwa okumana na mavuto otyani? (2) Ndaŵa yanji munakazi olunguliwa ofunika kugonjela mulume wake? (3) Kansi analume acikhristu na azinakazi ŵao angaphunzile cinji pa cisanzo ca Yesu, Abigayeli na Mariya  pa nkhani yomvwila nolemekeza ulamulilo?

3. Ndaŵa yanji ŵanthu olungulana okumana na mavuto?

³ Ukwati ni mphaso yangwilo yofumila kwa Mulungu, koma ŵanthu aliye ungwilo. (1 Yoh. 1:8) Niye cifukwa cake Baibo yucenjeza ŵanthu olungulana kuti akakumane na mavuto amene ofotokozewa kuti “nsauso m’muŵili.” (1 Akor. 7:28) Lomba, tiyeni tilaŵizhyane mavuto ayakine yakukumana nayo anakazi.

4. Ndaŵa yanji munakazi olunguliwa angazimvwe kunkhala wapansi ngako ngati ogonjela mulume wake?

⁴ Payakine cifukwa ca ku malo kwecikulila, munakazi angaone kuti kugonjela mulume wake kungamucitishe kuoneka wapansi. Kalongosi Matisol wa ku United States elaŵila kuti, “Kudela kwenekulila, anakazi enzouzhyiwa kuti ofunika kunkhala olingana na analume pa ciliconse. Nuziŵa kuti Yehova wapasa analume olungula ulamulilo koma soti kuti anakazi ofunika kuŵamvwila. Olo n’tetyo, anakazi nao ofunika kulemekezewa. N’cinthu covuta kumvwila mulume wangu nthawi zonse cifukwa nzelu za calo zuonesha kuti nufunika lini kumumvwila.”

5. Kansi ni maganizo yolakwika yotyani ya kunkhala nayo analume ayakine?

⁵ Payakine munakazi angankhale kuti elunguliwa kuli munalume wamene ali na maganizo akuti anakazi ni osafunika ngako polinganizhya na analume. Kalongosi Ivon wa ku South America elaŵila kuti, “Kudela kwanunkhala analume niye oyambilila kulya ndipo anakazi onkhala osilizhyila. Ŵana anakazi oyembekezelewa kukata nchito zonse za pa mlyango, koma ŵana analume ongonkhala noyembekeza cakulya cifukwa ouzhyiwa kuti ni ‘mafumu a pa ng’anda.’” Kalongosi Yingling wa ku Asia, elaŵila kuti: “M’cilaŵilo cangu muli mwambi wamene utanthauza kuti anakazi ofunika lini kunkhala na nzelu olo na maluso. Udindo wao ni kukata nchito zonse za pa ng’anda ndipo ololewa lini kufotokozela analume maganizo ŵao.” Munalume wamene oonesha lini cikondi kuli mkazi wake koma soti wamene okonkha lini mfundo za m’Baibo, ovutisha mkazi wake. Yove okangiwa kutolela cisanzo ca Yesu koma soti okondwelesha lini Yehova.​—Aef. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Kansi anakazi ofunika kucita cinji kuti atang’ishe ushamwali wao na Yehova?

⁶ Monga ni mweyefotokozela nkhani yapita, Yehova oyembekezela analume acikhristu kusamalila zosoŵa za banja yao zauzimu koma soti zamuŵili. (1 Tim. 5:8) Olo kuti anakazi acikhristu onkhala otangwanika, ofunika kupeza nthawi yoŵelenga Mau a Mulungu, kusinkhasinkha koma soti kupemphela. Koma kucita izi kungankhale kovuta cifukwa angaone kuti aliye mphamvu olo nthawi yokwanila. Olo n’tetyo, kucita izi n’kofunika ngako. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti Yehova ofuna aliyense wa seo apitilizhye kutang’isha ushamwali wake na yove.​—Mac. 17:27.

7. Kansi n’cinji cingayavye munakazi kuti akogonjela mulume wake?

⁷ Munakazi ofunika kucita khama kuti akwanishe kugonjela mulume wake wamene aliye ungwilo. Olo n’tetyo, cingankhale cipepu kuti akwanishe udindo wake wecipasiwa na Yehova ngati omvwisha cifukwa cake Baibo yulaŵila kuti ofunika kugonjela mulume wake.

8. Molingana na Aefeso 5:22-24, ndaŵa yanji munakazi wacikhristu ofunika kugonjela mulume wake?

⁸ Munakazi wacikhristu ofunika kugonjela mulume wake cifukwa niye zakufuna Yehova kuti yove akocita. (Ŵelengani Aefeso  5:22-24.) Yove okhulupilila Ausuwake akululu cifukwa oziŵa kuti omukonda ndipo zakumuuzhya kuti acite n’zopindulisha.​—Deut. 6:24; 1 Yoh. 5:3.

9. N’cinji cingacitike ngati munakazi wacikhristu omvwila Yehova mwa kulemekeza mulume wake?

⁹ Calo culimbikisha anakazi kunyalanyaza mfundo za Yehova noona kuti kugonjela kungaŵacitishe kuoneka apansi. N’cendi kuti ŵanthu amene olimbikisha maganizo aŵa oziŵa lini Mulungu wacikondi. Yehova angapase lini ŵana ŵake amtengo wapatali lamulo yamene ingaŵacitishe kuoneka apansi. Kalongosi wamene okwanilisha udindo wake wecipasiwa na Yehova, olimbikisha mtendele m’banja mwake. (Sal. 119:165) Zikankhala teti, banja yonse yupindula.

10. Kansi tingaphunzile cinji pa mau yecilaŵila kalongosi Carol?

¹⁰ Munakazi wamene ogonjela mulume wake wamene aliye ungwilo, oonesha kuti okonda nolemekeza Yehova wamene enkhazikisha makonzedwe ya umutu. Kalongosi Carol wa ku South America elaŵila kuti: “Nuziŵa kuti mulume wangu olakwisa nthawi ziyakine. Nuziŵa kuti mwanucitila naye zinthu akalakwisa zuonesha mwanuonela ushamwali wangu na Yehova. Tetyo, nuyesayesa kugonjela cifukwa nufuna kukondwelesha Ausuwangu akululu.”

11. N’cinji cuyavya kalongosi Aneese kunkhala wokhululukila, ndipo tingaphunzilenji pa zecilaŵila?

¹¹ Cingankhale covuta kuli munakazi kugonjela nolemekeza mulume wake, ngati oona kuti mulume wake osamala lini mwakumvwila koma soti nkhaŵa zake. Onani zakucita kalongosi Aneese ngati zoteti zacitika. Yove elaŵila kuti: “Nuyesayesa kusamusungila cakumkosi. Nukumbukila kuti tonse tulakwa. Colinga cangu ni kukhululukila na mtima wonse monga ni mwakucitila Yehova. Nikam’khululukila nunkhala soti na mtendele wa m’maganizo.” (Sal. 86:5) Ngati munakazi okhululukila mulume wake, cunkhala cosavuta kugonjela.

12. Kansi m’Baibo muli visanzo votyani?

¹² Ayakine oona kuti munthu wogonjela ni wofooka. Koma uyu ni wenye. M’Baibo muli visanzo vinyinji va ŵanthu amene enze  amphamvu, koma enze ogonjela. Onani zatingaphunzile pa cisanzo ca Yesu, Abigayeli na Mariya.

13. Ndaŵa yanji Yesu ogonjela ku ulamulilo wa Yehova? Fotokozani.

¹³ Yesu ogonjela ku ulamulilo wa Yehova, koma osati cifukwa cakuti aliye nzelu olo luso. Kaphunzisidwe kake kaweme koonesha kuti ni wanzelu ngako. (Yoh. 7:45, 46) Yehova eziŵa kuti Yesu ali na luso ndipo emulola kuseŵenza naye pa nchito yolenga ciliconse kululu koma soti pacalo. (Miy. 8:30; Aheb. 1:2-4) Pavuli pakuti Yehova waukisha Yesu, emupasa ‘ulamulilo wonse kululu na pacalo.’ (Mat. 28:18) Olo kuti Yesu ali na maluso anyinji, odalila cisogozo ca Yehova. Ndaŵa yanji? Cifukwa yove okonda ngako Ausuwake.​—Yoh. 14:31.

14. Kansi analume olungula angaphunzilenji (a) pa cisanzo ca Yehova? (b)  pa malangizo opezeka pa Miyambo 31?

¹⁴ Zaangaphunzilepo analume olungula. Yehova aliyoike anakazi pansi pa ulamulilo wa azilume ŵao cifukwa cakuti oŵaona kuti ni apansi. Tuziŵa izi cifukwa cakuti Yehova esankha anakazi ayakine kuti akalamulile pamozi na Yesu kululu. (Agal. 3:26-29) Yehova waonesha kuti odalila Mwana wake mwa kum’pasa ulamulilo. Molingana na izi, munalume wanzelu oonesha kuti odalila mkazi wake mwa kum’pasako mpata wakuti akocitako vinthu viyakine. Baibo yufotokoza nchito zinyinji zaangacite anakazi. Mwacisanzo, angayanganile nchito za pa ng’anda olo kucita bizinesi. (Ŵelengani Miyambo 31:15, 16, 18.) Munakazi ofunika lini kunkhala monga ni kapolo wamene aliye ufulu wolaŵilapo maganizo ŵake. M’malomwake, mulume wake omudalila nomvwishila ku maganizo ŵake. (Ŵelengani Miyambo 31:11, 26, 27.) Ngati munalume ocita zamene izi kuli mkazi wake, cunkhala cosavuta kumugonjela.

15. Kansi anakazi angaphunzile cinji pa cisanzo ca Yesu?

¹⁵ Zaakuphunzilapo anakazi olunguliwa. Olo kuti Yesu ocita vinthu vikulu, oziona lini kuti ni wapansi cifukwa cakuti ogonjela ulamulilo wa Yehova. (1 Akor. 15:28; Afil. 2:5, 6) Molingana na izi, munakazi wamene otolela cisanzo ca Yesu, oziona lini kuti ni wapansi cifukwa cakuti ogonjela ulamulilo wa mulume wake. Yove ocilikiza mulume wake cifukwa cakuti omukonda koma soti cifukwa cakuti okonda Yehova nomulemekeza.

16. Molingana na 1 Samueli 25:3, 23-28, kansi ni mavuto otyani yecikumana nayo Abigayeli? (Onani cithunzithunzi pacikuto.)

¹⁶ Abigayeli enze mkazi wa Nabala. Nabala enze munthu wolikonda, wolikuzhya koma soti wosayamikila. Olo n’tetyo, Abigayeli aliyopeze cifukwa cosilizhyila ukwati. Kuti Abigayeli enzofuna kuti ukwati wao usile, sembe elekelela Davide na masoja ŵake kuti apaye mulume wake. Koma yove aliyocite zamene izi. M’malomwake, ecita zaangakwanishe kuti ateteze mulume wake koma soti banja yake. Ganizilani tyala kutang’a mtima kwecionesha Abigayeli kupanama pamenso pa masoja 400 nolaŵizhyana na Davide. Yove epepesa kufumila pansi pa mtima cifukwa ca vecicita mulume wake. (Ŵelengani 1 Samueli 25:3, 23-28.) Davide ezindikila kuti Yehova eseŵenzesha munakazi wotang’a mtima wamene uyu kumupasa malangizo kuti amuyavye kupewa kucita colakwa cikulu.

17. Kansi analume olungula angaphunzilenji pa cisanzo ca Abigayeli?

¹⁷ Zaangaphunzilepo analume olungula. Abigayeli enze mkazi wanzelu. Davide emvwishila ku malangizo ŵake anzelu. Zofumapo zake zenze zakuti epewa kunkhala na mlandu wa milopa. Molingana na izi, mulume wanzelu  mosamala oganizilapo pa maganizo ya mkazi wake akaliyopanga cosankha cikulu. Payakine malangizo a mkazi wake, angamuyavye kupewa kupanga cosankha colakwika.

18. Kansi anakazi olunguliwa angaphunzile cinji pa cisanzo ca Abigayeli?

¹⁸ Zaangaphunzilepo anakazi olunguliwa. Munakazi wamene okonda nolemekeza Yehova angapindulishe banja yake. Olo kuti mulume wake otumikila lini Yehova olo kucita vinthu mokatizhyana na mfundo za m’Baibo, yove opeza lini njila zosakatizhyana na Malemba kuti asilizhye ukwati wao. M’malomwake, oonesha ulemu na kugonjela ku mulume wake. Izi zingasonkhezele mulume wake kuphunzila za Yehova. (1 Pet. 3:1, 2) Olo kuti mulume wake angayambe lini kutumikila Yehova, ngati yove ogonjela nomumvwila mokhulupilika, Yehova osangalala ngako.

19. Ni pa vocitika votyani pamene munakazi olunguliwa ofunika lini kumvwila mulume wake?

¹⁹ Munakazi olunguliwa wamene ni ogonjela, ofunika lini kucilikiza mulume wake ngati amusenga kuti aphwanye malamulo olo mfundo za m’Baibo. Mwacisanzo, ngati mulume wake omuuzhya kuti atale wenye, aiŵe olo acite ciliconse cosakatizhyana na mfundo za m’Malemba yove ofunika kukana. Cinthu cofunika ngako kuli Akhristu onse kuyangizhyilapo azilongosi olunguliwa, ni kumvwila Yehova Mulungu. Ngati kalongosi wayesewa kuti aphwanye mfundo za m’Baibo, ofunika kukana mwaulemu ndipo motang’a mtima ofunika kufotokoza cifukwa cake wakana kucita zamene izo.​—Mac. 5:29.

20. Tuziŵa tyani kuti Mariya enze pa ushamwali wotang’a na Yehova?

²⁰ Mariya enze pa ushamwali wotang’a na Yehova. Yove enzoyaziŵa luweme Malemba. Peenzolaŵizhyana na Elizabeti, amai ŵake ŵa Yohane M’batizi, Mariya etomola Malemba Aciheberi opitilila pa 20. (Luka 1:46-55) Ganizilani izi: Olo kuti Mariya enze otomelewa na Yosefe, mngelo wa Yehova aliyoyambile kuonekela kwa Yosefe, koma eyambila kuonekela kwa Mariya nomuuzhya kuti akankhale na Mwana munalume wa Mulungu. (Luka 1:26-33) Yehova enzomuziŵa luweme Mariya ndipo enze na cidalilo cakuti yove akakonde mwana wake nomusamalila. Mosakaikila Mariya  epitilizhya kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova olo pavuli pakuti Yesu wafwa noukishiwa kuluta kululu.​—Mac. 1:14.

21. Kansi analume olungula angaphunzile cinji pa cisanzo ca Mariya?

²¹ Zaangaphunzilepo analume olungula. Munalume wanzelu osangalala ngati mkazi wake oyaziŵa bwino Malemba. Yove okhumudwa lini naye noganiza kuti ofuna kunkhala mutu wabanja. Ozindikila kuti ngati mkazi wake oiziŵa luweme Baibo, angayavye banja yake. Olo kuti munakazi angankhale wophunzila ngako kupambana mulume wake, ofunika kukumbukila kuti mulume wake niye ali na udindo wosogolela pa zocitika zauzimu monga kulambila kwa pabanja.​—Aef. 6:4.

22. Kansi anakazi olunguliwa angaphunzile cinji pa cisanzo ca Mariya?

²² Zaangaphunzilepo anakazi olunguliwa. Munakazi wolunguliwa ofunika kugonjela mulume wake. Olo n’tetyo, ali na udindo wotang’isha ushamwali wake na Yehova. (Agal. 6:5) Tetyo, ofunika kupatula nthawi yocita phunzilo ya payeka nosinkhasinkha. Izi zingamuyavye kulemekeza nokonda Yehova, ndipo angankhale na cimwemwe cifukwa cogonjela mulume wake.

23. Kansi anakazi olunguliwa amene ni ogonjela opeza madaliso otyani, ndipo opindulisha tyani banja yao na mpingo?

²³ Anakazi olunguliwa amene opitilizhya kugonjela azilume ŵao cifukwa ca cikondi cao pa Yehova, opeza cimwemwe kupambana ŵala amene osusha makonzedwe ya umutu yecinkhazikisha Yehova. Ndipo otwala soti cisanzo ciweme ngako kuli acilumbwana. Ove oyavya kuti mumpingo koma soti m’banja munkhale cimwemwe. (Tito 2:3-5) Masiku ŵano, anyinji mwa atumiki a Yehova, ni anakazi. (Sal. 68:11) Tonse, kaya nise analume olo anakazi, tili na mbali yatingacite mumpingo. M’nkhani yokonkhapo, tikalaŵizhyane mwamene aliyense wa seo angakwanilishile mbali yake.