Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 6

‘Msolo wa nkazi ni mwamuna’

‘Msolo wa nkazi ni mwamuna’

‘Msolo wa nkazi ni mwamuna.’—1 AKORINTO 11:3.

NYIMBO NA. 13 Khristu Ndi Chitsanzo Chathu

VOMWE TIPFUNZIRE *

1. Pomwe tinkukambirana va ukwati, ni mibvunzo yaponi yomwe mulongo wosalowodwa achadekana kudzibvunza?

AKHRISITU wose ali pasi pa utongi wa Yesu Khrisitu. Koma podiya viritene, nkazi wachikhrisitu akalowolewa, achakhala pasi pa utongi wa mwamuna wake yemwe ni wochimwa. Vimwevi vichachitisa kuti pabwere mabvuto. Ndipomwapa, pomwe tikukambirana va ukwati, azikazi angachite bwino kudzibvunza kuti: ‘Nchani chikuwonesa kuti m’bale uyu adzakhale msolo wabwino? Ko basa zauzimu achaziwona kukhala zodekana pamoyo wake? Peno neye, nchani chikunitsimikizira kuti adzanithandize pa vosowa vauzimu tikadzalowolana?’ Vingakhale pomwe bwino mulongo kudzibvunza kuti: ‘Ni makhalidwe yaponi yanichadekana kudzakhala nayo mu ukwati? Ko ndine woleza moyo na wopasa? Ko ushamwali wangu na Yahova ni wolimba?’ (Mla. 4:9, 12) Kuti nkazi akakhale wokondwa mu ukwati, vichathemba momwe iye achachitira vinthu akanati walowodwa.

2. Ko tikambirane chani mu nkhani ino?

2 Mamidyau yazinji ya alongo wathu wachikhrisitu ni vitsanzo vabwino pankhani yogonjera amuna wawo. Ndipo ndivo vadalamuliwa kuchita! Ndise wokondwa kutumikira Yahova pabodzi na azikazi mwawa wokhulupirika! Mu nkhani ino, tikambirane midawiro ya mibvunzo yatatu: (1) Ko nimabvuto yanango yaponi yomwe akazi wolowodwa achagumana nayo? (2) Ndawa chani nkazi achasalula kugonjera mwamuna wake? (3) Ko amuna wachikhrisitu na akazi wolowodwa angapfunzire chani pa chitsanzo cha kugonjera kwa Yesu, Abigayeli na Mariya nkazi wa Yosefe yemwe wenze amayi wa Yesu?

MABVUTO YOMWE AKAZI WOLOWODWA WACHIKHRISITU ACHAGUMANA NAYO

3. Ndawa chani mabanja yachagumana na mabvuto?

3 Ukwati ni mphaso yochokera kwa Mulungu, koma wanthu ni wochimwa. (1 Yoh. 1:8) Ndipomwapa Mawu ya Mulungu yachachenjeza kuti womwe ankungena m’banja adzagumane na mabvuto yomwe yankufotokozewa kuti ‘nsautso pa thupi.’ (1 Akor. 7:28) Wonani yanango mwa mabvuto yomwe akazi achagumana nayo.

4. Nchani chingachitise nkazi kushupika kugonjera mwamuna wake?

4 Nthawe zinango kusiyana chikhalidwe kungachitise kuti nkazi aleke kugonjera mwamuna. Mulongo Marisol wa ku Estados Unidos adati: ‘Komwe nidakulira, akazi nthawe zose achanena kuti ndise wolingana na amuna pa vilivose. Ninkudziwa kuti Yahova adaikha msolo wa banja ndipo nkazi wodzichepesa achalemekeza udindo moyu. Koma nthawe zizinji vinishupa kulemekeza mwamuna wangu ndawa ya komwe nidakulira.’

5. Ko ni maganizo yoipa yaponi yomwe amuna anango anayo kwa akazi?

5 Nthawe zinango, nkazi walowolewa angambakumbuke kuti alibiretu na basa. Mulongo Ivon wa ku América do Sul adati: ‘Kudera yathu amuna achadekana kudya, akamala ndiye kuti akazi adyembo. Azitsikana ambaphike na kupsaira, koma alumbwana ambachitiriwe vose na amayi wawo na azilongosi ati ndawa ni ‘machefi ya pamuyi.’’ Mulongo Yingling wa ku Ásia adati: ‘Muchiseweredwe chathu munamawu yomwe yachati nkazi alibe nzeru ne buya. Basa yam’dziwa ni kutakataka, ndipo ni wosabvumizika kufotokoza maganizo yake kwa mwamuna.’ Amuna womwe anamaganizo yophonyeka mwaya ndawa ya chikhalidwe, achachitisa kuti moyo wa nkazi ukhale woshupa ndawa yakuti ankutewedzeralini chitsanzo cha Yesu ndipo ankupwaja malangizo ya Yahova.—Aef. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Ko nchani chomwe akazi wapabanja achadekana kuchita kuti alimbise ushamwali wawo na Yahova?

6 Ninga mwatidafotokozera munkhani yapita, Yahova adapasa amuna wachikhrisitu udindo wosamalira banja yawo pa vosowa vauzimu na vakuthupi. (1 Tim. 5:8) Alongo wachikhrisitu angatangwanike na basa zapamuyi, koma podiya viritene, achadekana kupatula nthawe yolewenga Mawu ya Mulungu, kusinkha-sinkha na kumbacheza na Yahova mpemphero. Kuchita vimwevi kungakhale koshupa. Azikazi achakhala wotangwanika, ndipo angambawone kuti alibe nthawe panango mphanvu yochitira vimwevi, koma ni vodekana kugumana nthawe yochita vimwevi. Ndawa chani? Ndawa Yahova achada kuti aliyese wa ise alimbise ushamwali wake na iye.—Mac. 17:27.

7. Nchani chingathandize kuti nkazi ambalemekeze na kugonjera mwamuna wake?

7 N’vachidziwikire kuti nkazi achadekana kuchita vizinji kuti akwanise kugonjera mwamuna wake yemwe ni wochimwa. Koma kuti iye aleke kushupika, achadekana kubvesa udindo womwe Yahova adamupasa na kuzindikira vifukwa va m’Malemba vofotokoza kuti ndawa chani iye achadekana kugonjera mwamuna wake.

NDAWA YAKE ACHASALULA KUGONJERA

8. Ninge mwavinkuwonesera pa Aefeso 5:22-24, ndawa chani nkazi wachikhrisitu achasalula kugonjera mwamuna wake?

8 Nkazi wachikhrisitu achasalula kugonjera mwamuna wake ndawa ni vomwe Yahova adamuuza kuchita. (Lewengani Aefeso 5:22-24.) Iye achatsimikizira kuti Ababa wake wakudzulu nthawe zose akamuuza kuti achite chinthu, achachita vimwevo ndawa yakuti achamukonda ndipo achada kuti vimufambire bwino.—Deut. 6:24; 1 Yoh. 5:3.

9. Nchani chichachitika peno mulongo wachikhrisitu ankulemekeza udindo wa mwamuna wake?

9 Dziko ichalimbikisa akazi kuti aleke kutewedza mpfundo za Yahova pankhani yogonjera amuna wawo. Koma womwe achalimbikisa vimwevi achamudziwalini Mulungu ne kumukonda. Yahova angaperekelini malangizo kwa akazi wokondewa yomwe ni yoshupa. Mulongo yemwe achaphata basa mwakhama kuti akwanirise udindo wake achakhala pantendere na banja yose. (Sal. 119:165) Mwamuna wake achaphindula, iye achaphindula komasoti wana achaphindula.

10. Ko tinkupfunzirapo chani pa vomwe Carol adanena?

10 Nkazi yemwe achagonjera mwamuna wake yemwe ni wochimwa achawonesa kuti achakonda na kulemekeza Yahova yemwe adaikha msolo wa banja. Carol wa ku América do Sul adati: ‘Nichadziwa kuti mwamuna wangu adzaphonyese vinthu ndipo nidziwa kuti ni munjira mweyi yomwe ningawonesere kuti ninkukulisa ushamwali wangu na Yahova. Ndipomwapa nichayesesa kukhala wogonjera ndawa nichada kulemekeza Ababa wangu wakudzulu.’

11. Nchani chichathandiza mulongo Aneese kukhala wokhululuka ndipo tinkupfunzirapo chani pa vomwe iye adalewa?

11 Vingakhale voshupa kuti nkazi akhale waulemu akazindikira kuti mwamuna wake ankumuikhiralini nzeru. Koma wonani vomwe mulongo Aneese wapabanja achachita vimwevi vikachitika. Iye adati: ‘Nichayesesa kusasunga chakumoyo. Nichakumbukira kuti tose tichaphonya. Ndipo nichakhululuka na moyo wose ninga momwe Yahova achachitira. Nikakhululuka na moyo wose vichachitisa kuti nikhale na ntendere wa m’moyo.’ (Sal. 86:5) Nkazi wokhululuka achawona kuti kugonjera nkosashupa.

VOMWE TINKUPFUNZIRA NA VITSANZO VA M’BAIBOLO

12. Ko m’Baibolo munavitsanzo viponi?

12 Anango angawone kuti munthu wogonjera alibe na basa. Koma kumoku nkunama. Baibolo ichafotokoza vitsanzo vizinji va wanthu womwe adakhala wogonjera koma enze wanthu wolimba. Wonani vomwe tingapfunzire kuchokera kwa Yesu, Abigayeli na Mariya.

13. Ndawa chani Yesu achagonjera Yahova? Fotokozani.

13 Yesu achagonjera Yahova, koma sikuti iye achachita vimwevi ndawa yakuti alibe nzeru panango buya. Iye wenze munthu m’bodzi wanzeru ndipo ambapfunzisa mosashupa kubva. (Yoh. 7:45, 46) Yahova ambalemekeza maninge buya ya Yesu ndipo adabvuma kuti Yesu akhale wabasa munzake pomwe angasika vinthu vose. (Miy. 8:30; Aheb. 1:2-4) Komasoti pomwe Yesu adamukisiwa, Yahova adamuthemba nkumupasa ‘udindo wose kudzulu na padziko yapasi.’ (Mat. 28:18) Podiya kuti Yesu ni wabuya, iye achakumbira malangizo kwa Yahova. Ndawa chani? Ndawa iye achakonda Ababa wake.—Yoh. 14:31.

14. Nchani chomwe mwamuna angapfunzire (a) munjira yomwe Yahova achawonera akazi? (b) komasoti mobverana na mawu yali pa Miyambo 31?

14 Vomwe amuna akupfunzirapo. Yahova akambati akazi ambagonjere amuna, ankuthandauzalini kuti amuna ni wapadzulu kuposha akazi. Tinkunena vimwevi ndawa yakuti Yahova ankusalula amuna na akazi kubodzi kuti akatonge na Yesu kudzulu. (Agal. 3:26-29) Yahova adawonesa kuti achathemba Mwana wake pakumupasa udindo moyu. Mwakulingana na mwevi, mwamuna wanzeru amupasako nkazi wake maudindo yanango. Pakufotokoza maudindo ya nkazi munango wakhama, Mawu ya Mulungu yachati iye achanyang’anira basa zapamuyi, kugula vinthu na kuviphatisa basa mwanzeru na kufambisa bizi. (Lewengani Miyambo 31:15, 16, 18.) Iye ni kapololini yemwe alibe ufulu wopereka maganizo. Koma mwamuna wake achamuthemba na kubvesera maganizo yake. (Lewengani Miyambo 31:11, 26, 27.) Mwamuna akambayesesa kuchita vimwevi kwa nkazi wake, nkazi angashupikelini kumugonjera.

Ko akazi akupfunzira chani pa momwe Yesu achagonjerera Yahova? (Onani ndime 15)

15. Ko akazi angapfunzire chani pa chitsanzo cha Yesu?

15 Vomwe akazi akupfunzirapo. Podiya kuti Yesu anabasa zizinji, iye achitalini manyazi kugonjera Yahova ninge msolo wake. (1 Akor. 15:28; Afil. 2:5, 6) Mwakulingana na mwevi, nkazi yemwe achada kutewedzera chitsanzo cha Yesu, angachitelini manyazi pakugonjera mwamuna wake. Iye achamuthandiza mwamuna wake osati chabe ndawa ya kumukonda, koma ndawa yakuti achakonda Yahova na kumulemekeza.

Pawamaliza kutumiza chakudya kwa Davide na masocha yake, Abigayeli ankuyenda kukamuchunguzira. Patsogolo pake ankugwada nkumugwigwirira kuti osati abwezere (Onani ndime 16)

16. Mwakubverana na 1 Samueli 25:3, 23-28, ko Abigayeli adagumana na mabvuto yaponi? (Onani foto ya pakhava.)

16 Mwamuna wa Abigayeli wenze Nabala. Iye wenze wodzikonda, wodzikwiza na wosatembeja. Podiya venze tene, Abigayeli alibe kuwona kuti ni mwayi wake kuti andomalisa banja. Iye adakafuna adakamulekerera Davide na masocha yake kuti aphe mwamuna wake. Koma iye alibe kuchita vimwevi. M’malo mwake adachita vose vangakwanise kuti ateteze Nabala na banja yose. Ndoganizani va kulimba moyo kwewenze nako kuti akagumane na masocha 400 nakuti akayankhule na Davide mwaulemu va bvuto yake. Mpakana iye adakumbira kuti amukhululukire ndawa ya vochita va mwamuna wake. (Lewengani 1 Samueli 25:3, 23-28.) Davide mwakankulumize adazindikira kuti Yahova waphatisa basa nkazi ule kuti amupase vangadekana na kumuteteza kuti aleke kuchimwa.

17. Ko amuna angapfunzire chani kwa Davide na Abigayeli?

17 Vomwe amuna akupfunzirapo. Abigayeli wenze nkazi wozindikira na wanzeru, ndipo Davide adabvesera malangizo yake. Phindu yake ni yakuti Davide adapewa kukhala na mulandu wa magazi. Nchibodzi-bodzimbo, mwamuna wanzeru akanati wasalula chinthu, achayamba wabvako maganizo ya nkazi wake. Nthawe zinango nkazi angakhale na maganizo yomwe yangawathandize kusaluka vinthu mwanzeru.

18. Ko akazi ankupfunzira chani pa chitsanzo cha Abigayeli?

18 Vomwe akazi akupfunzirapo. Nkazi yemwe achakonda na kulemekeza Yahova, achakhala na makhalidwe yabwino m’banja mwake, podiya kuti mwamuna wake ni mtumikilini wa Yahova ndipo achatewedzalini mpfundo zake. Iye achawonalini kuti ni mwayi womalisira banja. Koma achawonesa kuti ni waulemu na wogonjera. Iye achalimbikisa mwamuna wake kupfunzira va Yahova. (1 Pet. 3:1, 2) Podiya kuti mwamuna wake ni chitsanzolini chabwino, Yahova achakondwera na nkazi wogonjera mwamuna wake podiya kuti vinthu n’voshupa.

19. Ni nthawe iponi yomwe nkazi achadekanalini kubvera mwamuna wake?

19 Nkazi wachikhrisitu wogonjera, achayesesa nthawe zose kuthandiza mwamuna wake pa vinthu vomwe ni vosatsutsana na mpfundo za m’Baibolo. Tilinganize kuti mulongo yemwe mwamuna wake ni mbonilini ankumuuza kuti aname, abe panango kuchita vinthumbo vinango vosabverana na Malemba. Akhrisitu wose kuphatanidzapo alongo wolowodwa, achadekana chakuyamba kubvera Yahova Mulungu. Peno mulongo wauziwa kuti aphwanye mpfundo za m’Baibolo, achadekana kulamba, na kufotokoza motsimikiza kuti ndawa chani achitelini vomwe wauziwa kuti achite.—Mac. 5:29.

Onani ndime 20 *

20. Ko tinkudziwa tani kuti Mariya wenze pa ushamwali wolimba na Yahova?

20 Mariya wenze pa ushamwali wolimba na Yahova. Mwachidziwikire iye angadziwa bwino Malemba. Pangacheza na Elizabeti amayi wa Yohane m’batizi, Mariya adaphata mawu ya m’Malemba ya Chiheberi kuposha ka 20. (Luka 1:46-55) Ganizirani chochitika ichi: Podiya kuti Mariya wenze adapolomisiwa na Yosefe kuti adzamulowole, mngelo wa Yahova alibe kuyamba wayankhula na Yosefe. Yambe na yambe adayankhuliratu na Mariya ndipo adamuuza kuti adzakhale na mimba ya Mwana wa Mulungu. (Luka 1:26-33) Yahova angadziwa kuti Mariya ni munthu wabwino ndipo akwanise kusamala bwino Mwana wake. Ndipo mosakaika Mariya adapitiriza kukhala pa ushamwali na Yahova olo pomwe Yesu adafa nkumukisiwa kuyenda kudzulu.—Mac. 1:14.

21. Ko amuna angapfunzire chani pa vomwe Baibolo ichanena pankhani ya Mariya?

21 Vomwe amuna akupfunzirapo. Mwamuna wanzeru achakondwa nkazi wake akambadziwa bwino Malemba. Iye akumbukalini kuti, moyu kudziwa Malemba moku kwasala nkunitengera udindo. Iye achadziwa bwino kuti nkazi wodziwa Malemba achathandizira kuti banja ikhale yokondwa. Ndipo olo nkazi akhale wopfunzira maninge kuposha mwamuna, ni udindo wa mwamuna kutsogolera pfunziro ya banja na basa zinango zauzimu.—Aef. 6:4.

Ko akazi akupfunzira chani pankhani ya kupfunzira na kusinkha-sinkha kwa Mariya amayi wa Yesu? (Onani ndime 22) *

22. Ko akazi akupfunzira chani kwa Mariya?

22 Vomwe akazi akupfunzirapo. Nkazi achadekana kugonjera mwamuna wake. Podiya viritene, ni udindo wake kulimbisa chikhulupiriro chake. (Agal. 6:5) Kuti akwanise kuchita vimwevi, iye achadekana kugumana nthawe yochita pfunziro ya payekha na kusinkha-sinkha. Vimwevi vidzamuthandize kuti ambakonde na kulemekeza Yahova nakuti akhale wokondwa pomwe ankugonjera mwamuna wake.

23. Ko kugonjera kwa akazi kuchawaphindulisa tani iwo, banja yawo na mpingu?

23 Akazi womwe achagonjera amuna wawo ndawa yokonda Yahova, adzakhale wokondwa maninge na kukhutira na makonzedwe ya Yahova ya kuwapasa msolo. Iwo achapereka chitsanzo chabwino kwa alumbwana na atsikana. Ndipo adzachitise kuti anango akhale pantendere, osati m’banja mwawo chabe, komasoti mumpingu. (Tito 2:3-5) Ntsiku zino, pa wanthu womwe ankutumikira Yahova, azinji ni akazi. (Sal. 68:11) Azinji wa ise, peno tiri pabanja panango neye, tingathandizire kuti mpingu ukhale wokondwa. Mu nkhani yapatsogolo, tidzapfunzire momwe aliyese wa ise angachitire vimwevi.

NYIMBO NA. 131 ‘Chomwe Mulungu wamanga’

^ ndi. 5 Yahova adakonza vakuti nkazi wolowodwa ambagonjere mwamuna wake. Ko vimwevi vinkuphatanidzapo chani? Amuna na akazi wachikhrisitu angapfunzire chitsanzo chokhala wogonjera kwa Yesu na kwa vitsanzo vinango va m’Baibolo.

^ ndi. 68 MAWU YOFOTOKOZERA MAFOTO: Pomwe angatandala na Elizabeti amayi wa Yohane m’batizi, Mariya adakwanisa kuguma mawu ya m’Malemba ya Chiheberi yomwe adayasunga m’moyo.

^ ndi. 70 MAWU YOFOTOKOZERA MAFOTO: Nkazi wachikhrisitu, achadekana kupatula nthawe yopfunzira Baibolo kuti akhale wolimba mwauzimu.