Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 6

“Omukazi Nnawabo Ye Mulume”

“Omukazi Nnawabo Ye Mulume”

“Omukazi nnawabo ye mulume.”​—1 KR. 11:3

LWIMBO 13 Kristo, Kielelezo Chetu

EBI RHWAYIGA *

1. Embere mwali wirhu eje omu buhya, madoso gahi ashinganine arhangicidosa?

ABAKRISTU boshi babà idako ly’obulongozi bwimana bwa Yezu Kristu. Cikone, erhi omukazi Mukristu aheruka anaje idako ly’obulongozi bw’omulume orhali mwimana. Oko hali amazibu kwakalerha. Co cirhumire, amango akola acishoga omu mwandi aherhuka, ashinganine arhangicidosa ntya: ‘Bici binyemezize n’obwalagale oku oyu mwene wirhu ayish’iba nnawirhu mwinja w’omulala? K’emikolo y’ekiroho eba erhôzire enafasi ntanzi omu kalamo kage? Akaba nanga, bici binyemezize oku ayish’iba nnawirhu mwinja enyuma z’okuja omu buhya?’ Neci, kwanaba kwinja mwali wirhu naye yene arhangicidosa ntya: ‘Morhere gahi njira gakayishirhabala obuhya bwirhu bube bwinja? Ka mba muhanyi na wakulembera? Ka njira obwîra busezire haguma na Yehova?’ (Muh. 4:9, 12) Emihigo omukazi akarhôla embere aje omu buhya yanayish’imurhabala omu njira nguma na nguma abe n’omwishingo omu buhya bwage.

2. Bici rhwaganirira mw’eci cigabi?

2 Miliyoni minji ya bali birhu bayerekine olwiganyo lwinja lw’okurhumikira b’iba bwenene. Bashinganine okuvugwa omunkwa! Rhushagalusire bwenene okubona rhuli rhwakolera Yehova haguma n’abo bakazi bishwekerezi! Mw’eci cigabi, rhwashuza kw’aga madoso: (1) Mazibu gahi abakazi bali barhimanana nago? (2) Bulya gurhi omukazi acishoga okukarhumikira iba? (3) Bici olwiganyo lwa Yezu, Abigaili, na Mariya nnina wa Yezu lwakayigiriza abalume n’abakazi Bakristu okubiyerekire okurhumikira obukulu?

MAZIBU GAHI ABAKAZI BAKRISTU BALI BARHIMANANA NAGO?

3. Bulya gurhi abaja omu buhya barhimanana n’amazibu?

3 Obuhya luba luhembo lwimana lwarhengaga emwa Nnamahanga, cikone abantu baja omu buhya barhaba bimana. (1 Yn. 1:8) Co cirhumire Akanwa ka Nnamahanga kahanwire abajirè omu buhya oku barhimanana na mazibu manji gashushanyizibwe n’ “amalibuko omu mubiri gwabo.” (1 Kr. 7:28) Rhuganirire mazibu maguma maguma abakazi barhimanana nago.

4. Bulya gurhi omukazi akahikira aha arhanya oku okurhumikira iba kwanarhuma abonekana wa busha?

4 Nkaba oku bajirira abakazi aha akuliraga, kwanarhuma omukazi abona oku okurhumikira obulongozi bw’iba kwamujira abonekane wabusha. Mwali wirhu Marisol olama e États-Unis, adesire ntya: “Emunda nakuliranga bakagibwira abakazi oku bashinganine bashushane n’abalume omu ngasi kantu. Mba manyire oku Yehova ye warhondezagya omupango guyerekine oku omulume ye nnawabo w’omukazi, n’oku ahizîre oku abakazi barhumikire b’iba ciru akaba nabo bashinganine bakengwe. Cikone kurhaba kulembu okurhumikira omulume enyanya z’entanya z’igulu rhulamiremwo.”

5. Ntanya zihi zirhaba omu Bibliya bantu banji bajira okubiyerekire omukolo gw’omukazi?

5 Na kandi nkaba byanahikira omukazi aheruke n’omulume orhanya oku omukazi aba wabulagirire busungunu kulusha omulume. Mwali wirhu ohamagalwa Ivon, olama e Amérique du Sud, adesire ntya: “Omu cihugo cirhu, omulume ye rhangilya, omukazi analye buzinda. Banabwire abana-nyere barho oku bo bakayenda n’okukajira eyindi mikolo y’aha ka, cikone abana-rhabana ba nnina na bali babo babajirira ngasi mukolo, na ntyo banakabwirwa oku babà ‘bami bw’omu nyumpa.’” N’owundi mwali wirhu ohamagalwa Yingling, olama e Asie adesire ntya: “Omu lulimi lwani muba omugani guderha oku amasomo gw’omukazi emasiga gahwera, mpu kurhali kwa bulagirire okusomesa omukazi bulya nta buhashe boshi-boshi akwanine okuba nabo. Omukolo gwabo kuli kujira emikolo y’aha ka, barhanashinganini okubwira b’iba entanya zabo.” Omulume wakashumikwa n’entanya mbî za ntyo zirhali omu Bibliya, anarhuma mukage alibuka bwenene, na kandi anaba erhi arhayiziri olwiganyo lwa Yezu, na kandi anagayisa Yehova.​—Ef. 5:28, 29; 1 Pt. 3:7.

6. Bici abakazi bashinganine bajire lyo basêza obwîra bwabo haguma na Yehova?

6 Nk’oku byayerekanagwa omu cigabi cirhanzi, Yehova ahûnyire abalume Bakristu oku bakahikiriza amalagirire g’ekiroho, g’ekandalala, n’ag’omubiri g’omulala gwabo. (1 Tm. 5:8) Cikone, bali birhu baherusire, bashinganine bakacilongeza akasanzi k’okusoma n’okurhanya oku Kanwa ka Nnamahanga ngasi lusiku, n’okujira isala lirhenzire oku murhima. Oko nkaba kwanaba kuzibu. Bulya abakazi bajira mikolo minji yakujira, banarhanya mpu nta kasanzi, n’oku barhamire barhakacihash’ijira ebyo bintu. Bulya gurhi bashinganine bacihangane okulonza akasanzi k’okujira ebyo bintu? Bulya Yehova aba alonzize ngasi muntu alonze yene gurhi akacijirira obwîra busezire haguma naye.​—Ebj. 17:27.

7. Bici byakarhabala omukazi ahikirize bwinja omukolo Yehova amuhîre?

7 Bihûnyire omukazi acirhohye bwenene ly’ahikira aha arhumikira omulume orhali mwimana. Cikone, anabona oku kuli kulembu okuhikiriza omukolo Yehova amuhîre erhi akahugukwa bwinja n’okuyemera ebi amandiko gadesire okubiyerekire ebyakarhuma akwanine akaz’irhumikira iba.

BULYA GURHI OMUKAZI ACISHOGA OKUKARHUMIKIRA IBA?

8. Nk’oku biyerekinwe omu lwandiko lwa Abefezi 5:22-24, bulya gurhi omukazi Mukristu ashinganine akarhumikira iba?

8 Omukazi Mukristu ashinganine arhumikire iba, bulya ntyo ko Yehova amuhûnyire. (Osome Abefezi 5:22-24.) Aba alangalire Ishe w’omu mpingu, ananahugûkwe oku buzigire bwamushumagya amuhe eyo mikolo n’oku ngasi kantu Yehova amuhunyire ajire kanamulerhera obunguke.​—Lush. 6:24; 1 Yn. 5:3.

9. Erhi omukazi Mukristu akakarhumikira obukulu bw’iba, okwo kwanalerha bunguke buci?

9 Entanya z’igulu zinarhume abakazi babula kurhumikira amarhegeko ga Yehova na ntyo oko kunarhume barhanya mpu okurhumikira b’iba kwanarhuma babonekana oku bali ba busha. Kobinali, abayigiriza ezo ntanya za ntyo barhaba bamanyire oku Nnamahanga wirhu aba wabuzigire. Yehova arhakahire abali bazigirwa amarhegeko amanyire oku gakarhuma babonwa oku bali ba busha. Omukazi ocihangana akole bwenene ly’ahikiriza bwinja omukolo Yehova amuhire, anahire omurhula omu buyumpa bwage. (Enna. 119:165) Oko kunamulerhere obunguke, iba, n’abana bage.

10. Bici enderho za mwali wirhu Carol zakarhuyigiriza?

10 Omukazi orhumikira iba orhali mwimana, anayerekane oku azigire Yehova anamukenzire bulya ye warhondezagya omupango guyerekine oku muntu mulebe abe nnawabo w’owundi. Mwali wirhu Carol olama e Amérique du Sud, adesire ntya: “Nyishi oku omulume wani anahikira aha ajira amagosa. Na kandi mba manyire oku okunjira nk’anajijire amagosa, kwanayerekana kunganaci mba nshagalukire obwîra bwani haguma na Yehova. Co cirhuma ncihangana bwenene okumurhumikira bulya ndonzize okushagalula Larha w’omu mpingu.”

11. Bici birhabala mwali wirhu Aneese abe wakubabalira, na bici enderho zage zakarhuyigiriza?

11 Nkaba kwanaba kuzibu omukazi agendekere arhumikira iba n’okumukenga erhi akarhanya oku iba arhayumvirhiza entanya zage arhanashibirira ebi muhangayisize. Cikone oyumvagye ebi mwali wirhu Aneese ajira erhi akanga ka ntyo kakamuhikira. Adesire ntya: “Nanyake okubika akarhinda. Nnankengere oku ngasi muguma wirhu anahikire aha ajira amagosa. Omuhigo gwani guba gwakubabalira n’obulonza aka Yehova. Erhi mbabalira nnanyumve namacibiba n’omurhula gw’ekandalala.” (Enna. 86:5) Omukazi oba mubidu okubabalira, arhabona nk’okurhumikira kuba kuzibu.

BICI ENYIGANYO ZIRI OMU BIBLIYA ZAKARHUYIGIRIZA?

12. Nyiganyo zihi ziri omu Bibliya?

12 Bantu baguma baguma banarhanye oku okurhumikira buba buzamba. Cikone ezo ntanya zirhali z’okuli. Ebibliya eganirire nyiganyo za bantu banji bakagirhumikira n’obu bâli ntwali. Rhulole ebi rhwakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Yezu, Abigaili, na Mariya.

13. Bulya gurhi Yezu ayemera okurhumikira Ishe? Ohugûle.

13 Yezu anarhumikire Yehova, arhali mpu bulya ali ngonyi erhi mpu bulya arhajira bwenge. Nta muntu wakagiyigiriza n’obwalagale aka Yezu, n’oko kuyerekine oku ali muntu wa bwenge bunji. (Yn. 7:45, 46) Yehova abwîne obuhashe bwa Yezu co carhumaga amukolesa omu mukolo gw’okulema empingu n’igulu. (Mig. 8:30; Hb. 1:2-4) N’erhi Yezu afûlwa, Yehova amuha “obuhashe bwoshi bw’omu mpingu n’obw’igulu.” (Mt. 28:18) Yezu agendekire ayemera okulongozibwa na Yehova, ciru akaba agwerhe obuhashe bunji. Bulya gurhi? Bulya aba azigire Ishe.​—Yn. 14:31.

14. Bici abalume bakaciyigiriza kugerera (a) oku Yehova abona abakazi? (b) enderho ziri omu Emigani cigabi ca 31?

14 Bici oko kwakayigiriza abalume? Yehova arhaderhaga oku omukazi akarhumikira iba mpu bulya abwine oku omukazi ali wa busha erhi w’idako bwenene ly’omulume. Yehova ayerekine oku arhali zo ntanya zage ezo erhi acishoga abalume n’abakazi oku bayish’irhambula haguma na Yezu. (Gl. 3:26-29) Yehova ayerekîne oku acikubagire Omugala erhi amuha bukulu bulebe. Ko n’oko, omulume ogwerhe obwenge anaha mukage n’olugero bukulu bulebe. Ebibliya eganirire lugenda omukazi nkana oku anakashibirira emikolo y’omu mwage, anarhanye okubiyerekire ishwa na buzinda aligule ananajire omukolo gw’okulonza ensaranga. (Osome Emigani 31:15, 16, 18.) Arhaba mujà orhashinganini ayerekane entanya zage lugenda kantu kalebe. Lubero n’oko, iba anamulangalire n’okuyumvirhiza entanya zage amango ali aderha. (Osome Emigani 31:11, 26, 27.) Erhi omulume akakajirira mukage ebintu omu njira nyinja na ya bukenge, mukage anashagalukira okumurhumikira n’obulonza.

Bici omukazi nkana akayiga kugerera olwiganyo lwa Yezu lw’okurhumikira Yehova? (Olole ecifungo ca 15)

15. Bici olwiganyo lwa Yezu lwakayigiriza abakazi?

15 Bici oko kwakayigiriza abakazi? Ciru akaba Yezu ahikirizize bintu binji, oko kurharhuma aciyumva oku abonekana wa busha erhi akarhumikira nnawabo Yehova. (1 Kr. 15:28; Fl. 2:5, 6) Ko n’oko omukazi nkana oyizire olwiganyo lwa Yezu arhabona oku obonekana wa busha bulya ali arhumikira iba. Analunge iba okuboko bulya amuzigire na bulya azigire Yehova anamukenzire.

Enyuma za Abagaili okurhumira Daudi n’abantu bage ibiryo, ayegêra Daudi, afukama embere zage n’okumuyinginga oku amanye akacihesa ihanja ly’omuko. (Olole ecifungo ca 16)

16. Nk’oku biyerekinwe omu lwandiko lwa 1 Samweli 25:3, 23-28, mazibu gahi Abigaili abuganine nago? (Olole enfoto eri oku cijalada.)

16 Abigaili ali muka Nabali. Nabali ali wakucizigira yene, wabucibone, arhanali muntu wakuvuga omunkwa. Cikone, Abigaili arhakolesagya enjira nembu yakamurhabire arhenge mw’obo buyumpa. Akacihulikire n’okulekerera ebintu na buzinda Daudi n’abantu bage bayish’iyirha iba, Nabali. Lubero n’oko, ajira okwage kwoshi ly’acungula iba Nabali n’abantu bw’omu nyumpa yage. Orhanye oku burhwali boshi Abigaili al’ilagirireko ly’ayegere abo basoda 400, n’okurhimanya haguma na Daudi. Ciru ali mubidu okuhuna obonjo enyanya z’amagosa g’iba. (Osome 1 Samweli 25:3, 23-28.) Daudi ahugûkwa oku Yehova warhumaga oyo mukazi emunda ali ly’amuhanza okujira ecaha cizibu.

17. Bici abalume bakaciyigiriza kugerera omwanzi guganirire Daudi na Abigaili?

17 Bici oko kwakayigiriza abalume? Abigaili ali mukazi mwenge bwenene. Daudi naye akolesa obwenge omu kuyumvirhiza ihano Abigaili amuhaga. Oko, kwamucîka arhacihikiraga aha abulaga omuko gw’abantu barhaligwêrhe magosa. Ko n’oko, omulume mwenge ashinganine akaz’iyumvirhiza entanya za mukage embere arhôle emihigo y’obulagirire. Nkaba entanya za mukage zanamurhabala arharhôlaga emihigo y’obuhwinja.

18. Bici abakazi bakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Abigaili?

18 Bici oko kwakayigiriza abakazi? Omukazi ozigire n’okukenga Yehova anarhabala omulala gwage, ciru akaba iba arhali mukozi wa Yehova erhi arhalamiri nk’oku amakanuni gage gadesire. Arhakarhenga omu buyumpa bwage nk’eco cakarhuma amurhenga cirhali omu mandiko. Lubero n’oko, olugenzi lwage lwinja, n’okurhumikira iba, kwanamushumya aciyigirize binji okubiyerekire Yehova. (1 Pt. 3:1, 2) Cikone erhi akaba olugenzi lw’oyo mukazi lurhashumizi iba, oko kurhakamuvuna omurhima bulya Yehova ashagalukire obo bwishwekerezi oyo mukazi agendekire ayerekana omu kurhumikira iba.

19. Kanga kahi omukazi arhakarhumikiramo iba?

19 Omukazi orhumikira iba, arhakamurhumikira erhi akamubwira oku avune amarhegeko erhi makanuni ga Nnamahanga. Kwa lwiganyo, orhanye erhi iba akamushumika oku anywerhe, erhi azimbe erhi kujira akandi kantu koshi-koshi kapingine n’amandiko. Akantu karhanzi Abakristu boshi, abalume n’abakazi, bashinganine okujira kuli kubera bishwekerezi kuli Nnamahanga Yehova. Erhi mwali wirhu akashumikwa oku avune amakanuni g’Ebibliya, ashinganine alahire n’oburhwali boshi, n’okuhugûlira iba omu njira nyinja bulya gurhi arhalonzizi okujira ebi amuhunyire.​—Ebj. 5:29.

Olole ecifungo ca 20 *

20. Bici birhuyemezize n’obwalagale oku Mariya agwerhe obwîra busezire haguma na Yehova?

20 Mariya agwerhe obwîra busezire haguma na Yehova. Al’imanyire amandiko bwinja. Omu nganîro ajiraga haguma na Elizabeti, nnina wa Yowane Mubatiza, Mariya aganîrira mandiko kulusha 20 g’omu Mandiko g’Ecihabraniya. (Lk. 1:46-55) Okengere ntya: Ciru akaba Mariya akagishebwa na Yozefu, aha murhondero malahika wa Yehova arhabonekeraga Yozefu. Malahika arhangiganiza Mariya anamubwira oku ayishiburha Mwene Nnamahanga. (Lk. 1:26-33) Yehova al’imanyire Mariya bwinja, analiyemire n’obwalagale oku ayish’izigira n’okushibirira Omugala. Buzira karhinda bibonekine oku Mariya agendekire aba n’obwîra busezire haguma na Nnamahanga, ciru n’enyuma z’okufâ n’okufûka kwa Yezu n’okuja empingu.​—Ebj. 1:14.

21. Bici omulume akaciyigiriza kugerera ebi Ebibliya edesire lugenda Mariya?

21 Bici oko kwakayigiriza abalume? Omulume mwenge anashagaluke bwenene erhi abona oku mukage amanyire amandiko bwinja. Obumanye bwa mukage burhamuyobohya erhi aciyumve nka mukage akola amulya obukulu. Anahugûkwe oku erhi mukage akaba n’obumanye okubiyerekire amakanuni g’Ebibliya, oko kwanalerherha omulala goshi obunguke. Ciru akaba omukazi ye wasomire bwenene erhi ye ogwerhe obumanye bunji kulusha iba, iba ashinganine ahugûkwe oku ye oshinganine akalongoza enterekêro y’omulala n’eyindi mikolo yoshi y’ekiroho.​—Ef. 6:4.

Masomo gahi okubiyerekire okuyiga n’okurhanya kw’ebi bali bayiga abakazi bakayiga kugerera olwiganyo lwa Mariya, nnina wa Yezu (Olole ecifungo ca 22) *

22. Bici abakazi bakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Mariya?

22 Bici oko kwakayigiriza abakazi? Omukazi ashinganine arhumikire iba, cikone akwanine amanye oku guli mukolo gwage okushibirira ehali yage y’ekiroho. (Gl. 6:5) Ly’ahasha ntyo, ashinganine acilongeze akasanzi kw’okuciyigiriza n’okurhanya bwenene kw’ebi ali ayiga. Okujira ntyo kwanamurhabala agendekere ayushula obuzigire n’obukenge bwage kuli Yehova, na kandi anaba n’omwishingo omu kurhumikira iba.

23. Omukazi orhumikira iba bunguke buci acilerhera yene, omulala gwage, n’ecigamba?

23 Abakazi barhumikira b’iba ngasi mango bulya bazigire Yehova banaba n’omwishingo munji n’okurhimukwa kulusha bala balahira okukenga omupango guyerekine oku muntu mulebe abe nnawabo w’owundi. Abo bakazi luba lwiganyo lwinja oku emisole yoshi, abarhabana n’abanyere. Banarhume ecidurhu caja omu mulala gwabo n’omu cigamba. (Tt. 2:3-5) Ene, omu mubalè gw’abakozi ba Yehova, abakazi bwo banji. (Enna. 68:11) Ngasi muguma wirhu, abe mulume erhi mukazi, agwerhe omukolo gw’obulagirire akajira omu cigamba. Ecigabi cikulikire caganirira gurhi ngasi muguma wirhu akahikiriza bwinja ogo mukolo gwage.

LWIMBO 131 “Kile Ambacho Mungu Ameunganisha”

^ kip. 5 Yehova ahizireh’omupango oku omukazi oli omu buhya ashinganine akarhumikira iba. Cikone, oko kw’okuderha gurhi? Abalume Bakristu na bakabo banaciyigiriza binji okubiyerekire okurhumikira omu kuyiga olwiganyo lwa Yezu n’olw’abakazi baganirirwe omu Bibliya.

^ kip. 68 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Erhi Mariya ali aganiza Elizabeti, nnina wa Yowane Mubatiza, aderhera mandiko manji gʼEcihabraniya alibisire omu bwenge.

^ kip. 70 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Mukristo ashinganine acilongeze akasanzi kw’okuciyigiriza n’okurhanya bwenene kw’ebi ali ayiga ly’agenderera okuba n’ehali nyinja y’ekiroho.