Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 6

“Xa̱biya̱ kayá edxu̱u̱ náa a̱ʼgu̱”

“Xa̱biya̱ kayá edxu̱u̱ náa a̱ʼgu̱”

“Xa̱biya̱ kayá edxu̱u̱ náa a̱ʼgu̱” (1 COR. 11:3).

AJMÚÚ 13 Cristo nindxu̱u̱ xkri̱da ndrígúlú

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. Índo̱ mbáa a̱ʼgu̱ nandxa̱ʼwáminaʼ rí manújúnʼ, ndiéjunʼ gíʼmaa marajximínáʼ xá.

JESUCRISTO nindxu̱u̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa xúgíinʼ cristiano. Mú índo̱ mbáa a̱ʼgu̱ nanújúnʼ, bi̱ nayéjkha̱ edxu̱u̱ náa ikhaa nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ aʼkhá. Mbáa rúʼko̱ maʼniuu mingíjyúuʼ. Ikha jngóo á mu mbáa dxáʼgú nandxa̱ʼwáminaʼ manújúnʼ gíʼmaa marajximínáʼ: “Lá nasngájma rí dxámá bugi̱ mani̱ndxu̱u̱ mbáa májáanʼ a̱jmbio̱ʼ ráʼ. Lá ndaʼyoo dí itháan gíʼdoo numuu maʼni ñajuunʼ Dios xáʼ. Á mu na̱nguá, káʼnii eʼniuʼ mandxaʼwáminaʼ dí manidxu̱u̱ mbáa bi̱ mayéʼga májánʼ edxu̱u̱ xó má eyoo Dios nda̱wa̱á rí gúdamijnájxu rá.” Ma̱ngaa májánʼ gáʼni dí marajximínáʼ: “Xú káʼnii gánindxu̱ʼ ikhúúnʼ índo̱ gánujúúnʼ rá. Lá ni̱ndxu̱ʼ mbáa bi̱ naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ bi̱ tsíjmíduu ráʼ. Lá nambájxuʼ májánʼ ga̱jmu̱ʼ Jeobá ráʼ.” (Ecl. 4:9, 12.) Á mu mbáa dxáʼgú naraʼwíí májánʼ dí maʼni, asndu ndiéjúúnʼ má nákhá xóó tsénújúnʼ, rúʼko̱ gámbáyúu maxtáa májánʼ ga̱jma̱a̱ maxtáa gagi índo̱ gúdamijná.

2. Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

2 Mbaʼin a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ nugíʼ májánʼ xkri̱da numuu rí nunimbu̱ún kuñún ajmbiu̱ún. ¡Gíʼmaa miʼthún rí májánʼ eni̱! Nadxulú wéñuʼ dí mu̱ʼni̱ ñajuunʼ Jeobá gajmiúlú a̱ngiu̱lú bugi̱. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá ajtsú graxe̱: Timbá, xkáʼnii xkujndu eraʼníí tikhun gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdiin ajmbiu̱ún rá. Raga̱jma̱, náá numuu rí a̱ʼgu̱ gíʼmaa maʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ rá. Ragajtsú, índo̱ mbuʼyáá xkridoo Jesús, Abigaíl ga̱jma̱a̱ María, bi̱ ninindxu̱u̱ a̱ʼgiu̱u̱ José ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱ Jesús, ndiéjunʼ gándoo gájmañún bi̱ nidamijná náa xkridún ikhiin xá.

XKÁʼNII XKUJNDU NURAʼNÍÍ TIKHUN GU̱ʼU̱ BI̱ GUÁʼDIIN AJMBIU̱ÚN RÁ.

3. Náá numuu rí xúgíinʼ bi̱ nidamijná naguáʼdáá xkujndu rá.

3 Rí muʼdamijná nindxu̱u̱ mbá rí nimináanʼ Dios, mbá rí mitsaanʼ wéñuʼ, mú ikháanʼ ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá (1 Juan 1:8). Ikha jngóo náa Biblia naʼthí bi̱ nudamijná “maguaʼdáá xkujndu” (1 Cor. 7:28). Guʼyáá tikhu ndiéjunʼ gáʼniuu mingíjyúuʼ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ gíʼdaa ajmbio̱o̱.

4. Náá numuu rí mbáa a̱ʼgu̱ maku̱mu̱u̱ dí raʼkhí nindxu̱u̱ rí mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ rá.

4 Mbáa ga̱jma̱a̱ numuu xóo ndija̱a̱ mbáa a̱ʼgu̱, maku̱mu̱u̱ rí na̱nguá gíʼdoo numuu á mu naʼnimbo̱o̱. Marisol, bi̱ xtáa náa Estados Unidos naʼthí: “Náa ndi̱ju̱u̱n ikhúúnʼ nuthi rí gu̱ʼu̱ gíʼmaa maguaʼdáá numún ikháá má xóo xa̱bekha. Nda̱yo̱o̱ má rí Jeobá má niʼthí dí xa̱bekha gíʼmaa mbuya̱ edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ rí gu̱ʼu̱ gíʼmaa munimbu̱ún, mú ma̱ngaa gíʼmaa mbuyamajkuxu. Mú naʼniuʼ mingíjyúuʼ mbayamajkuu a̱jmbio̱ʼ numuu rí xa̱bu̱ nuthi dí raʼkhí nindxu̱u̱”.

5. Ndiéjunʼ dí raʼkhí e̱ndxa̱ʼwa̱míjna̱ tikhun xa̱bekha ga̱jma̱a̱ numún gu̱ʼu̱ rá.

5 Mbáa ma̱ndoo maʼni rí mbáa a̱ʼgu̱ ndiyáa xa̱biya̱ bi̱ naku̱mu̱u̱ rí gu̱ʼu̱ na̱nguá guáʼdáá numún. Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ mbiʼyuu Ivon, bi̱ xtáa náa Sudamérica naʼthí: “Náa xtáá ikhúúnʼ, ginii nuphiʼtsu xa̱bekha nda̱wa̱á gu̱ʼu̱. Wa̱ʼxa̱ʼ gajmiún rudún ndayóoʼ muni̱ májáánʼ ganitsu, muni̱ kaʼwi̱i̱ ga̱jma̱a̱ muni̱ mbáʼwi̱i̱n bi̱ ni̱ndxu̱ún jiámá ga̱jma̱a̱ nuthi rí jiámá ni̱ndxu̱ún ‹bi̱ guáʼdáá numún náa guʼwá›”. Imba̱a̱ ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ xtáa náa Asia bi̱ mbiʼyuu Yingling naʼthí: “Náa ajngóʼ rígá mbá ajngáa rí nandoo gáʼthí dí gu̱ʼu̱ tséyóoʼ má mbuyáá wéñuʼ ni má xáʼyóoʼ maguaʼdáá mbá rí majmañún muni̱. I̱ndó ndayóoʼ muni̱ ñajunʼ náa guʼwáá, mú xáʼyóoʼ muthún ajmbiu̱ún rí nundxa̱ʼwa̱a̱ edxu̱ún”. Mbáa xa̱biya̱ bi̱ naʼniuu xúʼko̱ a̱ʼgiu̱u̱ na̱nguá eʼyaridoo Jesús ga̱jma̱a̱ tséʼnimbánúu rí naʼthí náa Biblia, naʼni gínáa a̱ʼgiu̱u̱, rúʼko̱ dí Jeobá nditháan tsénigu̱u̱ʼ (Efes. 5:28, 29; 1 Ped. 3:7).

6. Ndiéjunʼ gáʼyóoʼ muni̱ gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdiin ajmbiu̱ún mu mambajxúun májánʼ gajmiún Jeobá rá.

6 Xó má nijuiʼthá náa artículo rí ninújngoo, Jeobá nagi̱ʼthu̱u̱n rí a̱ngiu̱lú xa̱bekha muxnún rí nda̱ñúunʼ bi̱ kúwá náa guʼwún, mumbañún índo̱ naxmiéjúúnʼ ga̱jma̱a̱ rí mambajxúun gajmiún Dios (1 Tim. 5:8). Gajkhun má rí a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdiin ajmbiu̱ún guáʼdáá wéñuʼ ñajunʼ, mú ndayóoʼ muri̱ya̱ʼ mbiʼi munigajmaa Biblia, mundxaʼwamíjna̱ dí naʼthí ikhí ma̱ngaa mutakáñii Jeobá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱ún. Naʼni má mingíjyúuʼ, mbáa makumu̱ún rí néʼngu̱u̱n wéñuʼ o rí na̱nguá guáʼdáá mbiʼi. Mú gíʼdoo wéñuʼ numuu rí muri̱ya̱ʼ mbiʼi. Numuu dí Jeobá nandoo rí mámbáa dí ikháanʼlu mambajxúu májánʼ ga̱jma̱a̱ (Hech. 17:27).

7. Ndiéjunʼ gámbáyúu a̱ʼgu̱ mu xáʼniuu mingíjyúuʼ maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo ajmbio̱o̱ rá.

7 Gajkhun má rí a̱ʼgu̱ mbáa naʼniuu mingíjyúuʼ maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ numuu rí nindxu̱u̱ xa̱bu̱ aʼkhá ga̱jma̱a̱ nakiéʼkúun. Xáʼniuu mingíjyúuʼ maʼnimbánuu ñajunʼ rí nixnúu Jeobá á mu naʼniminaʼ makro̱ʼo̱o̱ ga̱jma̱a̱ magíʼ maʼni dí naʼthí náa Biblia.

NÁÁ NUMUU RÍ A̱ʼGU̱ GÍʼMAA MAʼNIMBO̱O̱ GA̱JMA̱A̱ MBAʼYAMAJKUU AJMBIO̱O̱ RÁ.

8. Xó má eʼthí Efesios 5:22-24, náá numuu rí a̱ʼgu̱ gíʼmaa maʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ rá.

8 Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ naʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ numuu rí Jeobá naʼthúu̱n rí xúʼko̱ gíʼmaa maʼni (atraxnuu Efesios 5:22-24). * Ikhaa naku̱mu̱u̱ kaʼyoo Dios ndrígóo ga̱jma̱a̱ ndaʼyoo rí nindxu̱u̱ Anu̱u̱ bi̱ nandoo kaʼyoo wéñuʼ ma̱ngaa rí naʼthúu̱n maʼni, mambáyúu má ikhaa (Deut. 6:24; 1 Juan 5:3).

9. Ndiéjunʼ erígá índo̱ a̱ʼgu̱ naʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ rá.

9 Xa̱bu̱ numbaaʼ nutún gu̱ʼu̱ rí xuyamajkhuíí kiʼtáñajunʼ ndrígóo Jeobá ga̱jma̱a̱ dí raʼkhí rí munimbu̱ún kuñúún ajmbiu̱ún. Xa̱bu̱ bi̱ nuthi xúʼko̱ na̱nguá eniʼniiʼ Dios bi̱ nandoo kaʼyulu. Jeobá xániñuuʼ rí e̱ji̱i̱n bi̱ nandoo kaʼñún muniu̱u̱ xóo bi̱ raguáʼdáá numún. Índo̱ ndxájulú a̱ʼgu̱ naʼniminaʼ maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ nayambáá rí mbá guʼwíin makuwá tsímáá (Sal. 119:165). Rúʼko̱ nambáyúu ajmbio̱o̱, nambáñun e̱ji̱i̱n ga̱jma̱a̱ nambáyúu má ikhaa.

10. Xó má naʼthí Carol, ndiéjunʼ ejmañuluʼ rá.

10 Índo̱ mbáa a̱ʼgu̱ naʼnimbo̱o̱ kaʼyoo ajmbio̱o̱ maski ajndu nindxu̱u̱ xa̱bu̱ aʼkhá, nasngájma rí nandoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu Jeobá, numuu rí ikhaa niʼni rí ajmbio̱o̱ mbayá edxu̱u̱. Carol bi̱ xtáa náa Sudamérica naʼthí: “Nda̱yo̱o̱ má rí a̱jmbio̱ʼ makiéʼkuun ga̱jma̱a̱ nda̱yo̱o̱ má rí xóo gáni̱ ikhúúnʼ índo̱ gákiéʼkúun masngájma xóo embájxu̱ʼ ga̱jmu̱ʼ Jeobá. Ikha jngóo naniminaʼ manimbo̱ʼ ga̱jma̱a̱ mbayamajkuu rí ikhaa kayá edxu̱u̱, numuu rí nandoʼ ma̱ni̱ rí nandoo Jeobá”.

11. a) Ndiéjunʼ embáyúu mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Aneese maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n rá. b) Ndiéjunʼ ejmañuluʼ náa xkridoo xá.

11 Mbáa maʼni mingíjyúuʼ rí mbáa a̱ʼgu̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱ á mu xa̱biya̱ tsíxmiéjuunʼ xóo eku̱mu̱u̱ ni má rí naʼni maxmiéjuunʼ a̱ʼgiu̱u̱. Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ mbiʼyuu Aneese, naʼthí: “Naniminaʼ rí xáyejxíi sia̱nʼ, nda̱yo̱o̱ má rí xúgiáanʼ nakiéʼkulu. Naʼgíminaʼ rí ma̱ni̱ mba̱a̱ a̱jkiu̱nʼ náa xúgíʼ, xó má eʼni Jeobá. Índo̱ na̱ni̱ mba̱a̱ a̱jkiu̱nʼ ka̱ñu̱u̱n eʼwíinʼ naxtáá tsímáá” (Sal. 86:5). Índo̱ mbáa a̱ʼgu̱ naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n, tséʼni mingíjyúuʼ rí mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱.

NDIÉJUNʼ EJMAÑULUʼ NÁA XKRIDOO JESÚS, ABIGAÍL GA̱JMA̱A̱ MARÍA RÁ.

12. Xkáʼnii xkri̱da dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia rá.

12 Tikhun nakumu̱ún rí nda̱a̱ dí ejmiin á mu nunimbu̱ún náa bi̱ kuya̱ edxu̱u̱. Mú ragájkhun rúʼko̱. Náa Biblia naʼthí ga̱jma̱a̱ numún mbaʼin xa̱bu̱ maski ajndu niguáʼdáá tsiakii mú ninimbu̱ún. Guʼyáá ndiéjunʼ gándoo gájmañulú náa xkri̱da ndrígóo Jesús, Abigaíl ga̱jma̱a̱ María.

13. Arathá, náá numuu dí Jesús naʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu Jeobá dí ikhaa kayá edxu̱u̱ rá.

13 Jesús niʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ ndiʼyamajkuu Jeobá dí ikhaa kayá edxu̱u̱, mú rúʼko̱ na̱nguá eyoo gáʼthúu̱n dí ikhaa tsíjma̱ñuu o tsíkroʼoʼ dí maʼni. Ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa bi̱ nijmañuu niʼsngáa ga̱jma̱a̱ xóo niʼsngáa nasngájma rí nijmañuu wéñuʼ (Juan 7:45, 46). Jeobá ndiʼyamajkuu xúgíʼ rí Jesús najmañuu ikha jngóo niniñuuʼ rí mambáyúu maʼniwíi xúgíʼ dí rígá (Prov. 8:30; Heb. 1:2-4). Nda̱wa̱á rí Jesús ni̱ga̱bi̱i̱, Jeobá nixnúu “maʼtañájunʼ mekhuíí ga̱jma̱a̱ náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ” (Mat. 28:18). Maski ajndu Jesús najmañuu naʼni mbaʼa dí rígá, mú na̱ndo̱ʼo̱o̱ má xúʼko̱ ikha Anu̱u̱. Náá numuu rá. Numuu rí nandoo kaʼyoo (Juan 14:31).

14. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún xa̱bekha bi̱ ninigu̱nʼ rí xóo Jeobá ndaʼñún gu̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ eʼthí Proverbios 31 rá.

14 Dí ma̱ndoo majmañún xa̱bekha bi̱ ninigu̱nʼ. Jeobá na̱nguá nigíʼ awan rí xa̱bekha mbu̱ya̱ edxu̱u̱ náa gu̱ʼu̱ numuu rí ndaʼyoo dí ikhiin nda̱a̱ numún. Nisngájma rígi̱ índo̱ Jeobá niraʼwíin gu̱ʼu̱ xó má xa̱bekha mutañajunʼ gajmiún Jesús náa mekhuíí (Gál. 3:26-29). Jeobá nisngájma rí nikumu̱u̱ kaʼyoo A̱ʼdióo índo̱ nixnúu rí maʼtáñajunʼ. Ikháá má kayuuʼ mbáa xa̱biya̱ bi̱ nakro̱ʼo̱o̱ maxnúu tikhu ñajunʼ rí maʼni a̱ʼgiu̱u̱. Náa Biblia naʼthí tikhu dí mbáa a̱ʼgu̱ majmaa maʼni. Mbá xkri̱da, ikhaa ma̱ndoo mbaʼyoo ndiéjunʼ eyóoʼ náa goʼwóo, ma̱ʼtsi̱ ga̱jma̱a̱ dí xóo magujua mbaaʼ ma̱ngaa mada̱a̱ʼ tikhu dí nagujua̱ (atraxnuu Proverbios 31:15, 16, * 18). * Ikhaa na̱nguá nindxu̱u̱ yumbáá bi̱ na̱nguá gíʼdoo numuu maʼthí dí nandxa̱ʼwáminaʼ. Ajmbio̱o̱ naku̱mu̱u̱ kaʼyoo ga̱jma̱a̱ naʼdxawuun rí naʼthí (atraxnuu Proverbios 31:11, * 26, 27). * Índo̱ mbáa xa̱biya̱ ndaʼyamajkuu a̱ʼgiu̱u̱, a̱ʼgu̱ maʼdxuu maʼnimbo̱o̱ rí ajmbio̱o̱ kaʼyoo mayéʼga edxu̱u̱.

Ndiéjunʼ gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdiin ajmbiu̱ún rí xóo niʼnimbo̱o̱ Jesús kaʼyoo Jeobá rá. (Atayáá kutriga̱ 15).

15. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ náa xkridoo Jesús rá.

15 Dí ma̱ndoo majmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ. Maski ajndu mbaʼa dí niʼngo̱o̱ niʼni Jesús, mú índo̱ ndiʼyamajkuu rí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ nayéjkha̱ edxu̱u̱, ikhaa na̱nguá nikumu̱u̱ dí ragíʼdoo numuu (1 Cor. 15:28; Filip. 2:5, 6). Ikháá má kayuuʼ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ najmañuu ga̱jma̱a̱ ndaʼyaridoo Jesús, xákumu̱u̱ dí ragíʼdoo numuu á mu ndaʼyamajkuu rí ajmbio̱o̱ kaʼyoo mayéʼga edxu̱u̱. Ikhaa mambáyúu numuu dí nandoo kaʼyoo, mú naʼni xúgíʼ rígi̱, numuu rí nandoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu Jeobá.

Nda̱wa̱á rí Abigaíl nixnúu ganitsu David, ikhú nismbáti̱go̱o̱ asndu mbayííʼ náa inuu ikhaa ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n dí xákudaminaʼ mbá dí raʼkhí kayuuʼ. (Atayáá kutriga̱ 16).

16. Xó má naʼthí náa 1 Samuel 25:3, 23-28, xú káʼnii tsáʼkhá niraʼnuu Abigaíl rá. (Atayáá xtiʼkhu rí na̱ʼkha̱ náa timbá ináa.)

16 Abigaíl nigiʼdaa ajmbio̱o̱ bi̱ nigumbiʼyuu Nabal, ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ i̱ndó naxmiéjuunʼ kaʼyaminaʼ ikhaa, naʼnimbamínáʼ ga̱jma̱a̱ tséxnáa núma̱aʼ. Maski ajndu xúʼko̱, Abigaíl tándxa̱ʼwáminaʼ dí maniña̱a̱ʼ. Ikhaa ma̱ndoo maraʼwíí dí xáʼni nimbá ga̱jma̱a̱ maniñuuʼ rí David maxíyáa ajmbio̱o̱. Mú ikhaa niʼniminaʼ dí maʼtambáyúu ajmbio̱o̱ ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo. ¡Atatsaʼwáminaʼ rí xú káʼnii Abigaíl ndiyóoʼ rí xámiñuu mu mawiji̱ náa inún mbá 400 xa̱bu̱ bi̱ kuda rí muxmijná ga̱jma̱a̱ ma̱ngaa rí mbaʼyóoʼ maʼtamíjná ga̱jma̱a̱ David ga̱jma̱a̱ gamajkhu! Ikhaa nixtáa xawii mú magruigú aʼkhúun ajmbio̱o̱ (atraxnuu 1 Samuel 25:3, * 23-28). * David ni̱jkha̱nú ndiʼyoo rí Jeobá nikuʼmaa a̱ʼgu̱ bugi̱ mu maxnúu xtágabu ga̱jma̱a̱ mawi̱ji̱thu̱u̱n mu xáʼni dí raʼkhí kayuuʼ.

17. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún xa̱bekha bi̱ ninigu̱nʼ náa xkridoo Abigaíl ga̱jma̱a̱ David rá.

17 Dí ma̱ndoo majmañún xa̱bekha bi̱ ninigu̱nʼ. Abigaíl ninindxu̱u̱ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nindxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱. Ga̱jma̱a̱ David niʼdxawun consejo dí niʼthúu̱n. Xúʼko̱ niʼni dí tágudíin xa̱bu̱ bi̱ raguáʼdáá aʼkhúún. Ikháá má kayuuʼ mbáa xa̱biya̱ bi̱ nakro̱ʼo̱o̱ maʼdxaun dí gáʼthúu̱n a̱ʼgiu̱u̱ índo̱ gáraʼwíí maʼni mbóʼ dí gíʼdoo numuu. Mbáa dí gáʼthí ikhaa, maʼni dí xáraʼwíí maʼni mbóʼ dí ra̱májánʼ.

18. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ náa xkridoo Abigaíl rá.

18 Dí ma̱ndoo majmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ. Mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nandoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkuu Jeobá, maʼni dí makuwíin májánʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo maski ajndu ajmbio̱o̱ na̱nguá nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá. Ikhaa xáyáaʼ rí maniña̱a̱ʼ. Ikhaa maʼniminaʼ mbaʼyamajkuu ga̱jma̱a̱ maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo, mbáa rígi̱ gáʼni dí ajmbio̱o̱ manigu̱u̱ʼ majmañuu ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá (1 Ped. 3:1, 2). Mú, maski ajndu ajmbio̱o̱ tsíyoo gáʼni ñajuunʼ Jeobá, mú Anu̱u̱ bi̱ xtáa mekhuíí bi̱ nandoo kaʼyoo maxtáa gagi, á mu ndaʼyoo rí ikhaa nindxu̱u̱ jmbii náa ajmbio̱o̱ ga̱jma̱a̱ naʼnimbo̱o̱ kaʼyoo.

19. Náá xándoo maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo ajmbio̱o̱ mbáa a̱ʼgu̱ rá.

19 Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ naʼnimbo̱o̱, xámbáyuu ajmbio̱o̱ maʼni dí nanújngorámuuʼ xtángoo o ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Guʼgíʼ mbá xkri̱da, á mu ajmbio̱o̱ bi̱ na̱nguá nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá naʼthúu̱n maʼninduwaʼ, maʼnikúwáʼ o naʼthúu̱n maʼni dí Jeobá tsénigu̱u̱ʼ. Xúgiáanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú cristianos asndu a̱ngiu̱lú bi̱ ninuju̱nʼ ndayóoʼ muʼnimbulúʼ kuʼyáá ginii Jeobá. Á mu mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ nutháán maʼni mbá dí nanújngorámuuʼ ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, mbaʼyóoʼ maʼthí ga̱jma̱a̱ májánʼ ma̱ngaa mbájmbu náá numuu dí ikhaa xándoo maʼni dí na̱ndo̱ʼo̱o̱ ajmbio̱o̱ (Hech. 5:29).

Atayáá kutriga̱ 20. *

20. Xú káʼnii eʼyáá dí María nimbájxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ Jeobá rá.

20 María nimbáxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ Jeobá. Ikhaa nininuuʼ májánʼ dí naʼthí náa Escrituras. Índo̱ niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ Elizabeth, ru̱dúu̱ Juan bi̱ Nakumíinʼ iyááʼ xa̱bu̱, María nijmuu itháan dí mbá skíñúʼ nuthu dí naʼthí náa Escrituras Hebreas (Luc. 1: 46-55). Gundxaʼwámíjná ma̱ngaa rígi̱: Maski ajndu María rígá má awan mbayáa José, mú ángel ndrígóo Jeobá na̱nguá nisngájmaminaʼ náa ikhaa. Ginii niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ María mu maʼthúu̱n dí mani̱ndxu̱u̱ ru̱dúu̱ A̱ʼdióo Dios (Luc. 1:26-33). Jeobá nininiiʼ májánʼ María, ndiʼyoo dí ikhaa maʼndoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ mañewu̱u̱n A̱ʼdióo. Nduʼyáá gajkhun dí María nimbájxu̱u̱ má xúʼko̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ Jeobá nda̱wa̱á dí Jesús nikháñuu ga̱jma̱a̱ índo̱ ni̱ga̱bi̱i̱ mu maʼga̱a̱ mekhuíí (Hech. 1:14).

21. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún xa̱bekha bi̱ guáʼdiin guʼñu̱ún náa xkridoo María rá.

21 Dí ma̱ndoo majmañún xa̱bekha bi̱ ninigu̱nʼ. Xtáa gagi mbáa xa̱biya̱ índo̱ ndaʼyoo rí a̱ʼgiu̱u̱ naninuuʼ májánʼ dí naʼthí náa Escritura. Na̱nguá emíñuu ni má na̱nguá endxa̱ʼwáminaʼ rí a̱ʼgiu̱u̱ nandoo mayéʼga edxu̱u̱. Na̱jkha̱nú ndaʼyoo dí á mu a̱ʼgiu̱u̱ naninuuʼ májánʼ ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, ma̱ndoo mambáyúu. Tséʼniuu á mu a̱ʼgiu̱u̱ ni̱jkha̱ mitsídánʼ escuela, xa̱biya̱ kajkuáa ñawúunʼ dí mambáñún bi̱ kúwá náa goʼwóo rí mambajxúun májánʼ gajmiún Dios, mbá xkri̱da, dí maríyaʼ awan munigajmaa mbá guʼwíin ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ ñajunʼ dí rígá (Efes. 6:4).

Ndiéjunʼ gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ náa xkridoo María ru̱dúu̱ Jesús ga̱jma̱a̱ numuu rí munigajmaa ma̱ngaa rí mundxaʼwamíjna̱ rí nijmañún rá. (Atayáá kutriga̱ 22). *

22. Ndiéjunʼ gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdiin ajmbiu̱ún náa xkridoo María rá.

22 Dí gándoo gájmañún gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ rá. Mbáa a̱ʼgu̱ gíʼmaa maʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱, mú maski ajndu xúʼko̱ ikhaa má gíʼmaa mañewu̱u̱n rí mambájxu̱u̱ má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ Dios (Gál. 6:5). Mu maʼni xúʼko̱, ikhaa gíʼmaa maríyaʼ mbiʼi maʼnigajmaa mbáwíi ma̱ngaa mandxaʼwáminaʼ dí nijmañuu. Rúʼko̱ gámbáyúu maʼndoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu má xúʼko̱ Jeobá, ma̱ngaa ikhú gáʼni dí maʼdxuu mbaʼyamajkuu ñajunʼ rí gíʼdoo ajmbio̱o̱ xóo bi̱ kayá edxu̱u̱.

23. Índo̱ a̱ʼgu̱ naʼnimbo̱o̱, xkáʼnii embáyúu ikhaa, bi̱ kúwá náa goʼwóo ga̱jma̱a̱ náa congregación rá.

23 Gu̱ʼu̱ bi̱ nduyamajkuíí rí ajmbiu̱ún kayá edxu̱u̱ numuu rí nandún kuyáá Jeobá, makuwá itháan gagi ki xóo bi̱ nanújngorámúnʼ awan dí Jeobá niríyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu bi̱ kaʼyoo mbayá edxu̱u̱. Ikhiin ni̱ndxu̱ún mbá xkri̱da májánʼ rí mbuyáá jiámá ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ. Ga̱jma̱a̱ nayambáá marigá dí májánʼ, marigá dí tsímáá náa mbá guʼwíin ga̱jma̱a̱ náa congregación (Tito 2:3-5). Rí mbiʼi xúgi̱, itháán má mbaʼin gu̱ʼu̱ nuni̱ ñajuunʼ Jeobá (Sal. 68:11). Xúgiáánʼ, tséʼniuu á mu ni̱ndxu̱lú xa̱bekha o gu̱ʼu̱, kuaʼdáá mbá ñajunʼ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu dí muʼnimbánii náa congregación. Náa i̱mba̱ artículo mbuʼyáá xóo gándoo mu̱ʼni̱.

AJMÚÚ 131 “Bi̱ naruwiin Dios”

^ párr. 5 Jeobá niʼthí rí a̱ʼgu̱ bi̱ ganújúnʼ gíʼmaa maʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkuu ajmbio̱o̱. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rúʼko̱ rá. Bi̱ nidamijná ma̱ndoo majmañún náa xkridoo Jesús ga̱jma̱a̱ náa tikhun gu̱ʼu̱ bi̱ na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia.

^ párr. 8 Efesios 5:22-24: “Gu̱ʼu̱ bi̱ ninuju̱nʼ gíʼmaa dí munimbaníí rí ethi ajmbiu̱ún xó má náa Señor, numuu rí xa̱biya̱ kayá edxu̱u̱ náa a̱ʼgiu̱u̱ xó má Cristo kayá edxu̱u̱ náa congregación, numuu rí ikhaa niʼnikríyaʼ congregación rígi̱. Xó má congregación nunimbu̱ún kuyáá Cristo, xúʼko̱ má gíʼmaa munimbu̱ún gu̱ʼu̱ kuñún ajmbiu̱ún náa xúgíʼ.”

^ párr. 14 Proverbios 31:15, 16: “Ma̱ngaa natuxi̱i̱ índo̱ kaʼnííʼ mikrína, naxnún dí muphu bi̱ kúwi̱i̱n náa goʼwóo ga̱jma̱a̱ rí kaʼñúún gu̱ʼu̱ bi̱ nuñajunʼ náa goʼwóo. Naraʼwíí mbaaʼ ga̱jma̱a̱ naʼtsi, naʼdu ixi̱ uva ga̱jma̱a̱ rí ikhaa má nidaaʼ.”

^ párr. 14 Proverbios 31:18: “Ndaʼyoo rí ñajunʼ ndrígóo na̱jkha̱ rajoo; ma̱ngaa tsijuiyuuʼ agiuuʼ rí mbruʼun.”

^ párr. 14 Proverbios 31:11: “Ajmbio̱o̱ naku̱mu̱u̱ kaʼyoo ikhaa ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n, ajmbio̱o̱ nánguá eyóoʼ nimbá dí gíʼdoo numuu.”

^ párr. 14 Proverbios 31:26, 27: “Rí naʼthí nakujmaa rí najmañuu wéñuʼ, ga̱jma̱a̱ xtángoo rí májánʼ a̱jkiu̱u̱n rígá náa rawuunʼ. Ndaʼyoo xú káʼnii ñajunʼ rígá náa goʼwóo, ga̱jma̱a̱ nditháan na̱nguá eskoo.”

^ párr. 16 1 Samuel 25:3: “Xa̱biya̱ bi̱ ni̱ʼkha̱ náa e̱ji̱i̱n Caleb mbiʼyuu Nabal ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ mbiʼyuu Abigaíl. Ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nindxa̱ʼwáminaʼ májánʼ ga̱jma̱a̱ mitsiʼyáa, mú ajmbio̱o̱ ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ gújkhúʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ niʼni dí ra̱májánʼ.”

^ párr. 16 1 Samuel 25:23-28: “Índo̱ Abigaíl ndiʼyoo David, mbá nacha̱ nigajtaa náa búrriu̱u̱ ga̱jma̱a̱ nismbáti̱go̱o̱ asndu mbayííʼ náa inu David. Ikhú ni̱jkha̱ kanuu náa rajkúu ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Tátioʼ, atagrígúu̱ tsu̱du̱ʼ ikhúúnʼ dí nirígá. Natakháñaʼ rí mataʼtsiʼñuʼ matha̱nʼ. Atadxawíín dí gíʼdoo maʼtháanʼ xa̱bia̱ʼ. Mbá péñu Tátioʼ, xátatsimbaʼ dí niʼthí Nabal. Ikhaa nindxu̱u̱ mbáa xa̱biya̱ bi̱ na̱nguá majkhuu kaʼñún eʼwíinʼ, bi̱ naʼni mba̱a̱ i̱ndó mbiʼyuu ikhaa. Ikhaa mbiʼyuu Nabal ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ mbáa bi̱ na̱nguá endxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱. Ikhúúnʼ bi̱ nindxu̱ʼ yumbiáaʼ, na̱nguá ndi̱ñu̱u̱n xa̱bekha bi̱ tátioʼ nikuʼmiin. Rí xúgi̱ tátioʼ, xó má xtáa Jeobá ga̱jma̱a̱ ikháán, Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ narikhaaʼ dí xátani xó má eyaaʼ ikháán mu xáraʼdáá aʼkháanʼ dí nitaxídíí eʼdi. Gaʼni rí xa̱bu̱ bi̱ tsíñún gúyáaʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ nandún munia̱a̱ʼ dí raʼkhí mani̱ndxu̱ún xóo Nabal. Rí xúgi̱, tátioʼ, atatsíñúnʼ rí xa̱bu̱ bi̱ nadxaʼ gajmiáanʼ mudrigú dí yumbiáaʼ ni̱ʼkha̱ kagu̱u̱ maxnáaʼ. Atani mba̱a̱ a̱jkia̱nʼ mbá péñu á mu yumbiáaʼ niʼnigawáanʼ. Ikhúúnʼ nda̱yo̱o̱ gajkhun tátioʼ, dí Jeobá má gáʼni rí guʼwáaʼ mbajyúuʼ kámuu. Numuu rí ikháán nataxmínaʼ mu matambáyii Jeobá ga̱jma̱a̱ náa xúgíʼ mbiʼi dí niraxtaa tákujmaa nimbá dí raʼkhí náa ikháán.”

^ párr. 75 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Índo̱ María xtáa raʼtámíjná ga̱jma̱a̱ Elizabeth, ru̱dúu̱ Juan bi̱ Nakumíínʼ iyááʼ xa̱bu̱, niʼthí mbaʼa dí gídáʼ edxu̱u̱ dí naʼthí náa Escrituras Hebreas.

^ párr. 77 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Xúʼko̱ má kayuuʼ a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱, mu mambajxúun má xúʼko̱ gajmiún Dios ndayóoʼ muri̱ya̱ʼ mbiʼi munigajmaa Biblia.