1. Oniọvo aye da guọnọ rọvwọn, erhọ yen enọ evo ro fori nẹ ọ nọ oma rọyen?

JESU KRISTI rọ dia ohwo rọ gbare yen ọgbuyovwin rẹ Inenikristi eje. Ẹkẹvuọvo oniọvo aye da rọvwọn, ọshare rọyen rọ gbare-e na kọyen dia ọgbuyovwin rọyen. Ọnana ghwa lọhọ-ọ. Ọtiọyena, oniọvo aye da guọnọ rọvwọn, ofori nẹ o roro kpahen enọ nana: ‘Die yen djerephia nẹ oniọvo ọshare na cha dia omamọ rẹ ọgbuyovwin? Ọ vwẹ ẹga ri Jihova vwọ kobaro? Ọ rha dia ọtiọye-en, die yen nẹrhẹ mi roro nẹ ọ cha dia omamọ rẹ ọgbuyovwin rẹ orua siẹrẹ avwanre da rọvwọn nu?’ O ji fo nẹ oniọvo aye na je nọ oma rọyen enọ nana: ‘Iruemu vọ yen mi vwori ri se toroba aghọghọ rẹ orọnvwe na? Mi vwo odirin ji ruẹse? Me vẹ Jihova vwo uvi rẹ oyerinkugbe?’ (Aghwo. 4:9, 12) Aye de bru omamọ rẹ orhiẹn tavwen ọ ke rọvwọn, ọnana sa nẹrhẹ omavwerhovwẹn dia orọnvwe rọyen.

2. Die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

² Iniọvo eya buebun re rọvwọnre phi omamọ rẹ udje phiyotọ rẹ ayen vwọ vwomakpotọ kẹ eshare rayen. Ofori nẹ e jiri ayen! Oma vwerhen avwanre nẹ avwanre vẹ ayen yen gba ga Jihova kuẹgbe! Vwẹ uyono nana, a cha ta ota kpahen ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ erha nana: (1) Die yen ebẹnbẹn evo rẹ eya re rọvwọnre se hirharoku? (2) Diesorọ aye vwọ vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen? (3) Die yen iniọvo rẹ eshare vẹ eya re rọvwọnre se yono vwo nẹ udje rẹ omaevwokpotọ ri Jesu, Abigail, kugbe Meri rọ dia aye ri Josẹf kugbe oni ri Jesu?

3. Diesorọ ihwo re rọvwọnre vwo vwo ebẹnbẹn?

³ Orọnvwe ọyen okẹ ọgbagba ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe, ẹkẹvuọvo ihworakpọ gbare-e. (1 Jọn 1:8) Ọyensorọ Baibol na vwọ tanẹ ihwo re rọvwọnre che rhiẹromrẹ “ukpokpogho.” (1 Kọr. 7:28) Jẹ, a ta ota kpahen evo usun rẹ ebẹnbẹn rẹ aye rọ rọvwọnre se hirharoku.

4. Die yen sa nẹrhẹ aye roro nẹ e che ni ọyen kueku siẹrẹ ọyen da vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen?

⁴ Ọkiọvo fikirẹ rẹ asan ro nurhe, aye rọ rọvwọnre se no nẹ ihwo che ni ọyen kueku siẹrẹ ọyen da vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen. Marisol rọ dia United States da ta: “Vwẹ asan ra da yọnrọn ovwẹ ghwanre, ọkieje yen a vwọ vuẹ eya nẹ ayen vẹ eshare abavo. Me riẹnre nẹ Jihova yen vwẹ eshare vwo mu igbuyovwin je tanẹ eya vwomakpotọ kẹ ayen, jẹ ọ je tanẹ eshare brọghọ phiyọ eya oma. Ẹkẹvuọvo ọ dia ọkieje yen ọ vwọ lọhọ kẹ vwẹ me vwọ vwomakpotọ kẹ ọshare mẹ-ẹ.”

5. Ẹro ọchọchọ vọ yen eshare evo vwo nẹ eya?

⁵ Eriyin ọ je hepha nẹ aye sa rọvwọn ọshare ro vwo iroro ọchọchọ nẹ eshare yovwin vrẹ eya. Oniọvo aye Ivon rọ dia South America da ta: “Vwẹ ekogho avwanre, eshare riemu nẹ tavwen eya ke riemu. Emetẹ yen cheremu ji ruẹ uwevwin fuan, ini vẹ emetẹ mi rhe mu emu phiyotọ kẹ emeshare re. A je vuẹ emeshare na nẹ ayen hẹ ‘ivie rẹ uwevwin na.’ ” Oniọvo aye re se Yingling rọ dia Asia da je ta: “O vwo ota ọvo ra ta vwẹ ejajẹ mẹ ro mudiaphiyọ nẹ ofori eya vwo yono ẹbe yẹrẹ tẹn ona-a. Iruo rẹ uwevwin yen te ayen, a rhọnvwa nẹ ayen vwẹ iroroẹjẹ vwọphia kẹ eshare raye-en.” Ọshare rọ nuẹ nene uruemu tiọyena ro nẹ Baibol rhe-e na, nẹrhẹ akpọ bẹn kẹ aye rọyen, ọ je vwẹrokere Jesu-u, ivun rọyen je cha sa vwerhen Jihova-a.—Ẹfe. 5:28, 29; 1 Pita 3:7.

6. Die yen ofori nẹ eya ru ayen vwọ bọn oyerinkugbe rayen vẹ Jihova ganphiyọ?

⁶ Kirobo re yonori vwẹ udughwrẹn rọ wanre na, Jihova guọnọre nẹ eshare chọn erua rayen uko vwo sikẹrẹ ọyen, vwẹrote ọdavwẹ rẹ ugboma rẹ orua na ji dje ẹguọnọ kẹ ayen. (1 Tim. 5:8) Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ iniọvo eya re rọvwọnre rhuẹrẹ ọke phiyotọ kẹdẹ kẹdẹ vwo se Baibol na, roro kpahọn je nẹrhovwo rhe Jihova vwo nẹ ubiudu rayen. Ọnana ghwa lọhọ-ọ. Eya mrẹ ọke-e, ọtiọyena ayen se roro nẹ ayen vwo ọke yẹrẹ ẹgba rẹ ayen vwo ru erọnvwọn yena-a, ẹkẹvuọvo ofori nẹ ayen guọnọ ọke vwo ru ayen. Diesorọ? Kidie Jihova guọnọre nẹ avwanre ohwo ọvuọvo vwo je sẹro rẹ omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ ọyen.—Iruo 17:27.

7. Die yen cha nẹrhẹ ọ lọhọ kẹ aye o vwo ruiruo rẹ Jihova vwọ kẹ?

⁷ A riẹnre nẹ ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn aye ke sa vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen rọ gbare-e. Ẹkẹvuọvo, ọ cha lọhọ o vwo ruiruo rẹ Jihova vwọ kẹ siẹrẹ o de vwo ẹruọ ji rhiabọreyọ oboresorọ Baibol na vwọ tanẹ ọ vwomakpotọ.

8. Vwo nene obo rehẹ Ẹfesọs 5:22-24, diesorọ oniọvo aye vwọ vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen?

⁸ Oniọvo aye vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen kidie ọyen oborẹ Jihova guọnọre. (Se Ẹfesọs 5:22-24.) Ọ vwẹroso Jihova kidie ọ riẹnre nẹ o vwo ẹguọnọ rọyen, ọ je vuẹ nẹ o ru ọtiọyen fikirẹ  erhuvwu romobọ rọyen.—Urhi 6:24; 1 Jọn 5:3.

9. Die yen cha phia siẹrẹ oniọvo aye da vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen?

⁹ Akpọ na jiro kẹ eya nẹ ayen chukoku iwan rẹ Jihova ji no nẹ ayen da vwomakpotọ, e che ni ayen kueku. Vwọrẹ uyota, ihwo ri titi iroro yena riẹn Ọghẹnẹ-ẹ. Jihova che se ji iji rọ cha nẹrhẹ a vwẹ ẹro okueku vwo ni eya-a. Ufuoma cha dia orua rẹ oniọvo aye rọ davwẹngba o vwo ru ẹkẹn ro tere. (Une 119:165) Oma cha vwerhen ọshare na, aye na, kugbe emọ na.

10. Die yen avwanre se yono vwo nẹ oborẹ Carol tare?

¹⁰ Aye rọ vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen rọ gbare-e, djephia nẹ ọyen vwo ẹguọnọ ji muọghọ kẹ Jihova rọ dia ohwo ro ru ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọgbuyovwin. Carol rọ dia South America da ta: “Me riẹnre nẹ ọshare mẹ vwo echobọ, me je riẹn nẹ uruemu mẹ kpahen echobọ rọyen na che dje oborẹ oyerinkugbe mẹ vẹ Jihova ghanre te. Ọtiọyena ke me davwẹngba vwọ vwomakpotọ kidie me guọnọ ru obo re cha nẹrhẹ oma vwerhen Ọsẹ mẹ rọhẹ obodjuvwu.”

11. Die yen vwẹ ukẹcha kẹ oniọvo aye Aneese vwọ reyọ vwo ghovwo, kẹ die yen avwanre se yono vwo nẹ obo rọ tare?

¹¹ Ọ sa bẹn vwọ kẹ aye ro vwo muọghọ je vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen siẹrẹ o de roro nẹ ọshare na davwenrhọ rọye-en. Vwo oniso oborẹ oniọvo aye ọvo rọ rọvwọnre re se Aneese tare siẹrẹ orọnvwọn tiọyena da phia. Ọ da ta: “Me davwẹngba ophu vwo juvwe emuo. Me riẹnre nẹ avwanre ruẹ chọ. Ọdavwẹ mẹ ọyen me vwọ reyọ vwo ghovwo ọphọphẹ kirobo rẹ Jihova ruẹ. Mi de ru ọtiọyen, ẹwẹn mẹ kọ rhoma totọ.” (Une 86:5) Aye de vwo ghovwo, ọ cha lọhọ ọ vwọ vwomakpotọ ọkieje.

12. Idje vọ yehẹ evunrẹ Baibol na?

¹² Ihwo evo se roro nẹ ohwo rọ vwomakpotọ ọvwiẹrẹ. Ẹkẹvuọvo ọyena dia uyota kakaka-a. Baibol na vọnre vẹ idje rẹ ihwo re vwomakpotọ jẹ ayen fiudugberi.  E jẹ a fuẹrẹn obo re se yono vwo mie Jesu, Abigail, kugbe Meri.

13. Diesorọ Jesu vwọ vwomakpotọ kẹ Jihova? Djekpahọn.

¹³ Ọ dia fikirẹ jẹ ẹbe ẹriẹn yẹrẹ jẹ ona ẹtẹn yen nẹrhẹ Jesu vwomakpotọ kẹ Jihova-a. Ohwo rọ riẹn ẹbe mamọ ọvo yen se yono ihwo phephẹn vwẹ idjerhe ọlọlọhọ kirobo rẹ Jesu ruru. (Jọn 7:45, 46) Jihova riẹnre nẹ Jesu muwan, ọtiọyena ọ da rhọnvwe kẹ nẹ o nene Ọyen wian ọke rọ vwọ ma akpọ vẹ idjuvwu. (Isẹ 8:30; Hib. 1:2-4) Vwọba, rhavwẹn ọke rọ vwọ rhọvwọn Jesu nushi yen Jihova vwọ vwẹ ‘ogangan ejobi rehẹ odjuvwu vẹ akpọ vwọ kẹ.’ (Mat. 28:18) Dede nẹ Jesu tẹn ona, ọ je nokpẹn rẹ odjekẹ mie Jihova. Diesorọ? Kidie o vwo ẹguọnọ rẹ Ọsẹ rọyen.—Jọn 14:31.

14. Die yen eshare se yono vwo nẹ (a) ẹro rẹ Jihova vwo nẹ eya? (b) obo re si phiyọ Isẹ 31?

¹⁴ Oborẹ eshare se yono. Ọ dia kidie nẹ Jihova ni eya kueku, kọyensorọ ọ vwọ tanẹ ayen vwomakpotọ kẹ eshare raye-en. A riẹn ọnana kidie Jihova jẹ eya vẹ eshare reyọ nẹ ayen nene Jesu sun. (Gal. 3:26-29) Jihova vwẹ ẹgba rẹ usuon kẹ Ọmọ rọyen ro vwo djephia nẹ ọyen vwẹrosuọ. Vwẹ idjerhe vuọvo na, ọshare ro vwo aghwanre cha vwẹ ẹgba evo vwọ kẹ aye rọyen. Baibol na tare nẹ omamọ aye vwẹrote evwruwevwin rọyen, ọ dẹ, je vwẹrote ekuakua rọyen, ọ je nabọ chueki. (Se Isẹ 31:15, 16, 18.) Aye na dia ọviẹn ro vwo ugbomọphẹ rọ vwọ ta ẹkẹn rẹ unu rọye-en. Ukperẹ ọtiọyen, ọshare rọyen vwẹrosuọ je kerhọ rẹ iroroẹjẹ rọyen. (Se Isẹ 31:11, 26, 27.) Ọshare de brọghọ phiyọ aye rọyen oma vwẹ idjerhe tiọna, aye na cha vwomakpotọ kẹ vẹ omavwerhovwẹn.

15. Die yen eya se yono vwo nẹ udje ri Jesu?

¹⁵ Oborẹ eya se yono. Dede nẹ Jesu ruiruo ride, jẹ ọ vwẹ ọke vuọvo vwo ni oma rọyen kueku kidie nẹ ọ vwomakpotọ kẹ Jihova-a. (1 Kọr. 15:28; Fil. 2:5, 6) Ọtiọyen ọ je pha, omamọ rẹ aye rọ guọnọ vwẹrokere Jesu che ni oma rọyen kueku kidie nẹ ọ vwomakpotọ kẹ ọshare rọye-en. Ọghọ kugbe ẹguọnọ rẹ aye na vwo kpahen Jihova yen emu rẹsosuọ ro che muo vwo bicha ọshare rọyen, ọ dia ẹguọnọ ro vwo kpahen ọshare na ọvo-o.

16. Kirobo rẹ 1 Samuẹl 25:3, 23-28 tare, ebẹnbẹn vọ yen Abigail hirharoku? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

¹⁶ Abigail vwo ọshare re se Nabal. Nabal ọyen ọvwurhuru, ọ kparoma, ọ je riẹn ẹse-e. Dedena, Abigail guọnọ idjerhe rọ vwọ djẹ nẹ orọnvwe na-a. Ọ rha sa fọ je vwẹ uphẹn kẹ Devid vẹ eshare ri nene nẹ ayen hwe ọshare rọyen. Ukperẹ ọtiọyen, ọ jowọ ro vwo sivwin Nabal vẹ evwruwevwin rọyen. Vwẹ ẹro roro uduefiogbere rẹ Abigail djephia ro vwo bru eshare 400 re choma rẹ ofovwin ra, je ta ota kẹ Devid vwẹ idjerhe rẹ ọghọ. Ọ tobọ yovwunu kẹ Devid fikirẹ oborẹ ọshare rọyen ruru na. (Se 1 Samuẹl 25:3, 23-28.) Devid mrẹvughe nẹ Jihova reyọ aye nana ro fiudugberi na vwọ vwẹ uchebro vwọ kẹ ọyen rere o vwo jẹ umwemwu eruo.

17. Die yen eshare se yono vwo nẹ ikuegbe rẹ Devid vẹ Abigail?

¹⁷ Oborẹ eshare se yono. Abigail ọyen aye ro vwo aghwanre. Devid da kerhọ rẹ uchebro rọyen. Ọnana da nẹrhẹ Devid kẹnoma kẹ obo re sa nẹrhẹ ọ riabe rẹ ọbara. Vwẹ idjerhe vuọvo na, ọshare ro vwo aghwanre cha kerhọ rẹ iroroẹjẹ rẹ  aye rọyen tavwen o ki brorhiẹn evo re pha ghanghanre. Ọkiọvo iroroẹjẹ rẹ aye na sa nẹrhẹ o jẹ orhiẹn ẹkpa ebro.

18. Die yen eya se yono vwo nẹ udje rẹ Abigail?

¹⁸ Oborẹ eya se yono. Aye ro vwo ẹguọnọ ji muọghọ kẹ Jihova se ru obo ri che fierere kẹ orua rọyen, ọ da tobọ dianẹ ọshare rọyen ga Jihova-a yẹrẹ o yeren akpọ nene irhi rọye-en. Ọ cha guọnọ idjerhe rọ vwọ djẹ nẹ orọnvwe na-a. Ukperẹ ọtiọyen, vwọrẹ omaevwokpotọ vẹ ọghọ, ọ cha davwẹngba vwo ru obo re sa nẹrhẹ ọshare na ga Jihova. (1 Pita 3:1, 2) Ọshare na rha tobọ ga Jihova dede-e, oma cha vwerhen Jihova nẹ aye na fuevun je vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen.

19. Ẹdia vọ yen aye de che jẹ ọghọ emuo kẹ ọshare rọyen?

¹⁹ Oniọvo aye rọ vwomakpotọ cha rhọnvwe kẹ ọshare rọyen siẹrẹ ọ da vuẹ nẹ o ru obo re vwọso urhi yẹrẹ odjekẹ ri Baibol na-a. Kerẹ udje, ọshare rọyen rọ dia Oseri-i da vuẹ nẹ o gun efian, chuji, yẹrẹ vwobọ vwẹ iruemu efa re vwọso Baibol na. Jihova Ọghẹnẹ yen ohwo rẹsosuọ rẹ Inenikristi eje, ji te eya re rọvwọnre cha vwomakpotọ kẹ. A da vuẹ oniọvo aye nẹ ru obo re vwọso irhi ri Baibol evo, ofori nẹ ọ sen ji dje vwẹ idjerhe rẹ ọghọ oboresorọ o che se ru ọtiọye-en.—Iruo 5:29.

20. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ Meri vwo uvi rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova?

²⁰ Meri vwo uvi rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova. O muẹro nẹ ọ nabọ riẹn Baibol na. Meri vwo nene Ẹlizabẹt oni rẹ Jọn ro bru ihwo phiyame ta ota, ọ rionbọ kpo ẹkpo ri Baibol re vrẹ 20 vwẹ Ẹbẹre ra vwẹ Hibru si vwẹ Baibol na. (Luk 1:46-55) Roro kpahen ọnana: Dede nẹ Josẹf sa Meri phiyotọ, ọ dia ọyen yen amakashe rẹ Jihova ka vwomaphia kẹ-ẹ. Amakashe na ka vwomaphia kẹ Meri je vuẹ nẹ o che vwiẹ Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ. (Luk 1:26-33) Jihova nabọ riẹn Meri, ọ je vwẹrosuọ nẹ o che vwo ẹguọnọ rẹ Ọmọ na je vwẹrote. Aphro herọ-ọ, Meri sẹro  rẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova tobọ te ọke ri Jesu vwo ghwu ji kpo odjuvwu nu.—Iruo 1:14.

21. Die yen eshare se yono nẹ oborẹ Baibol na ta kpahen Meri?

²¹ Oborẹ eshare se yono. Oma vwerhen ọshare ro vwo aghwanre siẹrẹ aye rọyen da nabọ riẹn Baibol na. Ophu muo yẹrẹ ko roro nẹ aye na guọnọ reyọ ẹdia rọyen kerẹ ọgbuyovwi-in. Ọ riẹnre nẹ oniọvo aye rọ nabọ riẹn Baibol na vẹ odjekẹ rehẹ evun rọyen sa vwẹ ukẹcha rode phia vwẹ orua rọyen. Ọ da tobọ dianẹ aye na riẹn ẹbe nọ ọshare rọyen, ọshare na yen je cha kobaro rẹ ẹga rẹ orua kugbe erọnvwọn efa re ruẹ vwẹ ukoko na.—Ẹfe. 6:4.

22. Die yen eya se yono mie Meri?

²² Oborẹ eya se yono. Ofori nẹ aye vwomakpotọ kẹ ọshare rọyen, ẹkẹvuọvo aye na yen vwo oghwa rọ vwọ bọn esegbuyota rọyen gan. (Gal. 6:5) Ọtiọyena, ofori nẹ ọ rhuẹrẹ ọke phiyotọ vwo ru uyono romobọ ji roro kpahen obo ro yonori. Ọyena cha chọn uko vwo vwo ẹguọnọ ri Jihova ji muọghọ kẹ, o rhe che ni oma rọyen kueku kidie nẹ ọ vwomakpotọ-ọ.

23. Mavọ yen eya re vwomakpotọ sa vwọ nẹrhẹ oma vwerhen orua, ukoko, kugbe oma rayen?

²³ Eya re vwomakpotọ kẹ eshare rayen fikirẹ ẹguọnọ rẹ ayen vwo kpahen Jihova cha mrẹ omavwerhovwẹn vẹ otekẹvwẹ vrẹ eya re rhọnvwe nene ọrhuẹrẹphiyotọ ọgbuyovwin rẹ Jihova vwo mu-u. Ayen omamọ rẹ udje vwọ kẹ ighene rẹ eya vẹ eshare. Ayen ji toroba ufuoma rọhẹ orua na kugbe ukoko na. (Taitọs 2:3-5) Eya yen me bun usun rẹ idibo ri Jihova nonẹna. (Une 68:11) Avwanre eje, te eya te eshare se toroba omavwerhovwẹn rẹ ukoko na. Uyono rọ vwọ kpahen ọnana che dje obo re se vwo ru ọtiọyen.