ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 7
Ukwishiba Bwino Amaka ya Kutungulula ayo Baeluda Bakwata mu Cilonganino
“Kristu e mutwe wa cilonganino, pantu e mupusushi wa mubili uyu.”—EFES. 5:23.
ULWIMBO 137 Abanakashi ba Citetekelo
IFYO TWALASAMBILILA *
1. Cinshi cimo icalenga ukuti ulupwa lwa kwa Yehova lube ulwaikatana?
TWALITEMWA ukuba mu lupwa lwa kwa Yehova. Mulandu nshi twabela aba mutende kabili abaikatana muli ulu ulupwa? Cimo icalenga ni co ifwe bonse tulesha apo twingapesha ukucindika bumutwe ubo Yehova abikako. Na kuba, nga twaishiba bwino bumutwe ubo Yehova abikako, tulekatana sana.
2. Mepusho nshi twala-asuka muli cino cipande?
2 Muli cino cipande twalasambilila pa bakwata amaka ya kutungulula mu cilonganino. Kabili twala-asuka na mepusho yakonkapo: Mulimo nshi bankashi bakwata mu cilonganino? Bushe ca cine ukuti munyinefwe uuli onse mutwe wa bankashi bonse mu cilonganino? Bushe amaka baeluda bakwata pali bamunyinefwe na bankashi mu cilonganino yamo yene na ayo imitwe ya ndupwa bakwata pa ndupwa shabo? Intanshi natulande pa fyo tufwile ukulamona bankashi.
BUSHE TUFWILE UKULAMONA SHANI BANKASHI?
3. Cinshi cingatwafwa ukulatasha sana pa milimo iyo bankashi babomba mu cilonganino?
3 Tulatasha nga nshi bankashi ababombesha ukusakamana indupwa shabo, ukubila imbila nsuma, no kutungilila icilonganino. Nga tuletontonkanya pa fyo Yehova na Yesu babamona, tukalabatasha icine cine. Kabili twalasambililako na ku fyo umutumwa Paulo alemona abanakashi.
4. Bushe Baibolo ilanga shani ukuti Yehova alicindika abanakashi e lyo na baume?
4 Mu Baibolo mwaliba ifilanga ukuti Yehova alicindika abanakashi na baume. Ku ca kumwenako, Baibolo ilanda ukuti mu nshiku sha batumwa, Yehova alipeele abanakashi e lyo na baume umupashi wa mushilo, e lyo na maka ya kucita ifipesha amano pamo nga ukulandila mu ndimi. (Imil. 2:1-4, 15-18) Pa basubwa no mupashi wa mushilo paba abanakashi na baume kabili bonse bakateka na Kristu. (Gal. 3:26-29) Kabili pa bakapokelela icilambu ca kwikala umuyayaya pano isonde, paba abanakashi na baume. (Ukus. 7:9, 10, 13-15) Na kabili, bonse abaume na banakashi balibapeela umulimo wa kusambilisha no kushimikila abantu imbila nsuma. (Mat. 28:19, 20) Na kuba, ibuuku lya Imilimo lyalilanda pali nkashi uwe shina lya kuti Prisila. Ena no mwina mwakwe Akula balilondolwelele bwino Apolo icine, uwali umwaume uwasambilila sana.—Imil. 18:24-26.
5. Bushe ilembo lya kwa Luka 10:38, 39, 42, lilanga shani ukuti Yesu alicindike abanakashi?
5 Yesu alecindika abanakashi. Yesu talekonka intambi sha baFarise abashacindike abanakashi. AbaFarise tabalelanda na banakashi nga bali pa bantu, kabili tabalelanshanya nabo Amalembo. Lelo Yesu ena alelanshanya na banakashi e lyo na baume icine ca mu Malembo icacindama. * (Belengeni Luka 10:38, 39, 42.) Kabili alisuminishe abanakashi ukuya nankwe ilyo aile mu kubila imbila nsuma. (Luka 8:1-3) Na kabili Yesu alilangile ukuti alicindike abanakashi ilyo abapeele umulimo wa kuyaeba abatumwa bakwe ukuti nabuuka ukufuma ku bafwa.—Yoh. 20:16-18.
6. Bushe umutumwa Paulo alangile shani ukuti alicindike abanakashi?
6 Umutumwa Paulo aibukisheko Timote ukuti alecindika abanakashi. Paulo aebele Timote ukulamona ‘abanakashi abakalamba nga banyina, na bakashana nga bankashi yakwe.’ (1 Tim. 5:1, 2) Nangu ca kuti Paulo alibombeshe ukwafwa Timote ukuba Umwina Kristu umukalamba mu fya kwa Lesa, alishibe ukuti ababalilepo ukusambilisha Timote “amalembo ya mushilo” ni banyina na banakulu. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Muli kalata Paulo alembeele abena Roma, aliposeshe bankashi kabili alibalumbwile na mashina. Paulo tapelelele fye pa kumona ifyo aba bankashi balebombesha, lelo alibatashishe no kubatasha.—Rom. 16:1-4, 6, 12; Fil. 4:3.
7. Mepusho nshi twala-asuka nomba?
7 Nga fintu tusambilile mu maparagrafu yafumako, Baibolo tayalandapo ukuti bamunyinefwe balicindamapo pali bankashi. Bankashi ababa no kutemwa kabili bakapekape, balafwa sana icilonganino, kabili baeluda nabo balibacetekela pantu balacita ifilenga mu cilonganino mwaba umutende. Nomba kuli amepusho na yambi ayo tulingile ukwasuka. Ku ca ku mwenako: Cinshi Yehova alandila ukuti bankashi balingile ukulafwala icifimbo ku mutwe inshita shimo? Apo bamunyinefwe ebo basonta ukuba baeluda na babomfi batumikila, bushe ici calola mu kuti munyinefwe onse mutwe wa bankashi bonse mu cilonganino?
BUSHE MUNYINEFWE ONSE MUTWE WA BANKASHI BONSE MU CILONGANINO?
8. Ukulingana ne lembo lya Abena Efese 5:23, bushe munyinefwe onse mutwe wa bankashi bonse mu cilonganino? Londololeni.
8 Bushe munyinefwe onse mutwe wa bankashi bonse mu cilonganino? Icasuko ni iyo! Kristu e mutwe wa cilonganino. (Belengeni Abena Efese 5:23.) Mu lupwa, umulume e wakwata amaka pa mukashi wakwe. Nomba umwana umwaume uwabatishiwa te mutwe wa banyina. (Efes. 6:1, 2) Kabili mu cilonganino, amaka ya kutungulula ayo baeluda bakwata pali bankashi na bamunyinefwe yalikwata umwa kupelela. (1 Tes. 5:12; Heb. 13:17) Bankashi abashimbe abashikala na bafyashi babo, balatwalilila ukunakila bawishi na banyina e lyo na baeluda. Na lyo line, nga filya fine umutwe wa bamunyinefwe bonse mu cilonganino ni Yesu, bankashi abashimbe nabo bakwata fye umutwe wabo umo, Yesu.
Umutwe wa bankashi abashimbe abashikala na bafyashi babo pa ng’anda, ni Yesu (Moneni paragrafu 8)
9. Mulandu nshi bankashi inshita shimo balingile ukufwalila icifimbo ku mutwe?
9 Twalishiba ukuti Yehova alipeela abaume umulimo wa kutungulula no kusambilisha mu cilonganino, kabili tapeelako abanakashi uyu mulimo. (1 Tim. 2:12) Mulandu nshi? Icalenga asonte Yesu ukuba umutwe wa mwaume, e calenga apeele na baume iyi imilimo mu cilonganino pa kuti mu cilonganino mwilaba icimfulunganya. Nga ca kuti ukulingana ne fyo ifintu fili nkashi alingile ukubomba umulimo uufwile ukubombwa na munyina, Yehova enekela ukuti alingile ukufwala icifimbo ku mutwe. * (1 Kor. 11:4-7) Ico Yehova aebela bankashi ukuti bafwile ukufwala icifimbo ku mutwe inshita shimo te kufwaya baleimona ukuti ba pa nshi, lelo ni co afwaya balelanga ukuti balicindika bumutwe ubo abikako. Kanshi lekeni nomba twasuke ici icipusho: Maka nshi imitwe ya ndupwa na baeluda bakwata?
AMAKA IMITWE YA NDUPWA NA BAELUDA BAKWATA
10. Cinshi nalimo cingalenga eluda alafwaya ukulapangila aba mu cilonganino amafunde?
10 Baeluda balitemwa Kristu, kabili balitemwa “impaanga” isho Yehova na Yesu babapeela ukulasakamana. (Yoh. 21:15-17) Apo baeluda balibapeela umulimo wa kusakamana aba mu cilonganino, nalimo eluda kuti alamona kwati mufyashi ku ba mu cilonganino. Nalimo kuti alatontonkanya ukuti apo imitwe ya ndupwa yalikwata amaka ya kupanga amafunde ayengalenga indupwa shabo shacingililwa, na o kuti apanga amafunde ayo alemona ukutila kuti yacingilila impaanga sha kwa Lesa. Kabili nalimo bamunyinefwe na bankashi bamo kuti balenga baeluda balatontonkanya muli iyi nshila, nga ca kuti balebeba ukulabasalilako ifyo bafwile ukucita. Nomba bushe amaka baeluda bakwata yamo yene na yo imitwe ya ndupwa yakwata?
Baeluda balafwa aba mu cilonganino ukutwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova kabili balabalenga balaumfwa ukuti balitemwikwa. Yehova alibapeela umulimo wa kufumya mu cilonganino abacita imembu abashifwaya ukulapila (Moneni paragrafu 11 na 12)
11. Bushe imilimo imitwe ya ndupwa yakwata yapalana shani ne yo baeluda bakwata?
11 Umutumwa Paulo alandile ukuti umulimo imitwe ya ndupwa yakwata walipalanako muli fimo no mulimo baeluda bakwata. (1 Tim. 3:4, 5) Ku ca kumwenako, Yehova afwaya ukuti aba mu lupwa baleumfwila umutwe wa lupwa. (Kol. 3:20) Kabili afwaya aba mu cilonganino ukulaumfwila baeluda. Yehova enekela imitwe ya ndupwa na baeluda ukushininkisha ukuti abo basakamana batwalilila ukutemwa Yehova. Kabili imitwe ya ndupwa na baeluda bafwile ukushininkisha ukuti abo batungulula baleumfwa ukuti balitemwikwa. Na kabili nga filya fine imitwe ya ndupwa iisuma bacita, baeluda nabo balafwa abo basakamana nga bali na mafya. (Yako. 2:15-17) Cimbi ico Yehova enekela baeluda ne mitwe ya ndupwa ukulacita, kwafwa bambi ukulakonka amafunde yakwe. Alibeba no kuti ‘balekonka ifyalembwa’ mu Baibolo.—1 Kor. 4:6.
Yehova alipeela imitwe ya ndupwa amaka ya kutungulula indupwa shabo. Ilyo umutwe wa lupwa uwakwata ukutemwa ashilapingula ifya kucita ifikumine ulupwa lwakwe, alalanshanya no mwina mwakwe (Moneni paragrafu 13)
12-13. Nga fintu Baibolo ilanda pa Abena Roma 7:2, bupusano nshi bwaba pa milimo imitwe ya ndupwa yakwata ne yo baeluda bakwata?
12 Na lyo line paliba ubupusano sana pa mulimo baeluda babomba no mulimo ubomba imitwe ya ndupwa. Ku ca kumwenako, Yehova alipeela baeluda umulimo wa kupingula imilandu mu cilonganino. Kabili alibapeela ne nsambu sha kufumya abacita imembu mu cilonganino abashifwaya kulapila.—1 Kor. 5:11-13.
13 Nomba Yehova alipeela imitwe ya ndupwa amaka ayo ashapeelako baeluda. Ku ca kumwenako, alipeela umutwe wa lupwa amaka ya kupangila ulupwa lwakwe amafunde no kushininkisha ukuti baleyakonka. (Belengeni Abena Roma 7:2.) Ifunde limo ilyo umutwe wa lupwa engapanga, kweba abana inshita balingile ukubwela pa ng’anda. Kabili alikwata na maka ya kusalapula abana bakwe nga ca kuti bakaana ukukonka ili ifunde. (Efes. 6:1) Na lyo line umutwe wa lupwa uwakwata ukutemwa alalanshanya no mwina mwakwe ilyo ashilapanga amafunde. Na kuba aba babili baba “umubili umo.” *—Mat. 19:6.
MULECINDIKA KRISTU PANTU E MUTWE WA CILONGANINO
Yesu uo umutwe wakwe ni Yehova, alatungulula icilonganino ca Bwina Kristu (Moneni paragrafu 14)
14. (a) Ukulingana ne lembo lya kwa Marko 10:45, cinshi twingalandila ukuti calilinga ifi Yehova asala Yesu ukuba umutwe wa cilonganino? (b) Mulimo nshi Ibumba Litungulula lyakwata? (Moneni akabokoshi akaleti “ Umulimo Ibumba Litungulula lyakwata.”)
14 Yehova abomfeshe icilubula pa kushita bonse ababa mu cilonganino e lyo na bonse abengatetekela Yesu. (Belengeni Marko 10:45; Imil. 20:28; 1 Kor. 15:21, 22) Kanshi calilinga ifi asonta Yesu uwapeele ubumi bwakwe ukuba icilubula, ukuti abe umutwe wa cilonganino. Apo Yesu e mutwe wesu bonse, alikwata insambu sha kupanga amafunde pa fyo umuntu umo umo, indupwa, na ba mu cilonganino balingile ukulacita. Kabili alikwata ne nsambu sha kushininkisha ukuti baleyakonka. (Gal. 6:2) Nomba Yesu tatupangila fye amafunde. Lelo alitutemwa kabili alatusakamana bwino bonse.—Efes. 5:29.
15-16. Finshi mulesambilila ku fyalandile nkashi Marley e lyo na munyinefwe Benjamin?
15 Bankashi balalanga ukuti balicindika Kristu nga balekonka ubutungulushi ukufuma ku baume abo asonta ukubasakamana. Bankashi abengi bomfwa nge fyalandile nkashi Marley uwa ku America uwatile: “Ndatasha sana pe shuko nakwata ilya kuba umukashi kabili nkashi mu cilonganino. Nalishiba ukuti mfwile ukutwalilila ukubombesha pa kuti ndecita ifilanga ukuti nalicindika amaka ayo Yehova apeela abena mwandi e lyo na baeluda. Lelo abena mwandi na bamunyinefwe balalenga cilenyangukila ukucita ifi pantu balincindika kabili balantasha pa milimo momba.”
16 Bamunyinefwe balalanga ukuti balishiba bwino bumutwe ubo Yehova abikako nga balecindika bankashi. Munyinefwe Benjamin uwa ku England atile: “Ndasambililako ifingi ku masuko ya bankashi pa kulongana, ku fyo bacita pa kuisambilisha, e lyo na ku fyo babomba bwino mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Ndamona ukuti ifyo bacita fyalicindama.”
17. Cinshi tulingile ukulacindikila bumutwe ubo Yehova abikako?
17 Nga ca kuti bonse mu cilonganino, e kutila abaume, abanakashi, imitwe ya ndupwa, na baeluda baishiba bwino bumutwe ubo Yehova abikako kabili balebucindika, mu cilonganino mukaba umutende. Ne cacilapo ukucindama ca kuti tukalalumbanya Shifwe wa ku muulu uwatutemwa, Yehova.—Amalu. 150:6.
ULWIMBO 123 Tulenakila Yehova Lesa
^ para. 5 Mulimo nshi Yehova apeela bankashi mu cilonganino? Bushe munyinefwe uuli onse mutwe wa bankashi bonse mu cilonganino? Bushe amaka ya kutungulula ayo baeluda bakwata yamo yene na yo imitwe ya ndupwa yakwata? Muli cino cipande twalamona ifyo Baibolo yalatwafwa ukwasuka aya mepusho.
^ para. 5 Moneni paragrafu 6 mu cipande citila “Mulekoselesha Bankashi Mwaba Nabo mu Cilonganino,” icaba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa September 2020.
^ para. 9 Moneni akabokoshi akaleti “ Ni Lilali Nkashi Afwile Ukufwala Icifimbo ku Mutwe?”
^ para. 13 Pa kwishiba uufwile ukusala icilonganino ico ulupwa lufwile ukulayako, moneni amaparagrafu 17-19 mu cipande citila “Mulecindika Bonse Ababa mu Cilonganino ca kwa Yehova,” icaba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 2020.
^ para. 59 Kuti mwasanga ifyebo na fimbi mu citabo icitila “Ikalilileni mu Kutemwa kwa kwa Lesa,” amabu. 209-212.
^ para. 64 Nga mulefwaya ifyebo na fimbi pa mulimo Ibumba Litungulula lyakwata moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa July 15, 2013, amabu. 20-25.
