1. Beth yw un rheswm pam mae teulu Jehofa’n unedig?

RYDYN ni wrth ein boddau i fod yn rhan o deulu Jehofa. Pam mae’r teulu hwn mor heddychlon ac unedig? Un rheswm yw ein bod ni i gyd yn gwneud ein gorau i barchu trefniant penteuluaeth Jehofa. Y ffaith yw, gorau’n y byd byddwn ni’n deall y trefniant penteuluaeth, y mwyaf unedig y byddwn ni.

2. Pa gwestiynau byddwn ni’n eu trafod yn yr erthygl hon?

² Yn yr erthygl hon, byddwn ni’n trafod penteuluaeth fel mae’n berthnasol i’r gynulleidfa. Ymhlith pethau eraill, byddwn ni’n ateb y cwestiynau canlynol: Beth yw rôl chwiorydd? Ydy hi’n wir fod pob brawd yn ben ar bob chwaer? Oes gan henuriaid yr un fath o awdurdod dros frodyr a chwiorydd ag sydd gan benteulu dros ei wraig a’i blant? Yn gyntaf, gad inni drafod sut dylen ni ystyried chwiorydd.

3. Sut gallwn ni gryfhau ein gwerthfawrogiad am y gwaith mae ein chwiorydd yn ei wneud?

³ Rydyn ni’n gwerthfawrogi ein chwiorydd sy’n gweithio’n galed i edrych ar ôl eu teuluoedd, i bregethu’r newyddion da, ac i gefnogi’r gynulleidfa. Byddwn ni’n eu gwerthfawrogi nhw’n fwy byth os meddyliwn am y ffordd mae Jehofa ac Iesu yn eu hystyried. Byddwn ni hefyd yn elwa o ystyried y ffordd y gwnaeth yr apostol Paul drin merched.

4. Sut mae’r Beibl yn dangos bod Jehofa yn gwerthfawrogi merched yn ogystal â dynion?

 ⁴ Mae’r Beibl yn dangos bod Jehofa yn gwerthfawrogi merched yn ogystal â dynion. Er enghraifft, mae’n datgelu fod Jehofa, yn y ganrif gyntaf, wedi rhoi ysbryd glân i ferched a dynion er mwyn iddyn nhw allu gwneud gwyrthiau, fel siarad mewn ieithoedd gwahanol. (Act. 2:1-4, 15-18) Mae’r ddau wedi cael eu heneinio gan yr ysbryd glân gyda’r gobaith o reoli gyda Christ. (Gal. 3:26-29) Bydd merched yn ogystal â dynion yn cael y wobr o fywyd tragwyddol ar y ddaear. (Dat. 7:9, 10, 13-15) Ac mae dynion a merched wedi cael eu haseinio i bregethu a dysgu’r newyddion da i eraill. (Math. 28:19, 20) Er enghraifft, mae llyfr yr Actau yn sôn am chwaer o’r enw Priscila a aeth ati gyda’i gŵr i helpu i esbonio’r gwirionedd yn fwy manwl i’r dyn addysgedig, Apolos.—Act. 18:24-26.

5. Beth mae Luc 10:38, 39, 42 yn datgelu am agwedd Iesu tuag at ferched?

⁵ Roedd Iesu yn anrhydeddu ac yn parchu merched. Nid oedd yn efelychu’r Phariseaid a oedd yn edrych i lawr ar ferched ac yn gwrthod siarad â nhw yn gyhoeddus, heb sôn am drafod yr Ysgrythurau â nhw. Yn hytrach, roedd yn cynnwys merched yn y trafodaethau ysbrydol dwfn roedd yn eu cael gyda’i ddisgyblion eraill. * (Darllen Luc 10:38, 39, 42.) Hefyd, caniataodd i ferched fynd gydag ef ar ei deithiau pregethu. (Luc 8:1-3) A rhoddodd Iesu’r fraint iddyn nhw o ddweud wrth yr apostolion ei fod wedi ei atgyfodi.—Ioan 20:16-18.

6. Sut dangosodd yr apostol Paul ei fod yn parchu merched?

⁶ Gwnaeth yr apostol Paul atgoffa Timotheus i anrhydeddu merched yn benodol. Dywedodd Paul wrtho i drin “gwragedd hŷn fel mamau” ac i ystyried “gwragedd ifanc fel chwiorydd.” (1 Tim. 5:1, 2) Roedd Paul wedi cyfrannu’n fawr at ddatblygiad ysbrydol Timotheus, ond roedd yn cydnabod mai mam a nain Timotheus oedd wedi dysgu’r “ysgrifau sanctaidd” iddo yn gyntaf. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Enwodd Paul chwiorydd penodol wrth eu cyfarch yn ei lythyr at y Rhufeiniaid. Sylwodd Paul ar yr hyn roedd y chwiorydd yn ei wneud, a diolchodd iddyn nhw am eu gwaith.—Rhuf. 16:1-4, 6, 12; Phil. 4:3.

7. Pa gwestiynau byddwn ni’n eu hystyried nesaf?

⁷ Fel mae’r paragraffau blaenorol yn ei ddangos, does ’na ddim sail Ysgrythurol dros feddwl bod chwiorydd yn is na brodyr. Mae ein chwiorydd hael a chariadus yn help mawr i’r gynulleidfa, ac mae’r henuriaid yn dibynnu ar eu help i hyrwyddo heddwch ac undod yn y gynulleidfa. Ond mae ’na rai cwestiynau sydd angen eu hateb. Er enghraifft: Pam mae Jehofa yn gofyn i chwiorydd wisgo penwisg weithiau? Gan mai brodyr yn unig sy’n cael eu penodi’n henuriaid a gweision gweinidogaethol, ydy hyn yn golygu bod pob brawd yn ben ar bob chwaer yn y gynulleidfa?

8. Yn ôl Effesiaid 5:23, ydy pob brawd yn ben ar bob chwaer? Esbonia.

⁸ Yn fyr, nac ydy! Dydy brawd ddim yn ben ar holl chwiorydd y gynulleidfa; Crist yw’r pen. (Darllen Effesiaid 5:23, BCND.) Yn y teulu, mae gan ŵr awdurdod  dros ei wraig. Ond dydy mab bedyddiedig ddim yn ben ar ei fam. (Eff. 6:1, 2) Ac yn y gynulleidfa, dim ond rywfaint o awdurdod sydd gan henuriaid dros chwiorydd a brodyr. (1 Thes. 5:12; Heb. 13:17) Mae merched sengl sydd ddim bellach yn byw gyda’u tad a’u mam yn dal i barchu eu rheini a’r henuriaid. Ond, yn union fel dynion y gynulleidfa, dim ond un pen sydd ganddyn nhw, sef Iesu.

9. Pam mae’n rhaid i chwiorydd wisgo penwisg weithiau?

⁹ Mae’n wir fod Jehofa wedi penodi dynion i gymryd y blaen o ran dysgu ac addoli yn y gynulleidfa, a dydy ef ddim wedi rhoi yr un awdurdod i ferched. (1 Tim. 2:12) Pam? Am yr un rheswm y mae wedi penodi Iesu fel pen y dyn—er mwyn cadw trefn ar ei deulu. Os bydd amgylchiadau yn golygu bod chwaer angen gwneud rhywbeth y byddai brawd yn ei wneud fel arfer, yna mae Jehofa yn gofyn iddi wisgo penwisg. * (1 Cor. 11:4-7) Mae Jehofa yn gofyn hyn gan chwiorydd, nid i’w bychanu, ond i roi ffordd iddyn nhw ddangos parch tuag at egwyddorion penteuluaeth y mae wedi eu sefydlu. Gyda’r ffeithiau hynny mewn golwg, gad inni ateb y cwestiwn: faint o awdurdod sydd gan bennau teuluoedd a henuriaid?

10. Pam gall henuriad deimlo bod angen gwneud rheolau dros y gynulleidfa?

¹⁰ Mae’r henuriaid yn caru Crist, a’r ‘defaid’ mae Jehofa ac Iesu wedi eu rhoi yn eu gofal. (Ioan 21:15-17) Gyda’r cymhelliad gorau, gall henuriad feddwl amdano’i hun fel tad i’r rhai yn y gynulleidfa.  Efallai bydd yn rhesymu, os oes gan benteulu’r hawl i wneud rheolau i amddiffyn ei deulu, gall henuriad wneud rheolau yn y gobaith y bydd yn amddiffyn defaid Duw. A gall rai brodyr a chwiorydd annog henuriaid i wneud hyn drwy ofyn iddyn nhw wneud penderfyniadau drostyn nhw. Ond oes gan henuriaid yn y gynulleidfa a phennau teuluoedd yr un awdurdod?

11. Sut mae rôl penteulu a henuriad yn debyg?

¹¹ Awgrymodd Paul fod ’na rywfaint o debygrwydd rhwng rôl penteulu a rôl henuriad. (1 Tim. 3:4, 5) Er enghraifft, mae Jehofa eisiau i aelodau’r teulu ufuddhau i ben y teulu. (Col. 3:20) Ac mae eisiau i’r rhai yn y gynulleidfa ufuddhau i’r henuriaid. Mae Jehofa yn disgwyl i bennau teuluoedd a henuriaid, fel ei gilydd, wneud yn siŵr fod y rhai yn eu gofal yn ysbrydol iach. Maen nhw hefyd yn gofalu am anghenion emosiynol y rhai sydd o dan eu hawdurdod. Ac fel pennau teuluoedd da, mae henuriaid yn sicrhau fod y rhai yn eu gofal yn derbyn cymorth pan fydd angen. (Iago 2:15-17) Ar ben hynny, mae Jehofa yn disgwyl i henuriaid a phennau teuluoedd hyrwyddo ei safonau a pheidio â “mynd y tu hwnt i beth mae’r ysgrifau sanctaidd yn ei dweud.”—1 Cor. 4:6.

12-13. Yn ôl Rhufeiniaid 7:2, sut mae rôl penteulu a rôl henuriad yn wahanol?

 ¹² Ond, mae ’na wahaniaethau mawr rhwng rôl henuriad a rôl penteulu. Er enghraifft, mae Jehofa wedi aseinio henuriaid i weithredu fel barnwyr, ac mae wedi rhoi’r cyfrifoldeb iddyn nhw o ddiarddel pechaduriaid diedifar o’r gynulleidfa.—1 Cor. 5:11-13.

¹³ Ar y llaw arall, mae Jehofa wedi rhoi rywfaint o awdurdod i bennau teuluoedd nad ydy ef wedi ei roi i henuriaid. Er enghraifft, mae wedi rhoi awdurdod i benteulu wneud rheolau ar gyfer ei deulu a gwneud yn siŵr eu bod nhw’n eu cadw. (Darllen Rhufeiniaid 7:2.) Er enghraifft, mae gan benteulu’r hawl i benderfynu faint o’r gloch y dylai ei blant ddod adref gyda’r nos. Mae ganddo hefyd yr hawl i ddisgyblu ei blant os nad ydyn nhw’n dilyn y rheol honno. (Eff. 6:1) Wrth gwrs, fe fydd penteulu cariadus yn trafod gyda’i wraig cyn gosod rheolau yn y cartref; wedi’r cwbl, mae’r ddau ohonyn nhw’n “uned.” *—Math. 19:6.

14. (a) Yn ôl Marc 10:45, pam mae’n briodol fod Jehofa wedi penodi Iesu yn ben ar y gynulleidfa? (b) Beth yw rôl y Corff Llywodraethol? (Gweler y blwch  “Rôl y Corff Llywodraethol.”)

¹⁴ Drwy gyfrwng y pridwerth, mae Jehofa wedi prynu bywydau pawb yn y gynulleidfa, ac unrhyw un arall a fydd yn rhoi ffydd yn Iesu. (Darllen Marc 10:45; Act. 20:28; 1 Cor. 15:21, 22) Felly, mae’n briodol ei fod wedi apwyntio  Iesu, a roddodd ei fywyd yn bridwerth, yn ben ar y gynulleidfa. Fel ein pen, mae gan Iesu’r awdurdod i wneud rheolau ynglŷn â beth dylai pobl, teuluoedd, a’r gynulleidfa gyfan ei wneud. Ac mae ganddo’r hawl i wneud yn siŵr ein bod yn ufuddhau i’r rheolau hynny. (Gal. 6:2) Ond mae Iesu yn gwneud mwy na gosod rheolau yn unig. Mae’n gofalu am bob un ohonon ni ac yn ein caru’n fawr.—Eff. 5:29.

15-16. Beth rwyt ti’n ei ddysgu oddi wrth sylwadau chwaer o’r enw Marley a brawd o’r enw Benjamin?

¹⁵ Mae chwiorydd yn dangos eu bod yn parchu Crist drwy ddilyn cyfarwyddyd y dynion y mae ef wedi eu penodi i ofalu amdanyn nhw. Mae llawer o chwiorydd yn cytuno â Marley, chwaer sy’n byw yn yr Unol Daleithiau. Mae hi’n dweud: “Dw i’n trysori fy lle fel gwraig a chwaer yn y gynulleidfa. Dw i angen atgoffa fy hun yn aml i feithrin yr agwedd gywir tuag at drefniant penteuluaeth Jehofa. Ond mae fy ngŵr a’r brodyr yn y gynulleidfa wedi gwneud hynny’n haws imi am eu bod nhw’n fy mharchu, ac yn mynegi eu gwerthfawrogiad am y gwaith dw i’n ei wneud.”

¹⁶ Mae brodyr yn dangos eu bod nhw’n deall trefniant penteuluaeth drwy barchu ac anrhydeddu chwiorydd. Dywedodd Benjamin, brawd sy’n byw yn Lloegr: “Dw i wedi dysgu cymaint oddi wrth sylwadau chwiorydd yn y cyfarfodydd, a’u hawgrymiadau am sut i astudio a bod yn fwy effeithiol yn y weinidogaeth. Dw i’n meddwl bod y gwaith maen nhw’n ei wneud yn werthfawr iawn.”

17. Pam dylen ni barchu egwyddor penteuluaeth?

¹⁷ Pan fydd pawb yn y gynulleidfa—dynion, merched, pennau teuluoedd, a henuriaid—yn deall ac yn parchu egwyddorion penteuluaeth, bydd ’na heddwch yn y gynulleidfa. Ac yn bwysicach byth, byddwn ni’n dod â chlod i’n Tad nefol cariadus, Jehofa.—Salm 150:6.