1. Ang okpokpo oyina à tị́ du ká angịnyị nya iJihova jẹ́-ẹ yẹjula awụlẹ?

AHỊ chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kahị ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya angịnyị nya iJihova. Ịyẹ à tị́ du kahị jẹ́-ẹ la okpunyi bala ọ-yẹjula awụlẹ ịịwẹ? Ang ookpokpo ọhẹ ri, ahị wuu kaa maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka ju ihi nya olegbeju oriri ọlẹ ká iJihova ya yeji. Ẹlịlẹhị ri, abwọlẹ ká ẹla nya olegbeju oriri wẹẹ lahị gbagbịla gụ olene, ịnyịnyị ahị kaa yẹjula awụlẹ gụ olene lẹ.

2. Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ wẹẹ ka wẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

² Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya olegbeju oriri ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra. Ahị ka wẹ ịtọ ẹla ịlẹ ịnyịnyị: Ịyẹ à tị́ ri ụkụrwọ nya aanahị anyang? Ọọnahị ọlẹng ọnyị myị́ ọnyị ri olegbeju nya ọọnahị ọnyang ọnyị myị́ ọnyị ịlẹhị? Angịgbahị nya ọjịra-jịra la ọngịrị u-uhye nya aanahị alẹng bala anyang jaabwọ ká olegbeju nya ugbiyegu la u-uhye nya ahụ bala anyị nyamwụ? Nyọka dọmwụ, ahị yẹ abwọlẹ kahị ka yẹ aanahị anyang wẹẹ.

3. Ányị ahị tị́ ka họ ká ụkụrwọ ọlẹ ká aanahị anyang kaa họ ka myịhị lẹhị gụ ọọwa?

³ Ẹla nya aanahị anyang ịlẹ kị kaa maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka kpẹhị rịrị ugbiyegu nyaa, kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ, bala ọ-da alọjịra-jịra ụbwọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ. Ẹla nyaa tị dọmwụ ka myịhị lẹhị gụ ọọwa kori kahị kụ irya nya abwọlẹ ká iJihova bala iJisọsị kaa yaa. Ahị ka jẹ́ abwọlẹ kahị ka họ ẹla ẹ-ẹga nya aanahị anyang bwula ọ-kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ họ ẹla ẹ-ẹga nyaa.

4. Ányị ịBayịbụụ à tị́ mẹjẹ nyori anyang ju apyobwuna ha iJihova jaabwọ ká alẹng ju họọ?

 ⁴ ỊBayịbụụ mẹjẹ nyori anyang ju apyobwuna ha iJihova jaabwọ ká alẹng ju họọ. Ọ-chụ pwokwita, ọ họ kahị jẹ́ nyori lụka nya oyi ọhọhẹ, iJihova ya olegu ịgọgọ nyamwụ ha anyang tụ́ alẹng bala ọ-ya ọngịrị haa nyọka họ ang ịlẹbyẹbyị, lala o-ya òja ịkịla datị-datị. (Ụkụr. 2:1-4, 15-18) IJihova ya ida wụ́ anyang bala alẹng bwula olegu ịgọgọ nyamwụ nyọka kpeji bala ịKịrayịsị. (Gal. 3:26-29) Anyang tụ́ alẹng ka ye uri nya ọhịhị o-gboyi myị́ oyi ám̀ odehe. (Ọwụr. 7:9, 10, 13-15) Alẹng tụ́ anyang tị la ụkụrwọ nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-mẹ ang jẹ ịnyịnyị. (Mat. 28:19, 20) Ụpwụ nya Ụkụrwọ nya Alẹrụ dọmwụ ya ẹla u-uhye nya ụkụrwọ nya ọọnahị ọnyang ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri iPirisila, ọlẹ ká ọọwa bala Akwila ọrụmwụ, dụbwọ nyọka da ẹlịlẹhị wụlẹ rige-rige je ọlẹng ọlẹ kọ jẹ́ ụpwụ yẹẹyẹẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Apolosi.​—Ụkụr. 18:24-26.

5. Ányị ụpwụ nya iLuku 10:38, 39, 42 à tị́ mẹjẹ nyori iJisọsị ya ihi ha anyang?

⁵ IJisọsị ya ihi ha anyang. Ọ́ kaa gbịla ala ịFarịsii, ịlẹ kị me nyori anyang nyị́ ju apyobwuna lala alẹng ka lẹ ka. Ị́ dọmwụ kaa ya ẹla bala anyang a-ahị nya alụma ka kpụla ọ-ka ya ẹla bwu Ụpwụ Ịgọgọ balaa ka. Ọkọkọ nyọọwa, iJisọsị kaa mẹ ẹlịlẹhị ọlẹ kọ baba yẹẹyẹẹ jẹ ẹ-ẹga nya anyang bala alẹng. * (Wa iLuku 10:38, 39, 42.) Ọ ya iwe da ha anyang nyọka bajẹ balọọ kaka ya ẹla nya Ohe ịnyịnyị. (Luk. 8:1-3) IJisọsị tị ya ihi ha anyang nyọka ya je alẹrụ nyamwụ nyori ọwa nyị wuleji bwula igu lẹ.​—Jọn. 20:16-18.

6. Ányị ọlẹrụ ịPọlụ à tị́ mẹjẹ nyori o ju anyang ihi?

⁶ Ọlẹrụ ịPọlụ kpụ iTimoti ịtịya nyọka ju anyang ihi. ỊPọlụ byoo nyị kpa ‘anyang ịgbahị lala ịnamwụ’ bala ọ-ka yẹ ‘ịyẹẹnọ lala anyịnamwụ.’ (1 Tim. 5:1, 2) ỊPọlụ da iTimoti ụbwọ yẹẹyẹẹ nyọka nwà ka la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị oriri, ọ tị jẹ́ ịnyịnyị nyori, ịnịna nya iTimoti ọgbahị bala ịnamwụ ochiche nya-à mẹ “ẹla nya Ohe Oluhye ọlẹpwụ nya Ụpwụ Ịgọgọ” jọ́ọ jene lẹ. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) ỊPọlụ da ọnụ chị aanahị anyang ịhyẹ kpangga bwula o-gu ẹnyị nyaa ẹ-ẹpwụ nya ileta ọlẹ kọ da kịla ala iRom. ỊPọlụ jẹ́ ang ọlẹ ká anyang ịwẹ họ, ọ tị ya ịnyịnyị nyori ụkụrwọ nyaa nyị myẹhị.​—Rom. 16:1-4, 6, 12; Filip. 4:3.

7. Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ugbẹnyị?

⁷ Ịgba ịlẹ kị jene nyọlẹ mẹjẹ nyori ịBayịbụụ á ya nyori alẹng nyị ju apyobwuna gụ anyang ka. Aanahị anyang ịlẹ kị la ọháha bala ọ-kaa hu ha bwu ọkịlẹtụ ịwẹ kaa da ọjịra-jịra ụbwọ yẹẹyẹẹ, angịgbahị nya ọjịra-jịra tị kaa kpụnịrọ ụbwọ ọdada nyaa nyọka họ ká okpunyi bala ọ-yẹjula awụlẹ ka ji ẹpwụ nya ọjịra-jịra. Ma, ịtọ ẹla ịhyẹ baba nya ọwẹwẹ wẹẹ. Ọ-chụ pwokwita: Ịyẹ tị́ du ká iJihova ya nyori anyang nyị ka ya ang kụrụ egbeju nyaa ụka ọhẹ? Nyọlẹ ká alẹng kem ị kaa chụ nyọka ri angịgbahị nya ọjịra-jịra bala angịmyẹrụ wẹẹ, ọwẹ mẹjẹ nyori ọọnahị ọlẹng ọnyị myị́ ọnyị ri olegbeju nya ọọnahị ọnyang ọnyị myị́ ọnyị ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra?

8. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala Efesọsị 5:23 ya, ọọnahị ọlẹng ọnyị myị́ ọnyị ri olegbju nya ọọnahị ọnyang ọnyị myị́ ọnyị? Ịyẹ tị́ du?

⁸ Ọwẹwẹ ri ehe! Ọ-ọnahị ọlẹng à ri olegbeju nya anyang ịlọjịra-jịra wuu ka, ịKịrayịsị ịnyị. (Wa Ala Efesọsị 5:23.) Ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu, ọrụ la ọngịrị u-uhye nya ahụ nyamwụ. Ọnyị ọlẹng ọlẹ kọ hu enyi Ohe lẹ, á ri olegbeju nya ịnamwụ ka. (Efe. 6:1, 2) Ẹ-ẹpwụ  nya ọjịra-jịra ịnyịnyị, angịgbahị á la ọngịrị ọnyị myị́ ọnyị wuu u-uhye nya aanahị alẹng bala anyang ka. (1 Tẹs. 5:12; Hib. 13:17) Aanahị anyang ịlẹ kị rwọrụ lẹka kị tị kụ ẹpwa tọ ịnaa bala adaa kaka, ka kịnyaa la o-jwaa ihi bala angịgbahị nya ọjịra-jịra. Ma, jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya alẹng ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra, olegbeju ookpokpo ko ri ịKịrayịsị, ị la lẹ.

9. Ịyẹ tị́ du kọ baba ụka ọhẹ ká aanahị anyang ka ya ang kụrụ egbeju?

⁹ O ri nyịlẹhị nyori iJihova chụ alẹng nyọka kpịlahị nya ang ọmẹjẹ bala ịgba ọgbagba ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra, ọ́ tị ya ọngịrị ọọwa ha anyang ịnyịnyị ka. (1 Tim. 2:12) Ịyẹ à tị́ du? Ẹla ọlẹ ko dudu kọ chụ iJisọsị nya olegbeju nya ọlẹng ịnyị, kọ ri ọ-ka họ ká ọjịra-jịra ka la kẹm-kẹm. Ọ́ tị ri ká iwe-ahụrụ á dudu ká ọọnahị ọnyang ọhẹ ka họ ụkụrwọ ọlẹ ká ọlẹng à kaa họ ịnọ, aalẹ o ri irya nya iJihova kọ ka ya ang kụrụ egbeju pyii. * (1 Kọr. 11:4-7) IJihova tịtọ ká anyang ka họ ịnyị nyọka mẹjẹ nyori ị ju ihi nya ẹla nyamwụ ịnyị, ọ-ọka họ kị ka yẹ ịlaa lala angị la ẹpẹpẹ ka. Ahị wẹ ịtọ ọlẹ ugbẹnyị wẹẹ: Ọngịrị oyina olegbeju nya ugbiyegu bala angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ la?

10. Ịyẹ tị́ ka du myị́ ká ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ka tịtọ nyọka da ehile ha alọjịra-jịra ụka ọhẹ?

¹⁰ ỊKịrayịsị há angịgbahị nya ọjịra-jịra, ị tị la ọháha ẹ-ẹga nya “ịkpịlọ” ịlẹ ká iJihova bala iJisọsị ya jwaa ụ-ụbwọ nyọka kpẹhị rịrị ịnyịnyị. (Jọn. 21:15-17) Chajị nyọlẹ ká ọngọgbahị nya ọjịra-jịra kaa kpahị ju alọjịra-jịra lẹ, ọ ka me irya nyori ọwa nyị lala adịda ẹ-ẹga nyaa myị́. Lẹ, ọ ka kụ irya myị́ nyori kori ká olegbeju nya ugbiyegu nyị́ la ọngịrị nyọka da ehile  ịlẹ kị ka chị ewu ke ugbiyegu nyamwụ aalẹ, ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ka jẹ́-ẹ da ehile ịlẹ kọ dahịhile nyori nyị ka chị ewu ke ịkpịlọ nya Ohe myị́ ịnyịnyị. Aanahị alẹng bala anyang ịhyẹ tị ka ju angịgbahị nya ọjịra-jịra ọhụ nyọka họ ịnyị myị́ bwula o-byaa nyị cheje nya ẹla hịwa. Ma, angịgbahị nya ọjịra-jịra bala alegbeju nya ugbiyegu la ọngịrị ụma ookpokpo?

11. Ányị ọngịrị ọlẹ ká alegbeju nya ugbiyegu la bala ịnya angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ me awụlẹ?

¹¹ Ọlẹrụ ịPọlụ họ kahị jẹ́ nyori ọngịrị ọlẹ ká olegbeju nya ugbiyegu la bala ịnya angịgbahị nya ọjịra-jịra me awụlẹ a-agbẹyị ịhyẹ. (1 Tim. 3:4, 5) Ọ-chụ pwokwita, iJihova tịtọ ká alugbiyegu ka ju ihi nya olegbeju nya ugbiyegu. (Kol. 3:20) Ọ tịtọ ịnyịnyị ká alọjịra-jịra ka ju ihi nya angịgbahị nya ọjịra-jịra. IJihova yahị guru ká alegbeju nya ugbiyegu bala angịgbahị nya ọjịra-jịra ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori, ị mẹ ang jẹ angịlẹ kị ji ekpeleji nyaa kị ka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova. Ị ka maga ịnyịnyị nyọka họ ká alekpeleji nyaa ka jẹ́ nyori ịwa nyị háa. Jaabwọ ká alegbeju ịnyịịla ugbiyegu kaa họ, angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa da angịlẹ kị la ọbaba ụbwọ. (Jem. 2:15-17) Ọ-da ọọwa u-uhye, iJihova yẹhị rịrị ká angịgbahị nya ọjịra-jịra bala alegbeju nya ugbiyegu ka da angịkịla ụbwọ nyọka ju ihi nya ehile nyamwụ. Ịnyịnyị, ọ́ tịtọ kị ka “kpoye nya ang ọlẹ kị da ụ-Ụpwụ Ịgọgọ kpongkpong” ka.​—1 Kọr. 4:6.

12-13. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala iRom 7:2 ya, ányị ọngịrị ọlẹ ká alegbeju nya ugbiyegu la bala ịnya angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ datị hi awụlẹ?

 ¹² Ma, ọdatị tị ji yẹẹyẹẹ ẹ-ẹga nya ọngịrị ọlẹ ká angịgbahị nya ọjịra-jịra la bala ọlẹ ká alegbeju nya ugbiyegu la ịnyịnyị. Ọ-chụ pwokwita, iJihova chụ angịgbahị nya ọjịra-jịra nyọka la eje, ọ́ tị ya ọngịrị ọọwa ha alegbeju nya ugbiyegu ka. Ọ ya ụkụrwọ ha angịgbahị nya ọjịra-jịra nyọka gba angịlẹ kị myị yẹda ka kpehe hi ọjịra-jịra.​—1 Kọr. 5:11-13.

¹³ Ma, iJihova-á tị ya ọngịrị nya ẹla ịhyẹ ịlẹ kọ ya ha alegbeju nya ugbiyegu ha angịgbahị nya ọjịra-jịra ka. Ọ-chụ pwokwita, ọ ya ọngịrị ha olegbeju nya ugbiyegu nyọka da ehile bala ọ-ka ya ehile ọọwa yeji ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu nyamwụ. (Wa Ala iRom 7:2.) Olegbeju nya ugbiyegu la ọngịrị nyọka da ehile u-uhye nya ụka ọlẹ ká anyị nyamwụ ka hụ odehe tata ka ba lobyi. Ọ la ọngịrị ịnyịnyị nyọka yẹ anyị nyamwụ akama kori kị ju ihi nya ehile ọọwa ka. (Efe. 6:1) Tị wẹẹ, ene ká olegbeju nya ugbiyegu ọlẹ kọ la ọháha ka da ehile ha ugbiyegu nyamwụ, ọ ka me bala ahụ nyamwụ chajị ịwa angị imiiye ri “ọngọ ookpokpo” lẹ. *​—Mat. 19:6.

14. (a) Ẹlịyẹ ụpwụ nya ịMakị 10:45 à tị́ ya kọ mẹjẹ nyori o pwokwu nyọlẹ ká iJihova hu iJisọsị nya olegbeju nya ọjịra-jịra? (b) Ịyẹ à tị́ ri ụkụrwọ nya Angị Kpẹhị Rịrị Ogu? (Yẹ akpa ọlẹ ko ri, “ Ụkụrwọ nya Angị Kpẹhị Rịrị Ogu.”)

¹⁴ Bwula iya ọkịlaakịla nya ịKịrayịsị, iJihova ra ọhịhị nya ọng myị́ ọng ọlẹpwụ nya ọjịra-jịra bala ịnya ọng myị́ ọng ọlẹ kọ la ọmyịmyị ẹ-ẹga nya iJisọsị. (Wa ịMakị 10:45;  Ụkụr. 20:28; 1 Kọr. 15:21, 22) Lẹ, o pwokwu nyọlẹ kọ hu iJisọsị, ọngọlẹ kọ ya ọhịhị nyamwụ kiliya chajị nyahị, nyọka ri olegbeju nya ọjịra-jịra. Ịnyị à dudu lẹ ká iJisọsị la ọngịrị nyọka da ehile u-uhye nya ang ọlẹ ká ọng myị́ ọng, ugbiyegu, bala ọjịra-jịra lẹpwụ-lẹpwụ ka họ lẹlẹ. Ọ tị la ọngịrị nyọka byihi nyị họ ẹla ọọwa ịnyịnyị. (Gal. 6:2) Ma, iJisọsị á kaa da ehile ịịwẹ kem ka. Ọng myị́ ọng nyahị wuu họ́ọ, ọ tị kaa kpahị juhi ịnyịnyị.​—Efe. 5:29.

15-16. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu ẹla ọlẹ ká aanahị Marley bala Benjamin ya?

¹⁵ Aanahị anyang kaa mẹjẹ nyori ị ju ihi nya ịKịrayịsị bwula o-ju ihi nya ẹla ọlẹ ká alẹng ịlẹ kọ chụ nyọka kpẹhị rịraa wẹẹ mẹjẹ. Aanahị anyang lụmẹ-lụmẹ myị ju ẹla ọlẹ ká Marley, ọọnahị ọnyang ọhẹ kọ kụ United States ya. O yẹkẹẹ: “Ụkụrwọ ọlẹ kam la lala ahụ bala ọnyang ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra hám yẹẹyẹẹ. M̀ kaa maga nyọka ju ihi nya ọngịrị ọlẹ ká iJihova ya ha ọrụm bala angịgbahị nya ọjịra-jịra. Ma, ọrụm bala aanahị alẹng ịlọjịra-jịra tị họ ọ chịm kpẹẹ gụ ọọwa chajị ị kaa ya ihi ham bala ọ-mẹjẹ nyori ụkụrwọ ọlẹ kam kaa họ myaa lẹhị.”

¹⁶ Alẹng kaa mẹjẹ nyori ị jẹ́ etu nya olegbeju oriri ọlẹ ká iJihova ya yeji bwula ọ-ya ihi nya anyang haa. Benjamin, ọọnahị ọhẹ kọ kụ Englanḍ yẹkẹẹ: “M̀ jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ bwu ẹga nya ẹla ọwẹwẹ nya aanahị anyang ọọjịra-jịra bala irya ọ-gba kpehe nyaa u-uhye nya abwọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ ya ẹla nya Ohe bala ọ-mẹ ang jẹ gụ olene. M̀ me irya nyori ụkụrwọ ọlẹ kị wẹẹ họ ju apyobwuna yẹẹyẹẹ.”

17. Ịyẹ tị́ du kahị ka ju ihi nyori iJihova ya ọngịrị ju angịhyẹ ụ-ụbwọ?

¹⁷ Ụka ká alẹng, anyang, alegbeju nya ugbiyegu, bala angịgbahị nya ọjịra-jịra wuu á ju ihi nyori iJihova à ya ọngịrị ju angịhyẹ ụ-ụbwọ lẹ, okpunyi kaa ji ẹpwụ nya ọjịra-jịra. Ọlẹ kọ tị baba gụ wuu ri, ahị kaa kpa ogbo kịla iJihova, Adahị olepwoohe ọlẹ kọ la ọháha.​—Eje. 150:6.