7-زەرتتەۋ ماقالاسى
قاۋىمداعى باسشىلىق ٴپرينسيپى
«ٴماسىح — قاۋىمنىڭ، ياعني دەنەنىڭ، قۇتقارۋشىسى ٵرى باسى» (ەفەس. 5:23).
137-ٵن ەحوباعا ادال ايەلدەر
اڭداتپا *
1. قۇداي حالقىنىڭ اراسىنداعى تاتۋلىق پەن بىرلىكتىڭ سىرى نەدە؟
ٴبىز ەحوبانىڭ حالقىنىڭ اراسىندا جۇرگەنىمىزگە قاتتى قۋانامىز. ويتكەنى وندا تاتۋلىق پەن بىرلىك ورناعان. ونداعى تاتۋلىق پەن بىرلىكتىڭ سىرى نەدە؟ ٵربىرىمىز ەحوبا ورناتقان باسشىلىق پرينسيپىنە اسا قۇرمەتپەن قارايمىز. ىنتىماق-بىرلىگىمىز جاراسا ٴتۇسۋ ٷشىن، باسشىلىق ٴپرينسيپىن جەتە تۇسىنگەنىمىز اسا ماڭىزدى.
2. بۇل ماقالادا ٴبىز قانداي سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الامىز؟
2 بۇل ماقالادا ٴبىز باسشىلىق ٴپرينسيپىنىڭ قاۋىمعا قاتىستى تۇسىن قاراستىرامىز. سونىمەن قاتار مىنا سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الامىز: قاۋىمدا ايەل باۋىرلاستاردىڭ ٴرولى قانداي؟ ولاردىڭ باسى ەر باۋىرلاستار ما؟ قاۋىمداعى اقساقالدار مەن وتباسىنداعى وتاعالاردىڭ بيلىگىن بىردەي دەۋگە بولا ما؟ الدىمەن ايەل باۋىرلاستارىمىزعا توقتالايىق. ولارعا دەگەن كوزقاراسىمىز قانداي بولۋ كەرەكتىگىن كورەيىك.
ايەل باۋىرلاستارعا قالاي قاراعانىمىز ٴجون؟
3. ايەل باۋىرلاستارعا دەگەن قۇرمەتىمىزدى ارتتىرۋعا نە كومەكتەسەدى؟
3 ٴبىز اۋىر ەڭبەكتەنىپ جۇرگەن ايەل باۋىرلاستارىمىزدى قاتتى باعالايمىز. ولار وتباسىن قامقورلايدى، ۋاعىز ىسىنە بەلسەنە اتسالىسادى، قاۋىمدى دا بارىنشا قولدايدى. قازىر ەحوبانىڭ، يسانىڭ جانە پاۋىلدىڭ ايەلدەرگە قالاي قاراعانىن قاراستىرايىق. بۇنى قاراستىرعانىمىز ٴبىزدىڭ ايەل باۋىرلاستارعا دەگەن قۇرمەتىمىزدى ارتتىرادى.
4. ەحوبا ەرلەر مەن ايەلدەردى بىردەي باعالايتىنىن كيەلى كىتاپ قالاي راستايدى؟
4 ەحوبا ەر ادامداردى قالاي باعالاسا، ايەلدەردى دە ٴدال سولاي باعالايدى. بۇنى كيەلى كىتاپتان انىق كورۋگە بولادى. I عاسىردا ەحوبا ەرلەرگە عانا ەمەس، ايەلدەرگە دە كيەلى رۋحىن دارىتقان. سونىڭ ارقاسىندا ايەلدەر دە تاڭعاجايىپ ىستەر اتقارىپ، ٵرتۇرلى تىلدەردە سويلەگەن (ەل. ٸس. 2:1—4، 15—18). كوكتە ماسىحپەن بىرگە بيلىك ەتۋگە دە ەرلەرمەن قاتار ايەلدەر دە تاڭدالعان (عال. 3:26—29). جەر بەتىندە ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتىن ەحوبا ەرلەرگە دە، ايەلدەرگە دە سيلاعان (ايان 7:9، 10، 13—15). ۋاعىزداۋ مەن ٴتالىم بەرۋ ٸسى دە ەرلەرمەن قوسا، ايەلدەرگە دە جۇكتەلگەن (مات. 28:19، 20). ەلشىلەردىڭ ىستەرى كىتابىندا پريسكيلا ەسىمدى ايەلدىڭ ۋاعىز ىسىندە كۇيەۋىنە قولداۋ كورسەتكەنى جايلى جازىلعان. ول كۇيەۋى اقيلامەن بىرگە اپوللوس ەسىمدى وتە ٴبىلىمدى كىسىگە شىندىقتى دالىرەك تۇسىنۋگە كومەكتەسكەن (ەل. ٸس. 18:24—26).
5. يسانىڭ ايەلدەردى قادىرلەگەنى لۇقا 10:38، 39، 42 دەن قالاي كورىنەدى؟
5 يسا ايەلدەردى قادىرلەگەن. يسانىڭ زامانىندا پارىزشىلدار ايەلدەردى مەنسىنبەيتىن. ايەلدەرمەن جازبالاردى تالقىلاۋ بىلاي تۇرسىن، ادامداردىڭ كوزىنشە ولارعا ٴتىپتى سويلەمەيتىن دە. ال يسا ەشقاشان ولاي ەتپەگەن. ول ماڭىزدى شىندىقتاردى ەرلەرگە عانا ەمەس، ايەلدەرگە دە تۇسىندىرگەن * (لۇقا 10:38، 39، 42 وقىڭىز). يسا ۋاعىزداپ جۇرگەن كەزدە ايەلدەردى ٴتىپتى وزىمەن ەرتىپ جۇرگەن (لۇقا 8:1—3). ٶزىنىڭ قايتا تىرىلگەنى جايلى ەلشىلەرگە حابارلاۋدى دا ول ايەلدەرگە تاپسىرعان (جوح. 20:16—18).
6. پاۋىلدىڭ ايەلدەردى قادىرلەپ-قۇرمەتتەگەنى نەدەن كورىنەدى؟
6 ەلشى پاۋىل تىموتەگە ايەلدەردى قادىرلەۋدى ۇيرەتكەن. ول تىموتەگە: «جاسى ۇلكەن ايەلدەردى اناڭداي كور، ال قىز-كەلىنشەكتەرگە قارىنداسىڭداي... قارا»،— دەگەن (ٴتىم. 1-ح. 5:1، 2). پاۋىل تىموتەنىڭ رۋحاني وسۋىنە كوپ ۇلەس قوسقان. ٴبىراق ول تىموتەنىڭ جازبالاردى جاقسى بىلگەنى ەڭ الدىمەن اناسى مەن اجەسىنىڭ ارقاسى ەكەنىن مويىنداعان (ٴتىم. 2-ح. 1:5؛ 3:14، 15). ال ريمدىكتەرگە جازعان حاتىندا پاۋىل ايەلدەردىڭ ەسىمدەرىن جەكە-جەكە اتاپ، سالەم جولداعان. ول ايەل باۋىرلاستاردىڭ قانداي ەڭبەك اتقارعانىن ايتىپ قانا قويماي، ريزاشىلىق تا بىلدىرگەن (ريم. 16:1—4، 6، 12؛ ٴفىلىپ. 4:3).
7. ٴبىز قازىر قانداي سۇراقتاردى قاراستىرامىز؟
7 ەحوبانىڭ، يسانىڭ جانە پاۋىلدىڭ ايەلدەردى قالاي قۇرمەتتەگەنىن ەسكەرسەك، ايەل باۋىرلاستاردى ەر باۋىرلاستاردان تومەن ساناۋعا ەشقانداي نەگىز جوق. مەيىرىمدى دە جانقيار ايەل باۋىرلاستارىمىزدىڭ قاۋىمدا ويىپ الار ورنى بار. ولار اقساقالدارعا قولداۋ كورسەتىپ، قاۋىمنىڭ ىنتىماق-بىرلىگىنە زور ۇلەس قوسىپ ٴجۇر. ەگەر ايەل باۋىرلاس ەر باۋىرلاستان تومەن سانالماسا، وندا نەگە كەيبىر جاعدايلاردا ايەل باۋىرلاستان باسىن جابۋ تالاپ ەتىلەدى؟ اقساقال نە قىزمەت كومەكشىسى بولىپ تەك ەر باۋىرلاستاردىڭ تاعايىندالعانى ولار ايەل باۋىرلاستاردىڭ باسى دەگەندى بىلدىرە مە؟ قازىر وسى سۇراقتارعا توقتالايىق.
ەر باۋىرلاستار ايەل باۋىرلاستاردىڭ باسى ما؟
8. ەفەستىكتەرگە 5:23 ٴتى ەسكەرسەك، قاۋىمداعى ەر باۋىرلاستاردى ايەل باۋىرلاستاردىڭ باسى دەۋگە بولا ما؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
8 قاۋىمداعى ەر باۋىرلاستاردى ايەل باۋىرلاستاردىڭ باسى دەۋگە بولا ما؟ جوق. ولاردىڭ باسى — ٴماسىح (ەفەستىكتەرگە 5:23 وقىڭىز). ەر باۋىرلاس ۇيلەنگەن جاعدايدا عانا ايەلىنىڭ باسى بولادى. شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن ۇلى دا اناسىنىڭ باسى بولا المايدى (ەفەس. 6:1، 2). قىز باۋىرلاس ەسەيىپ، ۇيىنەن كەتكەندە، اكەسى بۇدان بىلاي ونىڭ باسى بولمايدى. ٴبىراق ول اكەسىن ٵرى قاراي دا قۇرمەتتەي بەرەدى. ال قاۋىمعا كەلسەك، اقساقالداردىڭ باۋىرلاستاردىڭ ۇستىنەن جۇرگىزەتىن بيلىگى شەكتەۋلى عانا (سال. 1-ح. 5:12؛ ەۆر. 13:17). ٴبىراق سالتباستى ايەل باۋىرلاستار اقساقالداردى قۇرمەتتەيدى. دەسە دە سالتباستى ايەل باۋىرلاستاردىڭ باسى — تەك ٴماسىح.
ەسەيىپ، ۇيدەن كەتكەن سالتباستى باۋىرلاستاردىڭ باسى — يسا (8-ابزاستى قاراڭىز)
9. نەگە كەيبىر جاعدايلاردا ايەل باۋىرلاستاردان باسىن جابۋ تالاپ ەتىلەدى؟
9 ەحوبا قاۋىمنىڭ باسى ەتىپ ٴماسىحتى تاعايىنداعان سەبەبى — ول قاۋىمدا ٴتارتىپ بولعانىن قالاعان. ەر باۋىرلاستارعا دا قاۋىمدا ٴتالىم بەرىپ، جەتەكشىلىك ەتۋدى ٴدال وسى سەبەپپەن تاپسىرعان. ٴبىراق ەحوبا بۇنداي بيلىكتى ايەلدەرگە بەرمەگەن (ٴتىم. 1-ح. 2:12). دەسە دە كەيبىر جاعدايلاردا ايەل باۋىرلاستارعا ەر باۋىرلاستاردىڭ مىندەتتەرىن اتقارۋعا تۋرا كەلىپ جاتادى. مۇندايدا ەحوبا ايەلدەردەن باسىن جابۋدى تالاپ ەتەدى * (قور. 1-ح. 11:4—7). بۇلاي تالاپ ەتۋىمەن ەحوبا ايەلدەردىڭ قادىرىن تۇسىرەيىن دەگەن جوق، ول جاي عانا باسشىلىق ٴپرينسيپىن قۇرمەتتەۋدىڭ جولىن كورسەتكەن. ەندى مىنا سۇراققا كوشەيىك: اقساقالدار مەن وتاعالاردىڭ بيلىگى بىردەي مە؟
اقساقالدار مەن وتاعالارعا قانداي بيلىك بەرىلگەن؟
10. اقساقالداردىڭ قاۋىمدا ەرەجەلەر ورناتىپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولۋى مۇمكىن؟
10 اقساقالدار قاۋىمنىڭ باسى ٴماسىحتى دە، ونىڭ جانە ەحوبانىڭ سەنىپ تاپسىرعان قويلارىن دا قاتتى جاقسى كورەدى (جوح. 21:15—17). ٴبىراق كەيدە اقساقالدار قاۋىمدى قامقورلايمىن دەپ، وزدەرىن اكەدەي سەزىنىپ جاتادى. اكەلەردىڭ وتباسىندا ەرەجەلەر ورناتاتىنى سياقتى، ولار دا قاۋىمدى قورعاۋ ٷشىن ەرەجەلەر ورناتا باستاۋى مۇمكىن. ال كەيدە قاۋىمداعى باۋىرلاستاردىڭ ٶزى اقساقالداردى اكەدەي كورىپ، ماسەلەلەرىن شەشىپ بەرۋدى ٶتىنىپ جاتادى. ٴبىراق اقساقالدار مەن وتاعالاردىڭ بيلىگى بىردەي مە؟
اقساقالدار قاۋىمنىڭ رۋحاني جانە ەموسيالىق قاجەتتىلىكتەرىن قامدايدى. ەحوبا ولارعا كۇناسىنا وكىنبەيتىندەردى قاۋىمنان شىعارىپ، قاۋىمدى تازا ۇستاۋدى تاپسىرعان (11، 12-ابزاستى قاراڭىز)
11. اقساقالدار مەن وتاعالاردىڭ مىندەتتەرى قاي جاعىنان ۇقساس؟
11 ەلشى پاۋىلدىڭ سوزدەرىنەن وتاعالار مەن اقساقالدار اتقاراتىن مىندەتتەردىڭ ۇقساس جاقتارى بار ەكەنىن كورۋگە بولادى (ٴتىم. 1-ح. 3:4، 5). مىسالى، ەحوبا وتباسى مۇشەلەرىنىڭ وتاعالارعا باعىنعانىن قالايدى (قول. 3:20). ول قاۋىمداعى باۋىرلاستاردان دا اقساقالدارعا مويىنسۇنۋدى تالاپ ەتەدى. وتاعالار دا، اقساقالدار دا ٶز قامقورلىعىنداعى ادامداردىڭ رۋحاني جانە ەموسيالىق قاجەتتىلىكتەرىن قامداۋ كەرەك. وتاعالار وتباسىنىڭ ماتەريالدىق جاعدايىن جاسايتىنى سياقتى، اقساقالدار دا مۇقتاجدىق كورگەن باۋىرلاستارعا كومەك كورسەتەدى (جاق. 2:15—17). سونداي-اق وتاعالار دا، اقساقالدار دا وزگەلەرگە ەحوبانىڭ زاڭدارىن ۇستانۋدى ۇيرەتەدى، ٴبىراق جازىلعانداردان اسپايدى (قور. 1-ح. 4:6).
ەحوبا وتاعالارعا وتباسىنا جەتەكشىلىك ەتۋدى جۇكتەگەن. ٴسۇيۋشى وتاعاسى شەشىمدەر قابىلداماس بۇرىن ايەلىمەن اقىلداسادى (13-ابزاستى قاراڭىز)
12، 13. ريمدىكتەرگە 7:2 گە ساي، وتاعالار مەن اقساقالداردىڭ مىندەتتەرى قاي جاعىنان ەرەكشەلەنەدى؟
12 وتاعالار مەن اقساقالدار اتقاراتىن مىندەتتەردىڭ مۇلدەم ۇقسامايتىن جاقتارى دا بار. مىسالى، ەحوبا اقساقالدارعا تورەشى ىسپەتتى ارەكەت ەتۋگە قۇزىر بەرگەن جانە كۇناسىنا وكىنبەيتىندەردى قاۋىمنان شىعارۋدى تاپسىرعان (قور. 1-ح. 5:11—13).
13 ەندى وتاعالارعا كەلسەك، ولار وتباسىنا قاتىستى ەرەجەلەر ورناتىپ، ولاردىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتە الادى (ريمدىكتەرگە 7:2 وقىڭىز). ال اقساقالدارعا ونداي بيلىك بەرىلمەگەن. مىسالى، اكەسى بالالارىنىڭ ۇيدەن نەشەدە كەتىپ، نەشەدە كەلەتىنىنە قاتىستى ەرەجەلەر ورناتا الادى. ونىڭ سول ەرەجەلەردىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتىپ، ورىندالماعان جاعدايدا بالالارىن جازالاۋعا قۇقى بار (ەفەس. 6:1). ارينە، ٴسۇيۋشى وتاعاسى ەرەجەلەر ورناتپاس بۇرىن ايەلىمەن اقىلداسىپ الادى، سەبەبى ەكەۋى «ٴبىرتۇتاس» * (مات. 19:6).
قاۋىمنىڭ باسى ماسىحكە قۇرمەت كورسەتىڭىز
ەحوبانىڭ بيلىگىنىڭ استىندا يسا قاۋىمداعى ماسىحشىلەرگە باعىت-باعدار بەرەدى (14-ابزاستى قاراڭىز)
14. ا) مارقا 10:45 ٴتى ەسكەرسەك، ەحوبانىڭ يسانى قاۋىمنىڭ باسى ەتىپ تاعايىنداعانى نەگە وتە ورىندى بولعان؟ ٵ) باسقارۋشى كەڭەستىڭ ٴرولى قانداي؟ (« باسقارۋشى كەڭەستىڭ ٴرولى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.)
14 ەحوبا ٶزىنىڭ ۇلىن تولەم رەتىندە بەرىپ، قاۋىمداعى ٵربىر ادامدى ساتىپ الدى (مارقا 10:45 وقىڭىز؛ ەل. ٸس. 20:28؛ قور. 1-ح. 15:21، 22). سوندىقتان ەحوبانىڭ قاۋىمنىڭ باسى ەتىپ ٴدال يسانى تاعايىنداعانى وتە ورىندى بولدى. قاۋىمنىڭ باسى رەتىندە يسا ٵربىر باۋىرلاسقا، وتباسىلارىنا، بۇكىل قاۋىمعا قاتىستى ەرەجەلەر ورناتۋعا جانە سول ەرەجەلەردىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتۋگە قۇقىلى (عال. 6:2). ٴبىراق ول ەرەجەلەر ورناتىپ قانا قويمايدى، ول بىزگە ٴنار بەرىپ، ايالايدى (ەفەس. 5:29).
15، 16. مارلي مەن بەندجاميننىڭ سوزدەرىنەن نە ٴتۇيدىڭىز؟
15 ايەل باۋىرلاستار ٴماسىحتىڭ ٶزى تاعايىنداپ قويعان ەر باۋىرلاستاردىڭ نۇسقاۋلارىنا مويىنسۇناتىن بولسا، قاۋىمنىڭ باسى ٴماسىحتى قۇرمەتتەيتىندەرىن كورسەتەدى. قۇراما شتاتتاردا تۇراتىن مارلي ەسىمدى ايەل باۋىرلاستىڭ مىنا سوزدەرىمەن كوپتەگەن ايەل باۋىرلاستار كەلىسەتىن شىعار: «مەن ۇيدە دە، قاۋىمدا دا ايەل رەتىندەگى ٴرولىمدى قاتتى باعالايمىن. ەحوبانىڭ ورناتقان باسشىلىق پرينسيپىنە قۇرمەتپەن قاراۋعا كوپ كۇش سالامىن. ٴبىراق كۇيەۋىمنىڭ، قاۋىمداعى ەر باۋىرلاستاردىڭ مەنى قۇرمەتتەپ، ەڭبەگىمدى باعالاپ جاتقانىن كورگەندە، ولارعا قۇرمەتپەن قاراۋ ماعان الدەقايدا جەڭىل».
16 ەر باۋىرلاستار ايەل باۋىرلاستاردى قۇرمەتتەپ-سيلاسا، باسشىلىق ٴپرينسيپىن جەتە تۇسىنەتىندەرىن كورسەتەدى. انگليادا تۇراتىن بەندجامين دەگەن ەر باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەن ايەل باۋىرلاستاردان كوپ نارسەگە ۇيرەندىم. ولار قاۋىمدا تاماشا تۇسىنىكتەمەلەر بەرەدى. ولاردان جەكە زەرتتەۋگە، ۋاعىزداۋ مەن ٴتالىم بەرۋگە قاتىستى كۇشتى تاسىلدەردى ٴبىلىپ الۋعا بولادى. ولاردىڭ ەرەن ەڭبەكتەرى باعالاۋعا تۇرارلىق».
17. ٴبىز باسشىلىق ٴپرينسيپىن نەگە قۇرمەتتەۋىمىز كەرەك؟
17 قاۋىمداعىلاردىڭ ٴبارى — ەر باۋىرلاستار، ايەل باۋىرلاستار، وتاعالار، اقساقالدار — باسشىلىق ٴپرينسيپىن جەتە ٴتۇسىنىپ، قۇرمەتتەيتىن بولسا، قاۋىمدا تاتۋلىق پەن ىنتىماق ورنايدى. ال بارىنەن دە بۇرىن، بۇل كوكتەگى ٴسۇيۋشى اكەمىز ەحوباعا ماداق اكەلەدى! (ٴزاب. 150:6).
123-ٵن قۇداي ورناتقان تارتىپكە باعىنايىق
^ 5-ابزاس قاۋىمدا ايەل باۋىرلاستاردىڭ ٴرولى قانداي؟ ولاردىڭ باسى ەر باۋىرلاستار ما؟ اقساقالدار مەن وتاعالارعا بىردەي بيلىك بەرىلگەن بە؟ بۇل ماقالادا ٴبىز كيەلى كىتاپتىڭ كومەگىمەن وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الامىز.
^ 5-ابزاس 2020-جىلعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» قىركۇيەكتەگى سانىنان «ٴماسىحشى ايەلدەرگە قولداۋ كورسەتىڭىز» دەگەن ماقالانىڭ 6-ابزاسىن قاراڭىز.
^ 9-ابزاس « ايەل باۋىرلاس قاي كەزدە باسىن جابۋ كەرەك؟» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
^ 13-ابزاس وتباسى قاي قاۋىمدا قىزمەت ەتەتىنىن كىم شەشەتىنى جايلى «ەحوبانىڭ قاۋىمىندا وزگەلەردىڭ ورنىن باعالاڭىز» دەگەن ماقالادان بىلە الاسىز («كۇزەت مۇناراسى»، 2020-جىل، تامىز، 17—19-ابزاستار).
^ 56-ابزاس «كوزىنشە» دەگەن ٴسوز شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن ەر باۋىرلاستىڭ ايەل باۋىرلاستىڭ قاسىندا بولۋىن، يا بولماسا ونى كورىپ-ەستي الاتىنداي جاقىن جەردە ٴجۇرۋىن بىلدىرەدى.
^ 59-ابزاس تولىعىراق مالىمەت الۋ ٷشىن، «قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن ايىرىلماڭدار» (حانزۇشا) كىتابىنىڭ 209—212-بەتتەرىن قاراڭىز.
^ 65-ابزاس باسقارۋشى كەڭەستىڭ ٴرولى جايلى تولىعىراق ٴبىلۋ ٷشىن، 2013-جىلعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» (حانزۇشا) 15-شىلدەدەگى سانىنان 20—25-بەتتەردى قاراڭىز.
