၁. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​လဲၣ်.

ပ​သးခု​ဒိၣ်မး​လၢ ပ​ပၣ်ဃုာ်​​ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​ဒူၣ်ဖိ​ထၢဖိ​အကျါ​လီၤ. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အံၤ အိၣ်​ပှဲၤ​ဒီး​တၢ်​သူၣ်ခု​သးခု ဒီး​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်​တခါ​န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ ပ​ဝဲ​ခဲလၢာ် ပ​ပာ်ကဲဝဲ တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်​လီၤ​ဝဲ ဒ်သိး​ပ​ကအိၣ်​ဒီး တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​အဂီၢ်​လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပ​သ့ၣ်ညါ​​ဘၣ်​စ့ၢ်ကီး​လၢ တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ် အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အဃိ မၤစၢၤ​ပှၤလၢ ပ​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး က​အါထီၣ်​အဂီၢ်​လီၤ.

၂. လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး တၢ်​သံကွၢ်​မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်.

^၂ လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး ပှၤလၢ​အ​ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်​န့ၢ်စိ​န့ၢ်ကမီၤ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​တဖၣ်​လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပ​က​စံးဆၢ​တၢ်​သံကွၢ်​တဖၣ်​လၢ​အ​မ့ၢ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး​အ​မူ​အ​ဒါ​ဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ခဲလၢာ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အခိၣ်​ဧါ. တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​အ​ဖီခိၣ်​ ဒ်​ဟံၣ်ခိၣ်​တဂၤ​အိၣ်ဒီး တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ အဖိ​အမါ​တဖၣ်​ အ​ဖီခိၣ်​အသိး​ဧါ. အဆိ​ကတၢၢ် ပ​က​တဲသကိး ပ​ကြၢး​ထံၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ဒ်လဲၣ်.

၃. ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ ပ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်ဆူၣ်​တဖၣ်​ က​သ့​လၢ​ကျဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၃ ပ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​လၢ အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်ဆူၣ်​ ဒ်သိး​က​ကွၢ်ထွဲ အဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ, စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်သးခု​ကစီၣ်​ ဒီး​ဆီၣ်ထွဲ​မၤစၢၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​လီၤ. ဖဲ​ပ​ဆိကမိၣ်​ထံ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​အဝဲသ့ၣ်​အခါ ပ​တၢ်ပာ်​လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​အဝဲသ့ၣ်​ ဟဲ​အါထီၣ်​​ဝဲ​လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပ​မၤလိ​န့ၢ်​ဘၣ်​လၢ ပ​က​​ဘၣ်​ရ့​ဒီး ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အံၤ ဒ်စီၤ​ပီလူး​ရ့​ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အသိး​လီၤ.

၄. လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ ပိာ်မုၣ်​ဒီး​ပိာ်ခွါ​တဖၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​အဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိး​သိး​န့ၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၄ လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ဒ် ပိာ်ခွါ​တဖၣ်​အသိး​လီၤ. လၢ​တၢ​ယၤဖှိၣ်​အ​စိၤ​န့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဟ့ၣ်​လီၤ​​ဝဲ​သးစီဆှံ​လၢ  ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​အလိၤ ဒ်​ပိာ်ခွါ​တဖၣ်​အသိး​လီၤ. ဒီး​ဟ့ၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ က​မၤတၢ်​လီၤလး​တဖၣ်​ ဒ်သိး​က​တဲတၢ်​လၢ ကျိာ်​အဂၤ​တဖၣ်​လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၁-၄, ၁၅-၁၈) ပိာ်မုၣ်​ဒီး​ပိာ်ခွါ​လၢ အ​ဘၣ်​တၢ်ဒိးဖှူ​အီၤ​လၢ သးစီဆှံ​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​က​ပၢ​​ဘၣ်​တၢ်​ဒီး​ခရံာ်​လီၤ. (ကလၤတံ ၃:၂၆-၂၉) တကးဒံးဘၣ်​ ပှၤလၢ​က​ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူ​အထူ​အယိာ်​လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ ပၣ်ဃုာ်​ပိာ်မုၣ်​ဒီး​ပိာ်ခွါ​လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၀, ၁၃-၁၅) ပိာ်မုၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိာ်ခွါ​မ့ၢ်ဂ့ၤ အဝဲသ့ၣ်​အိၣ်ဒီး​မူဒါ​လၢ က​စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ် ဒီး​က​သိၣ်လိ​ပှၤဂၤ တၢ်သးခု​ကစီၣ်​လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) အဒိ, လံာ်​မၤတၢ်​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​လၢ ပိာ်မုၣ်​တဂၤ​လၢ​အ​မံၤ​မ့ၢ် နီၢ်​ပြံစကံးလၤ​န့ၣ်​ အ​ဝဲ​မၤ​သကိး​တၢ် ဒီး​အဝၤ​စီၤ​အကူလၤ​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​မၤစၢၤဝဲ စီၤ​အပီးလိၤ​လၢ​အ​အိၣ်ဒီး တၢ်​ကူၣ်​ဘၣ်​ကူၣ်သ့​တဂၤ ဒ်သိး​က​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​ဂ့ၤဂ့ၤ​အဂီၢ်​လီၤ.—မၤတၢ် ၁၈:၂၄-၂၆.

၅. ဒ် လူၤကၣ်​ ၁၀:၃၈, ၃၉, ၄၂ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​အသိး ယ့ၣ်ၡူး​ရ့​ဒီး ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၅ ယ့ၣ်ၡူး​စံးပတြၢၤ​ဝဲ ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ ဒီး​ပာ်ကဲ​အဝဲသ့ၣ်​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​တ​ကွၢ်လိမၤဒိး ပှၤ​ဖၤရံၤၡဲ​တဖၣ်​ အလုၢ်​အလၢ်​ဘၣ်. ပှၤ​ဖၤရံၤၡဲ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ ကွၢ်တ​လီၤ​​ဝဲ​ပိာ်မုၣ်​ ဒီး​တ​တဲတၢ်​ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​လၢ ပှၤဂၤ​အမဲာ်ညါ​ဘၣ်. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​တ​တဲသကိး​စ့ၢ်ကီး လံာ်စီဆှံ​ဒီး ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ဘၣ်. မ့မ့ၢ်​ယ့ၣ်ၡူး​န့ၣ်​ ဖဲ​အ​တဲပၠး​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​တဖၣ်​ တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​အခါ အ​တဲပၠး​ဃုာ်ဒီး ပှၤ​ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​လီၤ. * (ဖး လူၤကၣ်​ ၁၀:၃၈, ၃၉, ၄၂ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူး​ပျဲ​ဝဲ​လၢ ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ က​ပိာ်​အခံ​လၢ တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၈:၁-၃) ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​ဟ့ၣ်​ဝဲ ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​ တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​က​က့ၤ​တဲဘၣ်​ အ​တၢ်မၢဖိ​တဖၣ်​လၢ အဂဲၤ​ဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ လၢ​တၢ်သံ​လံ​န့ၣ်​လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၂၀:၁၆-၁၈.

၆. တၢ်မၢဖိ​ပီလူး ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ အ​ပာ်ကဲ​ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​လၢ ကျဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၆ စီၤ​ပီလူး  ဒုး​သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်  စီၤ​တံၤမသ့း​လၢ  က​စံးပတြၢၤ ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​လီၤ. စီၤ​ပီလူး​တဲ​ဘၣ်​စီၤ​တံၤမသ့း​လၢ အ​က​​ဘၣ်​ရ့​ဒီး “ပိာ်မုၣ်​လၢ​အသး​ပှၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ ဒ်​မိၢ်​တဖၣ်​အသိး” ဒီး​အ​က​​ဘၣ်​ထံၣ်​ “ပိာ်မုၣ်​သးစၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ ဒ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အသိး” လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၅:၁, ၂) စီၤ​ပီလူး​မၤစၢၤ​စီၤ​တံၤမသ့း ဒ်သိး​က​ကဲထီၣ်​ခရံာ်ဖိ​လၢ အဒိၣ်​တုၤ​ခိၣ်ပှဲၤ​တဂၤ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ အ​ဝဲ​သ့ၣ်ညါ​​ဝဲ​လၢ စီၤ​တံၤမသ့း​အမိၢ်​ဒီး​အ​ဖံ​န့ၣ်​ သိၣ်လိ​စီၤ​တံၤမသ့း​လၢ “တၢ်ကွဲး​အသး စီဆှံ​တဖၣ်​လီၤ.” (၂ တံၤမသ့း ၁:၅; ၃:၁၄, ၁၅) ဖဲ​စီၤ​ပီလူး​ကွဲး​ဝဲ​လံာ်ပရၢ လၢ​ဝ့ၢ်​ရိမ့ၤ​အခါ အ​ဝဲ​ဆၢဂ့ၤ​ဆၢဝါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ ခီဖျိ​ယၢၤထီၣ်​ဝဲ အဝဲသ့ၣ်​အ​မံၤ​လီၤ. စီၤ​ပီလူး​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး​​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်​လၢ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​မၤဝဲ တကးဒံးဘၣ်​ အ​ဝဲ​စံးဘျုး​စံးဖှိၣ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ ခီဖျိ​အဝဲသ့ၣ်​ဟ့ၣ်​လီၤ​အသး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​အဃိ​လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၆:၁-၄, ၆, ၁၂; ဖံလံးပံၤ ၄:၃.

၇. ပ​က​တဲသကိး တၢ်​သံကွၢ်​မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်.

^၇ ဒ်​လံာ်​အဆၢ လၢ​အ​ဖီခိၣ်​တဖၣ်​ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​အသိး လံာ်စီဆှံ​တ​တဲ​ဝဲ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ အပတီၢ်​ဖုၣ်​န့ၢ်ဒံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ်​ဘၣ်. ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ အိၣ်ဒီး​တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ ဒီး​သးအိၣ်​ဟ့ၣ်​တၢ်​ညီ​တဖၣ်​န့ၣ်​ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ သန့ၤ​အသး​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်မၤစၢၤ​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ဆီၣ်ထွဲ​မၤစၢၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ ဒ်သိး​ကအိၣ်​ဒီး​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး ဒီး​တၢ်မုာ်​တၢ်ခုၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်​သံကွၢ် အိၣ်​ထီၣ်​ဝဲ​လီၤ. အဒိ, ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ဒိး​ဝဲ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဂၤ အ​က​ဖၢၣ်​အခိၣ်​လၢ တၢ်အိၣ်သး​တနီၤနီၤ အ​ဖီခိၣ်​လဲၣ်. ထဲဒၣ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ်​န့ၣ်​ ​ဘၣ်​တၢ်​ဃုထၢ​အီၤ​လၢ က​ကဲထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​ဒီး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပှၤ​မၤစၢၤ​တၢ် အဃိ ကယဲၢ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ခဲလၢာ်​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခဲလၢာ် အခိၣ်​ဧါ.

၈. ဒ် အ့းဖ့းစူး ၅:၂၃ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​အသိး ကယဲၢ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ခဲလၢာ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခဲလၢာ်​အခိၣ်​ဧါ.

^၈ ကယဲၢ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ခဲလၢာ် လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခဲလၢာ်​အခိၣ်​ဧါ. တမ့ၢ်​ဘၣ်. (ဖး အ့းဖ့းစူး ၅:၂၃ တက့ၢ်.) လၢ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ ဝၤ​မ့ၢ်​ဝဲ​အမါ​အခိၣ်​လီၤ. ဖိခွါ​လၢ အ​ဒိး​ဘျၢထံ​ဝံၤ​တဂၤ​န့ၣ်​ အ​တ​မ့ၢ်​ဝဲ​အမိၢ်​အခိၣ်​ဘၣ်. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁, ၂)  လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​တနီၤ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​အ​ဖီခိၣ်​လီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၂; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​သဘျ့​တဖၣ်​လၢ အ​တအိၣ်​ဒီး အမိၢ်​အပၢ်​လၢၤ​ဘၣ်​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​က​​ဘၣ်​ဆဲး​ပာ်ကဲ​ဝဲ​အမိၢ်​အပၢ် ဘၣ်ဆၣ်​ အ​ဝဲ​တအိၣ်​လၢ အပၢ်​တၢ်ပၢ​ဖီလာ်​လၢၤဘၣ်. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ပာ်ကဲ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​လီၤ. ဒ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ်​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ပူၤ​အသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အံၤ​အခိၣ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ်​လီၤ.

၉. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တဘျီတခီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တနီၤ က​​ဘၣ်​ဖၢၣ်​အခိၣ်​လဲၣ်.

^၉ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဃုထၢ​ထီၣ်ဝဲ ပိာ်ခွါ​တဖၣ်​လၢ က​တီခိၣ်ရိၤမဲ​တၢ်​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ ဒ်သိး​က​သိၣ်လိ​နဲၣ်လိ​တၢ် ဒီး​က​ဘူၣ်ထီၣ်​ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ဒီး​မူဒါ​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တ​ဟ့ၣ်​လီၤ​ဝဲ လၢ​ပှၤ​ပိာ်မုၣ်​တဖၣ်​အ​အိၣ်ဘၣ်. (၁ တံၤမသ့း ၂:၁၂) ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်ထီၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အခိၣ်​ ဒ်သိး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​က​လဲၤ​အသး ဘၣ်လီၢ်​ဘၣ်စး​အဂီၢ်​လီၤ. လၢ​တၢ်အိၣ်သး​တနီၤ​အ​ဖီခိၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဂၤ မ့ၢ်​​ဘၣ်​မၤ​လၢပှဲၤ​မူဒါ​လၢ ညီနုၢ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ်​မၤဝဲန့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ဒိး​ဝဲ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​အံၤ​က​ဖၢၣ်​အခိၣ်​လီၤ. * (၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၄-၇) ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ဒိး​ဝဲ​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​က​ဖၢၣ်​အခိၣ်​ ခီဖျိ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​တၢ်​ပာ်ကဲ​လၢ တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ် တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အံၤ​လီၤ. တမ့ၢ်​လၢ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဆိကမိၣ်​ဆံး အဝဲသ့ၣ်​န့ၣ်​ဘၣ်. ခဲအံၤ ပ​က​တဲသကိး တၢ်​သံကွၢ်​လၢ​အမ့ၢ် ဟံၣ်ခိၣ်​ဒီး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်​န့ၢ်စိ​န့ၢ်ကမီၤ​ထဲလဲၣ်.

၁၀. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ် က​ထုးထီၣ်​​ဘၣ်​တၢ်ဘျၢ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လဲၣ်.

^၁၀ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ အဲၣ်​ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ် ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​အဲၣ်ဝဲ “သိ” လၢ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်​လီၤ​အဝဲသ့ၣ်​လၢ ကကွၢ်​ ထွဲ​​ဝဲ​န့ၣ်​လီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၂၁:၁၅-၁၇) ခီဖျိ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​​ဘၣ်​ကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖိ​တဖၣ်​ အဃိ ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ အ​ဝဲ​က​ဆိကမိၣ်​လီၤအသး​လၢ အ​ကဲ​ဝဲ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖိ​တဖၣ်​အပၢ်​လီၤ. ဒီး​အ​က​ဆိကမိၣ်​​ဝဲ​လၢ အ​ဝဲ​မ့ၢ်​ဟံၣ်ခိၣ်​အဃိ အ​ဝဲ​အိၣ်ဒီး​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​ပာ်​လီၤ​တၢ်ဘျၢ​လၢ က​ဒီသဒၢ​အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဂီၢ်​လီၤ. တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဂၤ ပာ်​လီၤ​တၢ်ဘျၢ​တဖၣ်​ ခီဖျိ​ဆိကမိၣ်​​ဝဲ​လၢ က​ဒီသဒၢ​ဝဲ ကစၢ်​ယွၤ​အ​သိ​လီၤ. ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သး​တဂၤ က​ဆိကမိၣ်​​ဘၣ်​​ဝဲ​လၢ ဟံၣ်ခိၣ်​တဂၤ​မ့ၢ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​ပာ်​လီၤ​တၢ်ဘျၢ​လၢ က​ဒီသဒၢ​အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဂီၢ်​န့ၣ်​ အီၤ​စ့ၢ်ကီး​အ​ဆိကမိၣ်​​ဝဲ​လၢ အ​ပာ်​လီၤ​တၢ်ဘျၢ​တဖၣ်​လၢ က​ဒီသဒၢ​ဝဲ ကစၢ်​ယွၤ​အ​သိ​တဖၣ်​သ့​လီၤ. ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တနီၤ က​ဃ့​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​အ​အိၣ်​ ဒ်သိး​က​ဆၢတဲာ်​န့ၢ်​တၢ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အဂီၢ်​လၢ​နီၢ်သး​တခီ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ် ဒီး​ဟံၣ်ခိၣ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်​န့ၢ်စိ​န့ၢ်ကမီၤ ဒ်သိး​သိး​ဧါ.

၁၁. ဟံၣ်ခိၣ်​ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​အိၣ်ဒီး တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ အ​လီၤဂာ်​လိာ်သး​ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ တၢ်မၢဖိ​ပီလူး တဲဖျါထီၣ်​​ဝဲ​လၢ ဟံၣ်ခိၣ်​ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ တၢ်​လီၤဂာ်​လိာ်သး အိၣ်​တနီၤ​လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၃:၄, ၅) အဒိ, ယဟိဝၤ​ယွၤ အဲၣ်ဒိး​ဝဲ​လၢ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ တဂၤ​ဂ့ၤ​တဂၤ​ဂ့ၤ က​ဒိကနၣ်​ဝဲ ဟံၣ်ခိၣ်​အ​ကလုၢ်​လီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၂၀) ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ဒိး​ဝဲ​လၢ ပှၤလၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ က​ဒိကနၣ်​ဝဲ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​အ​ကလုၢ်​လီၤ. ယဟိဝၤ​ယွၤ​မုၢ်လၢ်​ဝဲ​လၢ ဟံၣ်ခိၣ်​ဒီး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ က​ကွၢ်ထွဲ​မၤစၢၤဝဲ အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ ဒ်သိး​အ​နီၢ်သး​က​ဂ့ၤထီၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ခံဒူၣ်​လၢာ်  က​​ဘၣ်​မၤစၢၤ ပှၤလၢ​အ​အိၣ်​လၢ အ​တၢ်ပၢ​အ​ဖီလာ်​တဖၣ်​ က​တူၢ်​ဘၣ်​ဝဲ လၢ​အ​ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်အဲၣ်​လၢ​လၢပှဲၤပှဲၤ​လီၤ. ဒ်​ဟံၣ်ခိၣ်​အသိး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​စ့ၢ်ကီး က​မၤစၢၤ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖိ လၢ​အ​အိၣ်ဒီး တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ. (ယၤကိာ် ၂:၁၅-၁၇) တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​မုၢ်လၢ်​ဝဲ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ် ဒီး​ဟံၣ်ခိၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ က​မၤထွဲ​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​လၢ “တ​ဘၣ်​မၤ​အါန့ၢ်ဒံး တၢ်ကွဲး​အသး​တဖၣ်​ တဲ​ဝဲ​အသိး​န့ၣ်​တဂ့ၤ.”—၁ ကရံၣ်သူး ၄:၆.

၁၂-၁၃. ဒ် ရိမ့ၤ ၇:၂ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​အသိး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ် ဒီး​ဟံၣ်ခိၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ လီၤဆီ​လိာ်သး​ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်​လီၤဆီ​လိာ်သး လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​ဒီး ဟံၣ်ခိၣ်​အ​ဘၢၣ်စၢၤ​န့ၣ်​ အိၣ်​ဝဲ​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. အဒိ, ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်​လီၤ​ဝဲ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​လၢ က​စံၣ်ညီၣ်​တၢ် ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဟ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​မူဒါ​လၢ အ​က​​ဘၣ်​ထုးထီၣ်​ကွံာ် ပှၤလၢ​အ​မၤ​တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​လၢ အ​တ​ပီၢ်ယၢ်​လီၤအသး​တဖၣ်​ လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁၁-၁၃.

^၁၃ မ့မ့ၢ်​လၢ​ဟံၣ်ခိၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဟ့ၣ်​အီၤ တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​တနီၤ ဘၣ်ဆၣ်​ တ​ဒ်သိး​ဒီး တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ဘၣ်. အဒိ, ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဟ့ၣ်လီၤ တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ ဟံၣ်ခိၣ်​တဂၤ က​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​တၢ်ဘျၢ​တဖၣ်​ ဒ်သိး​အီၤ​ဒီး​အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​တဖၣ်​ က​မၤထွဲ​​ဝဲ​တၢ်ဘျၢ​အံၤ​အဂီၢ်​လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၇:၂ တက့ၢ်.) အဒိ, ဟံၣ်ခိၣ်​တဂၤ က​ပာ်​လီၤ​တၢ်ဘျၢ​လၢ အဖိ​တဖၣ်​ က​​ဘၣ်​ဟဲက့ၤ​လၢ​ဟံၣ်​ အခါ​ဖဲလဲၣ်, ဒီး​ဖဲ​အဖိ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ မ့ၢ်​တ​ဒိကနၣ်​ အ​ကလုၢ်​​ဘၣ်​အခါ အ​ဝဲ​အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​သိၣ်က့ၤ​သီက့ၤ​အဖိ​လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁) တကးဒံးဘၣ်​ ဟံၣ်ခိၣ်​လၢ အ​အိၣ်ဒီး​တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ​တဂၤ​န့ၣ်​ က​တဲသကိး​တၢ်​ဒီး​အမါ တချုး​လၢ​အ​ဆၢတဲာ်​တၢ်​လၢ အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဂီၢ်​ဒံး​​ဘၣ်​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်​တမံၤဃီ” အဃိ​လီၤ. * —မးသဲ ၁၉:၆.

၁၄. (က) တၢ်ကတိၤ​ဖဲ မၢ်ကူး ၁၀:၄၅ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​န့ၣ်​ ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပာ်ထီၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အခိၣ်​လဲၣ်. (ခ) ပှၤ​ပၢဆှၢတၢ်​ကမံးတံာ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​မ​တဂၤ​လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်လွံၢ်နၢၣ်​လၢ အမ့ၢ် “ ပှၤ​ပၢဆှၢတၢ်​ကမံးတံာ်​အ​မူ​အ​ဒါ” တက့ၢ်.)

^၁၄ ခီဖျိ​လၢ တၢ်ပှ့ၤက့ၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ပှ့ၤက့ၤ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖိ​တဂၤ​စုာ်စုာ် ဒီး​ပှၤ​ခဲလၢာ်​လၢ အ​စူၢ်က့ၤ​နာ်က့ၤ​ယ့ၣ်ၡူး​န့ၣ်​လီၤ. (ဖး မၢ်ကူး ၁၀:၄၅ တက့ၢ်; မၤတၢ် ၂၀:၂၈; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၂၁, ၂၂) ယဟိဝၤ​ယွၤ ပာ်ထီၣ်​ယ့ၣ်ၡူး​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အခိၣ်​န့ၣ်​ ကြၢး​​ဝဲ​​ဘၣ်​​ဝဲ​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​ဟ့ၣ်​လီၤ​အသး​သမူ လၢ​ပဂီၢ်​အဃိ​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​မ့ၢ်​ပ​ခိၣ်​အဃိ အ​အိၣ်ဒီး​တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​လၢ အ​က​ပာ်​လီၤ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ ဒီး​က​ပၢ​ပ​ဝဲ​တဂၤ​စုာ်စုာ်, ပ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ ဃုာ်ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ဖိ​ခဲလၢာ်​လီၤ. (ကလၤတံ ၆:၂) ဘၣ်ဆၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး​န့ၣ်​ အ​ဝဲ​တ​ပာ်​လီၤ​ထဲ တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် အ​ဝဲ​အဲၣ်​ပှၤ​ဒီး ကဟုကယာ်​ပှၤလီၤ.—အ့းဖ့းစူး ၅:၂၉.

၁၅-၁၆. ဒီပုၢ်​​ဝဲ​မုၣ်​မၤ​လံၤ ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ဘဲ​ကၠၢၤ​မဲၤ အ​တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ ပ​မၤလိ​န့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

^၁၅ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ပာ်ကဲ​ခရံာ် ခီဖျိ​မၤထွဲ​ဝဲ ပိာ်ခွါ​လၢ​အ​တီခိၣ်ရိၤမဲ အဝဲသ့ၣ်​တဖၣ်​ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​လီၤ. ဒ်​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ မၤ​လံၤ လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်အမဲရကၤ အ​တၢ်ထံၣ်​အိၣ်​ဝဲ​အသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​အါဂၤ အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ်​ဒ်​အီၤ​အသိး​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဲ​ဝဲ​လၢ “ယ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ ယကဲထီၣ်​​ဘၣ်​မါ ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဂၤ​လီၤ. ယ​ဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ကဲ ယဝၤ​ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ ဒ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဟ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်စိ​တၢ်ကမီၤ​အသိး​လီၤ. ယဝၤ​ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ပူၤ​တဖၣ်​ မၤ​ညီထီၣ်​န့ၢ်​တၢ်​လၢ​ယ​ဂီၢ် မ့ၢ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ ဒီး​စံးဘျုး​စံးဖှိၣ်​တၢ်​လၢ ယ​မၤ​တဖၣ်​အဃိ​လီၤ.”

^၁၆ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဖၣ်​ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ် အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ ခီဖျိ​ပာ်ကဲ​ဒီး​စံးပတြၢၤ​ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​တဖၣ်​အဃိ​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ဘဲ​ကၠၢၤ​မဲၤ လၢ​အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်အဲကလံး​န့ၣ်​ တဲ​ဝဲ​လၢ “ယ​မၤလိ​န့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်​အါမး လၢ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​ အ​တၢ်​စံးဆၢ​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လီၤ. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​လၢ က​​ဘၣ်​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဒ်လဲၣ်​ ဒီး​က​​ဘၣ်​ဟး​စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​ ကဲဘျုး​လၢ​ယ​ဂီၢ်​ဒိၣ်မး. တၢ်မၤ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​မၤဝဲန့ၣ်​ ယ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​အီၤ သပှၢ်​ကတၢၢ်​လီၤ.”

၁၇. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​ကြၢး​ပာ်ကဲဝဲ တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ် အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​လဲၣ်.

^၁၇ လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ ပ​ဝဲ​ခဲလၢာ် ပိာ်မုၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိာ်ခွါ​မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟံၣ်ခိၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီး​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ ပာ်ကဲ​ဝဲ​တၢ်​ကဲခိၣ်​ကဲနၢ် အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အဃိ လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​အိၣ်​ဝဲ​လီၤ. တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၣ်​ ပ​မၤ​သးခု​ဘၣ်​ ပ​ပၢ်​လၢ​မူခိၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး​လီၤ.—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၅၀:၆.