1. Ntia musamu wumosi wusaka ti kanda dia Yehova diabâ na bumosi?

NSAYI ye neto ya bâ mu kanda dia Yehova. Mu bungu dia nti kanda dieto die na bumosi? Musamu wumosi wusaka ti tabâ na tidzunu mpe na bumosi, ni wena’eti ngolo zeto zazansoni tusarilaka mu zitisa bantu bô Yehova ba kahana lutumu. Kâ bu tukwizi bakulaka timfumu tia hana Nzambi kwe bantu bakaka, bumosi bweto mbo bukwizi bâka ngolo.

2. Ntia biyuvu tuhanina mvutu mu timoko ti?

² Mu timoko ti mbo tuzonzela musamu wutariri timfumu mu timvuka. Mbo tuhanina mpe biyuvu ebi mvutu: Mpangi za zikento ntia dema die nawu? Ngano wa matieleka wena ti mpangi zazansoni za zibakala mfumu zena za mpangi zazansoni za zikento? Ngano timfumu tie na bakuluntu kwe mpangi za zikento na za zibakala ni tio kwa mpe tie na mfumu-kanda kwe mukento’andi na kwe bala bandi? Musamu wa ntete, tataleno bwe tufweti bongelaka mpangi za zikento.

3. Bwe tulendi yikila ngolo luzolo lweto mu mpangi zeto za zikento mu bungu dia tisalu ti basalaka?

³ Mpangi zeto za zikento zisalaka tisalu tia ngolo mu kipa makanda mawu, mu sala tisalu tia samuna na mu yika moko mu timvuka, za tuzoloko. Tulendi yika ngolo luzolo lweto mu bawu bu tukwe dimbitiri mpila Yehova na Yezu yi bababongelaka. Mbo tubaka mpe malongi mu tifwani tia Paulo mu mpila yi keri bongelaka bakento.

4. Bwe Bibila disongelaka ti Yehova mpila mosi kabongelaka bakento na babakala?

 ⁴ Bibila mbo ditâka ti mpila Yehova yi kabongelaka bakento ni yo kwa mpe kabongelaka babakala. Mu tifwani, mu mbandu ya ntete, Yehova wahana mpeve santu kwe bakento na kwe babakala ngatu babâ na lenda dia sa bimangu, ntiana dia zonza mu mazu makaka. (Bis. 2:1-4, 15-18) Bakento bo na babakala bo, ba tumbu beri mu mpeve santu, mpe tivuvu tieri nawu tia kwe yâla na Yezu. (Nga. 3:26-29) Bakento na babakala mbo babaka luzingu lwa mankululu ha mutoto. (Nza. 7:9, 10, 13-15) Mpe tisalu tia samuna na tia longesa nsangu za mbote kwe babakala bahana tio na kwe bakento. (Mat. 28:19, 20) Mu tifwani, mu buku dia Bisalu, Bibila mbo dizonzelaka tisalu tia mpangi yimosi ye na nkumbu Prisile, tintwari na bakala diandi Akila, batomo bangula matieleka kwe Apolose wasa lukolo lwa lula.​—Bis. 18:24-26.

5. Bwe Like 10:38, 39, 42 yisongelaka ti Yezu bakento keri zitisaka?

⁵ Yezu mbo keri zitisaka bakento. Keri’â landaka tikulu tia Bafarize ko beri lembo zitisaka bakento, beri tâka ti bakento ka bena salu ko. Ka beri’â ba zonzesaka ko ha lungiri bantu, mpe ka beri’â ba longesaka Matsonoko ko. Kâ, Yezu wazonzela matieleka ma mfunu kwe bakento na kwe babakala. * (Tanga Like 10:38, 39, 42.) Wahana mpe nzila kwe bakento bamuturisa mu tisalu tiandi tia samuna (Like 8:1-3) Mpe Yezu wabahana bweso bwa kwe tâ kwe ntumwa zandi ti vumbukiri kwe ba fwa.​—Za 20:16-18.

6. Bwe Paulo kasongela ti bakento ba keri zitisaka?

⁶ Ntumwa Paulo wabambula Timote mu zitisaka bakento. Wamutêla ti kabongelaka ‘bakento ba nuna ntiana banguri,’ mpe ‘bandumba ntiana bibusi.’ (1 Tim. 5:1, 2) Paulo watomo bakisa Timote mu bâ na timinu tia ngolo, kâ wazaba ti ni nguri na nkaka ya yikento ya Timote batoko mu longesa “Matsonoko ma santu.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Paulo watambika mbote kwe mpangi zandi za zikento mu nkumbu zawu mu mukanda’andi wa kwe Bisi-Rome. Mbo keri monaka mpe tisalu tieri salaka mpangi zo za zikento, mpe wabatonda mu bungu dia tisalu tiawu.​—Rom. 16:1-4, 6, 12; Flp. 4:3.

7. Ntia biyuvu tutaluzula bwawu bu?

⁷ Ntiana bu tumweni wo mu paragrafe ziyôkele, Bibila ka ditâka ko ti mpangi za zibakala ziyôkele mpangi za zikento. Mpangi zeto za luzolo mpe zikabaka za zikento tisalu tiatingi zisalaka mu timvuka, mpe bakuluntu bawu basikirilaka mu singasa bumosi na tidzunu mu timvuka. Kâ, biyuvu bie kô bi tufweti hanina mvutu. Mu tifwani, mu bungu dia nti Yehova kalombelaka kwe mpangi za zikento mu kanga tima ku mutu mu ntangu zakaka? Mu bungu ti mpangi za zibakala kwa zibâka bakuluntu peleko bibakisi mu tisalu, ngano wuzololo tâ ti mu timvuka, mpangi zazansoni za zibakala mfumu za mpangi zazansoni za zikento zena?

8. Tintwari na Bisi-Efeze 5:23, ngano mpangi zazansoni za zibakala mfumu za mpangi zazansoni za zikento zena? Bangula.

⁸ Ngano mpangi zazansoni za zibakala mfumu za mpangi zazansoni za zikento zena? kâni. (Tanga Bisi-Efeze 5:23.) Mu kanda, bakala ni mfumu ya mukento’andi. Mwana wa bakala wa batusu ka wena mfumu ya  nguri’andi ko. (Efz. 6:1, 2) Mpe mu timvuka, timfumu tia bakuluntu kwe bampangi kwa tisukisinaka. (1 Tes. 5:12; Ebr. 13:17) Bakento balembolo ba kwela baduka ku nzo za bibuti biawu, mbo batatamanaka mu zitisa bibuti biawu na bakuluntu. Kâ, ntiana mpangi za zibakala za timvuka, mfumu yimosi kwa ye nawu, ni Yezu.

9. Mu bungu dia nti mpangi za zikento ntangu zakaka zifweti kangilaka tima ku mutu?

⁹ Wa matieleka, Yehova wasola babakala mu twarisa ndongosolo na nsambululu mu timvuka, mpe ka hana timfumu tio kwe bakento ko. (1 Tim. 2:12) Ngano mu bungu dia nti? Ngatu kanda diandi dialembo bâ mu vwandi—mpila mosi mpe bu kasola Yezu mu bâ Mfumu ya timvuka. Kâ, tala ti misamu miakaka misiri ti mpangi ya yikento yasala tisalu ti fweti sala kwa mpangi ya yibakala, Yehova mbo kamulombaka kakanga tima ku mutu. * (1 Kor. 11:4-7) Yehova bu kalombaka mpangi za zikento basila bo, ka mu ba betola ko, kâ mu ba hana bweso bwa songela buzitu bwawu mu mutieno wutariri timfumu wu kahana. Na mabanza mo mu mutu, bwawu bu tahanineno mvutu mu tiuyuvu tita landa: Ngano mfumu za makanda na bakuluntu ntia timfumu tie nawu?

10. Mu bungu dia nti ntangu zakaka mukuluntu wulendi hanina misiku mu timvuka?

¹⁰ Bakuluntu Yezu yandi bazololo, mpe “bimeme” bia ba hana Yehova na Yezu ngatu bakipa bio, bia mpe bazololo. (Za 21:15-17) Na mabanza ma mabote, mukuluntu wulendi banza ti yandi tata dia timvuka diena. Lendi banza ti tala ti mfumu-kanda nswa we nandi  wa hana misiku mu kengerela kanda diandi, yandi mpe lendi hana misiku mu kengerela bimeme bia Nzambi. Mpangi zakaka mbo zitumaka bakuluntu mu bâ ntiana mfumu za timpeve bu babalombaka mu bonga nzengolo ha tibuka tia bawu. Kâ, ngano timfumu tie na bakuluntu ni tio kwa mpe tie na mfumu za makanda?

11. Mu ntia bima timfumu tia mfumu za makanda na tia bakuluntu tidelakane?

¹¹ Ntumwa Paulo wasongela ti mu bima biakaka, timfumu tia bakuluntu tidelakane na timfumu tia mfumu za makanda. (1 Tim. 3:4, 5) Mu tifwani, Yehova zololo ti bantu ba mu kanda batumamanaka mfumu-kanda. (Kol. 3:20) Mpe zololo ti bô bê mu timvuka bazitisaka bakuluntu. Yehova zololo ti mfumu za makanda na bakuluntu babakisa bantu bê mu lutumu lwawu mu mu zolo. Mpe mfumu za makanda na bakuluntu bafweti sa ti bantu bê mu lutumu lwawu bamona ti bawu bazololo. Ntiana mfumu za makanda za zibote, bakuluntu mbo babakisaka bantu bê mu lutumu lwawu mu ntangu za mpasi. (Zaki 2:15-17) Yehova mbo kalombaka kwe mfumu za makanda na kwe bakuluntu mu bakisa bantu bê mu lutumu lwawu mu tumamana ntumunu zandi, mbo kabalombaka mpe ‘batelamana kwa ha mîna miatsonama’ mu Bibila.​—1 Kor. 4:6.

12-13. Ntiana bu batêle wo mu Bisi-Rome 7:2, ntia luswaswanu lwe ha kati dia timfumu tia bakuluntu na tia mfumu za makanda?

 ¹² Kâ, luswaswanu lwalwingi lwe ha kati dia timfumu tia bakuluntu na tia mfumu za makanda. Mu tifwani, Yehova wahana dema dia fundisa kwe bakuluntu na dia katula muntu wusumukini mu timvuka wuta lembo soba mabanza.​—1 Kor. 5:11-13.

¹³ Ku lweka lwakaka, Yehova wahana lutumu kwe mfumu za makanda lu kalembo hana kwe bakuluntu. Mu tifwani, wahana timfumu kwe mfumu-kanda tia hana misiku kwe kanda diandi na tia sa ti bazitisa mio. (Tanga Bisi-Rome 7:2.) Mu tifwani, mfumu-kanda timfumu tie nandi tia sola ntangu yi fweti kotaka bala bandi ku nzo mu mpimpa. Timfumu mpe tie nandi tia semba bala bandi tala ti badieti misiku miango. (Efz. 6:1) Kâ, mfumu-kanda ye na luzolo mbo yitoko zonzaka na mukento’andi ntete katûla misiku mia mu nzo mu bungu ti ba bole ‘nitu mosi’ bena. *​—Mat. 19:6.

14. (a) Ntiana bu têle wo Marke 10:45, mu bungu dia nti wafwanakana ti Yehova kasola Yezu mu bâ Mfumu ya timvuka? (b) Ngano Timvuka titwarisaka ntia dema die nandi? (Tala kaku tie na mutu-diambu “ Dema dia Timvuka titwarisaka.”)

¹⁴ Mu nzila ya nkûlulu, Yehova wasumba luzingu lwa bantu babansoni mu timvuka na lwa bantu babansoni mu nza batûlaka timinu tiawu mu Yezu. (Tanga Marke 10:45; Bis. 20:28; 1 Kor. 15:21, 22) Buna, wafwanakana kasola Yezu yandi wahana luzingu lwandi mu nkûlulu mu bâ Mfumu ya timvuka. Mu bungu  ti ni yandi we Mfumu’eto, Yezu nswa we nandi wa hana misiku mitariri ndiatulu ya muna muntu, ya makanda na ya timvuka tiatiansoni, mpe fweti sa ti bazitisa mio. (Nga. 6:2) Yezu ka sukisinaka kwa mu hana misiku ko. Kâ, beto katomo kipaka mpe beto katomo zoloko.​—Efz. 5:29.

15-16. Ntia malongi ta baka mu misamu mi têle mpangi ya yikento Marley na mi têle mpangi ya yibakala Benjamin?

¹⁵ Mpangi za zikento mbo zisongelaka buzitu kwe Yezu bu zilandaka lutwalusu lu hanaka babakala ba kasola mu ba kipa. Mpangi zazingi za zikento ze na mabanza mamosi na Marley bâka ku États-Unis. Marley têle ti: “Dema diani dia bâ ku longo na dia bâ mpangi ya yikento mu timvuka ntalu diena ha meso mani. Mfweti tatamana mu zitisa timfumu Yehova ti kahana kwe bakala diani na kwe bakuluntu. Kâ, bakala diani na mpangi za zibakala za timvuka mbo zisaka ti ka wubândi musamu wa mpasi kwe meno mu bungu ti mbo bakunzitisaka, mpe mbo basongelaka ti tisalu tiani tia bazololo.”

¹⁶ Mpangi za zibakala mbo zisongelaka ti timfumu tia babakulaka bu bakwe zitisi mpangi za zikento. Mpangi ya yibakala ye na nkumbu Benjamin, yibâka ku Angleterre, yitêle ti: “Misamu miamingi nayizi longoka kwe mpangi za zikento mu mvutu zi bahanaka ku tukutakanu na mitariri mpila ya longesa na ya bâ ngolo mu tisalu tia samuna. Mbo nibanzaka ti tisalu ti basalaka ntalu tiena.”

17. Mu bungu dia nti tufweti zitisilaka timfumu ti hanaka Yehova kwe bantu bakaka?

¹⁷ Mu ntangu mpangi za zikento, za zibakala, mfumu za makanda na bakuluntu mu timvuka bazitisaka timfumu ti hanaka Yehova kwe bantu bakaka, timvuka mbo tibâka mu tidzunu. Mpe wuyôkele mfunu, mbo tukembela Tata’eto dia luzolo, Yehova.​—Mik. 150:6.