1. Chini jinoiri-a ira banja la Yohova likale mumbo-i?

I-YO NINODHIVELIWANA kala ikundu ya banja la Yohova. N’nga mwasiwa ngwan’ni banja leli tarendele volabela vambo-i. Mwasa mmbo-i ngoi i-yo othenene ninodhilimbi-edha ira niode lemeza romi-iwa wa muru dhela mwa Yohova. Imbarimbari choi i-yo navwechechanga pama likundu leli ninodhowanave kala mumbo-i.

2. Pyofuka viivi vunofuna rumeliwa waari mwa muru wen’na?

² Yofunjedha yei ninofuna nione mwasa wa muru wapingo thitho ninafuna nirumele wa vyofuka ninga vi: N’nga arongola ana izo yoi a-vi? N’nga bali uliwethene ngu muru wa arongola othene apingoni? N’nga andimuwa utongi unaaliwa pingoni nguumbo-ive vakadha lombwana una liye vaari vabanjalee? Yoroma ninofuna nione mukaena i-yo maonelo apama waarongola.

3. Chini inofuna wenjedha simba wi-u mwa vyothene basa linolaba arongola?

³ I-yo ninoalemeza vinjinji arongola enao anolaba mo-owenjedhela ira taode samalela banja, laleela milanyu yapama nakami-a mabasa avapingoni. Waari mwa yofunjedha yei ninofuna niode thuuchiwa vi-elile Nlungu na Yesu Kristu vamwasa waarongolala. Thitho ninodha ona mwemo Paulo mwaairela liye arongola vyevyo vinodha oni-a mwemo munaodele i-yo asimba arongola ofuneyala.

4. Chiifwanafwani-edho ivi ya Bibilyani inooni-a ira Yohova unolemeza alombwana vambo-i naa-iyanene?

⁴ Bibilya linooni-a ira Yohova unowalemeza vinjinji a-iyana naalombwanene. Kathuulelani vyaireile va hora yaarumiwi, alombwana na a-iyana tatowachela zimu ochena wa Yohova ira taode laba mabasa odabwi-a ninga onga viongelo vyo-iyana. (Mayirelo 2:1-4, 15-18) Ee-no alombwana na a-iyana tatozoziwa na  zimu ochena ira tamaodenga tonga dhulu vambo-i na Yesu. (Agal. 3:26-29) Kadha mutu vamagrupu melala anodha raeli-iwa vova-iwa ingumi yo-omala ilambo yavathi. (Apok. 7:9, 10, 13-15) Kumela alombwana vambo-i naa-iyana tatowachela basa lolaleela nofunji-a atu milanyu yapama. (Mat. 28:19, 20) Mofwanafwani-a lemba la mayirelo linoonga basa lapama lairile rongola mwinango unaitaniwa Priscila liye na na mannee Akila tatokami-a Apolo lombwana wenuo ana dodoliso linjinji ira aode vwechecha pama imbarimbari.—Mayirelo 18:24-26.

5. Movwelanana lemba la Luka 10:38, 39, 40 n’nga Yesu ana maonelo oi a-vi vamwasa waa-iyana?

⁵ Yesu anowairela a-iyana vyongo mowalemeza. Yesu ali o-iyana vinjinji na Afarisi vahora yeniyo. Afarisi taona ninga a-iyana ninga othitha pereso aliwa katafuna navang’onovene ira taode atapanya naaliwa vamwinjini. Thitho katafuna ira taode tapanya naaliwa mwasa wa malemba a Bibilyani. Mbwenye Yesu anotapanya naa-iyana voaongana makundu auzimu odi-a, liye kaaonga naalombwana oka kabe mbwenye thitho anotapanyecha vyevyo naa-iyana. * (Muleri Luka 10:38, 39, 42.) Liye anorumeli-a ira a-iyana tamvelele mwawenda liye dhowa malaleela. (Luka 8:1-3) Thitho Yesu atoava-a a-iyana ngari yooda mawandela arumiwi ira Yesuo atovenyathi-iwa muukwani.—Juwau 20:16-18.

6. N’nga rumiwi Paulo aoni-idhe a-vi ira unowalemeza vinjinji a-iyana?

⁶ Rumiwi Paulo atomthuucha Timoteyo ira liye afwanela aalemezenga vinjinji a-iyana. Liye aongile ira Timoteyo afwanele airelanga vyongo vyapama “a-iyana oulula ninga am’mee” thitho “arongola asikana ninga abalee.” (1 Timo. 5:1, 2) Paulo atomkami-a vinjinjivyene Timoteyo ira akale Kristau owarala mwauzimu, mbwenye liye thitho atozindiyela ira m’mee Timoteyo na mbwiyee wa-iyana tali oroma vomfunji-a Timoteyo malemba ochena. (2 Timo. 1:5; 3:14, 15) Karta lee lodhowa wu roma Paulo atoamwenyula arongola o-iyana-iyana mowaonga vyaira aliwa baa-i kabe mbwenye liye atooda awandela mwemo mwaalemezela liye dhela mwa vyongo vyaira arongolao.—Aroma 16:1-4, 6, 12; Afil. 4:3.

7. Ninodha ona yorumela ya yofunjedha iivi?

⁷ Ndima dhivirile dhitooni-a mo-ovira kundu ira Bibilya kanaonga ira a-iyana mbothitha pereso kwaranya alombwana. Arongoli-u ofuneechechala mbooda va-a vinjinji thitho chotuva jilukulu yapingo. Andimuwa avapingoni anooda anyindela vinjinji arongola ira anooda kaathei-a rendele na umbo-i waari mwa mbumba ya Nlungu. Mbwenye thitho ninofwanela ira niidhiwe vyorumela va vyofuka vinango. Mofwanafwani-a: Mwasiwa ngwan’ni Yohova ato-ela malangi-o oi arongola takunelenga muruni mwaora inango yolaba basa? N’nga vamwasa oi mbaabali anovaiwa izo yokala andimuwa avapingoni naarumiwi okami-a, n’nga vyevi vinathapulela ira bali uli wethene ngumuru wa rongola uli wethene pingoni?

8. Movwelanana Aefeso 5:23, n’nga bali uliwethene ngu muru waarongola othene pingoni? Kaonganimo.

⁸ Yowakula choi kabe! Mbwenye Kristu baa-i nguli muru waarongola othene apingoni. (Muleri Aefeso 5:23.) Vabanjani lombwana utokaana utongi wa i-yanee. Mwana wa lombwana obadiziwa ka-i ira ngumuru wam’mee kabe. (Aef. 6:1, 2) Thitho pingoni izo ina aliwa voing’anela abali na arongola chokaana madile. (1 Atez. 5:12; Aeb. 13:17) Rongola wadiye unokala veevene a-kala naanamabalee unofwanela dhowanave lemeza ababeeao  naandimuwa avapingoni. Mbwenye ninga mwemo abali othenene apingoni murwee ngu umbo-i baa-i Yesu Kristu.

⁹ Vingalive e-no Yohova usakule alombwana ira taodenga sogolela pingoni, liye kaava-idhe a-iyana usongoleli olandana na a-iyana. (1 Timo. 2:12) Mwasiwa ngwan’ni? Veva mwasee ngu mmbo-i voi liye usakule Yesu Kristu kala muru wa—lombwana ira aodenga sakanyedha nosogolela pingo. Vinooda kala ira vamwasa wa makalelo enango rongola unooda ira jongo jinango jafwanela iriwa na bali, akala ira ti e-no, Yohova unofuna ira rongoluo akunele muruni. * (1 Akor. 11:4-7) Yohova kanoirela vyevyo namwasa oi a-iyanao mbothitha pereso, mbwenye ira aava-e aliwa ngari yooni-a lemezo mwasa waoni-edhe liye muru. I-yo nathuulelenga makundo enala ninafuna niode rumela yofuka ji: N’nga izo ivi yosogolela miru yamabanja na andimuwa avapingoni jinaaliwa?

10. Chini jinam’mwiri-e ndimuwa wavapingoni funafuna ira aa-elele atu ndhila dho-arelanga pingoni

¹⁰ Andimuwa avapingoni anomdhiveliwana vinjinji Kristu, thitho aliwa anodhiveliwana “mabila” enao Yohova vambo-i na Yesu Kristu aroromelenaaliwa ira taing’anelenga. (Juwau 21:15-17) Mbwenye mwasa okumbanyedha abali, ndimuwa wavapingoni unooda ona ira akale ninga baba pingoni. Venango liye oda thuulelanga ira voi babaunooda e-la ndhila dhoira aode vunela banjalee. Ndimuwa wavapingoni venango unooda thuulela ira liye unooda irana saasawa na vyevyo pingoni iyani-avo vyevyo abali enango mo-okala mofuna  wiwa anooda mlimbi-a ndimuwa wavapingoni ira aode thuulelanga e-no ira aode e-la malamulo waatu apingoni. Akala anofuna taode e-la ndhila inango yofuna irela vyongo aliwa anooda mvepa ndimuwa wavapingonuo aode awandela joira. N’nga izo yosogolela ina ndimuwa wavapingoni cholandana na lombwana ina liye vabanjanivee?

11. N’nga pyolandana viivi vilivo vaari vamuru wabanja na ndimuwa wavapingoni?

¹¹ Rumiwi Paulo atooda oni-amo landana ulivo vaari va izo ya muru wabanja na izo ya ndimuwa wavapingoni. (1 Timo. 3:4, 5) Mofwanafwani-a Yohova unofuna ira a-ima tavwelenga muru wavabanjani. (Akol. 3:20) Thitho liye unofuna ira abali apingoni tavwelenga andimuwa avapingoni. Yohova unodedi-edha ira miru yamabanja vambo-i naandimuwa avapingoni taodenga ing’anela pama vingumi vyauzimu ya vyamathuulelo waatu ale anoaing’anela aliwa. Ninga mwemo munoirela miru yamabanja yapama andimuwa avapingoni thitho anooda kami-a mofuneela abali ale anogumanana vyorucha. (Tiy. 2:15-17) I-yavo vyevyo Yohova unodedi-a ira andimuwa avapingoni na miru yamabanja iode kami-a atu enango ira tavwelenga malamulo a Yohova. Hora imbo-ive yeniyo aliwa “anooda awandela abali naarongola ira ta-akwaranyi-e madile mwavyongo vilembiwile” Bibilyani.—1 Akor. 4:6.

12-13. Movwelanana lemba la Aroma 7:2 vali i-yana uvi vokaathei-a ndhila dhila dhosogolela dhosogolela vavari vamuru wavabanja na izo ina andimuwa avapingoni?

 ¹² Mbwenye vatokala i-yana ulukulu ulivo vaari vabasa la ndimuwa wavapingoni na muru wavabanjani. Mofwanafwani-a Yohova utoava-a andimuwa avapingoni izo yooda sumulula ninga anamatonga, aliwa anooda kumi-a pingoni mutu ule unodawa liye achinyuwa.—1 Akor. 5:11-13.

¹³ Mwandhila inango Yohova utoava-a miru yamabanja izo yoing’anela yeyo Yohova ya-aava-idhe liye andimuwa avapingoni. Mofwanafwani-a Yohova unova-a ababa utongi ofuna oda elela banjalee ndhila dhedho dhofuna ira banjalee liodenga arela thitho ira vyevyo viodenga vweliwa. (Muleri Aroma 7:2.) Ira nifwanafwani-e muru wavabanjani utokaana utongi o-elela hora a-imee yofuna fiya vanyumbani dhuwa yavira, e-no a-imee ta-avwele vandhila dhedho liye utokaana utongi ooda alanga a-imeeao. (Aef. 6:1) Pyovweya ira a-anaa-elele ndhila ira ta-arelenga muru wavabanjani una udhivela unoroma mfuka iyanee voi ambilene “ti tutu limbo-i.” *—Mat. 19:6.

14. a) Movwelanana lemba la Marku 10:45, mwasiwa ngwan’ni pyovweya ira Yohova utomsakula Yesu kala muru wapingo? b) N’nga chiizo iivi ya Gulu Lotonga? (Muone kwadru loonnga ira “ izo ya Gulo Lotonga”.)

¹⁴ (Dhela mu sembe yoombolana utogula mutu uli wethene pingoni na ale anofuna ira taode kala anama-arela a Kristu. (Muleri Marku 10:45; Mayirelo 20:28; 1 Akor. 15:21, 22) Voi Yesu nguvelele ingumi yee ninga joombolana pyovweya ira liye utosakuliwa na Yohova  ira akale muru wapingo. Ninga murwi-u Yesu utokaana utongi onikathei-edha ndhila dhofuna ira ninode dhi-arela vakadha mutu vaekene, banjani venango pingoni mwemo munairele aliwa vyevyo. Liye utokaana izo yoniwandela ira i-yo niode vwela ndhila vikaathei-dhe liyedho. (Agal. 6:2) Mbwenye Yesu Kristu unoirana vinjinji kwaranya kaathei-a ndhila dhofna a-rela. Liye unonidyi-a mwauzimu unoniing’anela vakadha mutu wa i-yo mwaudhivela.—Aef. 5:29.

15-16. N’nga nyo mufunjedhilen’ni na viongile rongola unaitaniwa Marley na vinoongile bali unaitaniwa Benjamim?

¹⁵ Ngu Kristu waava-idhe basa loira taodenga ing’anela arongola, Ngumwasiwa akala ira arongola ano-arela malangi-o aalombwana enala anooni-a ira anolemeza Kristu. Marley rongola mwinango unakala Estados Unidos liye uongile mogwandela makundo a maonelwee mwasa wa makristau aa-iyana. “Liye uongile ira ikundu iva-iwile miyo ninga i-yana otheliwa thitho rongola wapingoni chofuneya vinjinji wa miyo. Miyo ndinodhilimbi-edha ira ndiode onelamo makundo oonga vamwasa wa muru wabanjani mwamaonelo apama. Romela mananga udha abali apingoni hora dhothene aliwa anooda ndiirela vyongo mondilemeza thitho anooda ndisimba basa linolaba miyo.”

¹⁶ Abali taalemezanga arongola mwandhila yapama aliwa anooni-a ira anovwechecha likundu li-eliwilevo hora yaromi-iwa aliwa ira vakalenga muru. Benjamim bali wenuo unakala wu Englaterra, “atoonga ira miyo ndinofunjedha vinjinji va vyowakula vyaarongola vamigumanoni aliwa anooga makundu apama mwemo munafunjedhele mutu Bibliya ira akale namalaleya wapama.”

17. Mwasiwa ngwan’ni i-yo othenene ninofwanela lemeza likundo loonga e-liwavo wamuru?

¹⁷ Akala ira atu othenene pingoni alombwana, a-iyana na miru ya mabanja thangani-avo andimuwa avapingoni anovwechecha pama nolemeza likundu la muru, pingo unokala mwarendele yongo yofuneechecha simbwa chomlemeza Babi-u waudhivela Yohova.—Sal. 150:6.