1. Ki lifi libaka leliñwi lelitahisa kuli lubasi lwa Jehova luswalisane?

LUTABILE kuba mwa lubasi lwa Jehova. Ki kabakalañi lubasi lwaluna halupila mwa kozo ni haluswalisani? Libaka leliñwi kikuli, kaufelaa luna lueza molukonela kaufela kukuteka babafilwe maata ki Jehova. Mane haiba luutwisisa hande tukiso yaezize Jehova ya kuli kube ni toho, lukaswalisana hahulu.

2. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa mwa taba ye?

² Mwa taba ye, lukanyakisisa za tukiso ya butoho mwa puteho ya Sikreste. Mi lukanyakisisa lipuzo zelatelela: Ki musebezi mañi obaeza likaizeli mwa puteho? Kana mizwale kaufela bafilwe buikalabelo bwa kuba toho ya likaizeli kaufela? Kana buikalabelo bwanani bona muuna-muhulu kwa mizwale ni likaizeli mwa puteho bwaswana ni buikalabelo bwanani bona toho ya lubasi ku musalaa hae ni bana bahae? Pili halunyakisiseñi moluswanela kuungela likaizeli mwa puteho.

3. Ki nto mañi yekona kulutusa kuitebuha hahulu musebezi obaeza likaizeli?

³ Luitebuha likaizeli zaluna babasebeza ka taata kuli bababalele mabasi abona, kukutaza taba yende, ni kutusa puteho. Lukaitebuha hahulu bona haiba lunyakisisa mwabaangela Jehova ni Jesu. Hape lukaituta moluswanela kuungela basali ka kunyakisisa mwanaa baangela Paulusi.

4. Bibele ibonisa cwañi kuli Jehova uunga basali kuba ba butokwa sina feela mwaangela baana kuba ba butokwa?

 ⁴ Bibele ibonisa kuli Jehova uunga basali kuba ba butokwa sina feela mwaangela baana kuba ba butokwa. Ka mutala, ibonisa kuli mwa linako za baapositola, Jehova naafile moya okenile kwa basali sina feela mwanaa ufezi kwa baana ilikuli kaufelaa bona baeze limakazo zecwale ka kubulela lipuo zeshutana-shutana. (Lik. 2:1-4, 15-18) Baana ni basali babañwi batozizwe ka moya okenile mi banani sepo ya kuyo busa ni Kreste kwa lihalimu. (Magal. 3:26-29) Basali ni baana bakafiwa mupuzo wa kupila kuya kuile fa lifasi. (Sin. 7:9, 10, 13-15) Mi baana hamohocwalo ni basali bafilwe musebezi wa kukutaza taba yende ni kuluta batu. (Mat. 28:19, 20) Mane mwa buka ya Likezo kubulezwi za kaizeli yabizwa Prisila, mi kaizeli yo hamoho ni muunaa hae Akila, nebatusize muuna yanaaziba hahulu Mañolo wa libizo la Apolosi ka kumutaluseza ka kunepahala litaba za niti za mwa Mañolo.—Lik. 18:24-26.

5. Liñolo la Luka 10:38, 39, 42 libonisa cwañi kuli Jesu naakuteka basali?

⁵ Jesu naakuteka basali. Jesu naasika likanyisa Bafalisi bane baanga kuli basali nesi ba butokwa mi nebasa koni kuambola ni bona fapilaa batu, mane nihaiba kunyakisisa Mañolo ni bona. Kono mane Jesu naaikambotanga litaba za butokwa za mwa Mañolo ni basali sina feela mwanaaikambotelanga ni baana bane bali balutiwa bahae. * (Mubale Luka 10:38, 39, 42.) Hape naalumelelize basali kuya ni yena hanaayo kutaza taba yende kwa libaka zeñwi. (Luka 8:1-3) Mi Jesu naabafile tohonolo ya kuzibisa baapositola bahae kuli naazusizwe kwa bafu.—Joa. 20:16-18.

6. Muapositola Paulusi naabonisize cwañi kuli naakuteka basali?

⁶ Muapositola Paulusi naaelelize Timotea kukuteka basali. Naamutaluselize kuli aange ‘basali-bahulu sina bo mahe’ ni kuunga ‘likalibe sina likaizeli zahae.’ (1 Tim. 5:1, 2) Nihaike kuli Paulusi naatusize hahulu Timotea kuba Mukreste yahulile kwa moya, naaziba kuli mahe Timotea ni kuku wahae ki bona bane bakalile kumuluta “mañolo akenile.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Mwa liñolo lahae lanaañolezi puteho ya kwa Roma, Paulusi naalumelisize likaizeli ka kubapunda fa mabizo. Naalemuhile misebezi yeminde yene baeza likaizeli bao mi naaitebuha bona.—Maro. 16:1-4, 6, 12; Mafil. 4:3.

7. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa cwale?

⁷ Sina molunyakisiselize mwa maparagilafu a kwamulaho, hakuna libaka la ka Mañolo lelibonisa kuli mizwale ki ba butokwa kufita likaizeli. Likaizeli zaluna babalatwa ni babanani bufani batusa hahulu puteho, mi baana-bahulu baitebuha musebezi obaeza wa kutusa kuli kube ni kozo ni swalisano mwa puteho. Kono kunani lipuzo zeñwi zekona kuzuha. Ka mutala: Ki kabakalañi Jehova hatokwanga kuli likaizeli baapale sesiñwi kwa toho ka linako zeñwi? Kana mizwale kaufela bafilwe buikalabelo bwa kuba toho ya likaizeli kaufela mwa puteho bakeñisa kuli ki bona feela babaketiwanga kusebeza sina baana-bahulu kamba likombwa za puteho?

8. Ka kuya ka Maefese 5:23, kana muzwale kaufela ki toho ya kaizeli kaufela mwa puteho? Mutaluse.

⁸ Kalabo yenongile ki batili! Hakuna muzwale yafilwe maata a kuba toho ya kaizeli kaufela mwa puteho; kono Kreste ki yena toho ya puteho. (Mubale Maefese 5:23.) Mwa  lubasi, muuna ki yena toho ya musali. Mwana wamushimani yakolobelizwe haki toho ya bo mahe. (Maef. 6:1, 2) Mwa puteho, maata abafilwe baana-bahulu a kuetelela mizwale ni likaizeli anani maciñekelo. (1 Mates. 5:12; Maheb. 13:17) Likaizeli ba makwasha babasa pili ni bashemi babona basatokwa kukuteka bashemi babona ni baana-bahulu mwa puteho. Kono sina mizwale, ni bona banani toho alimuñwi feela, yena Jesu.

9. Ki kabakalañi likaizeli fokuñwi habatokwa kuapala sesiñwi kwa toho?

⁹ Niteñi, Jehova uketile baana kuetelela mwa musebezi wa kuluta ni kuzamaisa mikopano ya puteho, kono hasikafa basali maata aswana. (1 Tim. 2:12) Kabakalañi? Ubata kuli lika liezwe ka swanelo mwa puteho, mi mane ki lona libaka hafile Jesu buikalabelo bwa kuba toho ya muuna. Haiba kaizeli aipumana mwa muinelo wa kuli utokwa kueza musebezi oeziwanga ki muzwale, Jehova umutokwa kuli aapale sesiñwi kwa toho. * (1 Makor. 11:4-7) Jehova ubata kuli likaizeli baeze cwalo kuli babonise kuli bakuteka tukiso yaezize ya kuli kube ni toho, isiñi kuli ubata kubashubula. Cwale halunyakisiseñi puzo ye: Litoho za mabasi ni baana-bahulu mwa puteho banani maata akuma kai?

10. Ki kabakalañi muuna-muhulu fokuñwi hakona kuikutwa kuli wakona kutomela puteho milao?

¹⁰ Baana-bahulu balata Kreste, mi balata ‘lingu’ zabeile Jehova ni Jesu mwa pabalelo yabona. (Joa. 21:15-17) Bakeñisa kuli muuna-muhulu waiyakatwa mizwale ni likaizeli mwa puteho, ukona kuikutwa kuli uswana feela sina ndataa bona. Kacwalo, ukona kunahana  kuli sina feela toho ya lubasi hanani maata a kutoma milao kuli asileleze lubasi lwahae, muuna-muhulu ni yena wakona kutoma milao kuli asileleze lingu za Mulimu. Mi mizwale ni likaizeli babañwi bakona kususueza baana-bahulu kuba toho yabona ka kubakupa kuli babaezeze likatulo. Kono kana baana-bahulu mwa puteho ni litoho za mabasi banani maata aswana?

11. Buikalabelo bobanani bona litoho za mabasi ni baana-bahulu buswana cwañi?

¹¹ Muapositola Paulusi naabonisize kuli buikalabelo bwanani bona toho ya lubasi ni bwanani bona muuna-muhulu bwaswana mwa miinelo yemiñwi. (1 Tim. 3:4, 5) Ka mutala, Jehova ubata kuli ba mwa lubasi bakuteke toho ya lubasi. (Makolo. 3:20) Mi ubata kuli mizwale ni likaizeli mwa puteho bautwe baana-bahulu. Jehova ubata kuli litoho za mabasi ni baana-bahulu babone teñi kuli bababeilwe mwa pabalelo yabona batiya kwa moya. Litoho za mabasi ni baana-bahulu hape baswanela kubona teñi kuli bababeilwe mwa pabalelo yabona baikutwa kulatiwa. Mi sina toho ya lubasi yomunde, baana-bahulu babonanga teñi kuli batusa mizwale ni likaizeli babona babakopana ni miinelo yetaata. (Jak. 2:15-17) Kuzwa fo, Jehova ubata kuli baana-bahulu ni litoho za mabasi batuse babañwi kumamela likuka zahae, mi  habaswaneli ‘kuikezeza kufita zeñozwi’ mwa Bibele.—1 Makor. 4:6.

12-13. Liñolo la Maroma 7:2 libonisa shutano mañi yeliteñi mwahalaa buikalabelo bwanani bona toho ya lubasi ni bwanani bona muuna-muhulu?

¹² Nihakulicwalo, kunani shutano yetuna yeliteñi mwahalaa buikalabelo bwanani bona muuna-muhulu ni bwanani bona toho ya lubasi. Ka mutala, Jehova ufile baana-bahulu kueza musebezi wa buatuli mwa puteho, mi ubafile buikalabelo bwa kuzwisa sifosi yasabaki mwa puteho.—1 Makor. 5:11-13.

¹³ Kono hape Jehova ufile litoho za mabasi maata asikafa baana-bahulu. Ka mutala, ulumelelize toho ya lubasi kutomela lubasi lwahae milao ni kubona teñi kuli milao yeo yalatelelwa. (Mubale Maroma 7:2.) Ka mutala, toho ya lubasi unani maata a kutomela bana bahae nako yebaswanela kufita fa lapa manzibwana. Hape unani maata a kufa bana bahae koto haiba batula mulao wo. (Maef. 6:1) Nihakulicwalo, toho ya lubasi yalilato waikambotanga ni musalaa hae pili asika tomela kale lubasi lwahae milao, kakuli mane sibeli sabona ki “nama iliñwi.” *—Mat. 19:6.

14. (a) Ka kuya ka liñolo la Mareka 10:45, ki kabakalañi hakuswanela kuli Jehova uketile Jesu kuba toho ya puteho? (b) Ki musebezi mañi obaeza ba Sitopa Sesietelela? (Mubone mbokisi yeli, “ Musebezi Obaeza ba Sitopa Sesietelela.”)

¹⁴ Ka sitabelo sa Mwanaa hae, Jehova uliuluzi mañi ni mañi mwa puteho kukopanyeleza cwalo ni batu kaufela bababonisa tumelo ku Jesu. (Mubale Mareka 10:45; Lik. 20:28; 1 Makor. 15:21, 22) Kacwalo, kwaswanela kuli  uketile Jesu kuli abe toho ya puteho kakuli Jesu naafile bupilo bwahae kuli aluliulule kwa sibi ni lifu. Kabakaleo, Jesu unani maata a kutoma milao yebaswanela kulatelela batu, mabasi, mane ni puteho kaufela, mi unani maata a kubona teñi kuli milao yeo yalatelelwa. (Magal. 6:2) Kono Jesu hatomangi feela milao. Wafepanga ni kukatelwa mañi ni mañi waluna.—Maef. 5:29.

15-16. Luitutañi ku zanaabulezi kaizeli yabizwa Marley ni muzwale yabizwa Benjamin?

¹⁵ Likaizeli babonisa kuli bakuteka Kreste ka kulatelela ketelelo ya baana baketile kuli babababalele. Kaizeli yabizwa Marley, yapila kwa America, utalusa hande mobaikutwela likaizeli babañata. Utalusa kuli: “Niitebuha hahulu buikalabelo bwaka bwa kuba musali yanyezwi ni kuba kaizeli mwa puteho. Niezanga monikonela kaufela kukuteka tukiso ya Jehova ya butoho. Niteñi, bakuluna ni mizwale mwa puteho banitusize kuli kunibele bunolo kueza cwalo bakeñisa kuli banikuteka mi baitebuha musebezi onieza.”

¹⁶ Mizwale bakona kubonisa kuli bautwisisa hande tukiso ya butoho ka kukuteka likaizeli. Muzwale yabizwa Benjamin, yapila kwa England, utalusa kuli: “Niitutile zeñata kwa likalabo zebafanga likaizeli kwa mikopano ya puteho ni kwa liakalezo zebafanga za mwakubela ni tuto yende ya ka butu, ni molukona kubela bakutazi ni baluti babande mwa bukombwa. Baeza musebezi wa butokwa hahulu.”

17. Ki kabakalañi haluswanela kukuteka tukiso yaezize Jehova ya butoho?

¹⁷ Haiba batu kaufela mwa puteho ibe baana, basali, litoho za mabasi, ni baana-bahulu bakuteka tukiso yaezize Jehova ya butoho, kukaba ni kozo mwa puteho. Mi sa butokwa nikufita kikuli, haiba lueza cwalo, lukatahisa tumbo ku Ndataa luna wa kwa lihalimu yalilato, yena Jehova.—Samu 150:6.