1. Ta juon un unin an baam̦le eo an Jeova bõrokuk?

JELUKKUUN m̦õn̦õn̦õ bwe jej uwaan baam̦le eo an Jeova. Etke el̦ap an baam̦le in ad aenõm̦m̦an im bõrokuk? Juon un, ej kõnke kõj aolep jej kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan kautiej laajrak eo kõn bar me Jeova ear kõm̦m̦ane. Ilo m̦ool, el̦ak l̦apl̦o̦k ad mel̦el̦e kõn laajrak eo kõn bar, el̦apl̦o̦k ad bõrokuk.

2. Ta kajjitõk ko jenaaj uwaaki ilo katak in?

² Ilo katak in, jenaaj kõnono kõn wõn ro ewõr aer maroñ ñan tõl ilo eklejia eo. Kobal̦o̦k ippãn men ko jet, jenaaj bar uwaaki kajjitõk kein: Ta ijo kun̦aan kõrã ro jeid im jatid? Em̦ool ke bwe aolep em̦m̦aan ro jeid im jatid ilo eklejia eo rej bõran aolep kõrã ro jeid im jatid? Maroñ eo ippãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia ioon ro jeid im jatid ej ke joñan wõt juon ippãn maroñ eo an juon bõran baam̦le ioon kõrã eo pãleen im ajri ro nejin? M̦oktata, jen etale en kar ewi wãween ad watõk kõrã ro jeid im jatid.

3. Ewi wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad kaorõk jerbal ko kõrã ro jeid im jatid rej kõm̦m̦ani?

³ Jej kaorõk kõrã ro jeid im jatid me el̦ap aer kate er ñan lale baam̦le ko aer, kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an, im rejetake eklejia eo. Jemaroñ kal̦apl̦o̦k ad kaorõk er ikijjeen ad etale wãween an Jeova im Jesus watõk er. Jenaaj bareinwõt bõk tokjãn jãn ad etale wãween an kar rijjilõk Paul kõm̦m̦an ñan kõrã ro.

4. Ewi wãween an Baibõl̦ eo kwal̦o̦k bwe Jeova ej kaorõk kõrã ro ekoba em̦m̦aan ro?

⁴ Baibõl̦ ej kaalikkar bwe Jeova ej kaorõk kõrã ro ekoba em̦m̦aan ro. Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe ilo tõre ko an  rijjilõk ro, Jeova ear lel̦o̦k jetõb kwõjarjar eo an ñan kõrã ro ekoba em̦m̦aan ro im ear kõmaroñ er ñan kõm̦m̦ani menin bwilõñ ko, ãinwõt aer maroñ kõnono ilo kajin ko jet. (Jrb. 2:1-4, 15-18) Kar kapit kõrã im em̦m̦aan ro jim̦or kõn jetõb kwõjarjar ñan bõk kõjatdikdik eo ñan irooj ippãn Christ. (Gal. 3:26-29) Kõrã ro ekoba em̦m̦aan ro renaaj bõk jinõkjeej eo ñan mour indeeo ijin ioon lal̦. (Rev. 7:9, 10, 13-15) Im kar jitõñ em̦m̦aan im kõrã ro jim̦or ñan kwal̦o̦k naan im katakin kõn ennaan eo em̦m̦an. (Matu 28:19, 20) Ñan waanjoñak, ilo bokin Jerbal, ej kwal̦o̦k kõn jerbal ko an juon jeid im jatid kõrã etan Prisilla, eo im ear jipañ l̦eo pãleen etan Akula, ñan kõmel̦el̦eikil̦o̦k m̦ool eo ilo jim̦we ñan juon em̦m̦aan emãlõtlõt etan Apollõs.​—Jrb. 18:24-26.

5. Ewi wãween an Luk 10:38, 39, 42 kwal̦o̦k bwe Jesus ear kautiej kõrã ro?

⁵ Jesus ear kautiej kõrã ro. Ear jab l̦oore m̦anit eo an Parisi ro, ro rar reilal̦l̦o̦k ñan kõrã ro im ban kõnnaan ippãer ilo̦bwilej, el̦aptata kõnono ippãer kõn Jeje ko. Ijello̦kun an kar ãindein, ear bar kobaik kõrã ro ke ear bwebwenato kõn mel̦el̦e ko rem̦wilal̦ kõn Jeje ko ippãn ri-kal̦oor ro an jet. * (Riit Luk 10:38, 39, 42.) Ear bar kõtl̦o̦k an kõrã ro etal ippãnl̦o̦k ke ear itoitak im kwal̦o̦k naan. (Luk 8:1-3) Im Jesus ear bar lel̦o̦k ñan er jeraam̦m̦an eo ñan kõjjel̦ãik rijjilõk ro bwe em̦õj an jerkakpeje jãn mej.​—Jon 20:16-18.

6. Ewi wãween an kar rijjilõk Paul kwal̦o̦k bwe ear kautiej kõrã ro?

⁶ Rijjilõk Paul ear kakeememej Timote ñan kautiej kõrã ro. Paul ear ba ñane bwe en kõm̦m̦an ñan ‘kõrã ro rerũtto ãinwõt ñe rej jinen’ im watõk ‘jiroñ ro ãinwõt ñe rej jein ak jatin.’ (1 Tim. 5:1, 2) Ear lukkuun l̦ap an Paul jipañ Timote bwe en juon Kũrjin erũtto ilo tõmak, bõtab ear kile im kwal̦o̦k bwe kõrã eo jinen im lel̦l̦ap eo jibwin Timote, erro eo m̦okta me rar katakini Timote “jeje ko rekkwõjarjar.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Paul ear lel̦o̦k an yokwe ñan kõrã ro jein im jatin ilo tõmak ilo an kar je etaer ilo lõta eo an ñan ro ilo Rom. Paul ear jab baj kile wõt jerbal ko an kõrã rein ak ear bar kam̦m̦oolol er kõn jerbal ko aer.​—Rom 16:1-4, 6, 12; Pil. 4:3.

7. Kajjitõk ta ko jenaaj kiiõ etali?

⁷ Ãinwõt an kar pãrokõrããp ko m̦oktal̦o̦k kwal̦o̦k, l̦õmn̦ak in bwe kõrã ro rettã jãn em̦m̦aan ro, ejjab pedped ioon Baibõl̦. Kõrã ro jeid im jatid me el̦ap yokwe ippãer im rejouj, el̦ap aer jipañ eklejia eo, im em̦m̦aan ro rej lale eklejia rej atartar ioon jipañ ko aer ñan kõm̦m̦an bwe en wõr aenõm̦m̦an im bõrokuk ilo eklejia eo. Bõtab ewõr kajjitõk ko jej aikuj in uwaaki. Ãinwõt: Etke ewõr jet iien Jeova ej kõtmãne bwe kõrã ro jeid im jatid ren kalbubuuk bõraer? Im kõnke em̦m̦aan ro wõt remaroñ erom juon em̦m̦aan ej lale eklejia ak juon rijjipañ, men in ej ke mel̦el̦ein bwe aolep em̦m̦aan ro jeid im jatid rej bõran aolep kõrã ro jeid im jatid ilo eklejia eo?

8. Ekkar ñan Epesõs 5:23, aolep em̦m̦aan ro jeid im jatid rej ke bõran aolep kõrã ro jeid im jatid? Jouj im kõmel̦el̦e.

⁸ Uwaak eo ilo tukadu ej jaab! Juon jeid im jatid em̦m̦aan ejjab bõran aolep kõrã ro jeid im jatid ilo eklejia eo; Christ ej eo bõraer. (Riit Epesõs 5:23.) Ilo baam̦le eo, ewõr an l̦eo maroñ ioon kõrã eo pãleen. Juon l̦addik me em̦õj an peptaij ejjab bõran jinen. (Eps. 6:1, 2) Im ilo eklejia eo, ewõr joñan maroñ ko an em̦m̦aan ro rej lale eklejia ioon ro jeier im jatier. (1 Tes. 5:12; Hib. 13:17) Kõrã ro ejjel̦o̦k  pãleer me ejako aer jokwe ippãn jemãer im jineer, rej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kautiej rũtto ro jemãer im jineer im em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Bõtab, ãinwõt bar em̦m̦aan ro ilo eklejia eo, ewõr juon wõt bõraer, Jesus.

9. Etke ewõr iien kõrã ro jeid im jatid rej aikuj kalbubuuk bõraer?

⁹ Em̦ool bwe em̦õj an Jeova jitõñ em̦m̦aan ro ñan tõl ilo katakin im kabuñ ilo eklejia eo, im ear jab lel̦o̦k ñan kõrã ro ejja maroñ in wõt. (1 Tim. 2:12) Etke? Kõn ejja un eo wõt unin an kar jitõñ Jesus bwe en bõran em̦m̦aan ro—bwe en kon̦ im laajrak wõt baam̦le eo an. Ñe ej menin aikuj bwe juon jeid im jatid kõrã en kõm̦m̦ane juon jerbal me ekkã an juon jeid im jatid em̦m̦aan kõm̦m̦ane, innem Jeova ej kõtmãne bwe en kalbubuuk bõran. * (1 Kor. 11:4-7) Jeova ej kajjitõk bwe kõrã ro jeid im jatid ren kõm̦m̦ane men in, ejjab ñan kadikl̦o̦k aorõkier, ak ej ñan lel̦o̦k ñan er juon wãween remaroñ kwal̦o̦k aer kautiej laajrak eo kõn bar me Ear ejaake. Ad l̦õmn̦ak kõn men kein, jen kiiõ uwaake kajjitõk in: Ewi joñan maroñ ko ewõr ippãn bõran baam̦le ko im em̦m̦aan ro rej lale eklejia?

10. Etke juon em̦m̦aan ej lale eklejia emaroñ kõn̦aan kõm̦m̦an kien ko ñan eklejia eo?

¹⁰ Em̦m̦aan ro rej lale eklejia rej yokwe Christ, im rej yokwe “jiip ko” Jeova im Jesus rar lel̦o̦k bwe ren kõjparok er. (Jon 21:15-17) Kõn an juon em̦m̦aan ej lale eklejia kea, emaroñ watõk e make ãinwõt juon bõran baam̦le ilo eklejia eo. Emaroñ l̦õmn̦ak bwe ñe ewõr an juon bõran baam̦le maroñ ñan kõm̦m̦an kien ko ñan kõjparok baam̦le eo an, innem juon em̦m̦aan ej lale eklejia emaroñ bar kõm̦m̦an  kien ko me ej kõjatdikdik bwe renaaj kõjparok jiip ko an Anij. Im jet em̦m̦aan im kõrã ro jeid im jatid remaroñ kõm̦m̦an bwe em̦m̦aan ro rej lale eklejia ren ãinwõt bar eo aer, ikijjeen aer kajjitõk ippãer bwe ren kõm̦m̦ani pepe ko ñan er. Bõtab maroñ eo ippãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia im bõran baam̦le ko, rej ke joñan wõt juon?

11. Ewi wãween an maroñ ko ippãn bõran baam̦le ko im em̦m̦aan ro rej lale eklejia ãinl̦o̦kwõt juon?

¹¹ Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k bwe ewõr jet maroñ ko ippãn juon bõran baam̦le me rej ãinl̦o̦kwõt maroñ ko ippãn juon em̦m̦aan ej lale eklejia. (1 Tim. 3:4, 5) Ñan waanjoñak, Jeova ekõn̦aan bwe ro uwaan baam̦le eo ren pokake bõran baam̦le eo. (Kol. 3:20) Im ekõn̦aan bwe ro uwaan eklejia eo ren pokake em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Jeova ej kõtmãne bwe bõran baam̦le ko im em̦m̦aan ro rej lale eklejia, ren jim̦or lale bwe ro im rej pãd ium̦win kõjparok eo aer, en em̦m̦an kõtaan eo aer Ippãn. Rein jim̦or rej bareinwõt kõm̦m̦an bwe ro im rej pãd ium̦win maroñ eo aer ren eñjake aer yokwe er. Im ãinwõt bõran baam̦le ko rem̦m̦an, em̦m̦aan ro rej lale eklejia rej lale bwe ro im rej pãd ium̦win kõjparok eo aer, ren bõk jipañ ilo iien ko rej iioon apañ ko rel̦l̦ap. (Jem. 2:15-17) Kobal̦o̦k ippãn men in, Jeova ej kõtmãne bwe em̦m̦aan ro rej lale eklejia im bõran baam̦le ko ren jipañ ro jet ñan  pokake kien ko an. Ej bareinwõt kakkõl er ñan jab “el̦l̦ãl̦o̦k jãn men ko em̦õj jei” ilo Baibõl̦.​—1 Kor. 4:6.

12-13. Ãinwõt an Rom 7:2 kwal̦o̦k, ewi wãween an oktak maroñ ko ippãn bõran baam̦le ko im em̦m̦aan ro rej lale eklejia?

¹² Bõtab ebar wõr oktak ko rel̦l̦ap kõn maroñ eo ippãn juon em̦m̦aan ej lale eklejia im juon bõran baam̦le. Ñan waanjoñak, em̦õj an Jeova jitõñ em̦m̦aan ro rej lale eklejia bwe ren jerbal ãinwõt ri-ekajet ro, im ear lel̦o̦k ñan er eddo eo ñan jol̦o̦k jãn eklejia eo ri-jerawiwi ro rejjab kõn̦aan ukel̦o̦k.​—1 Kor. 5:11-13.

¹³ Ijoke, em̦õj an Jeova lel̦o̦k jet maroñ ñan bõran baam̦le ko me ear jab lel̦o̦k ñan em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Ñan waanjoñak, ear lel̦o̦k maroñ eo ñan juon bõran baam̦le bwe en kõm̦m̦an kien ko ñan baam̦le eo an im lale bwe ren l̦oori. (Riit Rom 7:2.) Ñan waanjoñak, ewõr an juon bõran baam̦le jim̦we im maroñ ñan pepe jete awa ajri ro nejin rej aikuj in ro̦o̦l ñan m̦weo ilo jota. Ebar wõr an maroñ ñan kauweik ajri ro nejin ñe rejjab pokake kien in. (Eps. 6:1) Ijoke, alikkar bwe juon bõran baam̦le me ej yokwe, enaaj kõnono ippãn kõrã eo pãleen m̦okta jãn an kõm̦m̦an kien ko ñan baam̦le eo, kõnke ilo m̦ool erro ej “juon wõt kanniõk.” *—Matu 19:6.

14. (1) Ekkar ñan Mark 10:45, etke ejejjet an kar Jeova jitõñ Jesus bwe en bõran eklejia eo? (2) Ta eddo eo an Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko an Ri-Kõnnaan ro an Jeova? (Lale bo̦o̦k eo etan “ Eddo eo an Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko an Ri-Kõnnaan ro an Jeova.”)

¹⁴ Ikijjeen katok in mour eo an Jesus, Jeova ear wiaik mour ko an kajjojo iaan ro ilo  eklejia eo, im bareinwõt jabdewõt eo ej likũt an tõmak ilo Jesus. (Riit Mark 10:45; Jrb. 20:28; 1 Kor. 15:21, 22) Kõn men in, ejejjet an kar Jeova jitõñ Jesus, eo ear aje mour eo an ãinwõt juon menin katok, bwe en bõran eklejia eo. Innem kõnke e eo ej ad bar, ewõr an Jesus maroñ ñan kõm̦m̦an kien ko im lale bwe kajjojo armej, baam̦le ko, im aolep ro ilo eklejia eo ren pokaki kien kein. (Gal. 6:2) Bõtab Jesus ejjab baj kõm̦m̦an wõt kien. Ak ej bar naajdik im kaorõk kõj kajjojo.​—Eps. 5:29.

15-16. Ta ko kwõj katak jãn naan ko an juon jeid im jatid kõrã etan Marley im jãn juon jeid im jatid em̦m̦aan etan Benjamin?

¹⁵ Kõrã ro jeid im jatid rej kwal̦o̦k aer kautiej Christ ilo aer l̦oori naanin tõl ko jãn em̦m̦aan ro ear jitõñ er ñan kõjparok er. Juon jeid im jatid kõrã etan Marley, eo ej jokwe ilo Amedka, ej kwal̦o̦k ilo tukadu l̦õmn̦ak eo an elõñ iaan kõrã ro jeid im jatid. Ej ba: “El̦ap aõ kaorõk ijo kun̦aõ ãinwõt juon kõrã rippãlele, im ãinwõt juon kõrã jeid im jatid ilo eklejia eo. Aolep iien ij aikuj kate eõ bwe in bõk wõt l̦õmn̦ak eo ejim̦we kõn laajrak eo an Jeova kõn bar. Bõtab l̦eo pãleõ im em̦m̦aan ro ilo eklejia eo rej kõm̦m̦an bwe en pidodol̦o̦k aõ kõm̦m̦ane men in kõnke rej kautiej eõ im rej kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn jerbal ko ij kõm̦m̦ani.”

¹⁶ Em̦m̦aan ro jeid im jatid rej kwal̦o̦k bwe remel̦el̦e kõn laajrak eo kõn bar, ikijjeen aer kautiej kõrã ro jeid im jatid. Benjamin, juon jeid im jatid em̦m̦aan me ej jokwe ilo England, ej ba: “Elõñ men ko ij katak jãn uwaak ko an kõrã ro jeid im jatid ilo iien kweilo̦k ko im jãn naanin jipañ ko aer kõn kilen katak im wãween ad maroñ kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween ad kwal̦o̦k naan. Ippa, elukkuun l̦ap tokjãn jerbal ko aer.”

17. Etke jej aikuj kautiej laajrak eo kõn bar?

¹⁷ Ñe aolep ro ilo eklejia eo​—em̦m̦aan ro, kõrã ro, bõran baam̦le ko, im em̦m̦aan ro rej lale eklejia—​rej mel̦el̦e im kautiej laajrak eo kõn bar, eklejia eo enaaj aenõm̦m̦an. Im men eo el̦apl̦o̦k an aorõk, jenaaj bõktok nõbar ñan Jemãdwõj ilañ eo el̦ap yokwe ippãn, Jeova.​—Sam 150:6.