1. He xini xin’we xa swivangelo lexi yentxaka ndangu wa Yehovha wu va ni wumun’we?

HA NYONXA hi leswi hi hambaka xiyenge xa ndangu wa Yehovha. Ha yini ndangu wezru wu ni ku zrula lokukulu wu tlhela wu va ni wumun’we? Xin’we xa swivangelo hi leswaku hinkwezru hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi hlonipha wunhloko lebyi bekiwiki hi Yehovha. Ku hlaya ntiyiso loko hi ya hi dzri twisisa ha hombe lulamiselo dzra wunhloko hi ta ya hi va ni wumun’we.

2. Hi ta bula hi yini ka xidondzro lexi?

² Ka xidondzro lexi, hi ta vona ndlela leyi wunhloko byi tizraka ha yone a bandleni. Hi ta bula hi mintxhumu yinyingi. Hi xikombiso, hi ta hlamula swivutiso leswi: He wini ntizro wa vamakwezru va xisati? Xana makwezru mun’wana ni mun’wana wa xinuna i nhloko ya vamakwezru hinkwavu va xisati a bandleni? Xana wulawuli lebyi vakulu va nga na byone bya fana ni lebyi nuna a nga na byone ka nsati ni vanakwe? Ku sungula, a hi voneni ndlela leyi hi fanelaka ku va vona ha yone vamakwezru va xisati a bandleni.

3. Hi nga ku yengesela hi ndlela yini ku tlangela loku hi ku kombisaka ka ntizro lowu vamakwezru va xisati va wu yentxaka?

³ Hi va tlangela swinene vamakwezru va xisati lava tizraka hi nkhinkhi akuva va hlayisa mindangu yavu, va zrezra madzrungula lamanene ni ku va va seketela bandla. Hi nga yengesela ku tlangela kwezru hi vamakwezru va xisati hi ku kambisisa ndlela leyi Yehovha na Yesu va va vonaka ha yone. Hi ta tlhela hi pfuneka ngopfu hi ku dondzra hi ndlela leyi mupostola Pawulo a a hanyisana ha yone ni va xisati.

4. Xana Bibele dzri swi kombisa hi ndlela yini leswaku Yehovha a nyika lisima vavasati ku fana ni vavanuna?

 ⁴ A Bibele dzri kombisa leswaku Yehovha a va nyika lisima vavasati ku fana ni vavanuna. Hi xikombiso, a Bibele dzri hi byela leswaku a dzaneni dzra ku sungula, Yehovha a nyike vavanuna ni vavasati moya wa ku xwenga ni ntamu wa ku yentxa mintxhumu ya ku hlamalisa, ya ku fana ni ku khanela hi tindzrimi. (Min 2:1-4, 15-18) Va totiwe hi moya lowa ku xwenga akuva va ya fuma na Kriste. (Ga 3:26-29) Vavasati, ku fana ni vavanuna, va ta yamukela hakelo dzra wutomi lebyi nga helikiki a misaveni. (Mpf 7:9, 10, 13-15) Nakone, vavasati ni vavanuna va nyikiwe ntizro wa ku zrezra ni ku dondzrisa madzrungula lamanene. (Mt 28:19, 20) Hi xikombiso, a buku dzra Amintiṛo dzri kulungela ntizro wa makwezru wa xisati lweyi a vitaniwaka Prisila. Yene kun’we ni nuna wakwe Akila, va tlhamuxele ntiyiso hi ndlela leyi nga yone ka Apolosi, ku nga wanuna lweyi a a dondzrekile.​—Min 18:24-26.

5. I yini leswi a buku dzra Luka 10:38, 39, 42 dzri swi hlayaka mayelanu ni ndlela leyi Yesu a a va vona ha yone vavasati?

⁵ Yesu a a va hlonipha vavasati. A a nga fani ni vafazrisi, lava a va vona vavasati na va nga li va lisima nakone a va nga khaneli navu lani ku nga ni vhanu kumbe ku bulisana na vone hi Matsralwa. A matsrhan’wini ya leswo, loko a bula ni vadondzrisiwa vakwe hi mintxhumu leyi yentiki ya Matsralwa, a a patsra ni vavasati. * (Dondzra Luka 10:38, 39, 42.) A pfumelele leswaku vavasati va famba na yene a ku zrezreni. (Lk 8:1-3) Nakone Yesu a nyike vavasati mukhandlu wa ku ya tivisa vapostola hi ta ku pfuka kwakwe a ku feni.​—Yh 20:16-18.

6. Xana mupostola Pawulo a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a hlonipha vavasati?

⁶ Mupostola Pawulo a dzrimuxe Timotewu leswaku a a fanela ku hlonipha vavasati. Pawulo a mu byele leswaku a a fanela ku vona ‘swiduhwati swa vavasati xivamamana’ ni ku vona ‘lavampswha a xivamakwenu’. (1Tm 5:1, 2) Pawulo a pfune Timotewu ku ndzruluka mukriste lwa wupfiki, kambe a pfumelile leswaku ku ve mamana wakwe ni kokwana wakwe lava mu pfuniki ku tiva Matsralwa ya ku xwenga ku sungula. (2Tm 1:5; 3:14, 15) Ka papela ledzri a dzri tsraleliki va le Roma, Pawulo a lose vamakwezru va xisati hi ku kongoma a tlhela a hlaya ni mavito yavu. Pawulo a nga xiyanga ntsena ntizro lowu vamakwezru va xisati a va wu yentxa, kambe a tlhele a kombisa ku tlangela ntizro wavu.​—Ro 16:1-4, 6, 12; Flp 4:3.

7. He swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula?

⁷ Hi lani hi swi voniki ha kone ka mayava lama khalutiki, a byi kone wumboni bya Matsralwa lebyi kombisaka leswaku vamakwezru va xinuna va ni lisima ku tlula va xisati. Vamakwezru va xisati lava nga ni lizrandzru va tlhela va hanana va pfunisa ngopfu a bandleni, nakone vakulu va swi tiva leswaku vamakwezru lava va pfunisa ngopfu akuva ku va ni ku zrula ni wumun’we a bandleni. Kambe ku ni swivutiso swa kukazri leswi vilelaka nhlamulo. Hi xikombiso: Ha yini Yehovha a djula leswaku makwezru wa xisati a funeketa nhloko ka swiyimu swa kukazri? Swanga hi leswi o ko va vamakwezru va xinuna lava hlawuliwaka leswaku va va vakulu ni malandzra ya wutizreli, xana leswo swi tlhamuxela leswaku makwezru mun’wana ni mun’wana wa xinuna i nhloko ya vamakwezru hinkwavu va xisati a bandleni?

8. Hi ku ya hi Ba-le-Efesa 5:23, xana makwezru mun’wana ni mun’wana wa xinuna i nhloko ya vamakwezru hinkwavu va xisati? Tlhamuxela.

⁸ Nhlamulo ya ku kongoma i im-him! Makwezru mun’wana ni mun’wana a hi nhloko  ya vamakwezru hinkwavu a bandleni; a nhloko i Kriste. (Dondzra Ba-le-Efesa 5:23.) A ndangwini, a nuna i nhloko ya nsati wakwe. N’wana lwa babatisiwiki a nga na wulawuli ka mamana wakwe. (Ef 6:1, 2) A bandleni, a vakulu va ni wulawuli lebyi hikiwiki ka vamakwezru va xisati ni va xinuna. (1Te 5:12; Hb 13:17) Vavasati lava nga txhatangakiki, lava nga ha tsrhamikiki ni vapswele vavu, va ha tama va hlonipha vapswele vavu ni vakulu. Nambitanu, ku fana ni vamakwezru va xinuna a bandleni, na vone vamakwezru va xisati lava nga txhatangakiki va ni nhloko yin’we, ku nga Yesu.

9. Ha yini swi vilela leswaku minkama yin’wana, vamakwezru va xisati va funeketa nhloko?

⁹ I ntiyiso leswaku Yehovha a hlawule vavanuna leswaku va zrangela a timhakeni ta wugandzreli ni ku dondzrisa a bandleni, nakone a nga va nyikanga vavasati wulawuli lebyo. (1Tm 2:12) Ha yini? Hi xivangelo lexi fanaka ni lexi mu yentxiki a hlawula Yesu akuva a va nhloko ya wanuna​—leswaku ku va ni nhleleko a ndangwini. Loko hi swivangelo swa kukazri wansati a yentxa mintizro ya kukazri leyi yentxiwaka hi vamakwezru va xinuna, Yehovha a mu zruma leswaku a funeketa nhloko. * (1Ko 11:4-7) Yehovha a kombela leswo ka vamakwezru va xisati, ku nga li leswaku a va susa lisima kambe a va nyika mukhandlu wa ku kombisa leswaku va byi hlonipha wunhloko lebyi a byi bekiki. Na ha ha ni leswi a miyanakanywini, a hi hlamuli xivutiso lexi: He byini wulawuli lebyi tinhloko ta mindangu ni vakulu va nga na byone?

10. Ha yini nkulu a nga ha yanakanyaka leswaku a fanela ku beka milawu a bandleni?

¹⁰ Vakulu va mu zrandzra Kriste, nakone va zrandzra “tihamba” leti Yehovha na Yesu va va nyikiki akuva va ti hlayisa. (Yh 21:15-17) Hi leswi  nkulu a zron’wekaka hi bandla, a nga ha pimisa leswaku yene i tatana wa hinkwavu a bandleni. A nga ha hlaya leswaku tani hi leswi nhloko ya ndangu yi bekaka milawu akuva yi sizrelela ndangu, na yene a fanela ku beka milawu akuva a sizrelela tihamba ta Xikwembu Nkulukumba. Vamakwezru va kukazri va nga ha kutxa vakulu akuva va va vatatana vavu hi tlhelo dzra moya hi ku va kombela akuva va va tekela swiboho. Kambe xana vakulu a bandleni ni tinhloko ta mindangu va ni wulawuli bya ku fana?

11. Wulawuli bya tinhloko ta mindangu ni bya vakulu a bandleni byi fana hi ndlela yini?

¹¹ Mupostola Pawulo a kombise leswaku a wulawuli bya tinhloko ta mindangu bya fana hi ndlela ya kukazri ni lebyi vakulu va nga na byone. (1Tm 3:4, 5) Hi xikombiso, Yehovha a djula leswaku hinkwavu a ndangwini va yingiseta nhloko ya ndangu. (Kl 3:20) Nakone hi ndlela leyi fanaka a djula leswaku swizro swa bandla swi yingiseta vakulu. A djula leswaku tinhloko ta mindangu ni vakulu va tiyiseka leswaku hinkwavu lava nga hansi ka wulawuli byavu va ni lihanyu ledzrinene hi tlhelo dzra moya. Ha wubidzri byavu va fanela ku yentxa lava nga hansi ka wulawuli byavu va titwa na va zrandzriwa. Nakone, ku fana ni tinhloko letinene ta mindangu, vakulu va djula ku tiyiseka leswaku lava nga hansi ka wulawuli byavu va yamukela mpfunu hi nkama wa swikazratu. (Yk 2:15-17) Ku yengesela ka leswo, Yehovha a djula leswaku vakulu ni tinhloko ta mindangu va pfuna vhanu vakwe ku  landzra milawu yakwe, nakone a va byela leswaku va nga ‘tluli mpimu wa leswi tsraliwiki’, a Bibeleni.​—1Ko 4:6.

12-13. Hi lani swi kombisiwaka ha kone ka Ba-le-Roma 7:2, he kwini ku hambana loku nga kone ka wulawuli bya tinhloko ta mindangu ni bya vakulu?

¹² Nambitanu, ku ni ku hambana lokukulu a xikazri ka wulawuli lebyi vakulu ni tinhloko ta mindangu va nga nabyu. Hi xikombiso, Yehovha a beke vakulu leswaku va tizra swanga vayavanyisi, ku nga li tinhloko ta mindangu. Nakone a tlhele a nyika vakulu wutiyanguleli bya ku susa vadohi lava nga tisolikiki a bandleni.​—1Ko 5:11-13.

¹³ Hi tlhelo dzrin’wana, Yehovha a nyike tinhloko ta mindangu wutiyanguleli bya kukazri, lebyi vakulu va nga liki na byone. Hi xikombiso, a nyike tinhloko ta mindangu wutiyanguleli bya ku beka milawu ni kuva va yentxa leswaku swizro swa ndangu swi yi landzra. (Dondzra Ba-le-Roma 7:2.) Hi xikombiso, a nhloko ya ndangu yi ni wutiyanguleli bya ku boha leswaku he wini nkama lowu vana va faneliki ku tlhasa ha wone kaya loko dzri pela. Nakone a ni wulawuli bya ku laya vana loko va nga yingiseti nawu wolowo. (Ef 6:1) Handle ka ku ganaganeka, nhloko ya ndangu leyi nga ni lizrandzru yi bulisana ni nsati na yi nge si na teka swiboho a ndangwini, hikusa vone vabidzri i ‘nyama yin’we’. *​—Mt 19:6.

14. a) Hi ku ya hi buku dzra Marka 10:45, ha yini swi fanela kuva Yehovha a beke Yesu swanga nhloko ya bandla? b) He byini wutiyanguleli bya Huvo Leyi Zrangelaka? (Vona bokisi ledzri liki “ Wutiyanguleli Bya Huvo Leyi Zrangelaka”.)

¹⁴ Hi ku tizrisa xitizrulo, Yehovha a xave wutomi bya mhunu mun’wana ni mun’wana a bandleni  ni bya hinkwavu lava kombisaka lipfumelo ka Yesu. (Dondzra Marka 10:45; Min 20:28; 1Ko 15:21, 22) Xileswo, swi fanelile kuva Yehovha a hlawule Yesu, lweyi a nga nyikela wutomi byakwe byi va xitizrulo akuva a va nhloko ya bandla. Swanga nhloko yezru, Yesu a ni wulawuli bya ku hlaya leswi mhunu mun’wana ni mun’wana, mindangu ni bandla hinkwadzru va faneliki ku swi yentxa, nakone a ni wulawuli bya ku tiyiseka leswaku ha yi landzra milawu leyi a yi bekaka. (Ga 6:2) Yesu a nga beki milawu ntsena, kambe a phamela a tlhela a wundla mun’wana ni mun’wana wezru.​—Ef 5:29.

15-16. U dondzra yini ka leswi makwezru Marley na makwezru Benjamin va swi hlayiki?

¹⁵ Vamakwezru va xisati va kombisa leswaku va hlonipha Kriste hi ku landzra nkongomiso lowu va nyikiwaka wone hi vavanuna lava bekiwiki akuva va va hlayisa. Vamakwezru vanyingi va xisati va nga pfumelelana ni leswi makwezru Marley, lweyi a tsrhamaka a Estados Unidos a swi hlayaka. A li: “Ni wu nyika lisima swinene ntizro wanga swanga nsati, ni makwezru a bandleni. Minkama hinkwayu ni yentxa hinkwaswu leswi ni nga swi kotaka akuva ni hlonipha wunhloko lebyi Yehovha a nyikiki nuna wanga ni vakulu. Kambe nuna wanga ni vamakwezru a bandleni va yentxa leswaku leswo swi ni nabyalela hikusa va ni hlonipha ni ku kombisa ku tlangela hi ntizro lowu ni wu yentxaka.”

¹⁶ Vamakwezru va xinuna va kombisa leswaku va dzri twisisa lulamiselo dzra wunhloko hi ku hlonipha vamakwezru va xisati. Benjamin, makwezru lwa tsrhamaka Inglaterra, a li: “Ni dondzra swinyingi ka tinhlamulo ta vamakwezru va xisati a bandleni ni ka swidzringanyeto leswi va swi nyikelaka mayelanu ni ndlela leyi hi nga dondzraka ha yone ni ndlela leyi hi nga humelelaka ha yone loko hi li ku zrezreni. Ni vona leswaku ntizro lowu va wu yentxaka i wa lisima swinene.”

17. Ha yini hi fanela ku hlonipha lulamiselo dzra wunhloko?

¹⁷ Loko hinkwezru a bandleni​—vavanuna, vavasati, tinhloko ta mindangu ni vakulu—​hi dzri twisisa ha hombe lulamiselo dzra wunhloko, ku ta va ni ku zrula a bandleni. Xa lisima ku tlula hinkwaswu, hi yisa lidzrumu ka Tatana wezru wa lizrandzru lwa nga matilweni, Yehovha.​—Ps 150:6.