1. Andi da wan soni di mbei dee sëmbë u Jehovah ta libi fiifii ku deseei?

U TA wai seei taa u dë a di wosudendu u Jehovah. Unfa a du waka taa dee sëmbë u Jehovah ta libi fiifii ku deseei? Wan u dee soni di mbei di soni aki dë so, hën da di seti di Jehovah seti soni sö taa sëmbë sa ta abi taki a wotowan liba. Möön u ta fusutan di soni di Jehovah seti aki, möön u ta libi fiifii ku useei.

2. Un hakisi woo piki a di woto aki?

² A di woto aki, woo luku ambë abi taki a di kemeente, söseei woo piki dee hakisi aki: Un wooko Jehovah da dee sisa? A dë sö taa hiniwan baaa abi taki a hiniwan sisa a di kemeente liba u? Dee gaanwomi abi taki a dee baaa ku dee sisa a di kemeente liba, kumafa wan hedima u wan wosudendu abi taki nëën mujëë ku dee mii fëën liba u? Ma boo taki fosu, unfa u musu ta si dee sisa a di kemeente.

3. Andi o heepi u fuu ta möön wai ku dee sisa fuu dee ta wooko taanga?

³ U ta wai seei ku dee sisa fuu dee ta wooko taanga u de sa sölugu dee sëmbë u de wosudendu, u de sa paaja di bunu buka, söseei u de sa heepi wotowan a di kemeente. U sa möön lei taa u ta wai ku de, te u buta pakisei a di fasi fa Jehovah ku  Jesosi ta si de. Woo lei soni tu u di fasi fa apösutu Paulosu bi ta libi ku mujëë sëmbë.

4. Unfa di Bëibel ta lei taa womi ku mujëë tuu Jehovah ta kai gaan soni?

⁴ Di Bëibel ta lei u taa Jehovah ta kai womi ku mujëë tuu gaan soni. A di pisiten u dee fesiten Keesitu sëmbë, Jehovah bi da womi ku mujëë tuu di santa jeje fëën u de sa du foombo wooko. Wan u dee soni di de bi sa du, hën da de bi sa fan peipei töngö (Tjab. 2:1-4, 15-18). Womi ku mujëë tuu Jehovah ta salufu ku di santa jeje fëën, u de sa go tii ku Keesitu a liba ala (Gal. 3:26-29). Womi ku mujëë tuu seei abi di gaandi u libi u teego a goonliba aki (Ako. 7:9, 10, 13-15). Söseei womi ku mujëë tuu abi di gaandi u ta paaja di bunu buka, ta lei sëmbë soni u Bëibel (Mat. 28:19, 20). Di buku Tjabukama ta konda soni u wan sisa de kai Pesila. Hën ku ën manu Akila, bi konda soni u di tuutuu lei möön fini da wan womi de kai Apolo.​—Tjab. 18:24-26.

5. Andi Lukasi 10:38, 39, 42 ta lei u u di fasi fa Jesosi bi ta libi ku mujëë sëmbë?

⁵ Jesosi bi ta lesipeki mujëë sëmbë. An bi ta du soni kuma dee Faliseima. Dee Faliseima an bi ta fan ku mujëë sëmbë a woto sëmbë dendu. Nöö de an bi o pena da wan mujëë sëmbë pasi faa taki soni u di Wöutu u Gadu ku de. Ma Jesosi bi ta konda soni u dee möön fanöudu soni u di Wöutu u Gadu ku dee bakama fëën, an abi e womi sëmbë nasö mujëë sëmbë. * (Lesi Lukasi 10:38, 39, 42.) Di a bi nango peleiki a dee köndëköndë, nöö a bi ta da mujëë sëmbë pasi u de ko peleiki ku ën tu (Luk. 8:1-3). Boiti di dë, Jesosi bi da mujëë sëmbë di gaandi u go piki dee apösutu fëën taa Gadu weki ën ko a libi baka.​—Joh. 20:16-18.

6. Unfa apösutu Paulosu bi lei taa a ta lesipeki mujëë sëmbë?

⁶ Apösutu Paulosu bi piki Timoteo taa a bi musu ta lesipeki mujëë sëmbë. Paulosu bi piki ën taa ’ee a dë wan gaan mujëë, nöö a musu libi ku ën ku lesipeki kumafa a ta libi ku ën mama’, nöö ee a dë wan njönku mujëë mii, nöö a musu libi ku ën kumafa a bi o libi ku ën sisa’ (1 Tim. 5:1, 2). Hii fa Paulosu bi heepi Timoteo gaanfa u di biibi fëën ko möön taanga, tökuseei a bi taki taa Timoteo mama ku hën avo, de bi dë dee fosu sëmbë dee bi lei Timoteo soni u di Wöutu u Gadu (2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Di Paulosu bi sikifi wan biifi manda odi da dee sëmbë u di kemeente u Loomë, a bi kai di në u wanlö sisa tu. Na si nöö Paulosu bi si taa dee sisa aki bi ta wooko taanga, ma a bi taki soni u lei taa a ta tei di wooko di de ta du u bigi tu.​—Lom. 16:1-4, 6, 12; Fil. 4:3. 

7. Fuun soni woo taki nöunöu?

⁷ Kumafa u luku a dee palaklafu pasa aki, nöö na wan soni dë a Bëibel di ta lei u taa baaa hei möön sisa. Dee sisa fuu dë wan gaan heepi da di kemeente. Nöö dee gaanwomi ta tei ën u bigi seei taa dee sisa aki ta du soni u mbei u sa ta libi fiifii ku useei a di kemeente. Ma tökuseei u musu ko fusutan wantu soni. Faandi mbei Jehovah kë taa dee sisa musu ta tai hedi so juu? A dë sö taa u di baaa wanwan ta toon gaanwomi nasö dinai a di kemeente, mbei u sa taki taa hiniwan baaa da hedima u hiniwan sisa a di kemeente u?

8. Te u luku di soni di sikifi a Efeise 5:23, nöö u sa taki taa hiniwan baaa da di hedima u hiniwan sisa a di kemeente u?

⁸ Hiniwan baaa da di hedima u hiniwan sisa a di kemeente u? Wë nönö. Keesitu hën da di  hedima u de. (Lesi Efeise 5:23.) A di wosudendu, di womi hën abi taki a di mujëë fëën liba. Wan womi mii di dopu an abi taki nëën mama liba (Ef. 6:1, 2). A di kemeente dee gaanwomi ta tei fesi, nöö u musu ta saka useei a de basu (1 Tes. 5:12; Heb. 13:17). Wan sisa di an tööu, di an ta libi ku hën mama ku hën tata möön, o ta lesipeki hën mama ku hën tata jeti, söseei a o ta lesipeki dee gaanwomi tu. Ma tökuseei, Keesitu hën da di hedima u de.

9. Faandi mbei dee sisa musu ta tei wan soni tai hedi so juu?

⁹ Jehovah an kë u soni waka fanjanfanjan a di kemeente. Fëën mbei a buta Jesosi kuma hedima u di womi, nöö a da di womi di faantiwöutu u lei sëmbë soni a di kemeente, söseei u de tei fesi a di kemeente. Jehovah an da mujëë sëmbë di faantiwöutu aki (1 Tim. 2:12). Ma ee wan soni ko pasa taa wan sisa musu tja wan faantiwöutu di wan baaa bi musu tja, nöö Jehovah kë taa a musu tei wan soni tai hedi. * (1 Kol. 11:4-7) Wë Jehovah ta hakisi dee sisa u de du di soni aki, u di a kë u de lei taa de ta lesipeki dee baaa dee a buta u tei fesi. Fëën mbei boo luku wan woto soni. Un faantiwöutu dee hedima u wosudendu abi, söseei un faantiwöutu dee gaanwomi abi?

10. Andi sa mbei wan gaanwomi bi o kë buta wëti da dee baaa ku dee sisa a di kemeente?

¹⁰ Dee gaanwomi lobi Keesitu, nöö de lobi dee sëmbë dee Jehovah ku Jesosi da de u de luku (Joh. 21:15-17). Wë u di wan gaanwomi ta booko hën hedi ku dee sëmbë u di kemeente, mbei a sa si hënseei kuma wan tata u dee sëmbë u di kemeente. Wan gaanwomi sa ta  pakisei taa ee wan hedima u wosudendu sa buta wëti u tjubi dee sëmbë fëën wosudendu, nöö hënseei sa buta wëti da dee sëmbë u di kemeente u tjubi de. So baaa ku sisa sa ta si dee gaanwomi kuma de tata, u di de ta hakisi de u de piki de andi de musu du a de libi. Ma dee gaanwomi abi taki a wotowan liba kumafa wan hedima u wosudendu abi taki a dee sëmbë fëën wosudendu liba u?

11. Na un futu di faantiwöutu u wan hedima u wosudendu ku di u dee gaanwomi dë di wan?

¹¹ So soni dë di wan seei soni a di faantiwöutu di wan hedima u wosudendu abi ku di wan gaanwomi abi (1 Tim. 3:4, 5). Wë Jehovah kë taa dee sëmbë u wan wosudendu musu ta lesipeki di hedima u di wosudendu (Kol. 3:20). Nöö a kë tu taa dee baaa ku dee sisa u di kemeente musu ta lesipeki dee gaanwomi. Jehovah kë tu taa hedima u wosudendu ku dee gaanwomi musu heepi dee sëmbë di de ta luku u de ko abi wan taanga biibi. Nöö a kë u de ta du soni tu u mbei dee sëmbë di de ta luku fii taa de lobi de. Nöö leti kumafa wan hedima u wosudendu ta heepi dee sëmbë fëën wosudendu te de dë ku wan fuka, sö nöö Jehovah kë u dee gaanwomi musu ta du tu (Jak. 2:15-17). Boiti di dë, Jehovah kë taa dee hedima u wosudendu ku dee gaanwomi musu ta da dee sëmbë u de taanga u de ta hoi dee wëti ku dee mama wëti fëën. Ma de an „musu tei  oto wëti möön leki dee wëti Gadu da u”, dee sikifi a Bëibel.​—1 Kol. 4:6.

12-13. Unfa di faantiwöutu u wan hedima u wosudendu tooka ku di u dee gaanwomi, te u luku di soni di sikifi a Loomë 7:2?

¹² Ma di faantiwöutu u wan gaanwomi tooka gaanfa ku di faantiwöutu di wan hedima u wosudendu abi. Wë Jehovah da dee gaanwomi di faantiwöutu u de sa kuutu soni a di kemeente, söseei a da de di faantiwöutu u de sa puu wan sëmbë a di kemeente di an tjali u di zöndu di a du.​—1 Kol. 5:11-13.

¹³ Ma Jehovah da hedima u wosudendu so faantiwöutu di an da dee gaanwomi u kemeente. A da dee hedima u dee wosudendu pasi u de sa buta wëti da dee sëmbë u de. (Lesi Loomë 7:2.) Wan hedima u wosudendu sa taki un lati dee mii fëën musu ko a wosu. Nöö a sa sitaafu de ee de an hoi deseei a di wëti dë (Ef. 6:1). An dë u taki taa wan hedima u wosudendu o taki ku hën mujëë ufö a buta wan wëti a di wosudendu fëën. A o du di soni aki, u di hën ku ën mujëë ko dë „wan”. *​—Mat. 19:6.

14. (a) Faandi mbei a fiti taa Jehovah buta Jesosi kuma di hedima u di kemeente, te u luku Maikusi 10:45? (b) Un faantiwöutu di Tii Kulupu abi? (Luku di pisi „ Un faantiwöutu di Tii Kulupu abi?”)

¹⁴ Jehovah puu hii dee sëmbë u di kemeente a zöndu ku dëdë basu u di a manda Jesosi ko dëdë da de. (Lesi Maikusi 10:45; Tjab. 20:28; 1 Kol. 15:21, 22) Fëën mbei a fiti taa Jehovah buta Jesosi kuma hedima u di kemeente. U di Jesosi da hedima fuu, mbei a sa buta wëti da hii sëmbë a di kemeente, aluwasi  ee i dë i wanwan, nasö aluwasi i dë sëmbë u wan wosudendu (Gal. 6:2). Ma na wëti wanwan nöö Jesosi ta buta da u. A ta heepi u, nöö a lobi u tu.​—Ef. 5:29.

15-16. Andi u sa lei a di soni di Sisa Marley bi taki ku di soni di Baaa Benjamin bi taki?

¹⁵ Dee sisa sa lei taa de ta lesipeki Keesitu, te de ta lesipeki dee womi dee Keesitu buta u luku de. Wan sisa de kai Marley, di ta libi na Amëëkanköndë bi taki wan soni di sömëni sisa bi piki ku ën tu. A bi taki taa: „Mi ta wai seei ku dee soni dee mi sa du kuma wan mujëë sëmbë di tööu, nasö kuma wan sisa u di kemeente. Hii juu mi musu ta mbei möiti u mi ta lesipeki mi manu, nasö u mi ta lesipeki dee gaanwomi. Ma mi manu ku dee baaa u di kemeente ta du soni a sö wan fasi taa an ta taanga da mi u mi lesipeki de. De ta lei taa de ta lesipeki mi, söseei de ta lei taa de ta tei dee soni dee mi ta du u bigi.”

¹⁶ Te dee baaa ta lesipeki dee sisa, nöö de ta lei taa de ta fusutan di seti di Jehovah seti soni u sëmbë sa ta abi taki a wotowan liba. Wan baaa de kai Benjamin, di ta libi a Ingisiköndë bi taki taa: „Mi ta lei sömëni soni a dee sisa te de ta da piki a komakandi. Söseei mi ta lei sömëni soni a dee soni di de ta taki u di fasi fa u sa du di peleikiwooko möön bunu. Dee soni di dee sisa ta du ta heepi u seei.”

17. Faandi mbei u musu ta lesipeki di seti di Jehovah seti soni u sëmbë sa ta abi taki a wotowan liba?

¹⁷ Te womi ku mujëë, hedima u wosudendu, ku dee gaanwomi tuu lei taa de ta lesipeki di seti di Jehovah seti soni u sëmbë ta abi taki a wotowan liba, nöö woo ta libi fiifii ku useei a di kemeente. Ma na di dë nöö, woo tja gafa ko da Jehovah, di Tata fuu di dë a liba ala.​—Ps. 150:6.