1. Die yen emu ọvo rọ sorọ orua ri Jihova vwo yerẹn vwọrẹ okugbe?

OMA vwerhen avwanre nẹ avwanre ẹbẹre ọvo rẹ orua ri Jihova. Diesorọ avwanre vwo yerẹn vwọrẹ ufuoma vẹ okugbe? Emu ọvo rọ sorọ yen, avwanre eje davwẹngba vwo muọghọ kẹ ihwo ri Jihova vwo mu nẹ i sun avwanre. Vwọrẹ uyota, a da nabọ vwo ẹruọ rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọgbuyovwin, oyerinkugbe rẹ avwanre cha ganphiyọ.

2. Enọ vọ yen a cha kpahenphiyọ vwẹ uyono nana?

² Vwẹ uyono nana, a cha ta ota kpahen ihwo ri vwo ogangan rẹ usuon vwẹ ukoko na. A je cha kpahenphiyọ enọ nana: Iruo vọ yen Jihova vwọ kẹ iniọvo eya vwẹ ukoko na? Ghine uyota nẹ kọshare kọshare yen uyovwin rẹ kaye kaye vwẹ ukoko na? Ekpako vwo ẹgba rẹ ayen vwo sun iniọvo rẹ eshare vẹ eya kirobo rẹ ọgbuyovwin rẹ orua vwo ẹgba ro vwo sun aye vẹ emọ rọyen? Ẹsosuọ, e ja fuẹrẹn ẹro ro fori nẹ e vwo ni iniọvo eya.

3. Mavọ yen ọdavwẹ avwanre se vwo kodophiyọ kpahen iruo rẹ iniọvo eya avwanre ruẹ?

³ Avwanre vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ iniọvo eya re wian gan vwọ vwẹrote orua rayen, ruiruo rẹ aghwoghwo ji biẹcha ukoko na. Ọdavwẹ rẹ avwanre kpahen ayen se kodophiyọ siẹrẹ avwanre de roro kpahen ẹro rẹ Jihova vẹ Jesu vwo ni ayen. Avwanre je cha mrẹ erere siẹrẹ e de  roro kpahen oborẹ ọyinkon Pọl nene eya yerin wan.

4. Mavọ yen Baibol na vwo djephia nẹ Jihova vwo ẹro ọghanghanre vwo ni eya vẹ eshare?

⁴ Baibol na vuẹ avwanre nẹ Jihova vwo ẹguọnọ rẹ eya vẹ eshare. Kerẹ udje, Baibol na vuẹ avwanre nẹ vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ Jihova ku ẹwẹn ọfuanfon rọyen ku eya vẹ eshare rere ayen se vwo ruiruo rẹ igbevwunu, kerẹ ra vwọ jẹ ejajẹ sansan. (Iruo 2:1-4, 15-18) A reyọ ẹwẹn ọfuanfon na vwọ jẹ eya kugbe eshare reyọ vẹ iphiẹrophiyọ ayen vwo nene Jesu sun. (Gal. 3:26-29) Eya vẹ eshare ji vwo iphiẹrophiyọ ayen vwọ dia otọrakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Ẹvwọ. 7:9, 10, 13-15) A je vwẹ iruo rẹ aghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri na vwọ kẹ eya vẹ eshare. (Mat. 28:19, 20) Ọbe rẹ Iruo Rẹ Iyinkọn Na tobọ ta ota kpahen oniọvo rẹ aye re se Prisila vẹ ọshare rọyen Akuila re nabọ dje uyota na fiotọ kẹ Apolọs rọ dia ọshare rọ nabọ riẹn ẹbe.—Iruo 18:24-26.

5. Mavọ yen Luk 10:38, 39, 42 vwo djephia nẹ Jesu brọghọ phiyọ eya oma?

⁵ Jesu brọghọ phiyọ eya oma. Jesu vwẹrokere ihwo ri Farisi ri nẹ eya kueku-u. Ayen ta ota kẹ eya vwẹ azagba vwo siẹvo kẹ nene ayen ta ota kugbe vwo nẹ Baibol rhe-e. Ukperẹ ọtiọyen, Jesu nene eya vẹ eshare ta ota kugbe vwo nẹ Baibol na rhe. * (Se Luk 10:38, 39, 42.) Ọ vwẹ uphẹn kẹ eya nẹ ayen nene ọyen vwẹ oyan rẹ iruo rẹ aghwoghwo rọyen. (Luk 8:1-3) Jesu ji brọghọ phiyọ eya oma rọ vwọ vwẹ uphẹn kẹ ayen nẹ ayen ra vuẹ iyinkọn rọyen nẹ a rhọvwọn ọyen nushi re.—Jọn 20:16-18.

6. Idjerhe vọ yen ọyinkọn Pọl vwo djephia nẹ ọyen brọghọ phiyọ eya oma?

⁶ Ọyinkọn Pọl karophiyọ Timoti nẹ o brọghọ phiyọ eya oma. Pọl vuẹ Timoti nẹ o ni eya re ghworo na “kerẹ iniemọ,” o mi ji ni eya re dia ighene “kerẹ iniọvo.” (1 Tim. 5:1, 2) Dede nẹ Pọl yen vwẹ ukẹcha vwọ kẹ Timoti vwo yerin tedje, jẹ ọ mrẹvughe nẹ oni ri Timoti vẹ oni rọyen rode yen ke yono isiesi ọfuanfon na. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Pọl se odẹ rẹ iniọvo eya vwẹ ileta rẹ uyeren ro si rhe iniọvo rehẹ Rom. O vwo oniso rẹ iruo rẹ iniọvo eya na ruẹ o de ji yeren ayen.—Rom 16:1-4, 6, 12; Fil. 4:3.

7. Enọ vọ yen a cha fuẹrẹn enẹna?

⁷ Kirobo re yono cha na, o vwo asan vuọvo ro djerephia vwẹ Baibol na nẹ iniọvo eshare yovwin vrẹ iniọvo eya-a. Iniọvo eya rẹ avwanre ri dje ẹguọnọ ji ruẹse na pha ghanghanre, ekpako na vwẹroso ayen nẹ ayen che toroba ufuoma vẹ okugbe rẹ ukoko na. Ẹkẹvuọvo, enọ evo guọnọ ẹkpahanphiyọ. Kerẹ udje: Diesorọ Jihova vwọ guọnọ nẹ eya phare uyovwin rayen vwẹ ẹdia evo? Rọ vwọ dianẹ iniọvo eshare yen e vwo muẹ kerẹ ekpako vẹ idibo rẹ owian na, ọnana ko mudiaphiyọ nẹ kọshare kọshare yen uyovwin rẹ kaye kaye vwẹ ukoko na?

8. Kirobo rẹ Ẹfesọs 5:23 tare, kọshare kọshare yen uyovwin rẹ kaye kaye? Djekpahọn.

⁸ Ẹkpahọnphiyọ na ẹjo! Jesu yen ọgbuyovwin rẹ eya eje rehẹ ukoko na, ọ dia ọshare-e. (Se Ẹfesọs 5:23.) Vwevunrẹ orua, ọshare yen ọgbuyovwin rẹ aye rọyen. Ọmọshare ro bromaphiyame re dia ọgbuyovwin rẹ oni rọye-en.  (Ẹfe. 6: 1, 2) Vwevunrẹ ukoko na, o vwo asan rẹ ẹgba rẹ ekpako na vwori vwẹ enu rẹ iniọvo eya vẹ eshare bare. (1 Tẹsa. 5:12; Hib. 13:17) Eya rehẹ ẹdia ri kpogono ri nene esẹ vẹ ini rayen dia-a, ji che rhe muọghọ kẹ esẹ vẹ ini na kugbe ekpako na. Ẹkẹvuọvo, kirobo rọ hepha kẹ eshare rehẹ ukoko na, Jesu yen ọgbuyovwin rayen.

9. Diesorọ o vwo fo nẹ iniọvo rẹ eya phare uyovwin rayen ọkievo?

⁹ Vwọrẹ uyota, Jihova vwẹ ọgangan rẹ usuon vwọ kẹ eshare vwevunrẹ ukoko na, ẹkẹvuọvo ọ vwẹ ẹgba tiọyena vwọ kẹ eya-a. (1 Tim. 2:12) Diesorọ? Rere ayen vwọ vwẹrote ukoko na rọ dia oboresorọ rọ vwọ reyọ Jesu vwo mu ọgbuyovwin rẹ ọshare. Jihova guọnọre nẹ oniọvo aye phare uyovwin rọyen ọ da dianẹ ẹdia evo re vwomaphia nẹrhẹ oniọvo aye na ruiruo ro fori nẹ oniọvo ọshare ru vwẹ ukoko na. * (1 Kọr. 11:4-7) Jihova vuẹ iniọvo eya nẹ ayen ru ọtiọyen rere ayen se vwo djephia nẹ ayen muọghọ kẹ ihwo rẹ ọyen vwo mu nẹ i sun ukoko na, ọ dia o vwo ni ayen kueku-u. Vẹ enana eje vwẹ ẹwẹn, e gbe jẹ a kpahenphiyọ onọ nana: Ogangan vọ yen ekpako vẹ igbuyovwin rẹ orua vwori?

10. Die yen sa nẹrhẹ ọkpako roro nẹ ọyen sa jurhi vwọ kẹ iniọvo rehẹ ukoko na?

¹⁰ Ekpako na vwo ẹguọnọ ri Kristi, ayen ji vwo ẹguọnọ rẹ “igegede” rẹ Jihova vẹ Jesu vwọ kẹ ayen nẹ ayen vwẹrote. (Jọn 21:15-17) Ọkpako se roro nẹ ọyen sa reyọ oma vwo ru ọsẹ kẹ iniọvo rehẹ  ukoko na kidie nẹ ọyen vwo ọdavwẹ rayen. O se roro nẹ ọgbuyovwin rẹ orua de vwo ẹgba rọ vwọ jurhi rọ cha sẹro rẹ orua rọyen, kọyen ọkpako je sa jurhi rọ cha sẹro rẹ igegede rẹ Ọghẹnẹ. Iniọvo evo sa vuẹ ekpako nẹ ayen ru ọtiọyen womarẹ ayen vwọ vuẹ ekpako na nẹ ayen brorhiẹn kẹ ayen. Ẹkẹvuọvo, ekpako vẹ igbuyovwin rẹ orua vwo ogangan rẹ usuon ọvuọvo?

11. Idjerhe vọ yen ogangan rẹ usuon ro rhe ọgbuyovwin rẹ orua vẹ ọkpako vwọ họhọ?

¹¹ Ọyinkọn Pọl djerephia nẹ ogangan rẹ usuon ro rhe ọgbuyovwin rẹ orua vẹ ọkpako họhọre vwẹ idjerhe evo. (1 Tim. 3:4, 5) Kerẹ udje, Jihova guọnọre nẹ ihwo rẹ orua muọghọ kẹ ọgbuyovwin rẹ orua na. (Kọl. 3:20) Ọ je guọnọ nẹ iniọvo rehẹ ukoko na muọghọ kẹ ekpako na. Jihova guọnọre nẹ igbuyovwin rẹ orua vẹ ekpako na vwẹ ota rọyen vwo yono ihwo rehẹ obotọ rẹ usuon rayen. Ọ je guọnọ nẹ ayen vwo ẹguọnọ rayen. Kerẹ omamọ rẹ igbuyovwin rẹ orua, ekpako vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo ri vwo ebẹnbẹn vwevunrẹ ukoko na. (Jems 2:15-17) Vwọba, Jihova guọnọre nẹ ekpako vẹ igbuyovwin rẹ orua chọn ihwo efa uko vwọ yọnrọn irhi rọyen ji “yeri  kirobo rẹ ọbe ọfuanfon na djeri.”—1 Kọr. 4:6.

12-13. Vwo nene obo rehẹ Rom 7:2, idjerhe vọ yen ogangan rẹ usuon rẹ ọgbuyovwin rẹ orua vẹ ọ rẹ ọkpako vwọ fẹnẹ?

¹² Ẹkẹvuọvo, ogangan rẹ usuon rẹ ọkpako vẹ ọgbuyovwin rẹ orua vwori fẹnẹre. Kerẹ udje, Jihova reyọ ekpako na vwo mu nẹ ayen ga kerẹ iguẹdjọ, ọ je kẹ ayen ẹgba rẹ ayen vwo si irumwemwu re rhọnvwe kurhẹriẹ-ẹ nẹ ukoko na.—1 Kọr. 5:11-13.

¹³ Vwọ kẹ igbuyovwin rẹ orua, Jihova kẹ ayen ogangan evo rọ kẹ ekpako-o. Kerẹ udje, Ọ vwẹ ẹgba kẹ ọgbuyovwin rẹ orua rọ vwọ jurhi kẹ orua rọyen ayen me yan nene. (Se Rom 7:2.) Ọgbuyovwin rẹ orua vwo ẹgba rọ vwọ vuẹ emọ rọyen ọke rẹ ayen vwo te uwevwin vwẹ ason. O ji vwo ẹgba rọ vwọ ghwọku emọ na siẹrẹ ayen rha kerhọ rọye-en. (Ẹfe. 6:1) O muẹro nẹ omamọ rẹ ọgbuyovwin che nyo mie aye rọyen tavwen o ki brorhiẹn vwevunrẹ orua na kidie ayen ihwo ivẹ na “oma ọvo.” *—Mat. 19:6.

14. Die yen Mak 10:45 tare ro djerephia nẹ o shephiyọ rẹ Jihova vwọ reyọ Jesu vwo mu ọgbuyovwin rẹ ukoko na? (b) Iruo vọ yen Ẹko Rọvwẹrote na ruẹ? (Ni ekpeti na “ Iruo rẹ Ẹko Rọvwẹrote Na.”)

¹⁴ Jihova womarẹ ọtanhirhe na vwọ dẹ arhọ rẹ ohwo ọvuọvo vwevunrẹ ukoko na reyọ kugbe kohwo kohwo ro vwo esegbuyota kpahen Jesu. (Se Mak 10:45; Iruo 20:28; 1 Kọr. 15:21, 22) Ọtiọyena, oshephiyọ dẹn nẹ Jihova reyọ Jesu rọ  vwẹ arhọ rọyen kpahotọ kẹ avwanre na vwo mu ọgbuyovwin rẹ ukoko na. Kerẹ ọgbuyovwin rẹ avwanre, Jesu vwo ẹgba ro vwo jurhi ro che sun ohwo ọvuọvo, erua, kugbe ukoko na eje ji vwo imuẹro nẹ ayen yan nene. (Gal. 6:2) Ẹkẹvuọvo, ọ dia urhi ọvo yen Jesu vwo muẹ-e. O vwo ẹguọnọ rẹ avwanre je vwẹrote avwanre.—Ẹfe. 5:29.

15-16. Die yen wo yono vwo nẹ oborẹ oniọvo aye Marley kugbe oniọvo ọshare Benjamin tare?

¹⁵ Iniọvo eya djephia nẹ ayen muọghọ kẹ Kristi siẹrẹ ayen da yan nene odjekẹ rẹ eshare rẹ Jesu vwo mu nẹ i vwẹrote ayen. Oniọvo aye ọvo re se Marley rọ dia United States, ta ẹwẹn rẹ iniọvo eya buebun phia, rọ vwọ ta: “Me vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ ẹdia re me hepha kerẹ aye kugbe oniọvo vwẹ ukoko na. Kọke kọke yen me vwọ davwẹngba vwọ vwẹ ẹro abavo vwo nẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọgbuyovwin vwẹ ukoko na. Ẹkẹvuọvo, ọshare mẹ vẹ iniọvo eshare efa vwẹ ukoko na nẹrhẹ ọ lọhọ kẹ vwẹ, kidie ayen brọghọ phiyọ ovwẹ oma je kpẹvwẹ ovwẹ fikirẹ iruo mi ruẹ vwẹ ukoko na.”

¹⁶ Iniọvo eshare djephia nẹ ayen riẹn oborẹ ọgbuyovwin mudiaphiyọ siẹrẹ ayen de brọghọ phiyọ iniọvo eya oma. Benjamin rọ dia oniọvo ọshare rọ dia England da ta: “Mi yono erọnvwọn buebun vwo nẹ ẹkpahanphiyọ rẹ iniọvo eya vwọ phia vwẹ uyono kugbe iroroẹjẹ rayen kpahen obo re ruẹ uyono wan vẹ obo ra sa vwọ tẹn ona rẹ aghwoghwo na. Vwọ kẹ vwẹ, iruo rẹ ayen ruẹ na ghanre mamọ.”

17. Diesorọ avwanre vwo muọghọ kẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọgbuyovwin?

¹⁷ Ọke rẹ eshare, eya, igbuyovwin rẹ orua, kugbe ekpako da riẹn ji muọghọ kẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọgbuyovwin, ufuoma cha dia evunrẹ ukoko na. Ọ rọ ma rho, avwanre ghwa ujiri vwo rhe Jihova rọ dia ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu.—Une 150:6.