Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 8

Ngoku Thwangabya Ithunatsemire Omughulhu Thuwithe Ebitsibu

Ngoku Thwangabya Ithunatsemire Omughulhu Thuwithe Ebitsibu

Balikyethu, omughulhu mukabana erilengwako misindo-misindo, mubye n’obutseme.”​—YAK. 1:2.

OLHWIMBO 111 Ebikaleka Ithwatsema

EBIKENDI KANIBWAKO *

1-2. Ngoku kiri omu Matayo 5:11, thutholere ithwabya n’amalengekaniaki thukabana ebitsibu?

YESU mwalhaghanisya abakamukwama athi bangathungire obutseme bw’okwenene. Aliwe kandi mwababwira athi bangabwene n’ebitsibu. (Mt. 10:22, 23; Lk. 6:20-23) Thukabana etseme busana n’eribya bigha ba Kristo. Aliwe thukayowa thuthi abahughu bethu bakathuhakanisya, egavumente yikathwendererya, abathukakolha nabu kutse abathukasoma nabu bakathuhathikana erikolha ebithuwene? Omo kwenene, ebindu ng’ebi byangana leka ithwayibulha-bulha.

2 Abandu banene sibali lengekanaya bathi wangan’endereribwa kandi iwatsema. Kandi ibbwa Ekinywe kya Nyamuhanga kikathubwira kithi ekyo kya thukole. Ng’eky’erileberyako, omwigha Yakobo mwahandika athi omwakanya k’eriyibulha-bulha thukabana ebitsibu thutholere ithwatsema. (Yak. 1:2, 12) Na Yesu nayu mwabugha athi thutholere ithwatsema nibya n’omughulhu thukendereribawa. (Soma Matayo 5:11.) Thwangabya thuthi ithunatsemire kandi ithunawithe n’ebitsibu? Thwangan’igha bingyi omw’ilebya ebike by’okwa biri omwa baruha eyo Yakobo ahandikira Abakristayo abakera. Thutsuke erilebya ebitsibu ebyo Abakristayo abo babana.

NI BITSIBU BYAHI EBYO ABAKRISTAYO B’OMWA KIGHANA KY’ERIMBERE BABANA?

3. Ni kyahi ekyabya kyabere buthuku buke Yakobo alibere mwigha wa Yesu?

3 Buthuku buke mughalha wabu Yesu ye Yakobo alibere mwigha, Abakristayo e Yerusalemu mubahakanisibwa. (Emib. 1:14; 5:17, 18) Kandi omwigha Setefano abere ak’ithibwa, Abakristayo bangyi mubalhua omwa muyi kandi “mubapanzikanira omwa bihugho bye Yudea ne Samaria,” erihika e Kipuro ne Antiokia. (Emib. 7:58–8:1; 11:19) Abigha batholere eribya imubabana bitsibu bingyi ebikalire. Nomubyanabya bithya, n’omuhwa munene mubathulhughania engulhu yuwene ehosi-hosi eyo baya, kandi n’ebithunga mubyatsukisibwa omwa myanya mingyi eyiri omwa buthabali bwe Roma. (1 Pet. 1:1) N’enyuma waho, Abakristayo abakera abo mubabana n’ebindi bitsibu ebikalire.

4. Ni bindi bitsibu byahi ebyo Abakristayo abakera babana?

4 Abakristayo abakera mubabana ebitsibu bingyi muthina-muthina. Ng’eky’erileberyako, ng’omwa mwaka 50 E.K., Omuthabali Mukulhu we Roma ya Klaudio mwahamulha athi Abayuda bosi balhue e Roma. Neryo Abayuda ababya ibabiribya Bakristayo mubabya b’erisighania amanyumba wabu n’eriyikalha omwa yindi myanya. (Emib. 18:1-3) Ng’omwa 61 E.K., omukwenda Paulo mwahandika athi Abakristayo balikyabo mubatsumwa n’eriendereribwa embere sy’abandu abosi, bamahirwa omwa muliki, n’erisaghulhwa ebindu byabu. (Ebr. 10:32-34) Abakristayo nabu ng’abandi bandu abosi, mubabya banakwa kandi mubalhwalha.​—Abar. 15:26; Fil. 2:25-27.

5. Ni bibulyo byahi ebyo thukendi subirya?

5 Yakobo abere akahandika ebaruha yiwe omwaka wa 62 E.K., athali ahika, abya inianasi ndeke ebitsibu ebyo balikyabo bakabana. Yehova mwasondolha Yakobo erihandikira Abakristayo abo eribaha erihabulha eryuwene iryangalekire ibabya ibanatsemire bakabana ebitsibu. Thulebaye ebaruha ya Yakobo thwana subirya okwa bibulyo bino: Obutseme obo Yakobo abugha bwo bwahi? Ni byahi ebyangaghunza okwa Mukristayo kw’etseme eyo? Kandi amenge, erikirirya, n’erisika byanga thuwathikya bithi eribya ithunatsemire nomuthwangabana ebitsibu ebiri bithi?

NI BYAHI EBIKALEKA OMUKRISTAYO INIATSEMA?

Ngoku ekirimi ky’omuliro kikabya ikinemwaka omwakathi k’etara, obutseme obwa Yehova akathuha bukabya ibunemwaka omwakathi k’omuthima w’Omukristayo (Lebaya enungu 6)

6. Ngoku kiri omu Luka 6:22, 23, busana naki Omukristayo atholere iniatsema akabana ebitsibu?

6 Abandu banene bakalengekanaya bathi iwukendi tsema iwunalyabya n’amaghalha awuwene, esyosente nene, n’eka eyiri mw’obuholho. Aliwe obutseme obwa Yakobo akanayako ni kitsweka ky’okwa mikolere y’omulimu wa Nyamuhanga kandi sibulyasa busana n’emibere ey’omundu alimu. (Gal. 5:22) Omukristayo akabana etseme, kutse eriyowa iniatsemire busana n’eriminya ngoku anemutsemesya Yehova n’eriminya kw’anemukwama eky’erileberyako kya Yesu. (Soma Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Ngoku ekirimi ky’omuliro kikabya ikinemwaka omwakathi k’etara, n’obutseme obu bukabya ibunemwaka omwakathi k’omuthima w’Omukristayo. Sibulikeha thukalhwalha kutse thukabulha esyosente. Kandi sibulihwaho abahughu bethu kutse abandi bakathusiningulira kutse erithuhakanisya. Omwakanya k’erilima, obutseme bwethu buk’ongera abakathuhakanisaya bakanza eribulimya. Ebitsibu ebyo thukabana busana n’erikirirya lyethu bikaghumaya ngoku thuli bigha ba Kristo ab’okwenene. (Mt. 10:22; 24:9; Yn. 15:20) Ekyo ky’ekyaleka Yakobo iniahandika athi: “Balikyethu, omughulhu mukabana erilengwako misindo-misindo, mubye n’obutseme.”​—Yak. 1:2.

Busana naki ebitsibu ibyalinganisibwa n’omuliro owakakolesibawa ekyuma kikaheswa? (Lebaya enungu 7) *

7-8. Erikirirya lyethu likaghasirawa lithi thukabana ebitsibu?

7 Yakobo akakanganaya eyindi nzumwa eyikaleka Abakristayo ibabya ibanayitheghekire eribana n’ebitsibu ebikalire kutsibu. Akabugha athi: “Omughulhu erikirirya lyenyu likalengawako likaletha eriyiyinia.” (Yak. 1:3) Ebitsibu bikalinganisibawa n’omuliro owakakolesibawa ekyuma kikaheswa. Ekyuma kyamabirihisibwa n’eriholhokibwa kikaghuma. Kuthya, thukabya thukalhaba omwa bitsibu, erikirirya lyethu likaghuma. Ky’ekyaleka Yakobo iniahandika athi: “Litholere eriyiyinia lyenyu lihikane ndeke, imwabya bandu abahikene imwabirikulha ndeke, isimuli bulha mwatsi.” (Yak. 1:4) Thukabya thukalhangira ngoku ebitsibu byethu bikaleka erikirirya lyethu iryaghuma, thukayiyinirayabyo ithunatsemire.

8 Kandi Yakobo omwa baruha yiwe, mwahulha ebitsibu birebe ebyanga thughunza kw’obutseme. Ebitsibu ebyo by’ebyahi, kandi thwanga birwanisya thuthi?

ERISINGURA EBITSIBU EBYANGA THUGHUNZA KW’OBUTSEME

9. Busana naki thukayithagha amenge?

9 Ekitsibu: Erithendi minya eky’erikolha. Omughulhu thuwithe ekitsibu, thukanza ithwasaba Yehova y’obuwathikya obw’erikolha ebikamutsemesaya, ebikaghasira balikyethu, kandi ebyangaleka ithwabya ithune bathaleghulha. (Yer. 10:23) Thukayithagha amenge eriminya ebyo thwanga kolha n’ebyo thutholere erisubirya abakathuhakanisaya. Thwamabya isithwasi ekyo thwangakolha ithwanganahwa amani busana n’emibere eyo thulimu, kandi obutseme ibwanganalhuaho ibwathuhwako.

10. Eribana amenge thutholere ithwakolhaki ngoku kiri omu Yakobo 1:5?

10 Eky’erikolha: Saba Yehova y’amenge. Thwamabya b’eriyiyinirya ebitsibu byethu ithunatsemire, thutholere ithwatsuka erisaba Yehova y’amenge agho thukayithagha erithoka erithwamu ndeke. (Soma Yakobo 1:5.) Thutholere ithwakolhaki thwamayowa thuthi Yehova syathasubirya lhuba emisabe yethu? Thutholere ithwalholha embere erisaba Nyamuhanga. Yehova syalipona thukalholha embere erimusaba amenge. Syendi thutsweba. Thatha wethu w’elhubulha ‘akaha ndeke’ thukamusaba amenge w’eriyiyinirya ebitsibu byethu. (Esy. 25:12, 13) Analhangire ebitsibu byethu, akathukwira obulighe, kandi anzire kutsibu erithuwathikya. Ahathe erithika-thika ekyo kikaleka ithwatsema! Aliwe ibbwa, Yehova akathuha athi amenge?

11. Ni kindi kyahi ekyo thutholere ithwakolha eribana amenge?

11 Yehova akathuha amenge erilhabira omwa Kinywe kiwe. (Emi. 2:6) Eribana amenge ayo, thutholere ithw’igha Ekinywe kya Nyamuhanga n’ebitabu ebiseghemere okwa Biblia. Aliwe erithakwama kya minya emyatsi wuk’ighayo, sikirighunza. Thutholere ithwahira amenge wa Nyamuhanga w’omwa mikolere omw’ighendera okw’ihabulha liwe. Yakobo mwahandika athi: “Mubye bandu abakakolha n’eriowa ebinywe bya Nyamuhanga, butsira abakahulikirira lisa.” (Yak. 1:22) Thwamaghendera okw’ihabulha lya Nyamuhanga, thukabya bandu b’obuholho, abahehere, kandi abakaghanyira. (Yak. 3:17) Emibere eyo yikaleka ithwaghumira ekitsibu kyosi-kyosi ahathe erihwako etseme.

12. Busana naki ni kikulhu ithwe eriminya ndeke e Biblia?

12 Ekinywe kya Nyamuhanga, e Biblia, kiri ng’ekiyo, erithuwathikya erilhangira n’eriminya aho thutholere ith’uwania. (Yak. 1:23-25) Ng’eky’erileberyako, enyuma w’erisoma e Biblia, Ekinywe kya Nyamuhanga, ithwangana minya ngoku thutholere ithwayikakirya okw’ihithana lhuba-lhuba. Omwa buwathikya bwa Yehova, thuk’igha eribya bolho thukakolongana n’abandu abanga thuhithania kutse thukabana ebitsibu ebyangaleka ithwahithana. Thwamabya bolho, thukathoka erighumira ndeke ebitsibu. Thukathoka erilengekania ndeke n’erithoka erithwamu ndeke. (Yak. 3:13) Kwesi ka ni kikulhu ithwe eriminya ndeke e Biblia!

13. Busana naki thutholere ithw’igha okwa by’erileberyako ebiri omwa Biblia?

13 Okwa bundi buthuku thukabya thwabirisobya, imuthwaminya ekya thuthatholere erikolha. Aliwe eyi si nzira eyuwene ey’erighiramo. Enzira eyuwene ey’eribaniramo amenge ly’erighira okwa bibuya n’ebisobyo by’abandi. Ky’ekikaleka Yakobo iniathuhira mw’omuhwa w’erighira okwa by’erileberyako eby’abandu abali omwa Biblia nga Abrahamu, Rahabu, Yobu, na Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Abaghombe ba Yehova abathaleghulha abo mubathoka erighumira ebitsibu ebyanga baghunzireko etseme. Eky’erileberyako kyabu eky’eriyiyinia kikakanganaya ngoku omwa buwathikya bwa Yehova nethu thwanganakolha ekiri ng’ekyo.

14-15. Busana naki thutholere ithwayilhusyamo erithika-thika?

14 Ekitsibu: Erithika-thika. Hanganayira ikyathukalira eriyitheghererya ekindu kirebe omwa Kinywe kya Nyamuhanga. Kutse Yehova angana ghana erisubirya emisabe yethu ngoku thulhue thukalengekania. Eki kyangana thulethamo erithika-thika. Thwamayireka mw’erithika-thika eryo, iryangana tsekya erikirirya lyethu n’eritsandya obughuma bwethu na Yehova. (Yak. 1:7, 8) Kandi lyangana leka ithwahwa amaha w’obuthuku obukasa.

15 Omukwenda Paulo mwalinganisya amaha wethu w’obuthuku obukasa n’enaanga. (Ebr. 6:19, NW) Enaanga yikaleka obwathu ibwabya ibunasikire omwa kiyagha kinene kandi ekiyagha ekyo ikithabuheka. Aliwe enaanga yikabya y’omughaso olhujeghere olhubohereyo okwa bwathu lhwamathendithwika. Ngoku amakenge akanatsekaya olhujeghere lhw’enaanga olho, erithika-thika likatsekaya erikirirya lyethu. Hamabya erihakanisibwa, omundu oyuli mw’erithika-thika anganalemwa erikirirya ngoku Yehova akendisyaberererya emilhaghe yiwe. Thwamahwa mw’erikirirya, n’amaha wethu akahwa. Ngoku Yakobo akabugha, oyukathika-thika “ali ng’ebisunda by’amaghetse, ebikakunawa n’erighuswa n’erihunga.” (Yak. 1:6) Omundu oyuli athya syangatsema nahake!

16. Thutholere ithwakolhaki thwamabya mw’erithika-thika?

16 Eky’erikolha: Yilhusayemo erithika-thika; ghumaya erikirirya lyawu. Isiwalindiriraya. Omwa biro by’omuminyereri Eliya, abandu ba Yehova mubabya mw’erithika-thika. Eliya mwababwira athi: “Mwasyakolyahi erithika-thika oko mbandi ibiri? Omwami Mukulhu amabya ali Nyamuhanga, mumukwame; nikwa amabya ini Baali, mumukwame!” (1 Bam. 18:21) Kwabine bithya namunabwire. Thutholere ithwasekulya eriyikakasirya ngoku Yehova ni Nyamuhanga w’okwenene, ngoku e Biblia ni Kinywe kiwe, kandi ngoku Abema ba Yehova ni bandu biwe. (1 Tes. 5:21) Erikolha ebyosi ebyo kikendithughunzamo erithika-thika kandi ikyaghumya erikirirya lyethu. Thwamayithagha obuwathikya bw’eriyilhusyamo erithika-thika, ithwanganahika okwa basyakulhu. Thutholere ithwakolha omwa byalhuba thwamabya thwanzire erikolera Yehova ithunatsemire!

17. Ni kyahi ekyangabya thwamathendi sika?

17 Ekitsibu: Erihwa amani. Ekinywe kya Nyamuhanga kikabugha kithi: “Wamahwa amani omwa buthuku bw’ebitsibu, amaaka wawu iniakendi keha.” (Emi. 24:10, NW) Ekinywe ky’Ekihebrania ekyahindulhawa mwa “wamahwa amani” kyanganamanyisya “erithendi sika.” Wamathendi sika, etseme iyikendilhuaho iyakuhwako.

18. Eriyiyinia likamanyisayaki?

18 Eky’erikolha: Yikethere Yehova erikuha amani w’erisika. Thukayithagha erisika erithoka eriyiyinirya ebitsibu. (Yak. 5:11) Ekinywe ekya Yakobo akolesaya ekya “eriyiyinia” kikaleka ithwalengekania okwa mundu oyukasighalha inianimene buthaseghana. Ithwangana lengekania okwa musirikali oyuk’imanira esyonzighu siwe kandi iniathasuba enyuma nomusyangabya isikalire kutsibu.

19. Eky’erileberyako kya mukwenda Paulo kikathweghesayaki?

19 Omukwenda Paulo mwahiraho eky’erileberyako ekyuwene eky’erikangania erisika n’eriyiyinia. Ihakanayira iniahwa amani. Aliwe mwathoka eriyiyinia kundi mwayikethera Yehova erimuha amaaka agho akayithagha. (2 Kor. 12:8-10; Fil. 4:13, NW) Thwanganabya n’amaaka ng’ayo thwamayikehya n’eriminya ngoku thukayithagha obuwathikya bwa Yehova.​—Yak. 4:10.

YITHUNDE HAKUHI NA NYAMUHANGA KANDI IBYA IWUNATSEMIRE

20-21. Ni kyahi ekya thutholere ithwaminya?

20 Thutholere ithwaminya ngoku ebitsibu ebya thukabana si suyira erikalhua oku Yehova. Yakobo akathubwira athi: “Omundu syabughe omughulhu akalengawako athi, Nyamuhanga yukamulengako, kusangwa Nyamuhanga syali thoka erilengwako n’ekibi, kandi syali lenga oko mundu.” (Yak. 1:13) Thwamabiriminya ekwenene eyo, thukayithunda hakuhi na Thatha wethu w’elhubulha ow’olhwanzo.​—Yak. 4:8.

21 Yehova ‘syalibinduka kutse eriyihindulha.’ (Yak. 1:17) Mwawathikya Abakristayo ab’omwa kighana ky’erimbere omwa bitsibu byabu, kandi namunabwire akendi wathikya obuli mughuma w’okw’ithwe. Saba Yehova akuhe amenge, erikirirya, n’erisika. Akendisubirya emisabe yawu. Neryo aho iwukendi minya ngoku akendi kuwathikya eribya iwunatsemire wukabana ebitsibu!

OLHWIMBO 128 Eriyiyinia Erihika Okwa Nduli

^ enu. 5 Ekitabu kya Yakobo kyoswire mw’erihabulha eryanga thuwathikya omughulhu thuwithe ebitsibu. Omwatsi ono akakanaya okwa bighuma by’okw’ihabulha eryo Yakobo akaha. Erihabulha eri lyangana thuwathikya eriyiyinia omwa bitsibu ahathe eriherya etseme yethu ey’erikolera Yehova.

^ enu. 59 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu bakasyamuhamba iniane ewiwe. Mukali wiwe na mwali wiwe bakasamalira abapolisi bakamuthwalha. Mughalha wethu iniane omwa ngomo, balikyethu bakasyayiyunga oku mwali wethu na mwali wiwe omw’iramya ly’eka. Mama na mwali bakasaba Yehova mughulhu wosi eribaha akaghalha k’eriyiyinirya ekitsibu kyabu. Yehova akabaha erithekana n’erisika. Neryo erikirirya lyabu likaghuma, ikyaleka ibathoka eriyiyinia ibanatsemire.