Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 8

¿Ndáa ki̱ʼva kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

¿Ndáa ki̱ʼva kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

“Na̱ ñanii̱ xíʼin ku̱ʼvai̱, kusi̱í-inindó tá yáʼandó nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo” (SANT. 1:2).

YAA 111 Ná kusi̱í-iniyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1, 2. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Mateo 5:11, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

TA̱ JESÚS ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ ndixa si̱í koona. Soo ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼinna ña̱ ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xíninara (Mat. 10:22, 23; Luc. 6:20-23). Kúsi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndíku̱nyó ta̱ Cristo. Soo ni saá kivi kundi̱ʼi̱-iniyó tá ndákanixi̱níyó ña̱ kivi kasi na̱ veʼeyó nu̱úyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová, ña̱ ixandi̱va̱ʼa na̱ chíñu xíʼinyó, ta na̱ káʼvi xíʼinyó escuela á na̱ káchíñu xíʼinyó kivi ka̱ʼa̱nna xíʼinyó keʼéyó ña̱ʼa ña̱ va̱ása kútóo Jehová.

2 Nda̱a̱ ni iinyó va̱ása kúsi̱í-iniyó tá íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó. Soo tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ xíniñúʼu kusi̱í-iniyó. Tá kúú, ta̱ Santiago ka̱ʼyíra ña̱ va̱ása xíniñúʼu kundi̱ʼi̱ní-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, saáchi ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu kusi̱í-iniyó (Sant. 1:2, 12). Ta ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu kusi̱í-iniyó ni íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó (kaʼvi Mateo 5:11). * Tá saá, ¿ndáa ki̱ʼva kivi kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo? Ku̱a̱ʼá ña̱ʼa kivi sakuaʼayó xíʼin sava ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Santiago nu̱ú carta ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú. Soo siʼna ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼana nu̱ú.

¿NDÁAÑA NDO̱ʼO NA̱ HERMANO NA̱ NI̱XI̱YO TÁ SIGLO NU̱Ú?

3. ¿Ndáaña ku̱u tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ni̱xa̱a̱ ta̱ Santiago ndu̱ura discípulo ta̱ Jesús?

3 Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ni̱xa̱a̱ ta̱ Santiago ñani ndáʼvi ta̱ Jesús ndu̱ura discípulora, na̱ yiví ki̱xáʼana íxandi̱va̱ʼanína xíʼin na̱ hermano na̱ ni̱xi̱yo chí Jerusalén (Hech. 1:14; 5:17, 18). Ta tá xa̱ʼnína ta̱ discípulo Esteban, ku̱a̱ʼání na̱ hermano sa̱ndákoona ñuu Jerusalén ta ku̱a̱ʼa̱nna inka ñuu válí ña̱ íyo chí Judea xíʼin Samaria. Ta savana ni̱xa̱a̱na nda̱a̱ Chipre xíʼin Antioquía (Hech. 7:58–8:1; 11:19). Ña̱kán kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱ ni̱xo̱ʼvi̱ní na̱ hermano kán, saáchi ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼana nu̱ú. Soo ni saá, xíʼin ña̱ si̱í-ini nda̱kundeéna na̱túʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ñuu nu̱ú ni̱xa̱a̱na, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ki̱xáʼa íyo congregación iníísaá ñuu nu̱ú xi̱xaʼndachíñu na̱ ñuu Roma (1 Ped. 1:1). Soo su̱ví ña̱yóʼo kúú ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼana nu̱ú, saáchi ni̱xi̱yokavaña nu̱úna.

4. ¿Ndáa inkaka tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa na̱ hermano nu̱ú tá siglo nu̱ú?

4 Na̱ hermano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú xi̱niñúʼu kundeé-inina nu̱ú xa̱a̱ síín síín tu̱ndóʼo. Tá kúú, tá ku̱i̱ya̱ 50 ta̱ Claudio ta̱ xi̱xaʼndachíñu nu̱ú na̱ ñuu Roma, xa̱ʼndara chiñu ña̱ ná sandákoo ndiʼi na̱ judío ñuu kán. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, na̱ judío na̱ ni̱xa̱a̱ ndu̱u cristiano xi̱niñúʼu sandákoona veʼena ta ku̱ʼu̱nna koona inka ñuu (Hech. 18:1-3). Tá ku̱i̱ya̱ 61 ta̱ apóstol Pablo ka̱ʼyíra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ndi̱va̱ʼana xíʼin na̱ hermano kán, ña̱ ta̱ánnana veʼeka̱a, ta ki̱ndaana ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína (Heb. 10:32-34). Ta nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱ndoʼo inka na̱ yiví, sava na̱ hermano kán ndáʼviní ni̱xi̱yona ta savana xi̱kuumiína kue̱ʼe̱ (Rom. 15:26; Filip. 2:25-27).

5. ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó?

5 Tá kúma̱ní kixáʼa ku̱i̱ya̱ 62, saá kúú ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Santiago carta ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ hermano, ta xi̱kunda̱a̱va-inira ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ xi̱yaʼana nu̱ú. Mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Santiago ña̱ ka̱ʼyíra carta yóʼo, ña̱ va̱ʼa taxira consejo ña̱ chindeétáʼan xíʼinna kusi̱í-inina ni ni̱xi̱yoní tu̱ndóʼo nu̱úna. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ carta ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Santiago ta ná ndakuiinyó pregunta ña̱ va̱xi yóʼo: ¿ndáaña kúú ña̱ sákusi̱í-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago?, ¿ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ kivi ya̱ʼayó nu̱ú ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ása kusi̱íka-iniyó?, ña̱ ndíchi ña̱ táxi Ndióxi̱ saátu ña̱ kándíxayóra xíʼin ña̱ ndakú íyo iniyó, ¿ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó ña̱ kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

¿NDÁAÑA SÁKUSI̱Í-INI MIÍYÓ NA̱ NDÁSAKÁʼNU NDIÓXI̱?

Ña̱ si̱í-ini ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ñuʼu̱ ña̱ ndíka̱a̱ ini iin farol: kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ña̱ kuchiñu ndaʼvaña. (Koto párrafo 6).

6. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Lucas 6:22, 23, ¿nda̱chun kivi kusi̱í-ini miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

6 Ku̱a̱ʼání na̱ yiví ndákanixi̱nína ña̱ ndixa kivi kusi̱í-inina tá va̱ása kúúmiína kue̱ʼe̱, tá ku̱a̱ʼá xu̱ʼún kúúmiína ta saátu tá si̱í íyo na̱ veʼena. Soo ña̱ si̱í-ini ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago xa̱ʼa̱ kúú ña̱ táxi espíritu santo Ndióxi̱ ndaʼa̱yó, xa̱ʼa̱ ña̱kán kivi kusi̱í-iniyó ni nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo yáʼayó nu̱ú (Gál. 5:22). Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ kúsi̱í-iniyó tá kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúsi̱í-ini Jehová xíʼin ña̱ kéʼéyó, ta saátu tá ndíku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús (kaʼvi Lucas 6:22, 23; * Col. 1:10, 11). Iin ñuʼu̱ ña̱ ndíka̱a̱ ini iin farol va̱ása ndáʼva̱ña ni kúun sa̱ví á ni káni ta̱chí, ki̱ʼva saá íyo ña̱ kúsi̱í-iniyó tá ndíka̱a̱ña níma̱yó. Ña̱kán ni va̱ása kúúmiíyó xu̱ʼún á ni kúúmiíyó kue̱ʼe̱ va̱ása ndíʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-iniyó. Ta ni kúsi̱kindaana miíyó á ni sási na̱ veʼeyó nu̱úyó á inkakana ña̱ ndasakáʼnuyó Ndióxi̱, ndeéka kúsi̱í-iniyó. Tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ náʼa̱ña ña̱ ndixa kúúyó discípulo ta̱ Cristo (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago ña̱yóʼo: “Kusi̱í-inindó tá yáʼandó nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo” (Sant. 1:2).

¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú xíʼin ñuʼu̱ ña̱ xíniñúʼuna ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana iin espada ña̱ ka̱a? (Koto párrafo 7). *

7, 8. ¿Ndáaña kúu xíʼin ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

7 Ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱ntura nda̱chun kúú ña̱ chíka̱a̱-ini miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ ña̱ kundeé-iniyó nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo ni yo̱ʼvi̱níña. Ka̱chira: “Ndúndakúka-inindó tá yáʼandó nu̱ú tu̱ndóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxandó Ndióxi̱” (Sant. 1:3). Tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ñuʼu̱ ña̱ xíniñúʼuna ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana iin espada ña̱ ka̱a. Tá xáʼmina espada yóʼo ta chíka̱a̱naña ti̱xin ti̱kui̱í ña̱ va̱ʼa ndi̱koña, ka̱a yóʼo ndúndakúkaña. Ki̱ʼva saá ndóʼo miíyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, chi ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ ndúndakúkaña. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta̱ Santiago ka̱chira: “Ndakundeéndó kundeé-inindó ña̱ va̱ʼa kǒo ña̱ʼa kuma̱ní nu̱úndó ta va̱ʼa koondó” (Sant. 1:4). Tá kíʼinyó kuenta ña̱ ndúndakúka ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, saá kúú ña̱ kivi kusi̱í-iniyó tá yáʼayó nu̱úña.

8 Nu̱ú carta ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ sava tu̱ndóʼo ña̱ kivi ya̱ʼayó nu̱ú, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ása kusi̱íka-iniyó. ¿Ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱yóʼo, ta ndáa ki̱ʼva kivi ndasaviíyóña?

NDÁA KI̱ʼVA NDASAVIÍYÓ TU̱NDÓʼO ÑA̱ KIVI SANDÍʼI-XA̱ʼA̱ ÑA̱ KÚSI̱Í-INIYÓ

9. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kuumiíyó ña̱ ndíchi?

9 Ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó: va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó. Tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo kúni̱yó ndaka̱xinyó keʼéyó ña̱ kútóo Jehová, ta saátu ná chindeétáʼanña xíʼin na̱ hermanoyó ta ná chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová (Jer. 10:23). Xíniñúʼuyó ña̱ ndíchi ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáaña ndaka̱xinyó keʼéyó, ta saátu ndáaña ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ sáa̱-ini xíni miíyó. Tá va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó kivi ndakava-iniyó, tasaá kamaní ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-iniyó.

10. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Santiago 1:5, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá kúma̱ní ña̱ ndíchi nu̱úyó?

10 Ña̱ kivi keʼéyó: ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ná taxira ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó. Ña̱ va̱ʼa kundeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo ta ndakundeéyó kusi̱í-iniyó, siʼna xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ta ndukúyó ña̱ ndíchi nu̱úra ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáaña ndaka̱xinyó keʼéyó (kaʼvi Santiago 1:5). * Soo, ¿ndáaña keʼéyó tá túviyó ña̱ va̱ása kama ndákuiin Jehová oración ña̱ kéʼéyó nu̱úra? Ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná ndakundeéyó ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱. Jehová va̱ása sáa̱ra xíʼinyó tá tuku ta tuku káʼa̱nyó xíʼinra ña̱ ná taxira ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó, ña̱ va̱ʼa kundeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo. Nu̱úka ña̱ sa̱a̱ra, taxivara ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó (Sal. 25:12, 13). Jehová kúnda̱a̱-inira ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ yáʼayó nu̱ú, kúndáʼvi-inira xínira miíyó ta kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó. ¿Á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ sákusi̱íní ña̱yóʼo iniyó? Soo, ¿ndáa ki̱ʼva táxi Jehová ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó?

11. ¿Ndáa inkaka ña̱ʼa xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kuumiíyó ña̱ ndíchi?

11 Jehová xíniñúʼura tu̱ʼunra ña̱ va̱ʼa taxira ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó (Prov. 2:6). Ña̱ va̱ʼa kuumiíyó ña̱ ndíchi xíniñúʼu kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱, ta saátu tutu ña̱ ka̱na nu̱ú ña̱yóʼo. Soo va̱ása xíniñúʼu kaʼvi kuitíyóña. Saáchi xíniñúʼu kundiku̱nyó consejo ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó. Ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱nra: “Keʼéndó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta va̱ása kuniso̱ʼo kuitíndóña” (Sant. 1:22). Tá kéʼéyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó va̱ása kanitáʼanyó xíʼin inkana, vií ndakanixi̱níyó ta kundáʼvi-iniyó kuniyóna (Sant. 3:17). Tá kúúmiíyó ña̱ va̱ʼa yóʼo, chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo, ta ndakundeéyó kusi̱í-iniyó.

12. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní kuxini̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Biblia?

12 Tu̱ʼun Ndióxi̱ íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin espejo, ta chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu nasamayó ta ndáa ki̱ʼva keʼéyóña (Sant. 1:23-25). Tá kúú, tá ndi̱ʼi ka̱ʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ sana kíʼinyó kuenta ña̱ xíniñúʼu sakuaʼayó ña̱ va̱ása kamaní sa̱a̱yó. Jehová chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kúee koo iniyó xíʼin na̱ yiví á tu̱ndóʼo ña̱ kamaní sása̱a̱ miíyó. Tá kúee íyo iniyó saá kúú ña̱ koo tu̱ʼvayó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó. Tasaá vií ndakanixi̱níyó, ta vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó (Sant. 3:13). Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúú ña̱ ndáyáʼviní kuxini̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Biblia.

13. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kaʼviyó xa̱ʼa̱ na̱ nda̱kú ni̱xi̱yo ini xíʼin Jehová?

13 Sava yichi̱ tá xa̱a̱ xóʼvi̱yó saáví kúú ña̱ kíʼinyó kuenta ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ nda̱kaxinyó keʼéyó. Soo nu̱úka ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo, va̱ʼaníka tá ná sakuaʼayó xíʼin ña̱ va̱ʼa á ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼé inkana. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná sakuaʼayó xa̱ʼa̱ ta̱ Abrahán, ñá Rahab, ta̱ Job xíʼin ta̱ Elías á inkaka na̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ (Sant. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18). Na̱yóʼo nda̱kú ni̱xi̱yo inina xíʼin Jehová, ta ku̱ndeé-inina nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ kivi sandíʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-inina. Xíʼin ña̱ ke̱ʼéna ni̱na̱ʼa̱na ña̱ saátu miíyó kivi kundeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo, tá ná chindeétáʼan Jehová xíʼinyó.

14, 15. Tá xíka-iniyó xa̱ʼa̱ iin ña̱ kándíxayó, ¿nda̱chun xíniñúʼu nandukúyó xa̱ʼa̱ña?

14 Ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó: tá xíka-iniyó xa̱ʼa̱ iin ña̱ kándíxayó. Sava yichi̱ kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó xíʼin iin ña̱ káʼviyó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱. Á sana va̱ása ndákuiin Jehová oración ña̱ kéʼéyó nu̱úra nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíyó. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi kixáʼa kaka-iniyó. Tá va̱ása nándukúyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, loʼo tá loʼo va̱ása kandíxakayó Ndióxi̱ ta kivi sandíʼi-xa̱ʼa̱yó ña̱ vií kítáʼanyó xíʼinra (Sant. 1:7, 8). Tasaá sana va̱ása ndakiʼinyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱yó chí nu̱únínu.

15 Ta̱ apóstol Pablo chi̱táʼanra ña̱ ndátuyó ndakiʼinyó chí nu̱únínu xíʼin iin ka̱a ña̱ tíin tú barco (Heb. 6:19). Saáchi ka̱a yóʼo chíndeétáʼanña xíʼin tú barco tá kúun sa̱ví kini ña̱ va̱ása kanindaanú yu̱u̱. Soo va̱ása kivi chindeétáʼan ka̱a yóʼo xíʼin tú barco tá ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ cadena ña̱ tíin xa̱ʼa̱ña. Cadena yóʼo kivi ndiʼi-xa̱ʼa̱ña tá ná ku̱xuña, ta saátu kivi kundoʼo miíyó chi kivi ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ tá ná va̱ása nandukúyó xa̱ʼa̱ ña̱ xíka-iniyó xíʼin. Tá xíka ini iin na̱ yiví ta yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo kivi xa̱a̱na ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása saxínu Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Ta tá va̱ása kándíxana Ndióxi̱ va̱ása ndakiʼinna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira ndaʼa̱yó. Nda̱a̱ táki̱ʼva ka̱chi ta̱ Santiago: “Na̱ xíka-ini íyona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ti̱kui̱í tá mar tá sákanda̱ ta̱chí, iin ku̱a̱ʼa̱nrá chóʼo iin ku̱a̱ʼa̱nra chí káa” (Sant. 1:6). Na̱ ndóʼo ña̱yóʼo va̱ása kúsi̱í-inina.

16. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá xíka-iniyó?

16 Ña̱ kivi keʼéyó: nandukúyó xa̱ʼa̱ ña̱ xíka-iniyó ta kandíxaníkayó Ndióxi̱. Ná va̱ása kaka-iniyó. Tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ profeta Elías, na̱ ñuu Jehová ni̱xi̱kaní-inina. Ta̱ Elías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna: “¿Nda̱a̱ ama ndakundeéndó kaka-inindó? Tá Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, kundiku̱nndóra. Soo tá Baal kúú ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱, kundiku̱nndóña” (1 Rey. 18:21). Ta saátu kivi kundoʼo miíyó tiempo vitin. Ña̱kán xíniñúʼu nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ sákuaʼayó, tasaá kandíxakayó ña̱ mií Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ta tu̱ʼunra kúú Biblia ta na̱ testigo Jehová kúúna na̱ ñuura (1 Tes. 5:21). Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo va̱ása kaka-iniyó ta kandíxaníkayó Jehová. Soo tá xíniñúʼuyó ña̱ ná chindeétáʼan inkana xíʼinyó ña̱ va̱ása kaka-iniyó, kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ anciano ña̱ ná chindeétáʼanna xíʼinyó. Xíniñúʼu kama nandukúyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo tá kúni̱yó ndakundeéyó kusi̱í-iniyó kachíñuyó nu̱ú Jehová.

17. ¿Ndáaña ndoʼoyó tá va̱ása ndakú íyo iniyó?

17 Ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó: tá ndákava-iniyó. Tu̱ʼun Ndióxi̱ káchiña: “Tá ná ndakava-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ yáʼún nu̱ú tu̱ndóʼo, va̱ása koo ndeún” (Prov. 24:10). Tu̱ʼun hebreo ña̱ sa̱ndáya̱ʼana yóʼo “tá ná ndakava-iniún” kúni̱ kachituña “tá va̱ása ndakú íyo iniún”. Tá va̱ása ndakú íyo iniyó kamaní ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-iniyó.

18. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kundeé-iniyó?

18 Ña̱ kivi keʼéyó: kandíxayó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ ndakú koo iniyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ndiʼivayó xíniñúʼu ndakú koo iniyó ña̱ va̱ʼa ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo (Sant. 5:11). Tu̱ʼun ña̱ xi̱niñúʼu ta̱ Santiago ña̱ sa̱ndáya̱ʼana “kundeé-iniyó”, chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ tuunní níndichi ta va̱ása kánda̱na. Tá kúú kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin ta̱ soldado ta̱ ndakúní-ini ta va̱ása xínura nu̱ú na̱ kánitáʼan xíʼinra.

19. ¿Ndáaña kivi sakuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ apóstol Pablo?

19 Va̱ʼaní yichi̱ sa̱ndákoo ta̱ apóstol Pablo nu̱úyó, saáchi ndakú ni̱xi̱yo inira ta ku̱ndeé-inira. Ni sava yichi̱ va̱ása níxi̱yo ndee̱ra soo ku̱chiñura ku̱ndeé-inira, saáchi ka̱ndíxara ña̱ taxi Jehová ndee̱ ndaʼa̱ra (2 Cor. 12:8-10; Filip. 4:13). Ta saátu miíyó kivi koo ndee̱yó ta ndakú koo iniyó, tá vitá íyo iniyó ta ndákuniyó ña̱ xíniñúʼu chindeétáʼan Jehová xíʼinyó (Sant. 4:10).

TÁ NÁ KUYATINYÓ NU̱Ú JEHOVÁ NDAKUNDEÉYÓ KUSI̱Í-INIYO

20, 21. ¿Ndáaña kivi kandíxayó?

20 Kivi kandíxayó ña̱ su̱ví castigo Jehová kúú tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú. Ta̱ Santiago ka̱chira: “Tá yáʼa iinna nu̱ú tu̱ndóʼo ná kǒo ka̱ʼa̱nna: ‘Ndióxi̱ xítondosó yi̱ʼi̱ʼ. Saáchi Ndióxi̱ kǒo xítondosóra nda̱a̱ ni iin na̱ yiví xíʼin tu̱ndóʼo, ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása kívi kotondosó Ndióxi̱” (Sant. 1:13). Tá kándíxayó ña̱yóʼo kuyatinkayó nu̱ú yiváyó ta̱ íyo chí ndiví (Sant. 4:8).

21 Jehová “va̱ása nása̱mara” (Sant. 1:17). Nda̱a̱ táki̱ʼva chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ hermano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú ña̱ ku̱ndeé-inina nu̱ú tu̱ndóʼo, saátu chindeétáʼanra xíʼin iin tá iinyó tiempo vitin. Ná ka̱ʼa̱n ndáʼviyó xíʼin Jehová ña̱ taxira ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó, ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kandíxakayóra, ta saátu ña̱ ndakú koo iniyó. Jehová ndakuiinra oración ña̱ kéʼéyó nu̱úra. Ta saátu ná va̱ása kaka-iniyó ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndakundeéyó kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo.

YAA 128 Ndakúní ná koo iniyó nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi

^ párr. 5 Nu̱ú carta ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Santiago, va̱xi ku̱a̱ʼání consejo ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava consejo yóʼo, ta ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakundeéyó kusi̱í-iniyó kachíñuyó nu̱ú Jehová ni yáʼayó nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo.

^ párr. 2 Mateo 5:11: “Si̱íní íyo ini ndóʼó tá káʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xíʼinndó, ndíku̱nna sa̱tándó ta ku̱a̱ʼání ña̱ vatá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ndó xa̱ʼa̱ ña̱ níʼindó ki̱víi̱”.

^ párr. 6 Lucas 6:22, 23: “Si̱íní íyo ndóʼó tá sáa̱-ini na̱ yiví xínina ndóʼó xa̱ʼa̱ ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a, saátu tá táxínna ndóʼó, tá káʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xíʼinndó, tá káʼa̱nna ña̱ su̱ví na̱ yiví va̱ʼa kúúndó. 23 Kusi̱í-inindó tá ndóʼondó ña̱yóʼo ta kanditandó xa̱ʼa̱ ña̱ kusi̱í-inindó, saáchi káʼnuní ña̱ ndakiʼinndó chí ndiví, chi saátu ke̱ʼé na̱ táʼan na̱yóʼo na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá xíʼin na̱ profeta”.

^ párr. 10 Santiago 1:5: “Ña̱kán, tá savandó kúma̱ní ña̱ ndíchi nu̱úndó, ndakundeékandó ndukúndóña nu̱ú Ndióxi̱ ta ndakiʼinvandóña, chi ta̱yóʼo táxivaraña ndaʼa̱ ndiʼina ta va̱ása káʼa̱n kúáchira xa̱ʼa̱ña”.

^ párr. 62 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Na̱ policía ni̱xa̱a̱na veʼe iin ta̱ hermano ta ti̱innara ña̱ ku̱ʼu̱nra veʼeka̱a. Ñá síʼira xíʼin ñá loʼo se̱ʼera xítoná tá ku̱a̱ʼa̱nra xíʼinna. Tá ndíka̱a̱ra veʼeka̱a, iin tiʼvi loʼo na̱ hermano ndásakáʼnuna Ndióxi̱ xíʼin na̱ veʼera. Ñá hermana yóʼo xíʼin ñá loʼo se̱ʼeñá káʼa̱n ni̱ʼiná xíʼin Jehová ña̱ va̱ʼa ná chindeétáʼanra xíʼinná ña̱ kundeé-ininá. Jehová táxira ña̱ táxi̱n koo ininá ta ndakú koo ininá. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndúndakúka ña̱ kándíxanára, kúndeé-ininá ta si̱í íyo ininá ni yáʼaná nu̱ú tu̱ndóʼo.