Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 8

Kodi Tingapitirize Tani Kukhala Wakukondwa Pomwe Tikupirira Mabvuto?

Kodi Tingapitirize Tani Kukhala Wakukondwa Pomwe Tikupirira Mabvuto?

‘Abale wangu, mbakondwani pomwe mukugumana na bzineso bzakusiyana-siyana.’—TIYAGO 1:2.

NYIMBO 111 Bzomwe Bzimbatikondwesa

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1-2. Mwakubverana na Mateu 5:11, kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita tikagumana na mabvuto?

JEZU adauza ateweri wace kuti iwo angadadzakhala wakukondwa kwene-kwene. Ndipo iye adacenjezambo wale omwe ambamufuna kuti iwo angadadzagumana na mabvuto. (Mateu 10:22, 23; Luka 6:20-23) Ifepano timbakondwa nthangwe ra kukhala anyakupfunza wa Kristu. Tsono timbabzibva tani wanthu wa m’banja mwathu akambatiletsa kutumikira Yahova, maboma yakambatizunza, anzathu wa ku basa ayai wa ku xikola akambatiuza kuti ticite cinthu cakuphonyeka? Tikakumbukira bzinthu bzimwebzi tingakhale na thupo.

2 Wanthu azinji ambawona lini cizunzo kukhala thangwe la kulekera kukhala wakukondwa. Bzimwebzi ni bzomwe Fala la Mulungu limbatiuza kuti ticite. Mwa ciratizo, nyakupfunza Tiyago adanemba kuti tin’funika lini kusunama pomwe tikugumana na mabvuto, koma tikhale wakukondwa. (Tiyago 1:2, 12) Ndipo Jezu adalewa kuti tin’funika kukhala wakukondwa napo pomwe tikuzunzidwa. (Werengani Mateu 5:11. *) Kodi tingapitirize tani kukhala wakukondwa pomwe tikugumana na mabvuto? Ifepano tingapfunze bzinthu bzizinji mwa kucezerana bzomwe bziri mu tsamba lomwe Tiyago adanembera Akristau wakuyambirira. Cakuyamba, bwerani tiwone mabvuto yomwe Akristauwo adagumana nayo.

KODI NI MABVUTO YAPONI YOMWE AKRISTAU WAKUYAMBIRIRA ADAGUMANA NAYO?

3. Kodi n’ciyani cidadzacitika pambuyo pa Tiyago kukhala nyakupfunza wa Jezu?

3 Pomwe m’bale wace wa Jezu, Tiyago adakhala nyakupfunza, anyakutsutsa adawonekera m’gwere lacikristau ku Jeruzalemu. (Mabasa 1:14; 5:17, 18) Ndipo pomwe Sitefano adaphewa, Akristau azinji adathawa, ndipo wentse adabalalikira ku bzigawo bza ku Judeya na Samariya, kupambula apostolo okha. Ndipo kumweko pinango kukhali kutali ninga ku Chipre na ku Antiyokiya. (Mabasa 7:58–8:1; 11:19) Akristauwo adagumana na mabvuto mazinji kwene-kwene. Koma napo bzikhali tenepo, iwo adakhala wakukonzeka kupalizira bzipsa bzabwino bza Umambo, ndipo wanthu azinji adakhala Akristau ndipo mbuto zizinji za ku Roma zidakhala na magwere. (1 Pedru 1:1) Koma pambuyo pa bzimwebzi Akristauwo adadzakhala pomwe pa nthawe yakunesa kwene-kwene.

4. Kodi ni mabvuto yaponi yanango yomwe Akristau akhafunika kuyapirira?

4 Akristau wakuyambirira adapirira mabvuto yakusiyana-siyana. Mwa ciratizo, m’magole ya 50, mtongi wa cigawo ca Roma adatonga kuti Adjuda wentse acoke mu mzinda wa Roma. Tenepo, Adjuda omwe akhadandoti khaleni Akristau adangingimizika kusiya nyumba zawo acikakhala ku mbuto zinango. (Mabasa 18:1-3) M’magole ya 61, mpostolo Paulo adadzanemba kuti Akristau anzace adatukaniwa pakati pa wanthu azinji, adaikhidwa m’kawoko ndipo wanthu adawabera bzinthu bzawo. (Wahebereu 10:32-34) Ninga wanthu azinji, Akristau winango akhali wakusauka ndipo akhabonerambo na matenda.—Waroma 15:26; Wafiripo 2:25-27.

5. Kodi mu nkhani ino tin’cezerana mibvunzo iponi?

5 Pomwe Tiyago adanemba tsamba lace, likanati kufika gole la 62, iye akhayadziwa kale mabvuto yomwe abale na mpfumakazi zace akhagumana nayo. Yahova adafulizira Tiyago kuti awanembere Akristauwo malango yomwe yangadawathandiza kupitiriza kukhala wakukondwa napo kuti iwo akhagumana na mabvuto. Bwerani ticezerane tsamba la Tiyago na kutawira mibvunzo iyi: Kodi Tiyago adanemba bza cikondweso ciponi? Kodi n’ciyani cingatazise Mkristau kuleka kukhala wakukondwa? Kodi nzeru, cikhulupiro na kukhwimika bzingatithandize tani kupitiriza kukhala wakukondwa napo kuti tikugumana na mabvuto?

KODI N’CIYANI CIMBACITISA MKRISTAU KUKHALA WAKUKONDWA?

Ninga moto omwe ukupitiriza kugaka mkati mwa kandiyero, cikondweso comwe Yahova ambatipasa cimbapitiriza kugaka mu mtima mwathu (Onani ndime 6)

6. Mwakubverana na Luka 6:22, 23, thangwe ranyi Mkristau angakhale wakukondwa pomwe akugumana na mabvuto?

6 Wanthu azinji ambakumbuka kuti angakhale wakukondwa kokha akakhala na thanzi labwino, kobiri zizinji, na banja lakukondwa. Tsono cikondweso comwe Tiyago adanemba cimbacita mbali ya cisapo ca mzimu wa Mulungu, ndipo cimbathemba lini momwe bzinthu bziriri pa moyo wa munthu. (Wagalata 5:22) Mkristau angakhale wakukondwa akadziwa kuti akutumbiza Yahova ndipo akutewezera ciratizo ca Jezu. (Werengani Luka 6:22, 23; * Wakoloso 1:10, 11) Cikondweso cathu tingacindendemezere na moto omwe ukugaka m’kandiyero. Motoyo umbakhala wakukhotcerereka ndipo umbathima lini thangwe ra mphepo ayai nvula. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tingapitirize kukhala wakukondwa bziribe basa mabvuto yomwe tikugumana nayo pa moyo wathu. Napo tiduwale ayai tikhale na kobiri zing’ono-ng’ono, ifepano tingapitirize kukhala wakukondwa. Ndipo tin’dzapitirizambo kukhala wakukondwa napo penu wanthu akutinyoza, ayai penu wanthu wa m’banja mwathu caiwo akutizunza. Ndipo ifepano tin’dzakhala wakukondwa kwene-kwenetsa pomwe wanthu an’dzayezera kutitazisa kukhala wakukondwa. Mabvuto yomwe ifepano timbagumana nayo thangwe ra cikhulupiro, yambalatiza kuti ifepano ndifedi anyakupfunza wacadidi wa Kristu. (Mateu 10:22; 24:9; Juwau 15:20) Ndipopa Tiyago adanemba kuti: ‘Abale wangu, mbakondwani pomwe mukugumana na bzineso bzakusiyana-siyana.’—Tiyago 1:2.

Thangwe ranyi mayezo tingayandendemezere na moto omwe timbauphatisira basa pakusulira simbi? (Onani ndime 7) *

7-8. Thangwe ranyi cikhulupiro cathu cimbakhala cakulimba pomwe tikugumana na mabvuto?

7 Tiyago adalewa thangwe linango lomwe limbacitisa Akristau kukhala wakukonzeka kupirira mabvuto. Iye adati: ‘Cikhulupiro canu cikayezedwa, cimbabala kupirira.’ (Tiyago 1:3) Mabvuto yangakhale ninga moto omwe umbaphatisidwa basa pakusulira simbi. Pomwe simbiyo yamala kusulidwa icidjedjeresedwa m’madzi imbadzakhala yakulimba kwene-kwene. Mwakundendemerana na bzimwebzi, ifepano tikambapirira mabvuto, cikhulupiro cathu cimbakhala cakulimba kwene-kwene. Ndipopa Tiyago adanemba kuti: ‘Lekani kuti kupirira kumalizise basa lace, kuti mukhale wakukwana na wakusaya ucirema m’mbali zentse.’ (Tiyago 1:4) Tikambawona mabvuto yakucitisa cikhulupiro cathu kukhala cakulimba, ifepano tin’dzapirira mabvutoyo mwakukondwa.

8 Tiyago mu tsamba lace, adanemba bzinthu bzinango bzomwe bzingatitazise kukhala wakukondwa. Kodi bzinthubzo mpsiponi, ndipo tingabzikunde tani?

KODI TINGAKUNDE TANI BZINTHU BZOMWE BZINGATITAZISE KUKHALA WAKUKONDWA?

9. Thangwe ranyi ifepano timbafunikira nzeru?

9 Comwe cingatitazise kukhala wakukondwa: Tikakhala tikudziwa lini cakucita. Tikakhala tikugumana na mabvuto, tin’funika kukumbira Yahova kuti atithandize kusankhula kucita bzinthu bzomwe bzingamutumbizise, bzomwe bzingabwerese phindu kuna abale na mpfumakazi zathu na kutithandiza kupitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. (Jeremiya 10:23) Ifepano timbafunikira nzeru kuti tidziwe bzakucita na kuwona bzomwe tingalewe kuna wale omwe ambatinyoza. Tsono tikakhala kuti tikudziwa lini bzakucita, ifepano tingasuname ticileka kukhala wakukondwa.

10. Mwakubverana na Tiyago 1:5, kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikhale na nzeru?

10 Bzomwe tingacite kuti tipitirize kukhala wakukondwa: Mbakumbirani Yahova kuti akupaseni nzeru. Penu tikufuna kupirira mabvuto mwakukondwa, cakuyamba tin’funika kumbapemba kwa Yahova kuti atipase nzeru kuti timbasankhule kucita bzinthu bzabwino. (Werengani Tiyago 1:5. *) Tsono tin’funika kucita ciyani tikawona kuti Yahova akutawira lini mpembo wathu pa nthawe imweyoletu? Tiyago adalewa kuti ‘pitirizani kumbakumbira’ Mulungu. Yahova ambaneta lini ifepano tikambapitiriza kumukumbira nzeru. Ndipo iye cipo acidzatikalipira. Baba wathu wakudzulu ambapasa na mtima wentse tikambapemba kuti atipase nzeru, kuti tipirire mabvuto yathu. (Psalymo 25:12, 13) Iye ambawona mabvuto yathu ndipo bzimbamuwawa kwene-kwene akambatiwona tikubonera. Ndipo kudziwa bzimwebzi kumbatikondwesa! Tsono, kodi Yahova ambatipasa tani nzeru?

11. Kodi n’ciponi n’ciyani cinango comwe tin’funika kucita kuti tikhale na nzeru?

11 Yahova ambatipasa nzeru mwakuphatisa basa Fala lace. (Mimwani 2:6) Kuti tikhale na nzeruzo tin’funika kumbapfunza Fala la Mulungu pabodzi na mabukhu yathu. Koma tin’funika kucita bzinthu bzizinji sikuti kundopfunza basi. Tin’funika kumbacita bzinthu bzomwe Mulungu ambatiuza kuti timbacite. Tiyago adanemba kuti: ‘Khalani anyakuteweza falalo, sikuti wakundobva kokha.’ (Tiyago 1:22) Tikambaphatisa basa malango ya Mulungu, timbakhala na mtendere, timbacita lini bzinthu mwakupitirira malire, ndipo timbakhalambo wanthu wa ntsisi. (Tiyago 3:17) Makhalidwe yamweya yambatithandiza kupirira mabvuto yali-yentse, ticipitiriza kukhala wakukondwa.

12. Thangwe ranyi mpsakufunika kulidziwa bwino Bibliya?

12 Fala la Mulungu liri ningati supedyo, iro limbatithandiza kudziwa bzomwe tin’funika kucita na momwe tingabzicitire. (Tiyago 1:23-25) Mwa ciratizo, tikamala kuwerenga Fala la Mulungu, ifepano tingazindikire kuti tin’funika lini kumbakalipa pafupi-pafupi. Na thandizo la Yahova ifepano timbapfunza kukhala wakuderekha pomwe wanthu ayai mabvuto yakuticitisa kukhala waukali. Tikakhala wakuderekha tin’dzacita bzinthu bzabwino pomwe tikugumana na mabvuto. Timbakwanisa kukumbuka bwino na kusankhula bzinthu mwa nzeru. (Tiyago 3:13) Kuti tikwanise kucita bzimwebzi tin’funika kulidziwa bwino Bibliya.

13. Thangwe ranyi tin’funika kupfunza bziratizo bza m’Bibliya?

13 Nthawe zinango timbapfunza bzomwe tin’funika kutcenkha pomwe tacita kale bzinthu bzakuphonyeka. Tsono tin’funika lini kucita bzimwebzi. Njira yabwino yakugumanira nzeru ndiyo kupfunza bza wale omwe adacita bzinthu bzabwino na omwe adacita bzinthu bzakuphonyeka. Ndipopa Tiyago adatiuza kuti tipfunze bziratizo bza m’Bibliya bza wanthu ninga Abalahamu, Rahabi, Djobi, na Eliya. (Tiyago 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Atumiki wakukhulupirika wa Yahovawa adakwanisa kupirira mabvuto yomwe yangadawacitisa kuti aleke kukhala wakukondwa. Bziratizo bzawo bzikulatiza kuti na thandizo la Yahova ifepano tingakwanisembo kucita bzibodzi-bodzibzi.

14-15. Thangwe ranyi tin’funika kucita ciri-centse kuti timalise kupenukira bzomwe timbakhulupira?

14 Comwe cingatitazise kukhala wakukondwa: Tikakhala tikupenukira bzomwe timbakhulupira. Nthawe zinango bzingatinese kubvesesa bzomwe Bibliya limbalewa. Ayai pinango Yahova angatawire lini mpembo wathu mu njira yomwe tikhaidikhirira. Bzimwebzi bzingaticitise kupenukira bzomwe timbakhulupira. Tikandokhala tenepo ne kucita cinthu, kupenukirako kungatepese cikhulupiro cathu ndipo kungadzonge uxamwali bwathu na Yahova. (Tiyago 1:7, 8) Ndipo bzimwebzi bzingaticitise kuluza cidikhiro cathu cakutsogolo.

15 Mpostolo Paulo adandendemezera cidikhiro cathu cakutsogolo na ndangula. (Wahebereu 6:19) Ndangula imbacitisa kuti xitima ya m’madzi ireke kugwinyiwa na conzi ayai kuti ireke kukagudza bziminyala. Koma ndangulayo imbaphata bwino basa bzikakhala kuti korenti yomwe idaphatirira ku xitimayo iribe kugwatika. Ninga korenti ya ndangula yomwe yagwatika, kupenukira kungatepese cikhulupiro cathu. Munthu akayezedwa na anyakunyoza iye angayambe kupenukira ndipo bzimwebzi bzingamucitise kuluza cikhulupiro comwe anaco cakuti Yahova an’dzakwanirisa bzinthu bzomwe adalewa kutsogolo. Tikaluza cikhulupiro cathu tin’dzaluzambo cidikhiro cathu. Ninga momwe Tiyago adalewera, munthu wakupenukira ali ninga ‘mabimbi ya m’nyanza yomwe yambatengeka na mphepo yaciyenda uku na uku.’ (Tiyago 1:6) Munthu omwe ambabzibva tenepa cipo acidzakhala wakukondwa!

16. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita tikakhala kuti tikupenukira bzomwe timbakhulupira?

16 Bzomwe tingacite kuti tipitirize kukhala wakukondwa: Malisani kupenukira ndipo limbisani cikhulupiro canu. Lekani kumbapenukira. Mu nthawe za mpolofeta Eliya, wanthu wa Yahova akhambapenukira bzinthu. Iye adawauza kuti: ‘Kodi mpaka lini imwepo mun’dzakhala mucimbapenukira pa nzeru ziwiri? Penu Yahova ndiye Mulungu wacadidi mutewereni; tsono penu Baala ndiye Mulungu wacadidi, mutewereni iye.’ (1 Wamambo 18:21) Ifepano tin’funa lini kuti bzimwebzi bziticitikire. M’mbuto mwace, ifepano tin’funika kufufudza kuti titsimikizire kuti Yahova ni Mulungu, kuti Bibliya ni Fala lace, ndipo Mboni za Yahova ni wanthu wace. (1 Watesalonika 5:21) Tikacita bzimwebzi, tin’dzamalisa kupenukira ndipo tin’dzalimbisa cikhulupiro cathu. Tikafuna thandizo kuti timalise kupenukira tingakumbire akulu wa gwere. Tin’funika kucita bzinthu mwakamfulumize kuti tipitirize kukhala wakukondwa pakutumikira Yahova!

17. Kodi n’ciyani cin’dzacitika tikatazira kukhala wakukhwimika?

17 Comwe cingatitazise kukhala wakukondwa: Tikatepa. Fala la Mulungu limbalewa kuti: ‘Ukatepa pa ntsiku ya matsautso, mphanvu zako zin’dzacepa.’ (Mimwani 24:10) Fala la Cihebereu lomwe lidasanduliziridwa kuti ‘kutepa’ lingathandauze “kuleka kukhala wakukhwimika.” Tikatazira kukhala wakukhwimika tin’dzakwanisa lini kukondwa.

18. Kodi kupirira kumbathandauza ciyani?

18 Bzomwe tingacite kuti tipitirize kukhala wakukondwa: Thembani Yahova kuti akuthandizeni kukhala wakukhwimika kuti mukwanise kupirira. Ifepano tin’funika kukhala wakukhwimika kuti tipirire mayezo. (Tiyago 5:11) Fala lomwe Tiyago adaliphatisa basa lakuti ‘kupirira’ limbatikumbusa bza munthu omwe adaima pa mbuto ibodzi. Bziri ninga mcikunda wakukhwimika omwe adaima pa mbuto pace ndipo akuthawa lini nyamadulanthaka wace omwe akubwera kuti adzamuphe.

19. Kodi tikupfunza ciyani na ciratizo ca mpostolo Paulo?

19 Mpostolo Paulo adapereka ciratizo cabwino pakulewa bza kukhwimika na kupirira. Nthawe zinango iye akhabzibva kukhala wakutepa. Koma iye adakwanisa kupirira thangwe akhathemba Yahova kuti amupase mphanvu zomwe akhafunikira. (2 Wakolinto 12:8-10; Wafiripo 4:13) Tikazindikira mwakubzicepesa kuti tikufunikira thandizo la Yahova, ifepano tin’dzakhala wakukhwimika na wa mphanvu.—Tiyago 4:10.

KHALANI XAMWALI WA MULUNGU NDIPO PITIRIZANI KUKHALA WAKUKONDWA

20-21. Kodi tin’funika kukhala na citsimikizo ciponi?

20 Ifepano tingakhale na citsimikizo cakuti mayezo yomwe tikugumana nayo ni cirango lini ca Yahova. Tiyago akutitsimikizira kuti: ‘Mukakhala muli pa mayezo lekani kumbalewa kuti: “Ni Mulungu akundiyezayu.” Thangwe Mulungu angayezedwe lini na bzinthu bzakuipa ndipo iye angayezembo lini munthu na bzakuipa.’ (Tiyago 1:13) Tikatsimikiza kuti bzimwebzi mpsacadidi, timbakhala axamwali wabwino wa Baba wathu wakudzulu.—Tiyago 4:8.

21 Yahova ‘ambacinja lini.’ (Tiyago 1:17) Iye adathandiza Akristau wakuyambirira pa mayezo yawo, ndipo an’dzathandizambo ali-wentse wa ifepano ntsiku zino. Pembani kwa Yahova na mtima wentse kuti akuthandizeni kukhala na nzeru, cikhulupiro na kukhwimika. Ndipo iye an’dzatawira mipembo yanu. Tenepo, khalani na citsimikizo cakuti iye an’dzakuthandizani kuti mupitirize kukhala wakukondwa pomwe mukugumana na mabvuto!

NYIMBO 128 Tipirire Mpaka Kuphampha

^ ndi. 5 Bukhu la Tiyago lina malango mazinji yomwe yangatithandize kuwona bzomwe tingacite tikakhala tikugumana na mabvuto. Nkhani ino ina malango yanango yomwe Tiyago akutipasa. Malangoyo yan’tithandiza kukwanirisa udindo bwathu, mwakusaya kuluza cikondweso pomwe tikutumikira Yahova.

^ ndi. 2 Mateu 5:11 Ndimwe wakukondwa pomwe wanthu akukutukanani na kukuzunzani, kukunamizirani pabodzi na kukulewani bzinthu bzakuipa bzakusiyana-siyana thangwe ra inepano.

^ ndi. 6 Luka 6:22 Mun’dzakhala wakukondwa mukambawengedwa nthawe zentse, mukambanyozedwa, mukambatukanidwa na kumbalewedwa kuipa dzina lanu thangwe ra Mwana wa Munthu. 23 Kondwani bzimwebzi bzikakucitikirani ndipo mbamoga-mogani mwakukondwa, thangwe mabaibai yanu ni makulu kudzulu, pakuti bzinthu bzimwebzi mpsibodzi-bodzi na bzomwe abereki wawo akhacitira apolofeta.

^ ndi. 10 Tiyago 1:5 Tenepo, penu alipo omwe akusaya nzeru, apitirize kukumbira kwa Mulungu, ndipo an’dzamupasa, pakuti iye ambapasa wentse mwakudeka mtima na mwakusaya kutombodzera.

^ ndi. 62 BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: M’bale amangiwa na mapolisiya m’nyumba mwace. Mkazace na mwana wace akunyang’anisa pomwe mapolisiyayo yakumutenga. Pomwe mwamunayo ali m’kawoko, abale akucita kunamata kwa pa banja na mpfumakaziyo pabodzi na mwana wace. Mai na mwana akupemba mwakubwereza-bwereza kuti Yahova awathandize kupirira mayezo. Yahova akuwapasa mtendere wa mu mtima na kukhwimika. Thangwe ra bzimwebzi, cikhulupiro cawo cikukhala cakulimba, ndipo akupirira mwakukondwa.