1-2. Lele oborẹ ọ ha Matthew 5:11, ukẹro ọgo ye ne ni edamuni?

JESU o ve rẹn idibo yi taghene oma ọnọ ghini merhen aye. Ọ ji ha orhetio phia taghene eri vwo ẹguọlọ kpahiẹn ina dẹrughwaroghwu edamuni. (Matt. 10:22, 23; Luke 6:20-23) Oma ọ merhen ọwan taghene ọwan idibo i Kristi. Ọren, marhẹ oma o ruẹ ọwan kpahen ẹkparehaso ro nẹ obẹ ekrun, igọmẹti yanghene ọhiẹn re ne ru oborẹ obiomurun ro nẹ obẹ ihworho re lele riẹ isukuru ọrhẹ ere lele wian? Itiọrurhomẹmro, aruẹ ekwakwa erana a lẹrhẹ ọwan brudu.

² Oma ọ vwọ merhen ọwan ọke ra kparahaso ọwa-an. Udabọ ọrana, Baibol na ọ tare taghene o fori nẹ oma ọ merhen ọwan. Jerẹ udje, odibo James ọ yare taghene ukperẹ ene brudu, o fori na ghọghọ ọke arha dẹrughwaroghwu edamuni sansan. (Jas. 1:2, 12) Jesu ọ tare taghene oma ọrhọ merhen ọwan ọke ra kparahaso ọwan. (Se Matthew 5:11.) Marhẹ ene ru sẹrorẹ aghọghọ udabọ ẹkparehaso? Ana sabu yono ekwakwa buebun nẹ ileta i James ọ ya vwe Ilele Kristi erukaro na. Ọrukaro, jene yono kpahen ebẹnbẹn ezẹko Ilele Kristi erana i dẹrughwaroghwu.

3. Me yọ phiare ọke i James o rhiẹ odibo i Jesu hin?

³ Ọke omizu i Jesu re se James, o rhiẹ odibo i Jesu hin, na kparehaso Ilele Kristi ephian ri ha Jerusalem. (Acts 1:14; 5:17, 18) Ọke re kpe odibo i Jesu re se Stephen, Ilele Kristi buebun ni zẹ nẹ amwa na, aye ni “hra oma lele ọsoso okogho sansan ri ha uvuẹn i Judea ọrhẹ Samaria,” tobọ te Cyprus ọrhẹ Antioch. (Acts 7:58–8:1; 11:19) Idibo na i mẹrẹn ebẹnbẹn buebun. Ọrẹn, aye i ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na rhẹ oruru  uvuẹn ekete aye i nyaren ephian, jeghwai ha ukoko sansan mwu uvuẹn ọsoso ẹkwotọre i Rome. (1 Pet. 1:1) Ọrẹn ọke oru, aye ni ji rhiẹromẹrẹn edamuni egbogbanhon erọrọ.

4. Edamuni erọrọ ego yẹ Ilele Kristi erukaro na i dirin?

⁴ Ilele Kristi erukaro na i dien edamuni sansan. Jerẹ udje, uvwre ẹgbukpe 50 C.E., ọke Orodje Claudius ro suẹn i Rome o jurhi taghene ọsoso itu i Jew i nẹ Rome. Omarana, na gba itu i Jew ri rhiẹ Ilele Kristi ne, kwa nẹ oghwa ye rhirhiẹ ekete erọrọ. (Acts 18:1-3) Uvwre ẹgbukpe 61 C.E., ọnyikọ Paul nọ yare taghene Ilele Kristi i dẹrughwaroghwu ephien ne, e fiẹ ezẹko rhẹ ekanron, a jeghwai so ekwakwa aye. (Heb. 10:32-34) Jerẹ awọrọ, Ilele Kristi na ni dien erhirhiẹ ogbere ọrhẹ emiamo.—Rom. 15:26; Phil. 2:25-27.

5. Enọ ego ya na kpahenrhọ?

⁵ Bọmọke i James ọ ya ileta ye uvuẹn ẹgbukpe 62 C.E., ọ dabu rhe kpahen ẹkparehaso ri imizu na e rhiẹromẹrẹn. Jehova nọ nyoma ẹhẹn ọfuanfon ọnẹyen ha i James ya vwe Ilele Kristi erana, nọ ha urhebro rọ nọ ha userhumu rẹn aye sẹrorẹ aghọghọ ọke aye i rha dẹrughwaroghwu edamuni. Jene yono kpahen ileta i James na, jeghwai kpahenrhọ enọ enana: Me yẹ aghọghọ ri James ọ ta kpahen na? Me yọ nọ sabu lẹrhẹ aghọghọ Olele Kristi va ye obọ? Marhẹ ẹghwanren, esegburhomẹmro ọrhẹ uduefigbere ono ru ha userhumu rẹn ọwan sẹrorẹ aghọghọ udabọ edamuni ephian?

6. Lele oborẹ ọ ha Luke 6:22, 23, mesoriẹ Olele Kristi ọ ghọghọ ọke rọ rioja edamuni?

⁶ Ihworho e roro taghene ọke aye i rhe vwo omọkpokpọ, igho ọrhẹ ekrun ro vwo  omamerhomẹ, yẹ aye ine vwo aghọghọ. Ọrẹn, aghọghọ ri James ọ ya kpahen na ọ ha usuẹn omamọ ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ, a bọn yen kpahen erhirhiẹ onyakpọ-ọ. (Gal. 5:22) Olele Kristi ọ mẹrẹn aghọghọ yanghene omamerhomẹ, orhianẹ ọ mẹrẹnvwrurhe taghene o ruẹ ọhọre i Jehova, ji nyalele udje i Jesu. (Se Luke 6:22, 23; Col. 1:10, 11) Jerẹ erhanren rọ bara uvuẹn ukpẹ obọ, aruẹ aghọghọ ọnana ọ bara uvuẹn ọmudu Olele Kristi. O vwo fuen ọke ohworho orho kpọmẹ yanghene fọkime igho ọ kanranre-en. O vwo ji fuen orhianẹ ekrun yanghene awọrọ a ha ọwan djechẹẹ yanghene kparehaso ọwa-an. Ukperẹ ono seriotọre, ukpẹ na nọ bara rhọ ọke evwreghrẹn a damoma aye ine fuien. Edamuni ra dẹrughwaroghwẹ fọkiẹ esegburhomẹmro ọwan, e djephia taghene ọwan ghini Ilele Kristi urhomẹmro na. (Matt. 10:22; 24:9; John 15:20) Fọkiẹ iroro ọnana, James nọ yare: “Jenẹ o rhiẹ emru aghọghọ imizu mẹ, are i rha dẹrughwaroghwu edamuni sansan.”—Jas. 1:2.

7-8. Mesoriẹ esegburhomẹmro ọwan ọ gbanhanrhọ arha dẹrughwaroghwu edamuni?

⁷ James o dje iroro ọrọrọ phia oborẹ ọsoriẹ Ilele Kristi e vwo omwemẹ aye ina dẹrughwaroghwu edamuni ephian tobọ te eri gbanhonron dede. Ọrhọ ta: “Uruemru esegburhomẹmro are ra damu ni na, no dje edirin phia.” (Jas. 1:3) Ana sabu ha edamuni dje erhanren ra ha ruẹ uteru gbanhan. Erhe fiẹ uteru rhẹ erhanren nọ djẹrhẹ omamọ, ọke ọrhọ fọ ne nọ gbanhanrhọ. Ọrẹ ohọhọme, erhe din edamuni, esegburhomẹmro ọwan nọ gbanhanrhọ. Ọrana yọ soriẹ James ọ ya: “Jenẹ edirin ọ wian owian yen gba, neneyo are i sabu rhiẹ ihworho ri gbare ri ji gbanhon uvuẹn izede ephian.” (Jas. 1:4) Ọke arha mẹrẹnvwrurhe taghene edamuni a lẹrhẹ esegburhomẹmro ọwan gbanhan, na sabu diẹn rhẹ aghọghọ.

⁸ Uvuẹn ileta ye, James ọ ji hunute ekwakwa ezẹko ri na sabu lẹrhẹ aghọghọ ọwan va ọwan obọ. Me yẹ ebẹnbẹn erana, marhẹ ene ru fiẹ aye kparobọ?

9. Mesoriẹ a guọlọ ẹghwanren?

⁹ Obẹnbẹn na: Ọke re vwe rhe oborẹ ene ruo. Arha dẹrughwaroghwu edamuni, o fori na hẹroso i Jehova nọ ha userhumu rẹn ọwan brorhiẹn ri na lẹrhẹ oma merhiẹn, ji ha userhumu rẹn imizu ukoko na, nọ ji ha userhumu rẹn ọwan sẹrorẹ atamwu. (Jer. 10:23) A guọlọ ẹghwanren ne rhe idjaghwẹ ro fori na kpare, ọrhẹ oborẹ o fori na ta rẹn ihworho ra kparahaso ọwan. Ẹhẹn ọwan ọnọ sabu seriotọre fọkime e rhe oborẹ ene ruo-o, ọke ọrana aghọghọ ọwan ọnọ sabu va ọwan obọ.

10. Na sabu vwo ẹghwanren, me yi James 1:5 ọ ta rẹn ọwan ne ru?

 ¹⁰ Oborẹ ene ruo: Nekpẹn ẹghwanren mie i Jehova. Arha guọlọ din edamuni rhẹ aghọghọ, o fori na nekpẹn userhumu mie i Jehova nyoma ẹrhomo, nọ yẹ ọwan ẹghwanren ra na sabu brorhiẹn ri serhọ. (Se James 1:5.) Me yo fori ne ru orhianẹ i Jehova ọ kpahenrhọ ẹrhomo ọwan ogege-e? James ọ tare taghene o fori “na rha nekpẹn” yen mie i Jehova. Evwan o vwo biomu i Jehova ọke arha nekpẹn ẹghwanren mie yi-in. Ọ vwọ samọ ghwọghwu ọwa-an. Jehova o tiobọnẹ “ghwologhwolo,” ọke arha nẹrhomo vwe yi nọ yẹ ọwan ẹghwanren re ne din edamuni. (Ps. 25:12, 13) Jehova ọ mẹrẹn edamuni ọwan, oma ọ vwọ merhiẹn ọke ra rioja-a, o ji vwo omwemẹ rọ nọ ha userhumu rẹn ọwan. Itiọrurhomẹmro, ọrana ọ lẹrhẹ oma merhen ọwan! Ọrẹn, marhẹ i Jehova o ru yẹ ọwan ẹghwanren?

11. Me yẹ emru ọrọrọ re ne vi ru na sabu vwo ẹghwanren?

¹¹ Jehova ọ yẹ ọwan ẹghwanren nyoma i Baibol na. (Prov. 2:6) Na sabu vwo ẹghwanren, ene vi yono i Baibol na ọrhẹ ẹbe ra bọn kpahen i Baibol na. Ọrẹn, ene ru vrẹn ọrẹ ene yono ọvo. Ana vi ha ẹghwanren i Jehova ruiruo uvuẹn akpenyerẹn ọwan nyoma ra na nyalele urhebro rọ havwiẹ. James ọrhọ ya: “Are i rhiẹ ihworho re ruẹ lele ẹmro na, orhiẹ ere rhon yi ọvo-o.” (Jas. 1:22) Arha ha urhebro i Jehova ruiruo, ne rhiẹ ihworho ufuoma, re roro rẹn awọrọ, re ji dje arodọmẹ phia. (Jas. 3:17) Iruemru erana ina ha userhumu rẹn ọwan din ebẹnbẹn ephian, jeghwai sẹrorẹ aghọghọ ọwan.

12. Mesoriẹ ọ ghanren na dabu rhe i Baibol na fiotọre?

¹² Baibol na ọ họhọ ujegbe, rọ ha userhumu rẹn ọwan rhe ekete o fori na wian rhọ, ọrhẹ oborẹ ene ruie lele. (Jas. 1: 23-25) Jerẹ udje, ọke erhe ruẹ uyono i Baibol hin, ana sabu mẹrẹnvwrurhe taghene o fori ne sun ekwẹre ọwan. Nyoma userhumu i Jehova, ana sabu yono oborẹ ene ru ru dẹndẹn ọke re lele awọrọ ruẹ kugbe, yanghene kpahen ebẹnbẹn ri na sabu lẹrhẹ ọwan tuekwẹre. Fọkime ọwan ihworho dẹndẹn, ne dien ebẹnbẹn ra na dẹrughwaroghwu. Ọwan na sabu roro fiotọre jeghwai brorhiẹn ri serhọ. (Jas. 3:13) Ọ ghini ghanren ne rhe i Baibol na fiotọre!

13. Mesoriẹ ene yono kpahen idje ihworho ra ya rhẹ i Baibol na?

¹³ Ọkezẹko erhe ruẹ orusọ hin, ọwan e ki yono oborẹ ene ru kẹnoma rẹn orusọ na. Ọrẹn, o fo ne yono izede omara-an. Izede ro rhomurun re ne vwo ẹghwanren, yẹ ọrẹ ene yono nẹ oborẹ awọrọ i ru rhomu ọrhẹ orusọ aye. Ọrana yọ soriẹ James ọ ha urhebro rẹn ọwan ne yono nẹ idje ihworho ri ha i Biabol na jerẹ Abraham, Rahab, Job, ọrhẹ Elijah. (Jas. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Idibo i Jehova enana ri vwo atamwu na, i sabu din ebẹnbẹn ri na lẹrhẹ aye je vwo aghọghọ. Idje edirin aye o djephia taghene nyoma userhumu i Jehova, ana ji sabu din ebẹnbẹn ọwan.

14-15. Mesoriẹ o fo na kwaphiẹ ẹhẹn eveva re vwori rhọ?

¹⁴ Obẹnbẹn na: Ẹhẹn eveva re vwori. Nẹ ọke ruẹ ọke, ọnọ sabu bẹn re ne vwẹruọ ẹmro ezẹko ri Baibol na ọ tare. Yanghene ọkezẹko, Jehova ọ kpahenrhọ ẹrhomo ọwan lele oborẹ e fiẹrorhọ-ọ. Ọnana ọnọ sabu lẹrhẹ ọwan vwo ẹhẹn eveva. Arha kwaphiẹ aye rhọ-ọ, aye ina sabu lẹrhẹ esegburhomẹmro ọwan seriotọre jeghwai ghwọghọ onyerẹnkugbe ọwan rhẹ i Jehova. (Jas. 1:7, 8) Aye ina ji sabu lẹrhẹ ọwan je vwo ifiẹrorhọ kpahen obaro na.

¹⁵ Ọnyikọ Paul ọ ha ifiẹrorhọ kpahen obaro na dje ọtan. (Heb. 6:19) Ọtan ọ lẹrhẹ ọkuna daji ekete owu uvwre ọke ogiribo, ji lẹrhiẹ je bo vru. Ọrẹn, ana sabu ha ọtan na ruiruo orhianẹ ejoro ra ha gba ye mwu ọkuna na ọ ghwọghọ-ọ. Jerẹ oborẹ akogba ọ ghwọghọ ejọrọ, omaran ẹhẹn eveva ra vwa kwaphiẹrhọ ọ lẹrhẹ esegburhomẹmro seriotọre. Ọke ohworho ọrhọ dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn, ẹhẹn eveva ro vwori ọnọ sabu lẹrhiẹ je vwo esegburhomẹmro taghene Jehova ọnọ ha ive yi te orugba. E vwo esegburhomẹmro-o, e ji vwo ifiẹrorhọ-ọ. Jerẹ oborẹ i James ọ tare, ọro vwo ẹhẹn eveva “ọ họhọ urhie rọ wọnrọn, rẹ aphẹrẹ ọ jeghwai zuẹ sa zuẹ rie.” (Jas. 1:6) Aruẹ ohworho ọrana ọ sabu vwo aghọghọ-ọ!

16. Me yo fori ne ru orhianẹ e vwo ẹhẹn eveva?

¹⁶ Oborẹ ene ruo: Kwaphiẹ ẹhẹn eveva rhọ; ruẹ esegburhomẹmro ọnọ gbanhonrhọ. Kpare idjaghwẹ ogege. Uvuẹn ẹdẹ ọmẹraro Elijah, ihworho i Jehova i vwo ẹhẹn eveva. Elijah nọ ta rẹn aye: “Marhẹ ono jiri te are ine vwo ẹhẹn eveva? Orhianẹ i Jehova yẹ Osolobrugwẹ urhomẹmro na, are i nyalelie; ọrẹn orhiẹ Baal, are i nyalelie!” (1 Ki. 18:21) Omaran ọ ji havwọ inyenana. O fori na guọlọ kodo na sabu dje rẹn oma ọwan taghene Jehova yẹ Osolobrugwẹ, taghene i Baibol na Ẹmro ọnẹyen, ọrhẹ Iseri Jehova yẹ ihworho enẹyen. (1 Thess. 5:21) Erhe ruẹ erana, na kwaphiẹ ẹhẹn eveva re vwori rhọ, ji bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhan. Arha guọlọ userhumu ra na kwaphiẹ ẹhẹn eveva rhọ, ana sabu nekpẹn userhumu mie ekpako na. Ana vi kpare idjaghwẹ ogege, orhianẹ a guọlọ sẹrorẹ aghọghọ ọwan ọke ra ga i Jehova!

17. Me yọ nọ phia orhianẹ e vwo uduefigbere-e?

¹⁷ Obẹnbẹn na: Ẹhẹn ro seriotọre. Baibol na ọrhọ ta: “Ẹhẹn ọnọ orho seriotọre uvuẹn ẹdẹ ọrẹ ukpokpogho, omẹgbanhon  ọnọ nẹ ono riotọre.” (Prov. 24:10) Ẹmro i Hebrew ra rhian rhẹ “seriotọre” ọnọ sabu mevirhọ “je vwo uduefigbere.” Orhianẹ e vwo uduefigbere-e, aghọghọ ọwan ono ji kiki va ọwan obọ.

18. Me yo mevirhọ re ne vwo edirin?

¹⁸ Oborẹ ene ruo: Hẹroso i Jehova nọ yọ uduefigbere wu ne vwo edirin. O fori ne vwo uduefigbere orhianẹ a guọlọ din ebẹnbẹn. (Jas. 5:11) Ẹmro i James ọ ha ruiruo re seri “edirin,” ọ lẹrhẹ ọwan roro kpahen ohworho ro mevi gbanhon uvuẹn ẹrhẹ ọnẹyen. Ana sabu roro kpahen isodja ro fiudugbere mevi haso ọvwreghrẹn yen, ro vwo kwe zẹ ọke ọvwreghrẹn yen ọ kparahasuiẹ.

19. Me ya na sabu yono nẹ udje ọnyikọ Paul?

¹⁹ Ọnyikọ Paul ọ dje omamọ udje kpahen uduefigbere ọrhẹ edirin phia. Ọkezẹko, ọye ọvwiẹlẹre. Ọrẹn, ọ sabu din fọkime ọ hẹroso i Jehova nọ yẹ ye omẹgbanhon rọ guọlọre. (2 Cor. 12:8-10; Phil. 4:13) Ana sabu vwo aruẹ omẹgbanhon ọrhẹ uduefigbere ọrana, orhianẹ a hẹroso userhumu i Jehova.—Jas. 4:10.

20-21. Me ya na sabu vwo imwẹro kpahen?

²⁰ Ana sabu vwo imwẹro taghene Jehova ọ vwọ ha ebẹnbẹn ruẹ ọwan oja-a. James ọ yẹre ọwan imwẹro: “Arha ha erhirhiẹ ọdamuni, ohworho owuorowu ọ vwọ ta taghene: ‘Osolobrugwẹ yọ damu mẹ nẹ-ẹ.’ Fọkime a sabu ha emru ọvwiavwia damu Osolobrugwẹ nẹ-ẹ, yanghene, ukperhumu ọye ọ vwọ damu ohworho owuorowu nẹ-ẹ.” (Jas. 1:13) Erhe vwo imwẹro ọrana, ne tikẹrẹ i Jehova rhọ.—Jas. 4:8.

²¹ Jehova ‘o vwo wene-e.’ (Jas. 1:17) Ọ ha userhumu rẹn Ilele Kristi erukaro na din ebẹnbẹn aye, ọnọ ji ha userhumu rẹn ọwan inyenana. Dabu nekpẹn userhumu mie i Jehova nẹ wu sabu vwo ẹghwanren, esegburhomẹmro, ọrhẹ uduefigbere. Jehova ọnọ kpahenrhọ ẹrhomo ọnọ. Ọke ọrana ne wu na sabu vwo imwẹro taghene ọnọ ha userhumu wẹn sẹrorẹ aghọghọ ọke we dien ebẹnbẹn!